USD 2.6802
EUR 2.8555
RUB 2.8670
თბილისი
ამერიკის ხმა - „ოცნება“ ემზადება იმისთვის, რომ საქართველომ ევროკავშირის კანდიდატის სტატუსი არ მიიღოს“
თარიღი:  126

აშშ-ის რადიოს „ამერიკის ხმის“ (Voice of America) ვებ-გვერდზე გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ოცნება“ ემზადება იმისთვის, რომ საქართველომ ევროკავშირის კანდიდატის სტატუსი არ მიიღოს“ (ავტორი - ზაზა წულაძე, თბილისელი კორესპონდენტი).

გთავაზობთ პუბლიკაციის ტექსტს:

საქართველოს ხელისუფლებამ ერთდღიანი უარყოფის და საზოგადოების პროტესტის შემდეგ დაადასტურა, რომ ქვეყანაში ნამდვილად შემოუშვა ოკუპანტი ქვეყნის - რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის სერგეი ლავროვის ქალიშვილი ეკატერინა ლავროვა-ვინოკუროვა და მისი ქმარი, რუსი ბიზნესმენი ალექსანდრე ვინოკუროვი. ცოლ-ქმარ ლავროვა-ვინოკუროვის წინააღმდეგ, საერთაშორისო სანქციები 2022 წლიდან, რუსეთის მიერ უკრაინაში შეჭრის შემდეგ მოქმედებს. ეკატერინე ლავროვა-ვინოკუროვას, მიუხედავად იმისა, რომ იგი აშშ-ის მოქალაქეც არის, აკრძალული აქვს აშშ-ში, დიდ ბრიტანეთში, ევროკავშირში, კანადაში, ავსტრალიაში, იაპონიასა და უკრაინაში შესვლა.

როგორც „ამერიკის ხმას“ GIPA-ს სამართლისა და პოლიტიკის სკოლის დეკანმა ბაკურ კვაშილავამ უთხრა, „ქართული ოცნება“ ემზადება იმისთვის, რომ საქართველომ არ მიიღოს ევროკავშირის კანდიდატის სტატუსი“. მისი აზრით, „ყველა ნაბიჯი, რაც მმართველმა პარტიამ ბოლოს გადადგა, რუსეთთან ფრენების აღდგენის და იმის ხაზგასმის ჩათვლით, რომ საქართველო რუსეთისთვის დაწესებულ საერთაშორისო სანქციებს არასოდეს მიეურთდება, სწორედ აქეთკენ არის გადადმული. „ოცნებას“ აცნობიერებს, რომ ის რეფორმები, რომლის შესრულებასაც 12 პირობის სახით ითხოვს მისგან ევროკავშირი, პირველ რიგში, „ოცნების“ ძალაუფლებას დაასუსტებს“.

საქართველოში რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის ქალიშვილისთვის საზღვრის კვეთის უფლების მიცემა „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარე ირაკლი კობახიძემ სწორედ იმით ახსნა, რომ საქართველო არ მიერთებია და არც აპირებს მიუერთდეს რუსეთისთვის დაწესებულ სანქციებს. ამავე დროს, ირაკლი კობახიძემ სერგეი ლავროვის ოჯახის წევრებისთვის დაწესებულ სანქციებს არასწორი უწოდა.

„არ შეიძლება სანქცია ეხებოდეს ოჯახის წევრს, ეს მიდგომა ადამიანის უფლებების სტანდარტებს ეწინააღმდეგება, ეს გერმანიაში ვისწავლე...თუ არ იყო დარღვეული ოკუპაციის შესახებ კანონი, რა თქმა უნდა, არ გვქონდა საფუძველი იმისათვის, რომ კონკრეტული პირები არ შემოგვეშვა საქართველოში“ - აღნიშნა ირაკლი კობახიძემ.

საქართველოში ეკატერინა ლავროვა-ვინოკუროვა ოჯახის წევრებთან და სამეგობროსთან ერთად, მაზლის - ისრაელის მოქალაქე მოშე ვინოკუროვის - ქორწილში ჩამოვიდა. მოშემ, სასცენო სახელით - MIKA VINO, ცოლად რუსეთის მოქალაქე დიანა ახმადიშინა მოიყვანა და ხელი თბილისში, უზნაძის ქუჩაში მდებარე, „ქორწინების სახლში“ მოაწერა. "ქორწინების სახლში" ამტკიცებენ, რომ ცერემონიის დეტალები ჯერ კიდევ, მარტში შეთანხმდა და ჯავშანიც მაშინ გაფორმდა.

სიტუაცია უკიდურესად, მას შემდეგ დაიძაბა, რაც „ინსტაგრამსა“ და „ტვიტერზე“ რუსმა სტუმრებმა საქართველოში მოლხენის ამსახველი ვიდეოს გავრცელება დაიწყეს. ამის შემდეგ, ოპოზიციამ ყვარელში, სასტუმრო Kvareli Like Resort-ის ბლოკირება სცადა, სადაც რუსეთიდან ჩამოსული მაყრიონის ნაწილი, მათ შორის ეკატერინა ლავროვა-ვინოკუროვაც იმყოფებოდა.

პოლიციამ საერთო ჯამში, ყვარელსა და თბილისში საპროტესტო აქციებზე, 17 პირი დააკავა, მათ შორის, პოლიტიკური მოძრაობა „დროას“ ლიდერი ელენე ხოშტარია. ამ დროისთვის, შსს-ის განცხადებით, ყველა დაკავებული თავისუფალია.

როგორც Kvareli Like Resort-ში, ისე Akhasheni Wine Resort-ში 20 მაისს, კატეგორიულად უარყოფდნენ, რომ მათთან სტუმრად რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის შვილი იმყოფებოდა. მათ სპეციალური განცხადებაც კი გაავრცელეს და მედიაში გასულ ინფორმაცია, დეზინფორმაცია უწოდეს.

ყვარლის ტბასთან პოლიციასა და ოპოზიციის აქტივისტებს შორის ფიზიკური დაპირისპირების გამო, Kvareli Like Resort-ში საქმიან სადილზე ვერ შეძლო შესვლა საქართველოში ფინეთის ელჩმა კირსტი ნარინენმა, რომელმაც აღნიშნა, რომ მისთვის სიურპრიზი იყო ყვარელში ეკატერინა ლავროვას ყოფნა.

„ლავროვის ოჯახი სანქცირებულია და მათი ევროპის ქვეყნებში შეშვება აკრძალულია. საქართველოს მთავრობის გაცხადებული პოზიციაა, რომ სანქციებს არ უერთდებიან, მეორე მხრივ მათ ნათქვამი აქვთ, რომ სანქციების გარკვეულ ნაწილს შეუერთდებოდნენ. თუმცა აუცილებლობის მიუხედავად, ამას ვერ ვხედავთ“ - განაცხადა ქართულ მედიასთან ფინეთის ელჩმა კირსტი ნარინენმა.

„რას ნიშნავს, რომ სანქცირებული, თან როგორი სანქცირებული, ყველაზე მაღალი თანამდებობის პირის შვილი, იმ წრიდან, რომელიც არის პუტინის გარემოცვა, ჩამოდის ქვეყანაში...“ - ასე გამოეხმაურა საქართველოში ლავროვის შვილის შემოშვებას პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი.

პრეზიდენტი, რომელსაც საქართველოს მთავრობა ბრიუსელში ოფიციალური ვიზიტის და 31 მაისს, ევროპარლამენტში გამოსვლის უფლებას არ აძლევს, გამოვიდა ღია მოწოდებით, რომ რუსეთის მოქალაქეებისთვის სავიზო რეჟიმი დაწესდეს და საავიაციო მიმოსვლა შეწყდეს.

ზურაბიშვილმა ასევე განაცხადა, შსს მინისტრმა ვახტანგ გომელაურმა დაარწმუნა, რომ „ის ოჯახი, ის ადამიანები, რომლებიც აპირებდნენ ქორწილის გადახდას, წასულები არიან და ქორწილი აღარ ჩატარდება“.

პრეზიდენტის ეს განცხადება მოგვიანებით „ქართულ ოცნებაში“ უარყვეს - „შეუძლებელია, რომ შსს მინისტრს პრეზიდენტისთვის ეთქვა, რომ ის ქორწილს გადადებდა, რადგან ეს გომელაურის და შსს-ს საქმე არ არის“ - განაცხადა „ოცნების“ დეპუტატმა მამუკა მდინარაძემ.

ამ დროისთვის უცნობია, რა რაოდენობის ადამიანი შემოვიდა საქართველოში რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის ნათესავების ქორწილზე დასასწრებად და პროტესტის შემდეგ, რამდენმა დატოვა ქვეყანა. შსს-ში ამ საკითხზე კომენტარი არ კეთდება.

რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის ოჯახის წევრების ქორწილი საქართველოში, დროში დაემთხვა, 23 წლის შემდეგ, რუსეთში საქართველოს მოქალაქეებისთვის უვიზო მიმოსვლის მოხსნას და ოთხწლიანი პაუზის შემდეგ, რუსეთ-საქართველოს შორის ფრენების აღდგენას.

19 მაისს, თბილისის აეროპორტში, პირველი ფრენა რუსულმა ავიაკომპანია „აზიმუტმა“ შეასრულა, 20 მაისს კი მოსკოვის აეროპორტში ქართული ავიაკომპანია „ჯორჯიან ეარვეისის“ ლაინერი დაჯდა.

პრეზიდენტმა ზურაბიშვილმა რუსეთში ფრენების დაწყებისთვის „ჯორჯიან ეარვეისს“ ბოიკოტი ოფიციალურად გამოუცხადა და საქართველოს მოსახლეობას მოუწოდა ამ ავიაკომპანიის სერვისით აღარ ისარგებლონ.

საპასუხოდ, „ჯორჯიან ეარვეისის“ პრეზიდენტმა თამაზ გაიაშვილმა სალომე ზურაბიშვილი „პერსონა ნონ გრატად“ გამოაცხადა და პრეზიდენტის წინაპრები, რომლებმაც ქვეყანა 1921 წლის რუსული ოკუპაციის შემდეგ დატოვეს, „საქართველოს ხაზინის, მუზეუმების და ეკლესია-მონასტრების გაძარცვაში“ დაადანაშაულა. „ჩვენ მას (ზურაბიშვილს) ბორტზე არ დავუშვებთ“ - ხაზი გაუსვა გაიაშვილმა.

ნიშანდობლივია, რომ გაიაშვილმა მოსკოვში, „ჯორჯიან ეარვეისის“ პირველი ფრენის შემდეგ, რუსული ტელევიზიის ეთერით, ვლადიმერ პუტინს სავიზო რეჟიმის მოხსნისა და ფრენების აღდგენის გამო დიდი მადლობა გადაუხადა. ფრენების აღდგენას და უვიზო რეჟიმს რუსეთთან, მანამდე საქართველოს ხელისუფლებაც მიესალმა.

„დღეისათვის ვითარება ასე ჩანს, რომ რუსული ნარატივი დასავლური ნარატივის წინააღმდეგ, გახდა სახელისუფლებო ნარატივი - ოპოზიციური ნარატივის წინააღმდეგ“ - უთხრა „ამერიკის ხმას“ დავით ძიძიშვილმა, ჰიბრიდული ომის სპეციალისტმა. მისი თქმით, „ასეთი გარემოს შექმნაზე, ძირითადად, ხელისუფლებაა პასუხისმგებელი. სამწუხაროდ, ხელისუფლების ნარატივი ხშირად ემთხვევა რუსულ ნარატივს. ყველა დანარჩენ ადამიანებს, ვინც დასავლურ ნარატივზე ვდგავართ და ვცდილობთ, ქვეყნის ევროატლანტიკური კურსი დავიცვათ, ხელისუფლება გვაცხადებს, ბნელებად, მოღალატეებად, ომის პარტიის წევრებად და ა.შ. ამიტომ, როგორც კი ვდგებით იმ ვითარებაში, როცა ხელისუფლება და მისი მომხრეები ცალსახად იმას ამბობენ, რასაც რუსეთი ამბობს... ბუნებრივია, რომ რუსეთი აუცილებლად გადადგამს რაღაც ნაბიჯებს, რომ ხელისუფლების პოლიტიკას მხარი დაუჭიროს. ამას დღეს ნათლად ვხედავთ“.

„სულ რომ გულწრფელად არ იყოს, „ქართული ოცნება“ პრორუსული, არადა, რეალობა, მათი ბოლო ნაბიჯებიდან გამომდინარე, ფრენების აღდგენის ჩათვლით, რბილად რომ ვთქვათ, განსხვავებულია, რუსეთის ხელისუფლება ამას ისე შეფუთავს და ისეთ ვითარებას შექმნის, რომ ყველამ იფიქროს, საქართველოს ხელისუფლების კურსი შეიცვალა და იგი პრორუსულია. სწორედ ეს არის რუსული ჰიბრიდული ომის მთელი არსი“, - ამბობს დავით ძიძიშვილი.

მესამე სექტორის აზრით, ამ დროისთვის, ევროკავშირის 12 პუნქტიდან, საქართველოს ხელისუფლებას არ შეუსრულებია 5 მოთხოვნა, 4 მოთხოვნა ნაწილობრივ არის შესრულებული და სრულად შესრულებულად კი მხოლოდ 2 მოთხოვნა შეიძლება ჩაითვალოს.

ამ ფონზე, „ქართულმა ოცნებამ“ მნიშვნელოვანად გაზარდა რუსეთზე ეკონომიკური დამოკიდებულება და გახსნა ორმხრივი ფრენები, რაც რუსეთთან ომში ჩაბმული უკრაინის მოკავშირე დასავლეთის სტრატეგიულ პოლიტიკას ცალსახად ეწინააღმდეგება.

წყარო: https://www.amerikiskhma.com/a/7102742.html

 

კულტურა
პარიზის წიგნის ფესტივალზე საქართველოს მწერალთა სახლი ეროვნული სტენდით პირველად არის წარმოდგენილი
კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით 12-14 აპრილს საქართველოს მწერალთა სახლი 2024 წლის პარიზის წიგნის ფესტივალზე ეროვნული სტენდით პირველად მონაწილეობს.
Grand Palais Éphémère–ში ფესტივალისა და საქართველოს ეროვნული სტენდის გახსნას მწერალთა სახლის დირექტორი ქეთევან დუმბაძე, საქართველოს საგანგებო და სრულუფლებიანი ელჩი საფრანგეთის რესპუბლიკაში გოჩა ჯავახიშვილი და ლიტერატურული სფეროს წარმომადგენლები ესწრებოდნენ.
საქართველოს ეროვნული სტენდის პრეზენტაცია გაიმართა ღონისძიებით - „ჰაგიოგრაფიიდან პოსტმოდერნიზმამდე“. მწერალთა სახლის სტენდის სტუმრებს, ქართული მწერლობის გაცნობასთან ერთად, საინტერესო კალიგრაფიულ აქტივობაში ჩართვის შესაძლებლობა ჰქონდათ. კალიგრაფმა გიორგი სისაურმა მათ ქართული ანბანით დაუწერა სასურველი სიტყვები, გამონათქვამები, ფრაზები, სახელები და ა. შ. ასევე გაიმართა ღონისძიება, სახელწოდებით, „თექვსმეტსაუკუნოვანი უწყვეტი ლიტერატურული პროცესი“, რომელიც განიხილავს ქართულ ლიტერატურას, ქართულ-ფრანგულ ლიტერატურულ ურთიერთობებსა და ქართული და ევროპული ლიტერატურის კავშირს.
პირველ საფესტივალო დღეს გამართულ პანელ-დისკუსიაში მონაწილეობა მიიღეს საქართველოს საგანგებო და სრულუფლებიანმა ელჩმა საფრანგეთის რესპუბლიკაში გოჩა ჯავახიშვილმა და ფრანგული ფილოლოგიის დოქტორმა, პროფესორმა, ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის რომანული ფილოლოგიის ფაკულტეტის ხელმძღვანელმა ბელა ხაბეიშვილმა. შეხვედრას ასევე ესწრებოდნენ უცხოელი გამომცემლები, ლიტერატურული აგენტები, მედიის წარმომადგენლები და ქართული სათვისტომოს საპატიო წევრები.
ფესტივალის მსვლელობისას ქართულ სტენდზე დაგეგმილია არაერთი აქტივობა და საქმიანი შეხვედრა - PUBLISHERS MATCHMAKING. შეხვედრის მონაწილეები იქნებიან საქართველოს მწერალთა სახლი, ქართული გამომცემლობები: „სეზან ფაბლიშინგი“, „მედუზა,“ „ბაკმი“ და მთარგმნელები - მაია ვარსიმაშვილი და მაია გიორხელიძე. შეხვედრაზე განიხილავენ ქართული ლიტერატურის კატალოგს. მთარგმნელი დალი იაშვილი წარადგენს მიხეილ ჯავახიშვილის მოთხრობას - „ლამბალო და ყაშა“ და მოთხრობების კრებულს. მთავარ სცენაზე გაიმართება წიგნის - „მზე, მთვარე და პურის ყანა“ წარდგენა. წიგნს წარადგენენ ავტორი - მწერალი და კინორეჟისორი თემურ ბაბლუანი და ეროვნული კინოცენტრის წარმომადგენელი ევროპაში სოფიო ბაბლუანი. ქართველ გამომცემლებთან ერთად საქართველოს სტენდთან იქნებიან ფრანგული გამომცემლობები: LE CHERCHE MIDI, GINGKO, EDITIONS DES CARNETS DU DESSERT DE LUNE, MEDUZA, და იტალიური გამომცემლობა MODERN TIMES, რომლებიც წარმოადგენენ ფრანგულად თარგმნილ კლასიკურ და თანამედროვე ქართულ პროზასა და პოეზიას.
საქართველოს ეროვნულ სტენდზე წარმოდგენილი იქნება ბუკლეტი ქართველი ავტორების 50-ამდე ნამუშევრის სინოპსისითა და ამონაბეჭდებით ისეთი ცნობილი ნაწარმოებებიდან, როგორიც არის „შუშანიკის წამება“, „ვეფხისტყაოსანი“ და სხვა.
აღსანიშნავია, რომ პარიზის წიგნის ბაზრობა ევროპის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი კულტურული მოვლენაა, რომელიც ყოველწლიურად გაზაფხულზე იმართება და მასში მონაწილეობას 1 200 გამომცემელი და 2 000 ავტორი იღებს. საქართველოს წელს პირველად მიეცა საშუალება, საკუთარი სტენდით ჩაერთოს საფესტივალო აქტივობებში.
ფესტივალში ეროვნული სტენდით მონაწილეობა საქართველოსთვის ძალიან მნიშვნელოვანია.
საფესტივალო აქტივობები მწერალთა სახლს, ქართველ მწერლებსა თუ გამომცემლებს დაეხმარება ლიტერატურული ურთიერთობების წარმართვაში, ქართული მწერლობის პოპულარიზაციაში, ახალი კონტაქტების მოძიებასა და მთარგმნელობითი საქმიანობის ხელშეწყობაში.
სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.