,
„გერმანელი ტყვეების აშენებულია“, როდესაც ქუთაისში ამას რომელიმე შენობაზე იტყვიან, ეს იმას ნიშნავს, რომ ამ ნაგებობას ვერც დრო და ვერც 9 ბალიანი მიწისძვრა ვერაფერს დააკლებს.
"გერმანელების აგებული“ - ხარისხის ნიშანია.
ბანაკისთვის ქუთაისში, ახლანდელ ავტოქარხნის უბანში, დღევანდელი კადეტთა ლიცეუმისა და #2 სასჯელაღსრულების დაწესებულების მიმდებარე ტერიტორია იყო გამოყოფილი. ბანაკებს ეკავა ქუთაისის ყოფილი აეროპორტის ტერიტორიაც.
აქ იყო განთავსებული „კოლონია“, როგორც ადგილობრივები ეძახდნენ, ბარაკული ტიპის შენობებით.
სხვადასხვა ეროვნების ტყვეებს ერთმანეთიდან და ქალაქის მცხოვრებლებიდან მავთულხლართები თიშავდა.
მოვალეობები სხვადასხვა იყო, მაგრამ მდგომარეობა და პირობები ყველასთვის ერთნაირად მძიმე და არაადამიანური. საწოლებში თეთრეულის ნაცვლად ბაღლინჯოები, ტუალეტის ნაცვლად - ორმო, საპონი საერთოდ არ არსებობდა, ფარღალალა კედლები, რომელიც ქუთაისურ ქარს ვერ აკავებდა, იატაკის ნაცვლად - მიწა, ტანსაცმლის ნაცვლად - ნაფლეთები, ის რაც ტანსაცმლიდან დარჩა. ზოგჯერ ესეც არ იყო - პატიმრები ტანსაცმელს ერთ ზედმეტ ულუფა საჭმელში ცვლიდნენ.
სხვებისთვის ტანსაცმლის მოპარვას, ისევ ერთ ულუფა საჭმელში გასაცვლელად.
ქურდობით გამოწვეული დანაკლისი წყლით შეავსეს, ქურდები კი კარცერში გაუშვეს. თუმცა, საბჭოთა ზედამხედველისთვის მნიშვნელობა არ ჰქონდა მოიპარა თუ მოპარეს, აქაც საბჭოთა სამართალი მუშაობდა და კარცერში შეიძლება მოხვედრილიყო ადამიანი, რომელიც გაქურდეს.
კარცერი იყო ხელისგულისოდენა ოთახი, წყლიანი იატაკით, კუთხეში პარაშით და იქვე ორი ფიცრით - დასაძინებლად.
გარდაცვლილებს იქვე მარხავდნენ, ბანაკის მიმდებარე ტერიტორიაზე ქუთაისში დღემდე პოულობენ მათ ჩონჩხებს სხვადასხვა მშენებლობებისას.
პატიმრების ურჩობა გაქცევის მცდელობებში გამოიხატებოდა. პირველად ათი პატიმარი გაიქცა. რომლებიც უკან არ დაუბრუნებიათ, ვერავინ გაიგო მათი ბედი თუმცა პოლონელები გულში იმედოვნებდნენ, რომ გაქცეულებმა სამშვიდობოს გააღწიეს. სხვა მცდელობები უშედეგოდ დასრულდა. ისევ პატიმარმა დააბეზღა (ერთი ულუფა „სუპის“ფასად) სხვა გაქცეულები კი გზაში დაიჭირეს და დააბრუნეს.
ვინც არ გარბოდა სხვაგვარად ცდილობდა თავის გადარჩენას. საამისოდ საკუთარ პროფესიებს იშველიებდა.
თავის გადარჩენის ინსტინქტმა ათასნაირი უნარი აამოქმედა პატიმრებში. ისინი ამზადებდნენ საპონს, პოულობდნენ ალუმინს რისგანაც დეფიციტურ ჭურჭელს აკეთებდნენ, ბრეზენტისგან კერავდნენ ფეხსაცმელს. რომლებსაც ადგილობრივებზე ყიდდნენ ან ცვლიდნენ.
მაგრამ რისკები და სასოწარკვეთილი ქმედებები ყველასთვის თანმდევი იყო იმ რთულ ეპოქაში და იგი სხვა უფრო სერიოზული ნაბიჯებისკენ უბიძგებდა პატიმრებს.
პოლონელები აჯანყდნენ და უარი განაცხადეს სამუშაოდ გასვლაზე. ამ მოთხოვნაში ყველა სოლიდარული იყო. ისინი ითხოვდნენ მათი საქმეების გარკვევას და გათავისუფლებას.
ბანაკის ადმინისტრაცია შეაშფოთა ამ ფაქტმა და დათმობებზე წავიდა. პოლონელები 1947 წლის მარტიდან - მაისამდე სამუშაოდ არ დადიოდნენ, ბანაკის ადმინისტრაცია ამაზე თვალს ხუჭავდა, ყველა უცდიდა უმაღლესი ხელისუფლების გადაწყვეტილებას, როგორც ჩანდა - სასიკეთოს.
თუმცა ამდენი უბედურებაგამოვლილი პატიმრები ჯერ მაინც არ იცნობდნენ საბჭოთა სამართალს და საბჭოთა შეპირებას.
ქუთაისში კი დატოვეს საუკეთესოდ ნაგები შენობები და მოგონებები.
სტატიაში გამოყენებულია მასალები დარიუშ როგუტის წიგნიდან „პოლონელი ტყვეების ბედი შსსპ ქუთაისის ბანაკში (1945-1947) და “საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორიის“ მიერ მოწოდებული მასალები
