USD 2.7050
EUR 3.0872
RUB 3.3681
თბილისი
17 იანვარი - ეს დღე ისტორიაში
 279

17 იანვარი — გრიგორიანული კალენდრის მე-17 დღე. წლის ბოლომდე დარჩენილია 348 დღე (ნაკიან წელში - 349).

დღის მოვლენები

  • 395 : რომის იმპერია ორ: აღმოსავლეთ და დასავლეთ რომის იმპერიებად გაიყო.
  • 1562 : საფრანგეთმა ცნო ჰუგენოტები სენ-ჟარმენის ედიქტით.
  • 1773 : კაპიტანი ჯეიმზ კუკი პირველი მკვლევარი ხდება, რომელმაც ანტარქტიკის წრე გადაჭრა.
  • 1819 : სიმონ ბოლივარმა გამოაცხადა კოლუმბიის რესპუბლიკა.
  • 1852 : დიდი ბრიტანეთი ცნობს ტრანსვაალის ბურთა კოლოონის დამოუკიდებლობას.
  • 1916 : პროფესიონალ გოლფისტთა ასოციაცია ჩამოყალიბდა.
  • 1917 : აშშ-მ დანიას $25 მილიონი გადაუხადა ვირჯინის კუნძულებში.
  • 1945 : ვარშავის განთავისუფლება — სსრკ ძალები ნაცისტებისგან ანთავისუფლებენ თითქმის სრულიად დანგრეულ ვარშავას.
  • 1946 : გაეროს უშიშროების საბჭოს პირველი სხდომა ტარდება.
  • 1949 : გოლდბერგები — პირველი სიტკომი (სიტუაციური კომედიის ხასიათის სერიალი) გადის ეთერში ამერიკის ტელევიზიით.
  • 1973 : ფერდინანდ მარკოსი ხდება ფილიპინების მუდმივი პრეზიდენტი.
  • 1975 : ბობ დილანი უშვებს შემდგომში ცნობილს როგორც მის საუკეთესო ალბომს - "Blood on the Tracks".
  • 1982 : „ცივი კვირადღე“ — აშშ-ში ტემპერატურა 100 წლიან რეკორდულ დონემდე ეცემა.
  • 1991 : სპარსეთის ყურის ომი — ოპერაცია უდაბნოს შტორმი იწყება ადრე დილით. ერაყი ისვრის 8 "სკად"-ის ტიპის რაკეტას ისრაელისკენ, მათგან საპასუხო დარტყმის მოლოდინში, თუმცა უშედეგოდ.
  • 1995 : 7,3 ბალის მიწისძვრა სახელწოდებით „ჰანშინის დიდი მიწისძვრა“ ხდება კობესთან ახლოს (იაპონია), უზარმაზარი მატერიალური ზარალითა და 6 433 ადამიანის მსხვერპლით.
  • 2002 : ნიირაგონგოს (კონგოს დემოკრატიული რესპუბლიკა) ვულკანი იღვიძებს, ტოვებს რა 400 000 ადამიანს უსახლკაროდ.
  • 2010 : მემარჯვენე-ცენტრისტი სებასტიან პინიერა ჩილეს პრეზიდენტად აირჩიეს.
  • 2012 : ევროპის პარლამენტის პრეზიდენტად მარტინ შულცი აირჩიეს.
  • 2017 : ანტონიო ტაიანი ევროპის პარლამენტის პრეზიდენტად აირჩიეს.
  • 2021 : გერმანიის ქრისტიან-დემოკრატიული კავშირის თავმჯდომარედ არმინ ლაშეტი აირჩიეს.

ამ დღეს დაბადებულნი

  • 1504 : პიუს V — რომის პაპი.
  • 1612  : ტომას ფერფაქსი — ლორდი, ინგლისის პოლიტიკური მოღვაწე.
  • 1706 : ბენჯამინ ფრანკლინი — ამერიკელი სახელმწიფო მოღვაწე.
  • 1732  : სტანისლავ ავგუსტ პონიატოვსკი — პოლონეთის უკანასკნელი მეფე
  • 1783 : პედრო გუალ ესკანდონი — ვენესუელელი პოლიტიკური მოღვაწე
  • 1860 : ანტონ ჩეხოვი — რუსი დრამატურგი.
  • 1860 : დაგლას ჰაიდი — ირლანდიის პრეზიდენტი
  • 1860 : კარლოს ხოსე სოლორსანო — ნიკარაგუის 37-ე პრეზიდენტი
  • 1863 : დევიდ ლოიდ ჯორჯი — ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრი.
  • 1871: ნიკოლაე იორგა — რუმინელი პოლიტიკოსი, ისტორიკოსი, ფილოსოფოსი, არქეოლოგი, მწერალი
  • 1879  : ფელიპე გუსმანი — ბოლივიელი პოლიტიკოსი
  • 1880  : მაკ სენეტი — კანადაში დაბადებული ამერიკელი რეჟისორი.
  • 1894 :დავით ჯავრიშვილი — ქართველი ქორეოგრაფი
  • 1899 : ალ კაპონე — ამერიკელი განგსტერი.
  • 1901: სუსანა კალანდრელი — არგენტინელი მწერალი და მასწავლებელი.
  • 1903 : პანტელეიმონ ჩხიკვაძე — ქართველი საბჭოთა მწერალი.
  • 1905 : საიბ სალამი — ლიბანელი პოლიტიკური მოღვაწე
  • 1911: გერმანე გობეჯიშვილი — ქართველი არქეოლოგი.
  • 1911 : გავრილ კაჩალინი — რუსი ფეხბურთელი და მწვრთნელი
  • 1911: ჯორჯ სტიგლერი — ნობელის პრემიის ლაურეატი ეკონომიკის დარგში
  • 1922 : ლუის ეჩევერია — მექსიკის პრეზიდენტი 1970–1976 წლებში.
  • 1927  : ვალერიან ჭელიძე — საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკის შრომის გმირი
  • 1934 : რობერტ ბარძიმაშვილი — ქართველი მუსიკოსი (კლავიშები, გიტარა), ჯგუფ „ორერას“ დაამარსებელი
  • 1940  : მირჩა სნეგური — მოლდოვის პოლიტიკური მოღვაწე
  • 1942 : მუჰამედ ალი — ამერიკელი მოკრივე.
  • 1943  :რენე პრევალი — ჰაიტის პოლიტიკური მოღვაწე
  • 1948  :დავით გოგია — ქართველი ფეხბურთელი
  • 1948 : ჯიმ ლედი — ამერიკელი რადიოწამყვანი, პროდიუსერი და მწერალი.
  • 1961 : მაია ჩიბურდანიძე — ქართველი მოჭადრაკე.
  • 1962 : ჯიმ კერი — კანადელ-ამერიკელი მსახიობი და კომიკოსი.
  • 1963  :კაი ჰანსენი — გერმანელი მუსიკოსი
  • 1964 : მიშელ ობამა — შეერთებული შტატების 44-ე პრეზიდენტის ბარაკ ობამას მეუღლე.
  • 1966  : ლიუბჩო გეორგიევსკი — მაკედონიელი პოეტი და პოლიტიკოსი
  • 1969 : ტიესტო — ნიდერლანდელი ტრანს დიჯეი.
  • 1970  : ჯეიმზ უოტანა — ტაილანდელი პროფესიონალი სნუკერისტი.
  • 1978  : ალეკო ელისაშვილი — თბილისზე მზრუნველთა გაერთიანება „ტფილისის ჰამქარის“ დამფუძნებელი
  • 1980 : ვალერი აბრამიძე — ქართველი ფეხბურთელი
  • 1981: რევაზ გოცირიძე — ქართველი ყოფილი ფეხბურთელი
  • 1985: სიმონე სიმონსი — ჰოლანდიელი კოლორატურული მეცო-სოპრანო
  • 1990  : ერეკლე კილაძე — ქართველი ფეხბურთელი
  • 1992  : ლაშა შერგელაშვილი — ქართველი ფეხბურთელი

ამ დღეს გარდაცვლილნი

  • 395 : თეოდოსიუს I — რომის იმპერატორი.
  • 1369 : პეტრე I — კვიპროსის მეფე.
  • 1893 : რეზერფორდ ჰეისი — აშშ-ის სახელმწიფო მოღვაწე.
  • 1933 : ლუის კომფორტ ტიფანი — ამერიკელი მხატვარი და დიზაინერი.
  • 1961 : ლულუმბა, პატრის — კონგოს პირველი პრემიერ-მინისტრი.
  • 2002 : სელა, კამილო ხოსე — ესპანელი მწერალი.
  • 2005 : ჟაო ჟიანგი — ჩინეთის პრემიერ-მინისტრი.
  • 2008 : ბობი ფიშერი — ამერიკელი ჭადრაკის დიდოსტატი.
  • 2013 : გურამ საღარაძე — ქართველი მსახიობი.
  • 2023 : მანანა დოიჯაშვილი — ქართველი პიანისტი, საქართველოს სახალხო არტისტი.

დღესასწაულები

  • მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:
    • კრება წმიდათა სამოცდაათთა მოციქულთა
    • ევაგრე და ილია დიაკონი
    • დიონისე არეოპაგელი და სვიმეონ ნიგერი
    • თეოკტისტე აღმსარებელი
    • აქილე პეჩორელი
    • ზოსიმე მონაზონი და წმინდა ათანასე
    • ევსტათე I
    • ღირსმოწამე ექვთიმე, ვათოპედის მონასტრის იღუმენი და მასთან ერთად 12 მონაზონი
    • ღირსი ონოფრე
ანალიტიკა
The Daily Telegraph - ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს

ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს“ (ავტორი – კონ კოფლინი). პუბლიკაციაში განხილულია აშშ-ის პრეზიდენტის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული მეორადი სანქციების ათდღიანი ვადა და მოცემულია მათი სავარაუდო შედეგები.

გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:

დონალდ ტრამპმა, ალბათ, ყველაზე საუკეთესო და შესაფერისი დრო შეარჩია თავისი მეორადი ეკონომიკური სანქციების ახალი ვადის გამოცხადებისათვის, რომ რუსეთს ნავთობისა და გაზის გაყიდვით მიღებული შემოსავლები შეუმცირდეს და უკრაინაში ომი შეწყვიტოს.

დონალდ ტრამპს სამჯერ ეგონა, რომ ვლადიმერ პუტინი სამშვიდობო მოლაპარაკების აუცილებლობაში დაარწმუნა, მაგრამ სამჯერვე, როგორც კი სატელეფონო საუბარი მთავრდებოდა, რუსეთის არმია უკრაინული ქალაქების დასაბომბად რაკეტებსა და დრონებს უშვებდა.

აშშ-ის პრეზიდენტის მხრიდან იმის დაგვიანებული აღიარება, რომ „პუტინი მას თურმე ათამაშებდა და ომის გასაგრძელებლად დროს იგებდა“, იმას ნიშნავს, რომ როგორც იქნა, „ტრამპი აბობოქრდა“ და თავის რუს კოლეგას ათდღიანი ვადა დაუწესა ცეცხლის შესაწყვეტად. თუ კრემლი თეთრი სახლის მოთხოვნას არ დაეთანხმება, ძალაში შევა ახალი მომატებული საბაჟო ტარიფები იმ ქვეყნების მიმართ, რომლებიც რუსეთისაგან ნავთობს ყიდულობენ. სანქციის მიზანი და განხორციელების პროცედურა ასეთია: აშშ რუსული იაფი ნავთობისა და გაზის მოყვარული ქვეყნების – ინდოეთის, ჩინეთის (და ალბათ, თურქეთის და სხვების) მიერ წარმოებულ იმპორტირებულ პროდუქციაზე მომატებულ საბაჟო ტარიფებს დააწესებს. მათი ფასი იმდენად გაძვირდება, რომ ამერიკაში მყიდველი აღარ ეყოლება, ანუ ინდური და ჩინური კომპანიები დაზარალდებიან. ზარალის თავიდან ასაცილებლად იგივე ქვეყნები იძულებულნი გახდებიან, რომ რუსეთისაგან ნავთობისა და გაზის შესყიდვა შეწყვიტონ, რის შედეგადაც რუსეთს შემოსავლები შეუმცირდება, ანუ კრემლს აღარ ექნება თანხები უკრაინასთან ომის გასაგრძელებლად. რუსეთი ცეცხლს შეწყვეტს და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე დათანხმდება.

კონგრესში ზოგიერთი დეპუტატი უფრო რადიკალურად არის განწყობილი, რომლებიც 500%-იან სანქციების დაწესებას მოითხოვენ.

უეჭველია, რომ დონალდ ტრამპი სერიოზულად არის განწყობილი. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ მან იძულებული გახადა იაპონია და ევროკავშირი სავაჭრო ხელშეკრულებების დადებისას აშშ-ის მოთხოვნებზე დათანხმებულიყვნენ, განა თეთრი სახლი კრემლის წინაშე უკან დაიხევს?

როგორც კი ინდოეთი და ჩინეთი მტკივნუულ დარტყმას იგრძნობენ ამერიკასაგან, ისინი იძულებულნი გახდებიან რუსეთისაგან ნავთობ-გაზის შესყიდვა შეამცირონ (ან საერთოდ შეწყვიტონ). ამით დაინგრევა ვლადიმერ პუტინის გენერალური გეგმა რუსეთის იმპერიული ძლიერების აღდგენის შესახებ.

რუსეთი უკრაინის ფრონტზე წარუმატებლობას განიცდის. მართალია, კრემლმა დრონებითა და რაკეტებით უკრაინული ქალაქების დაბომბვა გააძლიერა, მაგრამ ფაქტია, რომ მაისში დაწყებულ შეტევას რუსეთის არმიისათვის რაიმე მნიშვნელოვანი წარმატება არ მოუტანია. ვლადიმერ პუტინი ბოლო დროს მუდმივად ცდილობს რომელიმე მსხვილი უკრაინული ქალაქის დაპყრობას, მაგრამ უშედეგოდ – პოკროვსკს და კონსტანტინოვკას ისევ უკრაინელები აკონტროლებენ. უკრაინელები მამაცურად იბრძვიან, რუსები უამრავ ჯარისკაცს კარგავს – კრემლის ზარალმა უკვე მილიონს მიაღწია დაღუპულებისა და დაჭრილების სახით. ეს ნიშნავს ყოველდღიურად 1080 რუსი მებრძოლის დაღუპვა-დასახიჩრებას.

ასევე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთი ათასკილომეტრიან ფრონტის ხაზზე რაიმე წარმატებას მიაღწევს მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპი უკრაინას მეტ იარაღს მიაწვდის. უკრაინელებს თუ იარაღი საკმარისი რაოდენობით ექნებათ, ისინი რუსებს უკან დაახევინებენ და საეჭვოა პუტინმა ის ტერიტორია შეინარჩუნოს, რაც ბოლო დროს დაიპყრო. კრემლს ირანის იმედიც აღარ ექნება, რადგან თეირანი მნიშვნელოვნად არის დასუსტებული ისრაელთან (და აშშ-სთან)  ამასწინანდელი საჰაერო შეტაკების გამო.

არის იმის ნიშნებიც, რომ თვითონ ვლადიმერ პუტინს მისსავე გარემოცვაში ბევრი არ ეთანხმება, რასაც მოსკოვში მიმდინარე საკადრო წმენდა მოწმობს. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ჩინოვნიკი სიცოცხლეს თვითმკვლელობით ამთავრებს, ცნობილი ოლიგარქები კი ქვეყნიდან გაქცევის დროს იქნენ დაკავებულები. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ოფიცერი, რომლებსაც ყოფილ თავდაცვის მინისტრთან სერგეი შოიგუსთან ახლო ურთიერთობა ჰქონდათ, დაპატიმრებულები იქნენ კორუფციის ბრალდებით.

იმ სიძნელეების მასშტაბს, რასაც ვლადიმერ პუტინი შეეჯახა ომის გამო, მოწმობს ის ფაქტი, რომ იგი იძულებული გახდა გასულ კვირას ყოველწლიური სამხედრო-საზღვაო აღლუმის ჩატარება გაეუქმებინა – უკრაინაში განცდილი დიდი დანაკარგების გამო.

ამრიგად, დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილება ვადების შემცირების თაობაზე დროულია – ის იმ დროს იქნა მიღებული, როცა ვლადიმერ პუტინს, ყოყოჩობის მიუხედავად, ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაციის“ გაგრძელების ვარიანტები უმთავრდება.

თუ რუსეთის პრეზიდენტი გამოფხიზლდება და მიხვდება, რომ მას უკრაინაში ომის მოგების შანსი არ აქვს, მას სხვა არჩევანი არ ექნება იმის გარდა, რომ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას დათანხმდეს – ცეცხლი შეწყვიტოს და სამშვიდობო მოლაპარაკება დაიწყოს.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.