USD 2.7428
EUR 2.8772
RUB 2.6387
თბილისი
16 იანვარი - ეს დღე ისტორიაში
თარიღი:  

16 იანვარი — გრიგორიანული კალენდრის მე-16 დღე. წლის ბოლომდე დარჩენილია 349 დღე (ნაკიან წელში - 350).

დღის მოვლენები

  • ძვ. წ. 27 : რომის სენატმა ავგუსტუსის ტიტული მიანიჭა გაიუს იულიუს ცეზარ ოქტავიანეს.
  • 550 : გოთური ომები (535-554) : ოსტგოთები, მეფე ტოტილას მეთაურობით, რომს იღებენ ხანგრძლივი ალყის შემდეგ, იზაურიელი მცველების მოქრთამვით.
  • 929 : კორდობას ამირი აბდ-არ-რაჰმან III საკუთარ თავს ხალიფად აცხადებს, აფუძნებს რა კორდობას სახალიფოს.
  • 1412 : მედიჩის ოჯახი რომის პაპის ოფიციალური ხაზინადარი გახდა.
  • 1492 : თანამედროვე ენის პირველი გრამატიკა, ესპანურად, წარედგინა დედოფალ იზაბელას.
  • 1547 : ივანე მრისხანე რუსეთის ცარი ხდება.
  • 1556 : ფილიპ II ესპანეთი მეფე გახდა.
  • 1581 : ინგლისის პარლამენტმა რომაული კათოლიციზმი უკანონოდ გამოაცხადა.
  • 1707 : შოტლანდიის პარლამენტმა დაამტკიცა გაერთიანების აქტი, რითაც დასაბამი მისცა დიდ ბრიტანეთს.
  • 1777 : ვერმონტი ნიუ-იორკისგან დამოუკიდებლობას აცხადებს.
  • 1795 : ფრანგებმა უტრეხტი, ნიდერლანდი, დაიპყრეს.
  • 1909 : ერნესტ შაკლეტონის ექსპედიციამ მაგნიტური სამხრეთის პოლუსი იპოვა.
  • 1945 : ადოლფ ჰიტლერმა ფიურერბუნკერს შეაფარა თავი.
  • 1979 : ირანში ჩამოაგდეს შაჰი მოჰამედ რეზა ფეჰლევი.
  • 2011 :
    • 100 ადამიანი გარდაიცვალა და 90 დაშავდა ინდოეთში, კერალას შტატში, საბარიმალაში მომხდარი მასობრივი ჭყლეტვის შედეგად.
    • ვენესუელა აცხადებს, რომ დადასტურებული ნავთობის მარაგით მსოფლიო ლიდერობა ჩამოართვა საუდის არაბეთს.
    • ბუენოს აირესში დასრულდა „დაკარის რალი 2011“.
  • 2016 : ცაი ინ-ვენი ტაივანის პირველი ქალი პრეზიდენტი გახდა.
  • 2020 : დიმიტრი მედვედევის გადადგომის შემდეგ მიხეილ მიშუსტინი რუსეთის პრემიერ-მინისტრი გახდა.
  • 2021 : ინდონეზიის კუნძულ იავაზე ვულკანი სემერუ ამოიფრქვა.

ამ დღეს დაბადებულნი

  • 1605: შაჰრიარი — დიდ მოგოლთა იმპერიის დროებითი მმართველი (1627 –1628)
  • 1816  : ნინო ამილახვარი — ქართველი სასულიერო მოღვაწე.
  • 1821 : ჯონ ბრეკინრიჯი — აშშ-ის სენატორი და აშშ-ის მე-14 ვიცე-პრეზიდენტი.
  • 1855 : ელეონორა მარქსი — ინგლისისა და საერთაშორისო მუშათა მოძრაობის მოღვაწე.
  • 1866 : ლუარსაბ ბოცვაძე — ქართველი პედაგოგი, პუბლიცისტი და საზოგადო მოღვაწე.
  • 1870 : იური იააკსონი — ესტონელი სახელმწიფო მოღვაწე.
  • 1878 : გრიგოლ ნათაძე — ქართველი ისტორიკოსი, პედაგოგი და პოლიტიკოსი
  • 1896  : ალექსანდრე ჯინჭარაძე — ქართველი სამხედრო ოფიცერი
  • 1901  : ფულხენსიო ბატისტა — კუბის მმართველი.
  • 1903 : გიორგი გოლეთიანი — ქართველი აგროქიმიკოსი
  • 1903: კოლა ქვარიანი — ქართველი პროფესიონალი მოჭიდავე
  • 1911 : ედუარდო ფრეი მონტალვა — ჩილეს 28-ე პრეზიდენტი (1964–1970).
  • 1919  : მანსურ ალი — პაკისტანისა და ბანგლადეშის პოლიტიკური და სახელმწიფო მოღვაწე.
  • 1924  :დავით ხახუტაიშვილი — ქართველი ისტორიკოსი
  • 1931 : იოჰანეს რაუ — გერმანიის ბუნდესპრეზიდენტი 1999–2004
  • 1932 : ოთარ მეღვინეთუხუცესი — ქართველი მსაიობი
  • 1932  : დაიან ფოსი — ამერიკელი ზოოლოგი და პრიმატოლოგი.
  • 1933 :სიუზენ ზონტაგი — ამერიკელი ესეისტი
  • 1935  : უდო ლატეკი — გერმანელი სპორტსმენი, სპორტული კომენტატორი.
  • 1941 : ევა დემარჩიკი — პოლონელი მომღერალი.
  • 1951 : რამაზ ხარშილაძე — ქართველი ძიუდოისტი
  • 1952 : ერნესტ დელი — ამერიკელი ადვოკატი
  • 1964 : ეკა კახიანი — ქართველი მომღერალი და მსახიობი.
  • 1980  :სეიდუ კეიტა — მალელი ფეხბურთელი.
  • 1984  : შტეფან ლიხტშტაინერი — შვეიცარიელი ფეხბურთელი
  • 1985  : დავით კაჭარავა — ქართველი მორაგბე
  • 1985 : პაბლო საბალეტა — არგენტინელი ფეხბურთელი,
  • 1986  : აიშა — ლატვიელი მომღერალი.
  • 1986 : რეტო ციგლერი — შვეიცარიელი ფეხბურთელი.
  • 1988  : ტალია დებრეტ ბარნეტი — ბრიტანელი მომღერალი

ამ დღეს გარდაცვლილნი

  • 1793 : გიბონი, ედუარდ — ინგლისელი ისტორიკოსი
  • 1912 : ჰაიმი, გეორგ — გერმანელი მწერალი
  • 1981 : ასათიანი, ანთეოს — ქართველი ჰიგიენისტი

დღესასწაულები

  • მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:
    • იოანე ჭყონდიდელი
    • ექვთიმე ღვთისკაცი (თაყაიშვილი)
    • მალაქია წინასწარმეტყველი
    • წმინდა გორდი
მსოფლიო
«Bloomberg» (აშშ): „ევროპა მორიგი ენერგეტიკულ კრიზისის წინაშე დგება: ზამთრის მოახლოების კვალობაზე, გაზზე ფასები მატულობს“

„როგორც ჩანს, წლევანდელი ზამთარი, შარშანდელ თბილთან შედარებით, ამჯერად უფრო ცივი იქნება. უკვე ისე აცივდა, რომ ევროპის გაზსაცავები სწრაფად ცარიელდება“, - ნათქვამია ამერიკული საინფორმაციო-ანალიტიკური სააგენტოს „ბლუმბერგის“ (Bloomberg) მიერ გამოქვეყნებულ სტატიაში სათაურით „ევროპა მორიგი ენერგეტიკულ კრიზისის წინაშე დგება: ზამთრის მოახლოების კვალობაზე, გაზზე ფასები მატულობს“ (ავტორები - ანა შირიაევსკა და პრისცილა აზევედო).

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

შარშან ევროპაში უჩვეულოდ თბილი ზამთარი იყო და რუსული გაზის შეწყვეტის მიუხედავად, გაზსაცავებში ჩატვირთული საწვავი ევროპელებმა გაზაფხულამდე იმყოფინეს, პლის გამონახეს დამატებითი ალტერნატიული წყაროებიც... მაგრამ ახლა, როცა პროგნოზით თანდათანობით აცივდება, გაზის ფასები უკვე მატულობს და უკრაინის ტერიტორიაზე გამავალი მილსადენითაც ევროპა გაზს ვეღარ მიიღებს, ექსპერტების თქმით, ენერგეტიკული კრიზისის წინამძღვრები აშკარად ისევ იქმნება. არადა, ევროპა ჯერაც ვერ გამოსულა მთლიანად ორი წლის წინანდელი შოკისაგან, როცა ერთი კუბური მეტრი გაზის ფასი „ცას სწვდებოდა“.

რა თქმა უნდა, გაზის წლევანდელი ფასები 2022 წლის რეკორდულ ფასებზე მცირეა, მაგრამ მატება მაინც საგრძნობია, ანუ მოსახლეობის კეთილდრეობა მცირდება, ცხოვრების დონე ეცემა და მწარმოებელთა კონკურენტუნარიანობა უარესდება.

ზამთრის ყველაზე ცივ თვეებში გაზსაცავები მაშველი რგოლის როლს ასრულებენ, მაგრამ ნოემბრის სიცივეების გამო მოსახლეობაში გაზზე მოთხოვნა სწრაფად გაიზარდა. გარდა ამისა, ევროპაში ქარის ელექტროსადგურები ძირითადად უქმად დგანან, რადგან ქარის სიჩქარე დაბალია. შესაბამისად, მატულობს გაძვირებული გაზის გამოყენება ელექტროენერგიის წარმოებისთვის, რაც ბუნებრივია, ელექტროდენის ფასს ზრდის.

დღეისათვის რუსული გაზით - უკრაინის ტერიტორიაზე გამავალი მილსადენის მეშვეობით -  ევროკავშირის რამდენიმე წევრი ქვეყანა სარგებლობს, მათ შორის სლოვაკეთი და უნგრეთი. უკრაინასა და რუსეთს შორის დადებული სტრანზიტოს შეთანხმების ვადა დეკემბრის ბოლოს იწურება. კიევი აცხადებს, რომ კონტრაქტს აღარ გაახლებს. უნგრეთსა და სლოვაკეთს ენერგეტიკული უზრუნველყოფას საფრთხე ემუქრება.

ცივი ზამთრის გამო ცუდ დღეში ჩავარდება გერმანიაც. 2022 წელს ბერლინმა მიიღო გადაწყვეტილება, რომ გაზი თავისი გაზსაცავებისათვის მსოფლიო ბაზარზე რეკორდული ფასებით ეყიდა, თუმცა ამჟამად სხვა სიტუაციაა. გაზზე მაღალი ფასების გამო ბევრი ქარხანა წარმოებას ამცირებს ან სულაც ჩერდება. გამოდის, რომ მესამე წელია ევროპის უდიდესი ეკონომიკა, ენერგონედლეულის უკმარისობის გამო, ზეწოლას განიცდის.  გერმანიაში კი თუ სიტუაცია გაუარესდება, ეს ნიშნავს, რომ კრიზისის ვირუსი სხვა ქვეყნებსაც გადაედება.  თებერვალში დაგეგმილი ბუნდესტაგის არჩევნები შეიძლება მწვავე ეკონომიკური პრობლემების ფონზე ჩატარდეს.

ცივ ზამთარში ენერგიის დეფიციტი ძნელი გადასატანია, ასეთ სიტუაციებში მოსახლეობისადმი მოწოდებები ხარჯვის შემცირება-დაზოგვაზე საქმეს არ შველის: არსებობს დიდი რისკი იმისა, რომ ევროპელებს ამ ზამთარს ბედი აღარ გაუღიმებთ და ამიტომ იძულებულნი იქნებიან მეტი ძვირადღირებული თხევადი გაზის იმპორტი მოახდინონ, პარალელურად კი აზიის ქვეყნებთან, განსაკუთრებით კი ჩინეთთან მიმართებით კონკურენტუნარიანობაც შეინარჩუნონ, რაც ერთობ რთულ ამოცანას წარმოადგენს.

წყარო: https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-11-23/europe-is-already-facing-its-next-energy-crisis?srnd=phx-politics

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.