USD 2.7456
EUR 3.1012
RUB 3.3356
თბილისი
23 სექტემბერი - ეს დღე ისტორიაში
თარიღი:  737

23 სექტემბერი — გრიგორიანული კალენდრის 266-ე დღე (ნაკიან წლებში – 267-ე დღე). წლის ბოლომდე დარჩენილია 99 დღე.

 

დღის მოვლენები

 

1122 : ვორმსის კონკორდატით დასრულდა რომის პაპ კალიქსტუს II-სა და საღვთო რომის იმპერიის იმპერატორს ჰაინრიხ V-ს შორის ინვესტიტურისთვის ბრძოლა.

1459 : ბლორ ჰითის ბრძოლა — ინგლისში ვარდების ომის პირველი დიდი ბრძოლა.

1529 : სულეიმან I-მა ვენის ალყა დაიწყო.

1846 : ასტრონომმა იოჰან გალემ, ურბენ ლევერიეს გამოთვლებზე დაყრდნობით, აღმოაჩინა პლანეტა ნეპტუნი.

1930 : იოჰან ოსტემაიერმა ფოტო ანთება დააპატენტა.

1932 : ჰიჯაზისა და ნეჯდის სამეფოების გაერთიანებით საუდის არაბეთი შეიქმნა.

1941 : ოსვენციმის საკონცენტრაციო ბანაკში გაზით პირველი ცდა ჩატარდა.

1973 : ხუან პერონი არგენტინაში ძალაუფლებას იბრუნებს.

1980 : ბობ მარლის ბოლო კონცერტი ჩატარდა.

1989 : აზერბაიჯანმა საბჭოთა კავშირისგან დამოუკიდებლობა გამოაცხადა.

2002 : მოზილამ ვებ ბრაუზერი ფაირფოქსი გამოუშვა.

2006 : ქართულმა ვიკიციტატამ დაიწყო მუშაობა

2018 : იბრაჰიმ მოჰამედ სოლიჰი მალდივის პრეზიდენტად აირჩიეს.

2019 : ლიონელ მესი ფიფას ვერსიით 2019 წლის მსოფლიოს საუკეთესო ფეხბურთელი გახდა.

 

ამ დღეს დაბადებულნი

 

ძვ. წ. 63 : გაიუს ოქტავიანე ავგუსტუსი — რომის იმპერატორი

1161 : ტაკაკურა — იაპონიის იმპერატორი

1215 : ყუბლაი ხანი — მონღოლი ყაენი

1713 : ფერდინანდ VI — ესპანეთის მეფე

1740 : გო-საკურამაჩი — იაპონიის იმპერატორი

1771 : კოკაკუ — იაპონიის იმპერატორი

1871 : კოტოკუ დენძირო — იაპონიის სოციალისტური მოძრაობის მოღვაწე, პუბლიცისტი.

1890 : პაულუსი, ფრიდრიხ — გერმანელი სამხედრო მოღვაწე.

1900 : ანჯაფარიძე, ვერიკო — ქართველი მსახიობი

1901 : სეიფერტი, იაროსლავ — ჩეხი მწერალი

1930 : ჩარლზ, რეი — ამერიკელი მუსიკოსი

1936 : რაძინსკი, ედვარდ — რუსი დრამატურგი და ტელეწამყვანი

1938 : შნაიდერი, რომი — ავსტრიელი მსახიობი

1943 : იგლესიასი, ხულიო — ესპანელი მომღერალი

1990 : ულუსოი, ჩაგათაი — თურქი მსახიობი და მოდელი

 

ამ დღეს გარდაცვლილნი

 

79 : ლინუსი — რომის პაპი

1230 : ალფონსო IX ლეონის მეფე

1675 : კონრარი, ვალენტინ — საფრანგეთის აკადემიის ფუძემდებელი

1850 : არტიგასი, ხოსე ხერვასიო — ურუგვაის გმირი

1870 : მერიმე, პროსპერ — ფრანგი დრამატურგი, ისტორიკოსი, არქეოლოგი, მწერალი.

1929 : ცსიგმოდი, რიხარდ — ავსტრიელი ქიმიკოსი, ნობელის პრემიის ლაურეატი

1939 : ფროიდი, ზიგმუნდ — ავსტრიელი ფსიქიატრი და ფსიქოლოგი

1968 : პადრე პიო — კათოლიკე წმინდანი

1970 : ბურვილი — ფრანგი მსახიობი

 

დღესასწაულები

 

მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:

მინოდორა, მიტროდორა და ნიმფოდორა

მოციქული აპოლო, მოციქული ლუკა და მოციქული კლიმენტი

წმინდა ვარიფსავე

კეთილმორწმუნე პულხერია

წმინდა პეტრე და პავლე

ასევე:

2006 წელს ებრაული ახალი წელი „როშ ჰაშანა“ 5767 წელი დგება. დაიწყო 22 სექტემბრის მზის ჩასვლისას.

ბისექსუალების საერთაშორისო დღე

საუდის არაბეთში გაერთიანების დღე

იაპონიაში შემოდგომის ბუნიაობა (秋分の日/Shūbun no hi)

კონსტანტინოპოლში და მართლმადიდებლურ ეკლესიაში ახალი წელი (ოქტავიან ავგუსტუსის დაბადების დღის გამო).

გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.