შვედეთის მეფის კარლ XII-ისა და საფრანგეთის იმპერატორის ნაპოლეონ I-ის რუსული ლაშქრობების შედეგები დასავლეთის იმის გაკვეთილია, რომ მისი მიზნები ჩასაფუშად არის განწირული. ამასობაში კი ინგლისელები სიტუაციას აკვირდებიან, ხელებს სიამოვნებისაგან იფშვნეტენ და ელოდებიან მომენტს მსოფლიოს ხელახლა დასანაწილებლად მათთვის სასურველი და მოსახერხებელი ფორმით. არაფერი არ შეცვლილა - წარსული ჩვენს გვერდითაა“, - ნათქვამია თურქულ გაზეთ „საბაჰში“ (Sabah) დაბეჭდილ სტატიაში სათაურით „ლაშქრობანი მოსკოვზე და მსოფლიო წესრიგი“ (ავტორი - ჰაშმეთ ბაბაოღლუ).
გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირეოდენი შემოკლებით:
ყურადსაღები და ჭკუის სასწავლი ისტორიები: როცა ნაპოლეონ I ბონაპარტი 1812 წლის ივნისში რუსეთში შეიჭრა, მას თან ჰქონდა წიგნი, რომელსაც იგი ყოველ მოსახერხებელ მომენტში გადაშლიდა და გადახედავდა ხოლმე. ეს იყო წიგნი სახელწოდებით „კარლ XII-ის ისტორია“, რომელშიც ვოლტერის (ფრანსუა-მარი არუე) მიერ აღწერილი იყო შვედეთის მეფის კარლ XII-ის მოსკოვზე ლაშქრობა და მისი მარცხი - ნაპოლეონის დროიდან 100 წლის წინათ მომხდარი ამბავი.
მაგრამ იცით... როგორც კი ადამიანი აკვიატებულ მიზანზე და ოცნებაზე ჩაიციკლება, მას გონება ენისლება. მზერა სიამაყით დაუბნელდება ხოლმე და იგი ზედიზედ ყველაფერს ივიწყებს - ყველაფერს, რაც კი წაუკითხავს, გაუგია და უსწავლია.
ამბობენ, რომ ნაპოლეონს უთქვამს თავისი ადიუტანტისათვის: „ჩვენ არ გავიმეორებთ შვედეთის მეფის სულელურ მოქმედებებს“.
მაგრამ რად გინდა... თვითონ ბონაპარტმა ჩაიდინა დიდი სისულელე: სკოლის ყოველმა მოსწავლემ იცის ნაპოლეონის მოსკოვზე ლაშქრობის შედეგი.
*****
ისტორია გვაჩვენებს, რომ დასავლეთი ცდილობდა თავისი ყოველი კრიზისული პერიოდი მოსკოვზე ლაშქრობით გადაელახა. სწორედ ამიტომ იმ მოარულმა იდეამ, რომ უკრაინის შემდეგ პოლონეთის ჯერი დადგებაო, შეცდომაში არ უნდა შეგვიყვანოს. ის, რაც „რეგიონულ კონფლიქტად“ გამოიყურება, სინამდვილეში დასავლეთის ავადმყოფობაა, რომელიც ყოველ 100 წელიწადში ერთხელ რეციდივის სახით მეორდება.
რუსეთი ყოველთვის კრახის წინაშე იდგა ხოლმე, მაგრამ საბოლოო ჯამში ომის ბედს მაინც მოსკოვი წყვეტდა. უფრო მეტიც - მას მსოფლიო წესრიგის სისტემაში ცვლილებები მოსდევდა ხოლმე.
იბადება კითხვა: დღეს, როცა სამიზნე ვლადიმერ პუტინი ხდება, დასავლეთი ისევ ესწრაფვის თავისი ასეთი გათვლების რეალიზებას? დიახ, ეჭვიც არ შეგეპაროთ!
***
ეჰ, როგორი დარწმუნებული და თავდაჯერებული იყო ნაპოლეონი თავდაპირველად...
რუსეთის მუხლებზე დაჩოქების პერსპექტივა ევროპელ ლიდერებს ყოველთვის მაცდურად იზიდავდა.
მოსკოვზე სალაშქროდ ნაპოლეონმა იმ დროისთვის უპრეცედენტო და კონტინენტის ისტორიაში ყველაზე მრავალრიცხოვანი არმია შეკრიბა - 655 ათასი ჯარისკაცით - და 1812 წლის 24 ივნისს რუსეთის იმპერიის სასაზღვრო მდინარე ნემანი გადალახა. საფრანგეთის არმიას თან ახლდა 50 ათასი სამოქალაქო პირი, ქალების ჩათვლით, რომლებიც ჯარს ემსახურებოდნენ.
დასავლური ისტორიები, რომლებიც თაობებს გადაეცემა, ლიტერატურა, ფილმები - ყველაფერი იმას შთაგვაგონებს, რომ ნაპოლეონ ბონაპარტმა მარცხი „გენერალ მოროზის“ (ყინვის) გამო განიცადა. მაგრამ ეს ასე არ არის...
კი, ფრანგებმა ყინვიან ამინდში დაიწყეს უკანდახევა, მაგრამ ნაპოლეონის არმია ყველაზე მეტად ზაფხულის პაპანაქებაში მომხდარი ბრძოლების შედეგად დაზარალდა: როცა ბონაპარტი 1812 წლის სექტემბრის დასაწყისში დაცარიელებულ მოსკოვში შევიდა, მისი არმიის მესამედზე მეტი უკვე განადგურებული იყო.
ეს გრძელი ისტორიაა.
მაგრამ ყურადღება! ინგლისელები თვალს ადევნებდნენ ნაპოლეონის მოსკოვურ ლაშქრობას, ხელებს სიამოვნებით იფშვნეტდნენ და 1813 წელს მსოფლიო ხელახლა გადანაწილდა.
„ომი და მშვიდობა... ყველაფერი დროულად ხდება. დიახ, ყველაფერი თავის დროზე მოდის მათთვის, ვისაც ლოდინი შეუძლია“ (ლევ ტოლსტოი. „ომი და მშვიდობა“).
წყარო: https://www.sabah.com.tr/yazarlar/babaoglu/2024/10/15/moskova-seferi-ve-dunyanin-duzeni
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.