USD 2.7248
EUR 3.1619
RUB 3.4828
Тбилиси
1 სექტემბერი - ეს დღე ისტორიაში
дата:  420

1 სექტემბერი — გრიგორიანული კალენდრის 244-ე დღე (ნაკიან წლებში – 245-ე დღე). წლის ბოლომდე დარჩენილია 121 დღე.

დღის მოვლენები

  • 462 : პირველი ბიზანტიური ინდიქციის დასაწყისი.
  • 1715 : საფრანგეთის მეფე ლუი XIV გარდაიცვალა 72-წლიანი მმართველობის შემდეგ - რეკორდი ნებისმიერი დიდი ევროპული მონარქიისთვის.
  • 1752 : ლიბერტი ბელი (თავისუფლების ზარი) ჩამოიტანეს ფილადელფიაში.
  • 1763 : რუსეთის იმპერატრიცა ეკატერინე II-მ დაამტკიცა ივან ბეტსკოის გეგმა მოსკოვის სააღმზრდელო სახლისთვის.
  • 1804 : იუნო, უდიდესი ასტეროიდთა სარტყელთაგან, აღმოაჩინა გერმანელმა ასტრონომმა კარლ ლუდვიგ ჰარდინგმა.
  • 1897 : ბოსტონის მეტრო გაიხსნა - პირველი მიწისქვეშა მეტრო ჩრდილოეთ ამერიკაში.
  • 1902 : საფრანგეთში გამოვიდა „მოგზაურობა მთვარეზე“ - პირველი მეცნიერულ-ფანტასტიკური ფილმი.
  • 1905 : ალბერტა და სასკაჩევანი კანადის კონფედერაციას შეუერთდა.
  • 1914 : რუსეთში სანქტ-პეტერბურგს პეტროგრადი დაარქვეს.
  • 1914 : ბოლო მოგზაური მტრედი, დედალი სახელად მართა, დაიღუპა ტყვეობაში ცინცინატის ზოოპარკში.
  • 1923 : მიწისძვრამ ტოკიოსა და იოკოჰამაში 100 000 ადამიანი იმსხვერპლა.
  • 1928 : აჰმეტ ზოგუ ალბანეთს მონარქიად აცხადებს და საკუთარ თავს მონარქიის მეფედ.
  • 1939 : მეორე მსოფლიო ომი : ნაცისტური გერმანია პოლონეთს დაესხა თავს და ომი დაიწყო.
  • 1939 : ჯორჯ მარშალი აშშ-ის არმიის შტაბის უფროსი გახდა.
  • 1943 : მეორე მსოფლიო ომი : იტალია თანხმდება იარაღის დაყრის პირობებს.
  • 1951 : აშშ, ავსტრალია და ახალი ზელანდია ხელს აწერენ ურთიერთ თავდაცვის პაქტს.
  • 1969 : ლიბიაში რევოლუციის შედეგად ქვეყნის სათავეში მუამარ ალ-ქადაფი მოდის.
  • 1981 : ცენტრალური აფრიკის რესპუბლიკაში სამხედრო გადატრიალებით პრეზიდენტი დავიდ დაკო ჩამოაგდეს.
  • 1985 : ერთობლივმა ამერიკულ-ფრანგულმა ექსპედიციამ საზღვაო სანაოსნო ხომალდ „ტიტანიკის“ ნარჩენები აღმოაჩინა.
  • 1991 : უზბეკეთმა საბჭოთა კავშირისგან დამოუკიდებლობა გამოაცხადა.
  • 2004 : ტერორისტებმა ბესლანში (ჩრდილოეთი ოსეთი) სკოლაში ტყვედ აიყვანეს ასობით ბავშვი და მასწავლებელი.
  • 2006 : კატასტროფა განიცადა ირანული ავიაკომპანია Iran Air Tours-ის კუთვნილმა ტუ-154-მა. დაიღუპა 28 ადამიანი.
  • 2008 : საქართველოს მასშტაბით რუსული აგრესიის წინააღმდეგ 1 სექტემბერს გაიმართა აქცია „ცოცხალი ჯაჭვი“, რომელშიც ათი ათასობით საქართველოს მოქალაქემ მიიღო მონაწილეობა, დევიზით: „Stop Russia“.

ამ დღეს დაბადებულნი

  • 1877 : ასტონი, ფრენსის — ინგლისელი ფიზიკოსი
  • 1905 : აბაკელია, თამარ — ქართველი მოქანდაკე, გრაფიკოსი, თეატრისა და კინოს მხატვარი
  • 1913 : ბაბუხადია, ვასილ — ქართველი ქირურგ-უროლოგი.
  • 1928 : ბაგრატიშვილი, გივი — ქართველი ქიმიკოსი.
  • 1944 : ბელი, არჩი — ამერიკელი მომღერალი და სიმღერების ავტორი (Archie Bell & the Drells)
  • 1946 : ერიკო, გრეგ — ამერიკელი დრამერი და პროდიუსერი (Sly & the Family Stone და Weather Report)
  • 1968 : მუჰამედ ატა — 11 სექტემბრის მონაწილე ტერორისტი
  • 1989 : კაულიცი, ბილ — გერმანელი მომღერალი, სიმღერების ავტორი და ვოკალისტი (Tokio Hotel)
  • 1989 : კაულიცი, ტომ — გერმანელი გიტარისტი (Tokio Hotel)
  • 1994 : სმოლინა, ანა — რუსი ჩოგბურთელი.
  • 1996 : ჯინი, ელზა — ამერიკელი ქალი პორნომსახიობი
  • 1997 : ჯონ ჯონ-გუქი — სამხრეთ კორეული ბოიბენდის BTS-ის წევრი

ამ დღეს გარდაცვლილნი

  • 1159 : ადრიანე IV — რომის პაპი
  • 1256 : კუჯო იორიცუნე — იაპონელი სიოგუნი
  • 1574 : ამარ დასი — სიქხების მესამე გურუ
  • 1581 : რამ დასი — სიქხების მეოთხე გურუ
  • 1715 : ლუი XIV (საფრანგეთი) — საფრანგეთის მეფე
  • 1938 : ბადრიძე, გიორგი — ქართველი პედიატრი და საზოგადო მოღვაწე.
  • 1964 : ჯორჯესკუ, ჯორჯე — რუმინელი დირიჟორი.
  • 1988 : ლუის ალვარესი — ამერიკელი ფიზიკოსი, ნობელის პრემიის ლაურეატი
  • 2019 : ნუგზარ ჯუღელი — ქართველი მსახიობი, ტელეწამყვანი და სპორტული კომენტატორი

დღესასწაულები

ეროვნული

  •  ბელარუსი, თურქმენეთი, ლატვია,  მოლდოვა,  რუსეთი,  სომხეთი,  უკრაინა, ყაზახეთი, 
  •  ყირგიზეთი — ცოდნის დღე.

რელიგიური

  • მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:
    • წმინდა ანდრია სტრატილატი და 2593 მოწამე
    • წმინდა ტიმოთე, აღაპი და თეკლე
    • წმინდა პიტირიმი
аналитика
«Financial Times» (დიდი ბრიტანეთი): „მსოფლიოში არასტაბილურობა სუფევს, ამიტომ ევროპა უნდა შეიარაღდეს“

ბრიტანულ გაზეთ „ფაინენშელ თაიმსში“ (Financial Times) დაბეჭდილია სტატია სათაურით „მსოფლიოში არასტაბილურობა სუფევს, ამიტომ ევროპა უნდა შეიარაღდეს“, რომლის ავტორები არიან ფრიდრიხ მერცი (გერმანიის კანცლერი) და ემანუელ მაკრონი (საფრანგეთის პრეზიდენტი).

გთავაზობთ სტატიის შინაარსს:

 „ჰააგაში ნატოს სამიტის ფონზე მსოფლიოში ქაოსური მოვლენები სუფევს: ბობოქრობენ ომები, ჩვეული ქცევის წესები და ნორმები ინგრევა,  ხოლო დიდი ხნით განმტკიცებული რწმენები ეჭვის ქვეშ დგება. ამ ეპოქალური გამოცდის ჟამს გერმანია და საფრანგეთი - თავიანთ ევროპელ და ატლანტის ოკეანის გაღმა ნაპირზე მყოფ მეგობრებთან და მოკავშირეებთან ერთად ერთიანი და მტკიცე ფრონტით გამოდიან, რათა დაიცვან ჩვენი საერთო ფასეულობები, ჩვენი მოქალაქეების თავისუფლება და უსაფრთხოება“, - ნათქვამია სტატიის დასაწყისში.

ავტორთა აზრით, „ევროპაში არასტაბილურობის ძირითად წყაროს რუსეთი და მისი იმპერიალისტური ომები წარმოადგენს: „2008 წელს რუსეთი თავს დაესხა საქართველოს, შემდეგ, 2014 წელს - მოახდინა ყირიმისა და დონბასის ოკუპაცია, 2022 წელს კი კრემლის ჯარები უკრაინის დანარჩენ ტერიტორიაზე შეიჭრნენ. ვლადიმერ პუტინის მიზანია ძირი გამოუთხაროს ევროპულ უსაფრთხოებას, მეზობლებს თავს მოახვიოს უკანონო მეურვეობა, ისინი შიგნიდან გატეხოს და თავის ორბიტაზე გადაიყვანოს, საერთაშორისო მართლწესრიგს საფუძველი შეურყიოს. ეს ყველაფერი რუსეთის სტრატეგიულ ინტერესებს წარმოადგენს. ჩვენ არ შეგვიძლია ამ ყველაფერს შევურიგდეთ, ჩვენს კონტინენტზე მშვიდობა უნდა დავიცვათ“.

„თუ კრემლის ამჟამინდელი პოლიტიკის ტრაექტორია არ შეიცვლება, რუსეთი საფრანგეთისა და გერმანიის ურყევ და მტკიცე პოზიციის წინაშე აღმოჩნდება. ამჟამად სასწორზე დევს ევროპული სტაბილურობის ბედი ათწლეულების განმავლობაში.

ნატოს სამიტზე საფრანგეთი და გერმანია დაადასტურებენ თავიანთ მხარდაჭერას იმ ძალისხმევისადმი, რასაც აშშ მიმართავს კონფლიქტების შეწყვეტისათვის და მტკიცე მშვიდობის მისაღწევად. საფრანგეთი და გერმანია მხარს დაუჭერენ უკრაინის სუვერენიტეტს, ცეცხლის შეწყვეტის წინადადებას და გააძლიერებენ რუსეთზე ზეწოლას, მათ შორის სანქციების მეშვეობით“, - აღნიშნავენ სტატიის ავტორები, - „ჩვენ ვუზრუნველყოფთ, რომ უკრაინა კონფლიქტიდან გამოსვლის შემდეგ აყვავებული, ძლიერი და უსაფრთხო ქვეყანა გახდეს“.

როგორც სტატიაშია ნათქვამი, ამ მხრივ უკვე ბევრი რამ არის გაკეთებული - ევროკავშირი უკრაინას 130 მილიარდი ევროთი დაეხმარა. გარდა ამისა, ევროკავშირმა დაგმო კრემლის აგრესიული პოლიტიკა, რისთვისაც რუსეთს მკაცრი სანქციები აქვს დაწესებული. „მაგრამ ეს კიდევ ცოტაა. ამიტომ ჩვენ, დიდ ბრიტანეთთან ერთად, ხელს შევუწყობთ უკრაინის არმიის გაძლიერებას, განვაახლებთ უკრაინის თავდაცვით მრეწველობას იმ მიზნით, რომ სამომავლოდ მას რუსეთის სავარაუდო აგრესიის წარმატებით მოგერიება შეძლოს.

„რა თქმა უნდა, ჩვენი გეგმები მხოლოდ უკრაინას არ ეხება. როგორც ჩანს, ახლო მომავალში კონფლიქტურ გარემოში ცხოვრება მოგვიწევს - იმ მსოფლიოში, სადაც ჩვენი მოკავშირეების წინაშე ახალი დილემები და პრიორიტეტები დადგება. რუსეთის გარდა, ჩვენ, ალბათ, კიდევ ბევრი გამოწვევის მოწმენი გავხდებით. ამისათვის ახლავე უნდა ვიზრუნოთ“, - აღნიშნავენ ავტორები და იქვე მიუთითებენ: აუცილებელია ნატოს გაძლიერება - თავდაცვის სფეროს ალიანსის წევრების საერთო ბიუჯეტის 3,5% უნდა მოხმარდეს, 2%-ის ნაცვლად. დამატებითი ხარჯები აუცილებელია. მათი მეშვეობით ჩვენ იმ ბზარს ამოვავსებთ, რომელიც ნატოს სამხედრო პოტენციალს გაუჩნდა რევანშისტული რუსეთის პირისპირ“, - ხაზს უსვამენ ავტორები.

„ალიანსის უსაფრთხოების ქვაკუთხედად ბირთვული შეკავება რჩება: საფრანგეთს აქვს თავისი დამოუკიდებელი სტრატეგიული ბირთვული ძალები, რომლებსაც მნიშვნელოვანი წვლილი შეაქვთ ნატოს საერთო უსაფრთხოების დაცვაში. გერმანიას უფლება აქვს მონაწილეობა მიიღოს ნატოს ბირთვული იარაღის ერთობლივ გამოყენებაში. გარდა ამისა, ერთობლივად ვიმუშავებთ შესყიდვების სისტემის რეფორმირებაში, რომელიც გამოიხატება უნიფიკაციაში, გამარტივებასა და გაზრდაში“, - ნათქვამია სტატიაში.

პუბლიკაციის დასასრულს, ავტორები აღნიშნავენ, რომ ნატო გააგრძელებს მჭიდრო თანამშრომლობას ევროკავშირთან, რათა უკეთ იქნას გამოყენებული ევროპის ტექნოლოგიური უპირატესობა [რუსეთის წინააღმდეგ]. „ჩვენ ვადასტურებთ სამოკავშირეო ერთიანობას, სოლიდარობას და ერთგულებას ჩვენი კონტინენტის თავისუფლების, მშვიდობისა და უსაფრთხოებისათვის“.

более
голосование
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
голосование
Кстати