USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
Tbilisi
16 ნოემბერი - ეს დღე ისტორიაში
 108

16 ნოემბერი — გრიგორიანული კალენდრის 320-ე დღე (ნაკიან წლებში – 321-ე დღე). წლის ბოლომდე დარჩენილია 45 დღე.

დღის მოვლენები

  • 1384 : იადვიგა აკურთხეს პოლონეთის მეფედ, მიუხედავად იმისა რომ ქალი იყო.
  • 1532 : ფრანსისკო პისარო და მისი ხელქვეითები ახერხებენ ინკების იმპერატორის — ატაჰუალპას დაჭერას.
  • 1849 : რუსეთის სასამართლომ ფიოდორ დოსტოევსკის სიკვდილი მიუსაჯა რადიკალ ინტელექტუალურ ჯგუფთან დაკავშირებული ანტი-სამთავრობო საქმიანობისთვის. სასჯელი გაუქმებულ იქნა უკანასკნელ მომემენტში.
  • 1904 : ჯონ ფლემინგმა გამოიგონა ვაკუუმის სინჯარა.
  • 1906 : ოპერის ვარსკვლავი ენრიკე კარუზო დააპატიმრეს ნიუ იორკის ცენტრალური პარკის ზოოპარკში მაიმუნების გალიასთან უცნობი ქალისთვის უკანალზე ჩქმეტის გამო.
  • 1907 : ინდიელთა ტერიტორიასა და ოკლაჰომის ტერიტორიას დაერქვა ოკლაჰომა და ხდება აშშ-ის 46 შტატი.
  • 1914 : ამერიკის ფედერალური სარეზერვო ბანკი (ამერიკის ცენტრალური ბანკი) ოფიციალურად იწყებს მუშაობას.
  • 1920 : ქანტას, ავსტალიის ეროვნული ავიაკომპანია დარეგისტრირდა როგორც საჰაერო გადამზიდი კომპანია სახელით „ქვინსლენდისა და ჩრდილოეთ ტერიტორიის საჰაერო სერვისები, ლტდ“. სიძველით მეორე ავიაკომპანია KLM-ის შემდეგ.
  • 1933 : აშშ და სსრკ ამყარებენ ფორმალურ დიპლომატიურ კავშირებს.
  • 1940 : მეორე მსოფლიო ომი - გერმანიის მიერ ქოვენთრიზე იერიშის მიტანის საპასუხოდ, ბრიტანეთის სამეფო საჰაერო ძალები ბომბავს ჰამბურგს.
  • 1940 : ჰოლოკოსტი - პოლონეთში ნაცისტები ვარშავის ებრაელთა გეტოს გარე სამყაროსგან იზოლირებულს ხდიან.
  • 1945 : ცივი ომი - აშშ იბირებს 88 გერმანელ მეცნიერს სარაკეტო ტექნოლოგიის დამუშავების დასაჩქარებლად.
  • 1945 : შეიქმნა იუნესკო.
  • 1965 : ვენერას პროგრამა - სსრკ კოსმოსში უშვებს უმართავ ხომალდს ვენერისკენ, პირველი კოსმოსური აპარატი, რომელმაც სხვა პლანეტის ზედაპირს მიაღწია.
  • 1979 : მეტროს პირველი ხაზი (M1) გაიხსნა ბუქარესტში, რუმინეთი.
  • 1988 : ბოლო ათწლეულის განმავლობაში პირველ ღია არჩევნებში პაკისტანში ამომრჩევლები პრემიერ მინისტრად ირჩევენ პოპულისტ კანდიდატს ბენაზირ ბჰუტოს.
  • 1993 : საქართველოს სამოქალაქო ომის მიმდინარეობისას მხედრიონის მებრძოლეებმა აიღეს სოფელი დარჩელი და გადაწვეს 27 საცხოვრებელი სახლი.
  • 1996 : დედა ტერეზა აშშ-ს საპატიო მოქალაქე ხდება.
  • 2000 : ბილ კლინტონი ხდება პირველი აშშ მოქმედი პრეზიდენტი, რომელიც ვიეტნამს სტუმრობს.
  • 2001 : ჰარი პოტერის პირველი ფილმი „ჰარი პოტერი და ფილოსოფიური ქვა“ გამოდის კინოეკრანებზე და ხდება მსოფლიოში მეორე ყველაზე მაღალანაზღაურებადი ფილმი.
  • 2007 : სასამართლომ ტელეკომპანია „იმედს“ სამაუწყებლო ლიცენზია დაუყადაღა „ხელისუფლების დამხობის პროპაგანდის“ გამო.
  • 2007 : ლადო გურგენიძემ საქართველოს პრემიერ-მინისტრის პოსტზე ზურაბ ნოღაიდელი შეცვალა.
  • 2011 : სილვიო ბერლუსკონის გადადგომის შემდეგ იტალიის პრემიერ-მინისტრი მარიო მონტი ხდება.
  • 2013 : აბდულა იამინი მალდივის პრეზიდენტად აირჩიეს.
  • 2014 : რუმინეთის საპრეზიდენტო არჩევნებში წარმოშობით გერმანელმა კლაუს იოჰანისმა გაიმარჯვა.

ამ დღეს დაბადებულნი

  • ძვ. წ. 42 : ტიბერიუსი — რომის იმპერატორი (გ.37)
  • 1717 : დ'ალამბერი, ჟან ლერონ — ფრანგი მათემატიკოსი და ფილოსოფოსი
  • 1853 : ალხაზიშვილი, ილია — ქართველი მწერალი, მეცნიერი და საზოგადო მოღვაწე
  • 1910 : შავგულიძე, გიორგი — ქართველი მსახიობი (გ.1959)
  • 1922 : სარამაგო, ჟოზე — პორტუგალიელი მწერალი, სცენარსტი და ჟურნალისტი
  • 1974 : სკოულზი, პოლ — ინგლისელი ფეხბურთელი

ამ დღეს გარდაცვლილნი

  • 1903 : დიმიტრი მაჩხანელი — ქართველი მწერალი, პუბლიცისტი (დ. 1861)
  • 1954 : ევალდ ფონ კლაისტი (გენერალ-ფელდმარშალი) — გერმანელი სამხედრო მოღვაწე (დ. 1881)
  • 2007 : გოდერძი ჩოხელი — ქართველი მწერალი (დ. 1954)

დღესასწაულები

  • მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:
    • ნიკოლოზ ქართველთა მნათობი
    • აკეფსიმე ეპისკოპოსი, იაკობ ხუცესი და აითალე დიაკონი
    • წმინდა მოწამენი, მხედარნი: ატიკე, აღაპი, ევდუქსი, კატერიოსი, ისტუკარი, პაკტოვი, ნიქტოპოლიონე და მეგობარნი მათნი
    • ღირსი აკეფსიმე
    • ღირსი სნანდულია
analytics
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

See all
Survey
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
Vote
By the way