,
20 ნოემბერი — გრიგორიანული კალენდრის 324-ე დღე (ნაკიან წლებში – 325-ე დღე). წლის ბოლომდე დარჩენილია 41 დღე.
დღის მოვლენები
284 : დიოკლეტიანე არჩეულ იქნა რომის იმპერატორად.
1700 : ჩრდილოეთის დიდი ომი: ბრძოლა ნარვასთან - შვედეთის მეფე კარლ XII ამარცხებს პეტრე დიდს ნარვასთან.
1789 : ნიუ-ჯერსი ხდება პირველი ამერიკის შტატი, რომელიც რატიფიცირებას უკეთებს ადამიანთა უფლებების დეკლარაციას.
1820 : 80 ტონიანი თეთრი ვეშაპი თავს ესხმის ესექსს (ვეშაპზე მონადირე გემი ნანტაკეტიდან, მასაჩუსეტსი) 2000 მილში სამხრეთ ამერიკის დასავლეთ სანაპიროდან (ჰერმან მელვილის 1851 წლის რომანი მობი-დიკი ამ შემთხვევას ეყრდნობა).
1910 : მექსიკის რევოლუცია - ფრანცისკო მადერო უარყოფს პრეზიდენტ პორფირიო დიასს, თავს პრეზიდენტად აცხადებს და ხალხს მოუწოდებს მექსიკის მთავრობის გადაგდებას.
1917 : უკრაინა რესპუბლიკა ხდება.
1940 : უნგრეთი, რუმინეთი და სლოვაკეთი აქსისი ძალებს უერთდებიან.
1945 : ნიურნბერგის პროცესი - სასამართლო პროცესი 24 ნაცისტი ომის კრიმინალის წინააღმდეგ იწყება ნიურნბერგის იუსტიციის სასახლეში.
1947 : პრინცესა ელისაბედი ქონწინდება ლეიტენანდ ფილიპ მონბატენზე ვესტმინსტერის სააბატოში, ლონდონი.
1955 : ხმის ჩამწერი სტუდია არ-სი-ეი (RCA) ელვის პრესლის $35.000-იან კონტრაქტს სთავაზობს.
1962 : კუბის ქობინთა კრიზისი - სსრკ-ის კუბიდან ქობინთა დისლოკაციაზე თანხმობის საპასუხოდ აშშ-ის პრეზიდენტი ჯონ ფ. კენედი აუქმებს კარიბის კუნძულზე სანაოსნო კარანტინს.
1985 : Microsoft-ის ვინდოუს 1.0 გამოდის.
2010 : საქართველოს მორაგბეთა ეროვნულმა ნაკრებმა საერთაშორისო ტესტ-მატჩში ანგარიშით 22:15 დაამარცხა კანადის მორაგბეთა ეროვნული ნაკრები.
2011 : ესპანეთის საყოველთაო არჩევნებში გაიმარჯვა სახალხო პარტიამ მარიანო რახოის ხელმძღვანელობით.
2012 : ხორვატიის ყოფილ პრემიერ-მინისტრს ივო სანადერს ქრთამის აღების გამო ათწლიანი პატიმრობა მიესაჯა.
2013 : ირაკლი ღარიბაშვილი საქართველოს პრემიერ-მინისტრი გახდა.
2016 : მარიამ მამადაშვილის სიმღერა „მზეო“ 2016 წლის საბავშვო ევროვიზიის გამარჯვებული გახდა.
2018 : ინტერპოლის პრეზიდენტად კორეელი კიმ ჩონ იანი აირჩიეს.
ამ დღეს დაბადებულნი
270 : მაქსიმინუს II — რომის იმპერატორი
1761 : პიუს VIII — რომის პაპი
1841 : ლორიე, ვილფრიდ — კანადის პრემიერ-მინისტრი
1880 : ჯავახიშვილი, მიხეილ — ქართველი მწერალი
1886 : ფრიში, კარლ ფონ — ავსტრიელი ზოოლოგი
1889 : ჰაბლი, ედუინ — ამერიკელი ასტრონომი
1923 : გორდიმერი, ნადინ — სამხრეთ-ამერიკელი მწერალი, ნობელის პრემიის ლაურეატი
1928 : ბატალოვი, ალექსეი — საბჭოთა მსახიობი
1925 : პლისეცკაია, მაია — რუსი პრიმა-ბალერინა
1926 : ვახტანგ ბალავაძე — ქართველი მოჭიდავე
1928 : ბატალოვი, ალექსეი — რუსი მსახიობი
1956 : დერეკი, ბო — ამერიკელი მსახიობი
ამ დღეს გარდაცვლილნი
870 : ედმუნდი — აღმოსავლეთ ინგლისის მეფე
1316 : ჟან I — საფრანგეთის მეფე
1695 : ზუმბი — ბრაზილიელი გაქცეული მონა
1910 : ტოლსტოი, ლევ — რუსი მწერალი (დ. 1828)
1925 : ალექსანდრა — დანიის დედოფალი
1945 : ასტონი, ფრენსის — ინგლისელი ფიზიკოსი
1975 : ფრანკო, ფრანსისკო — ესპანეთის დიქტატორი (დ. 1892)
1987 : რაიკინი, არკადი — საბჭოთა მსახიობი
2020 : ირინეოსი — სერბეთის პატრიარქი (დ. 1930)
დღესასწაულები
მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:
33 მელიტინელი მოწამე: იერონი, ისიხიოსი, ნიკანდრე, ათანასე, მამაი, ბარაქიოსი, კალინიკე, თეაგენე, ნიკონი, ლონგინოზი, თეოდორე, ვალერიუსი, ქსანთე, თეოდულე, კალიმაქე, ევგენი, თეოდოხე, ოსტრიქიოსი, ეპიფანე, მაქსიმიანე, დუკიტე, კლავდიანე, თეოფილე, გიგანტი, დოროთე, თეოდოტე, კასტრიკიოსი, ანიკიტე, თემელიოსი, ევტიქი, ილარიონი, დიოდოტე და ამონიტე.
ლაზარე გალისიელი
წმინდა თეოდოტე
წმინდა მოწამენი: მელასიპე და კასინია და ძე მათი ანტონინე.
ავქტი, ტავრიონი და თესალონიკია
აგრეთვე:
ზუმბის დღე - ბრაზილია 1978-დან
რევოლუციის დღე - მექსიკა (1910)
ბავშვთა დღე - იუნისეფი
მასწავლებელთა დღე - ვიეტნამი
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
