ნახშირზე მწვადი მალე იწვება, მისი შეწვისას გარეთა ფენის ტემპერატურა 150 გრადუსია, შიგნითა ფენის ტემპერატურა სიღმის მიხედვით იკლებს, თუმცა თუ მწვადი მაღალ ცეცხლზეა, შესაძლოა გარედან ისე დაიწვას, რომ შიგნიდან ვერც კი მოასწროს შეწვა.
მწვადის შეწვისას არ უნდა იყოს ცეცხლი და ნაკვერჩხალი არ უნდა იყოს გავარვარებული, მკვეთრი წითელი. ასევე მნიშვნელოვანია, რომ შამფური ხშირად ატრიალოთ, რადგან რაც უფრო მეტი აქვს გარედან მწვადს შავი, დამწვარი ნაწილები, მით უფრო კანცეროგენულია ის. არსებობს მწვადი შეწვის სხვადასხვა მეთოდიც, მაგალითად შეგიძლიათ მწვადი ფქვილში ამოავლოთ, და ნაკვერჩხლზე შეწვათ. შემწვარი ხორცის ნაჭრებს მარტივად მოძვრება გარეთა ფქვილიანი გარსი, შიგნითა ფენა კი უსაფრთხო და გემრიელი იქნება. ასევე შეგიძლიათ მწვადი შავ, უალკოჰოლო ლუდში დააბასთურმოთ. ასეთი მწვადი ძალიან სწრაფად იწვება და მცირეა იმის შანსი, რომ გარედან დაიწვას. უმჯობესია, თუკი დასაბასთურმებლად არ გამოიყენებთ ძმარს, ღვინოს და სხვა ალკოჰოლურ სასმელებს.
შედარებით უსაფრთხოა მწვადი, რომელიც სპეციალურად მოწყობილ მაყალზე ვერტიკალურად იწვება, რადგან ასეთი მოწყობილობა უზრუნველყოფს, რომ ცხიმი არ დაეწვეთოს ნაკვერჩხალზე, კვამლიც ზემოთ ადის და არ ბოლავს ხორცს. ამ მხრივ უსაფრთხოა ელექტრო მაყალიც, თუმცა მას ბუნებაში ვერ წაიღებთ და მხოლოდ სახლის პირობებში გამოგადგებათ. თუ მწვადის შეწვას სახლში გადაწყვეტთ და ამისთვის ელექტრო მაყალი არ გაქვთ, რეცეპტს გასწავლით:
დაჭერით ხორცი პატარა ნაჭრებად, მოაყარეთ მარილი და წიწაკა, წამოაცვით ხის ჩხირებზე ბეკონთან ერთად, მოათავსეთ ჩხირები სამლიტრიან ქილაში, დაუმატეთ გრძლად დაჭრილი ხახვი ისე, რომ ქილის ფსკერი დაიფაროს. ქილას ზემოდან დააფარეთ ფოლგის ქაღალდი და ასევე ფოლგით შეფუთეთ ქილიდან ამოყოფილი ხის ჩხირებიც. მოათავსეთ ცივ ღუმელში და შეწვით 180 გრადუს ტემპერატურაზე 50 წუთის განმავლობაში. ასეთი მწვადი ძალიან გემრიელი და საკმაოდ უსაფრთხოცაა, არ დაგავიწყდეთ მწვადი ჩვეულებრივ მოხარშულ ხორცზე უფრო დაბალკალორიული პროდუქტია და მას ხშირად წონაში კლების მიზნით დიეტაზე მყოფი ადამიანები ხშირად მიირთმევენ. ასე რომ, ნუ იტყვით უარს მწვადზე, უბრალოდ მიირთვით ის იშვიათად და რაც მთავარია სწორად მომზადებული.
არის კიდევ ერთი გამოსავალი, რომელსაც მწვადის მოყვარულები მიმართავენ. დიდი რაოდენობით ბოსტნეული მწვადთან ერთად. ბოსტნეული შედგება უჯრედისისგან და ანტიოქსიდანტებისგან, რომელიც კანცეროგენულ ნივთიერებების მოქმედებას აქვეითებს. მაგალითად, შუა აზიელები, ერთ ულუფა მწვადს, კილოგრამამდე სხვადასხვა ბოსტნეულს აყოლებენ.
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.