USD 2.7374
EUR 2.9058
RUB 2.7753
თბილისი
11 ნოემბერი - ეს დღე ისტორიაში
 96

11 ნოემბერი — გრიგორიანული კალენდრის 315-ე დღე (ნაკიან წლებში – 316-ე დღე). წლის ბოლომდე დარჩენილია 50 დღე.

დღის მოვლენები

1675 : გოტფრიდ ლაიბნიცმა პირველად გამოიყენა ინტეგრალი y = f(x) ფუნქციის გრაფიკის ქვეშ ფართობის გამოსათვლელად.

1843 : ჰანს კრისტიან ანდერსენის მახინჯი იხვის ჭუკი გამოქვეყნდა პირველად.

1889 : ვაშინგტონი ხდება აშშ-ის 42-ე შტატი.

1918 : პირველი მსოფლიო ომი დასრულდა - გერმანია მოკავშირეებთან დაზავებაზე აწერს ხელს კომპიენთან, საფრანგეთში.

1962 : ქუვეითის ეროვნული ასამბლეა ქუვეითის კონსტიტუციას ამტკიცებს.

1965 : როდეზია (ამჟამად ზიმბაბვე) დამოუკიდებლობას აცხადებს იან სმითის თეთრი უმცირესობის რეჟიმის მიერ.

1975 : ანგოლა პორტუგალიისგან დამოუკიდებელი ხდება.

1992 : ინგლისის ეკლესია კენჭისყრით უშვებს ქალების მღვდლად კურთხევას.

1997 : საქართველოში გაუქმდა სიკვდილით დასჯა.

2004 : მაჰმუდ აბასი პალესტინის განთავისუბლების ორგანიზაციის თავმჯდომარედ აირჩა იასირ არაფატის გარდაცვალებიდან რამდენიმე წუთში.

2004 : მერი მაკელისი ხელმეორედ აირჩა ირლანდიის პრეზიდენტის პოსტზე.

2008 : ეგვიპტეში, კაიროდან 40 კმ-ში აღმოაჩინეს 4300 წლის პირამიდა, რომელიც სავარაუდოდ დედოფალ სეშსეშეტს, ფარაონ ტეტის დედას, ეკუთვნოდა.

2009 : სამხრეთ აფრიკაში პროზავროპოდების ჯიშის დინოზავრი აარდონიქსი აღმოაჩინეს.

2019 : საპროტესტო აქციების გამო, ბოლივიის პრეზიდენტი ევო მორალესი გადადგა, პრეზიდენტის მოვალეობას სენატორი ხეანინე ანიესი ასრულებს.

ამ დღეს დაბადებულნი

1050 : ჰაინრიხ IV — გერმანიის მეფე (გ. 1106)

1155 : ალფონსო VIII — კასტილიის მეფე

1748 : კარლოს IV — ესპანეთის მეფე 1788-1808 წლებში

1821 : დოსტოევსკი, თედორე — რუსი მწერალი (გ.1881)

1869 : ვიტორიო ემანუელე III — იტალიის მეფე

1869 : მარჯორი უორდროპი — ბრიტანელი სწავლული და მთარგმნელი

1883 : ვირსალაძე, ანასტასია — ქართველი პიანისტი (გ.1968)

1897 : ლაკი ლუჩიანო — ამერიკელი განგსტერი (გ.1962)

1904 : ჰისი, ალგერ — ამერიკელი სახელმწიფო მოხელე და ჯაშუში (გ.1994)

1928 : ფუენტეს, კარლოს — მექსიკელი მწერალი

1939 : ხარანაული, ბესიკ — ქართველი მწერალი და პოეტი

1945 : ორტეგა, დანიელ — ნიკარაგუის პრეზიდენტი

1946 : ალასანია, გიული — ქართველი ისტორიკოსი, წყაროთმცოდნე

1950 : დინესკუ, მირჩე — რუმინელი პოეტი

1975 : შიუკაშვილი, ვალერიან — ქართველი პიანისტი

1962 : მური, დემი — ამერიკელი კინომსახიობი

1962 : მორისონი, ჯეიმზ — ავსტრალიელი მუსიკოსი

1973 : ვაითი, ჯეისონ — ამერიკელი მუსიკოსი (გრინ დეი)

1974 : დიკაპრიო, ლეონარდო — ამერიკელი კინომსახიობი

ამ დღეს გარდაცვლილნი

1028 : კონსტანტინე VIII — ბიზანტიის იმპერატორი

1285 : პედრო III — არაგონის მეფე

1855 : კერკეგორი, სიორენ — დანიელი ფილოსოფოსი

1955 : ასლანიშვილი, იოსებ — ქართველი ექიმი-ენდოკრინოლოგი, მთამსვლელი და საზოგადო მოღვაწე.

1975 : დობჟანსკი, თეოდოსიუს — უკრაინელი გენეტიკოსი (დ. 1900)

1979 : ტიომკინი, დიმიტრი — წარმოშობით უკრაინელი კომპოზიტორი (დ. 1894)

1984 : რევაზ ნათაძე — ქართველი მეცნიერი, ფსიქოლოგი

1999 : ტიმერმანი, ჯაკობო — არგენტინელი მწერალი და ჟურნალისტი (დ. 1923)

2004 : არაფატი, იასირ — პალესტინის ლიდერი, ნობელი მშვიდობის პრემიის ლაურეატი (დ. 1929)

2010 : დინო დე ლაურენტისი — იტალიელი პროდიუსერი.

2021 : ფრედერიკ დე კლერკი — სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკის ყოფილი პრეზიდენტი.

დღესასწაულები

მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:

სერაპიონ ზარზმელი

ანასტასია რომაელი

ღირსი აბრაამ დაყუდებული და ნეტარი მარიამი

ღირსი ანა

კლავდიოსი, ასტერიოსი, ნეონი და თეონილა

ანალიტიკა
«Financial Times» (დიდი ბრიტანეთი): „მლიქვნელობა, მოგების წყურვილი თუ მშვიდობა: უკრაინის შეთავაზება დონალდ ტრამპს“

ბრიტანულ გაზეთში „ფაინენშელ თაიმსში“ (Financial Times) დაბეჭდილია სტატია სათაურით „მლიქვნელობა, მოგების წყურვილი თუ მშვიდობა: უკრაინის შეთავაზება დონალდ ტრამპს“ (ავტორები - ჰენრი ფოი და მაქს სედონი)

 გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

„უკრაინა ცდილობს თავისი „გამარჯვების გეგმა“ დონალდ ტრამპის გაპრეზიდენტების ფონზე როგორმე განახორციელოს და იმედოვნებს, რომ ამაში თეთრი სახლის მომავალი ბინადარის საქმიანი მიდგომები დაეხმარება.

უკრაინელი და ევროპელი ჩინოვნიკების თქმით, უკრაინის დასავლელი მოკავშირეები კიევს რჩევებს აძლევენ, თუ როგორ უფრო კარგად შეიძლება იმ წინადადების ფორმულირება, რომელიც უკრაინა-დასავლეთის თანამშრომლობის სტიმულირებას მოახდენს. როგორც ცნობილია, უკრაინის „გამარჯვების გეგმის“ ერთ-ერთი პუნქტი ეხება კიევის შეთავაზებას დასავლეთისადმი ქვეყნის ტერიტორიაზე არსებული სასარგებლო წიაღისეულით სარგებლობის თაობაზე, რომელიც დონალდ ტრამპის გამარჯვების ფონზე, დადებითი როლის შესრულება შეუძლია. რესპუბლიკელი პრეზიდენტი ხომ ბიზნესმენია.

უკრაინელი მსხვილი მეწარმეები, მთავრობასთან ერთად, იხილავენ საკითხს, რომ დონალდ ტრამპს უფლება მისცენ ინვესტიციისათვის სასურველი სფერო ამოირჩიოს და თვითონ შეარჩიოს ის ბიზნესმენები, რომლებიც უკრაინაში ინვესტიციებს ჩადებენ.

განხილვის ერთ-ერთმა  მონაწილემ ეს იდეა გამოხატა როგორც „ყველა, მაგრამ ჩინეთის გარეშე“, რაც დონალდ ტრამპს, ალბათ, განსაკუთრებით მოეწონბა. ჩინურ ტექნოლოგიაზე დამოკიდებული უკრაინის დარგებს შესაძლებლობა ექნებათ სწრაფად გადაერთონ ამერიკულ მიმწოდებლებზე და მეტი დასავლური ინვესტიციები მიიზიდონ.

რას ნიშნავს ასეთი შეთავაზება - მლიქვნელობას, მოგების წყურვილს თუ მშვიდობის დამყარების სურვილის გამოვლენას? მართალია, არავინ იცის, თუ როგორ მოიქცევა თვითონ დონალდ ტრამპი, ან რას იზამს ვლადიმერ პუტინი, როგორ წარიმართება რუსეთ-უკრაინის ომი, რა დათმობები მოუწევს (ან არ მოუწევს) უკრაინას, მაგრამ მზადება მაინც მიმდინარეობს.

უკრაინის ვერხოვნა რადას (პარლამენტის) საგარეო საქმეტა კომიტეტის თავმჯდომარემ ალექსანდრე მერეჟკომ დონლად ტრამპისადმი სეთავაზებას „ბრძნული ნაბიჯი“ უწოდა და აღნიშნა, რომ „უკრაინა დასავლეთისათვის ზედმეტი ტვირთი და მუქთამჭამელა არ იქნება“.

საქმის კურსში მყოფი პირების თქმით, უკრაინა ცდილობს დონალდ ტრამპის ბანაკის წევრთა სურვილები კიდევაც დააკმაყოფილოს და მათ მიმართ გარკვეული კომპრომისები გასწიოს. ასე მაგალითად, კიევი თანახმაა თანამდებობიდან გაათავისუფლოს თავისი ელჩი აშშ-შო ოქსანა მარქაროვა, რომელმაც ვოლოდიმირ ზელენსკის აშშ-ში ვიზიტის დროს ისე მოაწყო საქმე, რომ იგი ჯო ბაიდენის მშობლიურ შტატში წაიკყვანეს და იქ არსებული სამხედრო ქარხანა აჩვენეს. დათვალიერების მომენტს მხოლოდ დემოკრატები ესწრებოდნენ - კამალა ჰარისის მომხრეები, რამაც რესპუბლიკელი კანდიდატის საარჩევნო შტაბის რისხვა გამოიწვია. ამბობენ, რომ ელჩის თანამდებობა ყოფილ მინისტრს დიმიტრი კულებას შესთავაზეს, მაგრამ მან უარი განაცხადა.

დონალდ ტრამპი ხშირად იკვეხნის, რომ მას ახლო ურთიერთობა აქვს რუსეთის პრეზიდენტთან, მაგრამ როგორც ხშირად ხდება ხოლმე პოლიტიკაში, შესაძლოა ტრამპისათვის პუტინთან სიახლოვემ ცუდი როლი შეასრულოს. იგივე შეიძლება მოუვიდეს ვოლოდიმირ ზელენსკისაც.

                წყარო: https://www.ft.com/content/623c197f-6952-4229-bfbc-0a96e43d6f2d

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.