,
ბრიტანული გაზეთის „დეილი მეილის“ (Daily Mail) 5 მარტის ნომერში რუბრიკით „ექსკლუზივი“ გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპს განზრახული აქვს ნატოში ლიდერობა საფრანგეთსა და დიდ ბრიტანეთს დაუთმოს და მეტი პასუხისმგებლობა მათ დაეკისროთ“ (ავტორები - ჯეისონ გროვსი და მარკ ნიკოლი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
დონალდ ტრამპი განიხილავს იმის შესაძლებლობას, რომ ამერიკამ უარი თქვას ნატოში ლიდერობაზე მას შემდეგ, რაც მან ევროპელ მოკავშირეებს მოსთხოვა მეტი პასუხისმგებლობა აიღონ კონტინენტის უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად.
ამერიკა თავის ლიდერულ როლს ინარჩუნებს თავდაცვითი ალიანსის შექმნის დროიდან მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ. 1949 წლიდან, როცა ვაშინგტონში ჩრდილოატალანტიკური სამხედრო ორგანიზაციის ხელშეკრულება გაფორმდა, ევროპაში დისლოცირებული ნატოს გაერთიანებული შეიარაღებული ძალების მთავარსარდალი ყოველთვის ამერიკელი მაღალჩინოსანი ოფიცერი (ოთხვარსკვლავიანი გენერალი ან ადმირალი) იყო.
მაგრამ იმის შესაბამისად, რომ ამჟამად აშშ ითხოვს - მისმა ევროპელმა მოკავშირეებმა მეტი პასუხისმგებლობა აიღონ კონტინენტის უსაფრთხოებაზე - ვაშინგტონი ელოდება, რომ გაერთიანებული შეიარაღებული ძალების მთავარდლის პოსტს ბრიტანელი ან ფრანგი გენერალი დაიკავებს. ეს მოხდა მას შემდეგ, რაც პრეზიდენტმა დონალდ ტრამპმა თავისი ევროპელი მოკავშირეები შოკში ჩააგდო უკრაინისათვის სამხედრო დახმარების შეჩერებით, თეთრი სახლის ოვალურ კაბინეტში მომხდარი ისტორიული დიპლომატიური ინციდენტის კვალობაზე.
დონალდ ტრამპმა ორშაბათს საღამოს მკაცრად გააფრთხილა უკრაინელი ლიდერი, რომ არ მოითმენს მის უპატივცემლო მოქმედებას, რაც უკრაინას უარეს ეფექტს მოუტანს. თეთრმა სახლმა თავის ნათქვამს, მეტი დარწმუნების მიზნით, პრაქტიკული გადაწყვეტილება მოაყოლა სამხედრო დახმარების შეჩერების თაობაზე.
მაგრამ სამშაბათს, 5 მარტს - მას შემდეგ, რაც ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრმა გააფრთხილა უკრაინის პრეზიდენტი, რომ აუცილებელია მან აშშ-სთან ურთიერთობა გააუმჯობესოს საკუთარი ქვეყნის გადასარჩენად, ვოლოდიმირ ზელენსკიმ, შერიგების მიზნით, დონალდ ტრამპს ზეთისხილის სამშვიდობო რტო გაუწოდა: მან განაცხადა, რომ დიდად აფასებს ამერიკის მხარდაჭერას და მზად არის პრეზიდენტ ტრამპის ძლიერი ხელმძღვანელობის ქვეშ იმუშაოს მტკიცე მშვიდობის მისაღწევად“. მან „დასანანი“ უწოდა ოვალურ კაბინეტში მომხდარ სკანდალს და აღნიშნა, რომ აქვს წინადადებები სამშვიდობო შეთანხმების პროცესის მიმართ - უკრაინა გამოაცხადებს ტყვეების გათავისუფლებას, ცეცხლის შეწყვეტას ჰაერიდან, საზღვაო აკვატორიაში, თუ რუსეთიც დათანხმდება.
დამატებითი წყაროების ცნობით, კირ სტარმერი და ემანუელ მაკრონი მზად არიან ვოლოდიმირ ზელენსკისთან ერთად, მომავალ კვირას ვაშინგტონში გაემგზავრნონ და ერთად შეხვდნენ დონალდ ტრამპს, ასე ვთქვათ „ერთიანი ევროპული ფრონტით შეუტიონ აშშ-ის პრეზიდენტს“.
დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილება უკრაინისათვის სამხედრო დახმარების შეჩერების თაობაზე დაუნინგსთრითზე, სხვა ევროპული მთავრობებისაგან განსხვავებით, როგორც ჩანს, მოულოდნელი არ ყოფილა. სავარაუდოდ, კირ სტარმერმა და დონალდ ტრამპმა ამ საკითხზე ორსაბათს ტელეფონით ისაუბრეს, თუმცა ბრიტანელმა პრემიერმა ამერიკის პრეზიდენტს გადაწყვეტილება ვერ შეაცვლევინა.
აშშ-ის პრეზიდენტის გადაწყვეტილება ეხება აგრეთვე იმ სამხედრო ტვირთების შეჩერებას, რომლებიც ამჟამად პოლონეთშია და უკრაინის საზღვარი არ გადაუკვეთავთ, ანუ ჯო ბაიდენის განკარგულებით გაცემულ დახმარებას.
ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს“ (ავტორი – კონ კოფლინი). პუბლიკაციაში განხილულია აშშ-ის პრეზიდენტის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული მეორადი სანქციების ათდღიანი ვადა და მოცემულია მათი სავარაუდო შედეგები.
გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:
დონალდ ტრამპმა, ალბათ, ყველაზე საუკეთესო და შესაფერისი დრო შეარჩია თავისი მეორადი ეკონომიკური სანქციების ახალი ვადის გამოცხადებისათვის, რომ რუსეთს ნავთობისა და გაზის გაყიდვით მიღებული შემოსავლები შეუმცირდეს და უკრაინაში ომი შეწყვიტოს.
დონალდ ტრამპს სამჯერ ეგონა, რომ ვლადიმერ პუტინი სამშვიდობო მოლაპარაკების აუცილებლობაში დაარწმუნა, მაგრამ სამჯერვე, როგორც კი სატელეფონო საუბარი მთავრდებოდა, რუსეთის არმია უკრაინული ქალაქების დასაბომბად რაკეტებსა და დრონებს უშვებდა.
აშშ-ის პრეზიდენტის მხრიდან იმის დაგვიანებული აღიარება, რომ „პუტინი მას თურმე ათამაშებდა და ომის გასაგრძელებლად დროს იგებდა“, იმას ნიშნავს, რომ როგორც იქნა, „ტრამპი აბობოქრდა“ და თავის რუს კოლეგას ათდღიანი ვადა დაუწესა ცეცხლის შესაწყვეტად. თუ კრემლი თეთრი სახლის მოთხოვნას არ დაეთანხმება, ძალაში შევა ახალი მომატებული საბაჟო ტარიფები იმ ქვეყნების მიმართ, რომლებიც რუსეთისაგან ნავთობს ყიდულობენ. სანქციის მიზანი და განხორციელების პროცედურა ასეთია: აშშ რუსული იაფი ნავთობისა და გაზის მოყვარული ქვეყნების – ინდოეთის, ჩინეთის (და ალბათ, თურქეთის და სხვების) მიერ წარმოებულ იმპორტირებულ პროდუქციაზე მომატებულ საბაჟო ტარიფებს დააწესებს. მათი ფასი იმდენად გაძვირდება, რომ ამერიკაში მყიდველი აღარ ეყოლება, ანუ ინდური და ჩინური კომპანიები დაზარალდებიან. ზარალის თავიდან ასაცილებლად იგივე ქვეყნები იძულებულნი გახდებიან, რომ რუსეთისაგან ნავთობისა და გაზის შესყიდვა შეწყვიტონ, რის შედეგადაც რუსეთს შემოსავლები შეუმცირდება, ანუ კრემლს აღარ ექნება თანხები უკრაინასთან ომის გასაგრძელებლად. რუსეთი ცეცხლს შეწყვეტს და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე დათანხმდება.
კონგრესში ზოგიერთი დეპუტატი უფრო რადიკალურად არის განწყობილი, რომლებიც 500%-იან სანქციების დაწესებას მოითხოვენ.
უეჭველია, რომ დონალდ ტრამპი სერიოზულად არის განწყობილი. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ მან იძულებული გახადა იაპონია და ევროკავშირი სავაჭრო ხელშეკრულებების დადებისას აშშ-ის მოთხოვნებზე დათანხმებულიყვნენ, განა თეთრი სახლი კრემლის წინაშე უკან დაიხევს?
როგორც კი ინდოეთი და ჩინეთი მტკივნუულ დარტყმას იგრძნობენ ამერიკასაგან, ისინი იძულებულნი გახდებიან რუსეთისაგან ნავთობ-გაზის შესყიდვა შეამცირონ (ან საერთოდ შეწყვიტონ). ამით დაინგრევა ვლადიმერ პუტინის გენერალური გეგმა რუსეთის იმპერიული ძლიერების აღდგენის შესახებ.
რუსეთი უკრაინის ფრონტზე წარუმატებლობას განიცდის. მართალია, კრემლმა დრონებითა და რაკეტებით უკრაინული ქალაქების დაბომბვა გააძლიერა, მაგრამ ფაქტია, რომ მაისში დაწყებულ შეტევას რუსეთის არმიისათვის რაიმე მნიშვნელოვანი წარმატება არ მოუტანია. ვლადიმერ პუტინი ბოლო დროს მუდმივად ცდილობს რომელიმე მსხვილი უკრაინული ქალაქის დაპყრობას, მაგრამ უშედეგოდ – პოკროვსკს და კონსტანტინოვკას ისევ უკრაინელები აკონტროლებენ. უკრაინელები მამაცურად იბრძვიან, რუსები უამრავ ჯარისკაცს კარგავს – კრემლის ზარალმა უკვე მილიონს მიაღწია დაღუპულებისა და დაჭრილების სახით. ეს ნიშნავს ყოველდღიურად 1080 რუსი მებრძოლის დაღუპვა-დასახიჩრებას.
ასევე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთი ათასკილომეტრიან ფრონტის ხაზზე რაიმე წარმატებას მიაღწევს მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპი უკრაინას მეტ იარაღს მიაწვდის. უკრაინელებს თუ იარაღი საკმარისი რაოდენობით ექნებათ, ისინი რუსებს უკან დაახევინებენ და საეჭვოა პუტინმა ის ტერიტორია შეინარჩუნოს, რაც ბოლო დროს დაიპყრო. კრემლს ირანის იმედიც აღარ ექნება, რადგან თეირანი მნიშვნელოვნად არის დასუსტებული ისრაელთან (და აშშ-სთან) ამასწინანდელი საჰაერო შეტაკების გამო.
არის იმის ნიშნებიც, რომ თვითონ ვლადიმერ პუტინს მისსავე გარემოცვაში ბევრი არ ეთანხმება, რასაც მოსკოვში მიმდინარე საკადრო წმენდა მოწმობს. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ჩინოვნიკი სიცოცხლეს თვითმკვლელობით ამთავრებს, ცნობილი ოლიგარქები კი ქვეყნიდან გაქცევის დროს იქნენ დაკავებულები. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ოფიცერი, რომლებსაც ყოფილ თავდაცვის მინისტრთან სერგეი შოიგუსთან ახლო ურთიერთობა ჰქონდათ, დაპატიმრებულები იქნენ კორუფციის ბრალდებით.
იმ სიძნელეების მასშტაბს, რასაც ვლადიმერ პუტინი შეეჯახა ომის გამო, მოწმობს ის ფაქტი, რომ იგი იძულებული გახდა გასულ კვირას ყოველწლიური სამხედრო-საზღვაო აღლუმის ჩატარება გაეუქმებინა – უკრაინაში განცდილი დიდი დანაკარგების გამო.
ამრიგად, დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილება ვადების შემცირების თაობაზე დროულია – ის იმ დროს იქნა მიღებული, როცა ვლადიმერ პუტინს, ყოყოჩობის მიუხედავად, ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაციის“ გაგრძელების ვარიანტები უმთავრდება.
თუ რუსეთის პრეზიდენტი გამოფხიზლდება და მიხვდება, რომ მას უკრაინაში ომის მოგების შანსი არ აქვს, მას სხვა არჩევანი არ ექნება იმის გარდა, რომ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას დათანხმდეს – ცეცხლი შეწყვიტოს და სამშვიდობო მოლაპარაკება დაიწყოს.
