USD 2.7195
EUR 3.2090
RUB 3.4546
თბილისი
ვლადიმერ გუცაევი: ხალხს ძალიან ვუყვარდი, მაგრამ ცუდად თუ ვითამაშებდი, ვიცოდი, რომ ჩემი წილი გინება დამსახურებული მქონდა
თარიღი:  9927

თბილისის “დინამოს” ლეგენდარულ ფეხბურთელს ვლადიმერ გუცაევს ქართული ფეხბურთის გულშემატკივრის დიდი სიყვარული მრავალი  წლის წინ, იმ დღიდან ერგო, როდესაც ქვეყნის პირველი საფეხბურთო გუნდის წევრი გახდა. დაუვიწყარი გოლები, საოცარი ფინტები,   გამარჯვებები, რომელშიც ვლადიმერ გუცაევს, თავისი თაობის სხვა ბრწყინვალე ფეხბურთელებთან ერთად უდიდესი წვლილი შეჰქონდა, უკვე ქართული ფეხბურთის ისტორიაა, რომელშიც ვლადიმერ გუცაევს დამსახურებულად უკავია გამორჩეული  ადგილი. “ ამდენი წლის შემდეგ, გულშემატკივარი ისე მხვდება, თითქოს გუშინ გამოვედი სტადიონიდანო”, ამბობს ლეგენდარული თავდამსხმელი, რომელიც თბილისთან,  ფეხბურთთან, მეგობრებთან დაკავშირებულ საკუთარ ისტორიას გვიზიარებს და იმ დროს იხსენებს, როდესაც თბილისი - ფეხბურთით, თავად კი, ამ დიდი ზეიმის შემოქმედის როლში ცხოვრობდა.

ვლადიმერ გუცაევი: ჩემი ემოციები  თბილისის მიმართ ისეთია, როგორიც შეიძლება ჰქონდეს არა მხოლოდ თბილისელ კაცს, არამედ ყველას ვინც ამ ქალაქში ჩამოვიდა, აქ გაატარა ბავშვობა, აქ იცხოვრა მრავალი წელი. მე დავიბადე  ნახალოვკაში,ფაქტიურად იქ გავიზარდე. მართალია რუსულ სკოლაში დავდიოდი და დიდხანს ვერ ვფლობდი ქართულ ენას იმ დონეზე, როგორც უნდა მცოდნოდა, მაგრამ მერე, როცა ბავშვებთან ფეხბურთის თამაში დავიწყე და უკვე მოგვიანებით, როცა საფეხბურთო სკოლაში წავედი, სადაც ყველა ქართულად ლაპარაკობდა, ბოლო - ბოლო  ქართულად მეც კარგად ავლაპარაკდი.ნახალოვკა გამორჩეული უბანი იყო. ჩვენ დროს თბილისში  სამი უბანი იყო ცნობილი: სოლოლაკი, პლეხანოვი და ნახალოვკა,ეს იყო ძველი უბნები, ცნობილი თავისი ტრადიციებით, კოლორიტით. ჩვენს უბანში დაიბადნენ უძლიერესი ფეხბურთელები: სერგო კოტრიკაძე, მიშა მესხი, ზაურ კალოევი, ვოვა ელოშვილი, მე, საშა ჩივაძე, მანუჩარ მაჩაიძე, მისი ძმა გოჩა მაჩაიძე. ძალიან სპორტული უბანი გვქონდა, განსაკუთრებით ფეხბურთში. ჩვენ ძალიან გვეამაყებოდა, რომ ჩვენი უბნიდან იყვნენ წინა თაობის გამორჩეული ფეხბურთელები,  როგორც ახლა მე მხვდებიან ნახალოვკელები სიამაყით, ასე ვიყავით ჩვენც. ფეხბურთის თამაში უბანში დავიწყე. დღეს ბავშვები 6- 7 წლის ასაკში შეჰყავთ ფეხბურთზე, მე გვიან,  11 წლის ვიყავი როდესაც საფეხბურთო სკოლაში მოვხვდი, ეს იყო შემთხვევითობა. უბანში გავიგე, რომ “დინამოს” სტადიონზე ყოველ კვირა ხდებოდა   სხვადასხვა ასაკის ბავშვების შემოწმება. სახლში არც მითქვავს, რამდენიმე ბიჭი შევიკრიბეთ და წამოვედით ნახალოვკიდან “დინამოს” სტადიონზე. პირველ კვირას რომ მივედი, დამიწუნეს - მეკარეობა მინდოდა, მაგრამ მეკარეობისთვის პატარა ვიყავი.მეორე კვირასაც, როგორც მეკარე ისე მივედი სტადიონზე. ერთმა ბიჭმა მითხრა: შენგან რა მეკარე უნდა დადგეს, წადი წინ ითამაშეო და წინ გამაგდო. კარგი “მატაობა” ვიცოდი, მოწინააღმდეგის მოტყუება, შემამჩნიეს და ამიყვანეს. მაშინ საფეხბურთო სკოლის დირექტორი იყო ცნობილი ფეხბურთელი გრიშა გაგუა, დამიბარა ბატონმა გრიშამ, მივედი და ამიყვანეს. იქიდან დაიწყო ჩემი საფეხბურთო კარიერა. 17 წლის ვიყავი, როდესაც “დინამოს” მეორე, სარეზერვო გუნდში ამიყვანეს, ფაქტიურად ერთ წელიწადში ძირითად შემადგენლობაში მოვხვდი. 

- ოჯახი როგორ შეხვდა თქვენს გადაწყვეტილებას, ფეხბურთელი გამხდარიყავით?

- მამაჩემი კიროვის ქარხანაში  მუშაობდა, ფეხბურთის დიდი ფანი იყო, განსაკუთრებით უყვარდა მიშა მესხი, ფანიც აღარ ერქვა, გიჟდებოდა მის თამაშზე. როცა გაიგო, რომ საფეხბურთო სკოლაში მიმიღეს, ძალიან გაუხარდა. როგორც ყველა მამა, ისიც ოცნებობდა შვილის წარმატებებზე, მიშა მესხის გავლენით,ალბათ,  ფიქრობდა: იქნებ ოდესმე ჩემმა შვილმაც ითამაშოს  დიდი ფეხბურთიო.მოესწრო ჩემს წარმატებებს, ამით  ამაყობდა, ოღონდ ჩუმად.  ჩემი ქება სიამოვნებდა, მაგრამ  არასდროს იძახდა, რომ  მისი შვილი მაგარი იყო. თავიდან ერთ თამაშს არ აცდენდა სტადიონზე, მაგრამ მერე რაღაც არ მოეწონა და სტადიონზე აღარ მოსულა. გულშემატკივრის ამბავი ასეა - ცაში აგიყვანენ კარგი გოლისთვის, მაგრამ  თუ ერთხელ კარს ააცილე, შეიძლება გაგინონ კიდეც. როგორც ჩანს, მამამ ჩემი გინება მოისმინა და გადაწყვიტა  სახლში, ტელევიზორში ეყურებინა ჩემი თამაშებისთვის (იცინის)

- იმ წლებში, როდესაც  თბილისის “დინამოში” თამაშობდით, ძალიან ბევრი ცნობილი ფეხბურთელი თამაშობდა თქვენთან ერთად. როგორი იყო კონკურენცია ფეხბურთელებს  შორის და ვისთან გქონდათ ახლო  ურთიერთობა? 

-  ჩვენი გუნდი ზუსტად იმით იყო გამორჩეული, რომ სპორტული კონკურენციის მიუხედავად, ერთმანეთთან კარგი დამოკიდებულება გვქონდა, ამიტომაც ვდებდით კარგ შედეგს. ფეხბურთელისთვის მოედანზე პარტნიორი  ბევრად უფრო ძვირფასია, ვიდრე ახლო მეგობარი. ჩვენ შორის არ არსებობდა  შური, ერთმანეთზე ჭორაობა თამაშის შემდეგ. თუ ვინმე შეცდომას დაუშვებდა, ყველა ვცდილობდით, მის გამოსწორებას, თუნდაც დიუსელდორფის ფინალში, იქ მცველებმა შეცდომა დაუშვეს, როცა გოლი გავუშვით, მაგრამ მერე, ყველამ ერთად იმდენი გავაკეთეთ, რომ ანგარიშიც გავათანაბრეთ და მოვიგეთ კიდეც. დღეს ფეხბურთში კონკურენციის წესები შეცვლილია. მოედანზე  სხვას რომ დაეხმარო, დიდი ოსტატი უნდა იყო. თუ ეს არ გაქვს, მეგობარს ვერ დაეხმარები. დღევანდელ ფეხბურთში ოსტატები ცოტაა, გუნდში 2-3 კაცია მაგარი, დანარჩენები მათ მიჰყვებიან. ჩვენს გუნდში ჩემ გარშემო მაგარი ბიჭები იყვნენ, 7- 8 დიდი ოსტატი მაინც გვყავდა გუნდში. 

მე ისეთი პიროვნება ვიყავი ყველასთან ვმეგობრობდი, მაგრამ განსაკუთრებული ურთიერთობა მქონდა დათო ყიფიანთან. დათო ერთი წლით იყო ჩემზე უფროსი, თითქმის ერთად დავიწყეთ  “დინამოში”, ახალგაზრდულ ნაკრებში თამაში. სხვათაშორის, როცა ფეხბურთს დავანებეთ თავი, უფრო მეტი დრო გვქონდა ერთად გასატარებლად, რომ ვარჯიშის, თამაშის გარეშე შევხვედროდით ერთმანეთს. ჩვენი მეგობრობა უკვე სხვა ეტაპზე გადავიდა და ბოლომდე გაგრძელდა.დათო გამორჩეულად კარგი ფეხბურთელი, გუნდის ნამდვილი ლიდერი იყო, შესაბამისად, მას ბოლომდე ვენდობოდი მოედანზე,  მე კი არა, მისი იმედი ყოველთვის ჰქონდა ყველა ჩემს თანაგუნდელს, რადგან დათო მოედანზე ბოლომდე იხარჯებოდა და ყველაფერს აკეთებდა გამარჯვებისთვის. ჩვენ ყველას ჩვენი მისია გვქონდა მოედანზე.

- როგორ ფიქრობთ, რა იყო თქვენი განსაკუთრებული უნარები მოედანზე?

- ჩემი აზრით, სისწრაფე და მოწინააღმდეგის მოტყუება იყო ჩემი მთავარი თვისება მოედანზე. ყველა სხვადასხვანაირად ვიყავით გამორჩეული მოედანზე. დათო ყიფიანს ბევრი კარგი თვისება ჰქონდა, პირველ რიგში ჭკუა, თუ  როგორ, რომელი მხრიდან უნდა წაეყვანა გუნდს თამაში, საით განევითარებინა შეტევა, მარცხნიდან, მარჯვნიდან, ცენტრიდან. ამის გარდა დათო  ბევრ გოლებსაც იტანდა.ამ მხრივ გამორჩეული იყო რამაზ შენგელიაც, მას შეეძლო გოლი შეეგდო არაფერში და გუნდისთვის ორი ქულა მოეტანა. არის სიტუაცია, როცა არავინ არაფერს მოელის და უცებ გოლი გადის, ვოვა, დათო ან ვიტალი ჩააწოდებდა პასს და რამაზი დახვდებოდა ხოლმე იქ, სადაც უნდა ყოფილიყო. ძალიან ნიჭიერი, ეფექტური და “მუშა”  ფეხბურთელი იყო ვიტალი დარასელია, ისეთი რაღაც  შეეძლო გაეკეთებინა, რასაც სხვა ნახევარმცველი ვერ გააკეთებდა. მაგალითად, გოლი, რომელიც მან კარლ ცაისთან ფინალში გაიტანა, ასეთ გოლს უბრალო ფეხბურთელი ვერ  გაიტანს.ასეთი  სასწაული გოლები მხოლოდ ისეთ ფეხბურთელს გააქვს, რომელმაც თვითონ იცის, რომ შეუძლია, ეს იცის პარტნიორმაც და გულშემატკივარმაც. ასეთი იყო ვიტალი დარასელია. მისი გარდაცვალების შემდეგ გუნდში  ძალიან გაგვიჭირდა. მთელი საქართველო შოკში იყო და წარმოიდგინეთ ჩვენ, ვინც დღე და ღამე ერთად ვიყავით, რა დღეში ვიქნებოდით.   

-  რა იყო  ყველაზე მძიმე და რთული პერიოდები თქვენს  სპორტულ კარიერაში?  

- მქონდა რამდენიმე სერიოზული ტრავმა, რომელმაც ნახევარი წელი და კიდევ უფრო მეტხანს ამომაგდო ფეხბურთიდან. ფეხბურთელისთვის რთულია, როდესაც არ თამაშობ და არც  იცი, როდის გახვალ მოედანზე.  მახსოვს წაგებაც - იმის მიუხედავად, რომ სპორტში წაგება და მოგება ძალიან ახლოს არის ერთმანეთთან, არის წაგება, რომელიც ყოველთვის მახსოვს. ჩემთვის  ეს იყო 1982 წელს შეხვედრა ბელგიის  “სტანდარტთან”, როცა კვლავ შეგვეძლო ფინალში მოხვედრა.

- თქვენ გქონდათ შეთავაზება  გადასულიყავით  “მადრიდის” რეალში, რატომ თქვით უარი ამ  შანსზე, რომელიც აბსოლუტურად შეცვლიდა თქვენს ცხოვრებას?

- ძალიან მეამაყება, რომ მოვხვდი ამ გუნდის ხელმძღვანელების ინტერესის არეალში. ფეხბურთელი “რეალში” რომ აიყვანონ, მის თამაშს წლების განმავლობაში უყურებენ და აკვირდებიან, მე კი ესპანეთში ტურნირზე ორი თამაშის შემდეგ, იმავე საღამოს შემომთავაზეს, “რეალში” გადასვლა.  დიდი სიამოვნებით  დავთანხმდებოდი ამ წინადადებას და წავიდოდი “რეალში” სათამაშოდ, ეს დიდი პატივია ყველა ფეხბურთელისთვის, მაგრამ კომუნისტურ ეპოქაში, ისეთი დრო იყო, ამაზე ფიქრიც კი დანაშაულად ითვლებდა. მე არ ვიცი, რომ წავსულიყავი, რა მოხდებოდა, მაგრამ ბევრი უსიამოვნება რომ შეხვდებოდა ჩემს ოჯახს, ეს ვიცოდი. მე რომ ესპანეთში გადავსულიყავი, ჩემი ცხოვრება ალბათ სულ სხვანაირად წარიმართებოდა. მეტად ცნობილი გავხდებოდი ევროპაში, რადგან საბჭოთა კავშირის ფეხბურთელებს, ძალიან ცუდად გვიცნობდნენ საზღვარგარეთ. უფრო მეტიც, ყველაფერი კეთდებოდა, რომ არ გავეცნეთ. “რეალში” 2-3 თამაში რომ მეთამაშა იმ დონეზე, როგორც თბილისის “დინამოში” ვთამაშობდით, რა თქმა უნდა ყველა გამიცნობდა ევროპაშიც, შეიძლება მსოფლიოშიც. ამის გარდა, 300 მანეთის ნაცვლად წელიწადში ალბათ 3- 5 მილიონი მექნებოდა შემოსავალი,ავიშენებდი სახლს მალიორკაზე, მაიამში(იცინის)

 - მაგრამ იმ სიყვარულს, რაც  საქართველოში  გაქვთ,  ალბათ  სხვაგან ვერ მიიღებდით.   

-  ასე არ არის. მესი მაგალითი ამისი. ის  არგენტინელია, მაგრამ წლები თამაშობდა ესპანეთში. ახლა ამერიკაში თამაშობს. იცით როგორ ამაყობს მთელი არგენტინა მესის წარმატებებით? როგორ უყვარს მთელ არგენტინას. ისეთი დრო რომ ყოფილიყო, რომ  “რეალში” გადავსულიყავი და  საქართველოს ნაკრებშიც მეთამაშა, ჩემი ხალხი მეტად არ იამაყებდა ჩემით?  ხვიჩა კვარაცხელია ნაპოლში რომ თამაშობს, ნაკლებად უყვართ საქართველოში და ნაკლებად პოპულარულია ჩვენთან? ჩვენ ყველას როგორ გვიხარია მისი წარმატება. კარგი იქნებოდა, უფრო კარგ პერიოდში რომ დავბადებულიყავი (იცინის) 

 - როგორი იყო  მაშინ  პოპულარული ფეხბურთელების ცხოვრება  თბილისში?

 - დღევანდელი ცნობილი ფეხბურთელების ცხოვრება სხვანაირია, ჩვენი  სხვანაირი იყო. იმის მიუხედავად, რომ გვქონდა ადამიანების დიდი სიყვარული, მაშინ ფაქტიურად არაფერი არ არსებობდა ნორმალურად ცხოვრების პირობები,კარგი რესტორანიც კი არ იყო, სავახშმოდ რომ შესულიყავი, არა თუ სხვა სივრცეები. გვქონდა ძალიან დაბალი ხელფასი, 300 მანეთი, რაც ადამიანს არაფერში გყოფნიდა.ხანდახან, როცა  მოვიგებდით,  100 მანეთს დაგვიმატებდნენ ხოლმე.  ჩვენ არავითარი პირობა არ გვქონდა, დღეში 2-3 ჯერ ვვარჯიშობდით,  ჩვენს ფორმას  ბაზაზე ჩვენ თვითონ ვრეცხავდით, ვაშრობდით და მეორე დღეს ვიცმევდით. არც ისეთი  იყო ჩვენი ცხოვრება, როგორც გვერდიდან ჩანდა. ამის  მიუხედავად,  სადაც არ უნდა მივსულიყავით, რაიმე საქმეზე ან  თხოვნით, ყველა კარი ღია იყო ჩვენთვის, ყველა გვეფერებოდა და პატივს გვცემდა. ფეხბურთი თბილისში ისეთი პოპულარული იყო, თითზე ჩამოსათვლელი ადამიანი იყო, ვისაც ფეხბურთი არ აინტერესებდა. ჩვენ  გვქონდა დიდი სამეგობრო, ვმეგობრობდით ხელოვანებთან, ბიზნესმენებთან, რომელთაც მაშინ საქმოსნები ერქვათ. ისინი კარგი პიროვნებები იყვნენ, გარდა იმის, რომ ფულს შოულობდნენ, ბევრ კარგ რამეს აკეთებდნენ საზოგადოებისთვისაც. 

-  კარლ ცაისთან მოგების შემდეგ პრიზებად “ვოლგები” არ  გაჩუქეს?

-  ეგ პრიზი არ იყო, კომუნისტურ რეჟიმში ყველაფერზე რიგი იყო, ჩვენ ის უპირატესობა გვქონდა, რომ შეგვეძლო   რიგის გარეშე მიგვეღო ბინა ან მანქანა, მაგრამ ეს არ იყო საჩუქარი, ყველაფერში ფულს ვიხდიდით. გულშემატკივარს რომ ეგონა, რომ როდესაც თასი ავიღეთ ჩვენ “ვოლგები” გვაჩუქეს, სინამდვილეში ასე არ იყო. მაშინ ვოლგა ღირდა 16 200 მანეთი, ყველამ ვინც  მაშინ მანქანები ვიყიდეთ, ზუსტად ეს თანხა გადავიხადეთ. ჩვენთვის მთავარი იყო ის სიყვარული, რასაც ვიღებდით უზომოდ. მე მაშინ უნივერსიტეტში ვსწავლობდი, ორი ფაკულტეტი დავამთავრე - ეკონომიკის  და იურდიული, დღის ფაკულტეტზე ვსწავლობდი. მიყვარდა ლექციებზე სიარული, უნივერსიტეტში რომ შევდიოდი, ყველა სტუდენტი ჩემთან მორბოდა, ყველა ლექტორს ჩემთან ერთად უნდოდა ჩაის დალევა (იცინის) მე მთელი ცხოვრება ისე გავატარე  არასდროს პოპულარობა თავში არ ამვარდნია, ვიცოდი, რომ ხალხს ძალიან ვუყვარდი, მაგრამ ცუდად თუ ვითამაშებდი, ვიცოდი, რომ ჩემი წილი გინება გარანტირებული მქონდა (იცინის)  გულშემატკივარი სტადიონზე იმიტომ მოდის, რომ თავისი გუნდის გამარჯვება ნახოს და თავისი ემოციები გამოხატოს ბოლომდე. ეს არ არის თეატრი, რომ ემოცია  დამალო, ასე რომ წაგების დროს სტვენა და გინებაც “მიღებულია” სტადიონზე. 

 - როდესაც აქტიურ  ფეხბურთს თავი დაანებეთ, ალბათ ძალიან გაგიჭირდათ ფეხბურთის გარეშე  ცხოვრება.        

34 წლის ვიყავი, როდესაც ფეხბურთს თავი დავანებე. ამ დღეს ყველა ფეხბურთელი წინასწარ არის შეგუებული.  ყველა მზად არის, რომ ეს ადრე თუ გვიან მოხდება და დაანებებს თავს თამაშს. მე როდესაც ფეხბურთიდან წამოვედი, დავოჯახდი, ორი შვილი გვეყოლა.ოჯახმა გადამატანინა ის პერიოდი. ამას გარდა, ფეხბურთს ბოლომდე ხომ არ  ჩამოვცილდი? მე ვიყავი ფეხბურთის სამმართველოს უფროსი, ეს იყო დღევანდელი ფედერაციის პრეზიდენტის პოსტი, შესაბამისად საქმეც ბევრი მქონდა, მერე ვიყავი თბილისის “დინამოს” სპორტული დირექტორი, მერე ვიყავი საუდის არაბეთში, კვიპროსში, რუსეთში, ფეხბურთში, ფეხბურთელებს შორის ვტრიალებდი, ასე რომ განსაკუთრებული განცდები არ მქონია.

- ყველაზე მეტად წარსულიდან რა გენატრებათ?

- ახალგაზრდობა, საუკეთესო წლები. უკან რომ დამაბრუნა თავიდან დავიწყებდი ფეხბურთს, ის ჩემი ბიჭებიც  გვერდით მეყოლებოდა. თავიდან დავიწყებდით ამ გზის გავლას, რომელიც არ იყო იოლი, მაგრამ ბევრი კარგი დღე და მოგონება დაგვიტოვა. იმის მიუხედავად, რომ გაჭირვებაც მახსოვს და  ბევრი სირთულეც, როცა ახალგაზრდა ხარ, ყველაფერი სხვანაირადაა. მადლობელი ვარ უფლის იმ წლებისთვის. 16 წელი, რომ თბილისის “დინამოს” ძირითად შემადგენლობაში ითამაშებ, ხალხის უზომო სიყვარული გაქვს,  გვერდით გყავს ოჯახი, მშობლები, საუკეთესო მეგობრები,დიდი პიროვნებები, მადლობელი უნდა იყო ცხოვრების, აბა რა?!  

მიხარია,რომ არ დავავიწყდი ხალხს. ზოგჯერ ხალხი ისე მხვდება, თითქოს გუშინ გამოვედი სტადიონიდან, ზოგი სიხარულისგან ტირის და უნდა როგორმე, რაც შეუძლია პატივი მცეს, ზოგი ისეთ რამეებს მახსენებს, მე თვითონ რომ არ მახსოვს ხოლმე ის დეტალები და მერე მახსენდება. პატივისცემას  ვგრძნობ ახალგაზრდებისგან, რომლებსაც მე არ ვუნახივარ სტადიონზე, მაგრამ იციან ჩემი გოლები ალბათ უფროსი თაობისგან, ეს არის სიყვარული და თაობათა კავშირი თბილისში.    

- თქვენი შვილები  რატომ არ გაყვნენ ფეხბურთს?

- ჩემი ორივე ბიჭი თავისთვის თამაშობდნენ ბავშვობაში ფეხბურთს, მაგრამ  სერიოზულად არ უფიქრიათ. მაგარი ფეხბურთელი ან ხარ ან არა.  აქ არ მუშაობს  გენები,  რადგან მამა მაგარია, მისი შვილიც  კარგი ფეხბურთელი უნდა იყოს. კარგი ბიჭები მყავს. კარგი განათლება მიიღეს. უფროსმა შვეიცარიაში დაამთავრა უნივერსიტეტი, ახლა ლონდონში ცხოვრობს თავის მეუღლესთან ერთად. ორივე მუშაობენ,  ქართველი ცოლი ჰყავს ჩემს ბიჭს, ვფიქრობ, რომ სადაც გაიზარდე იქაური ცოლი უნდა მოიყვანო. სხვამ, რომელიც სხვა ქვეყანაში, სხვა კულტურაში გაიზარდა, შეიძლება ვერ გაგიგოს, მენტალიტეტში მაინც არსებობს განსხვავება. ჩემი შვილი, როგორც კი თავისუფალ დროს იპოვის, თბილისში ჩამოდის,  მოენატრება ხოლმე აქაურობა. დღეს კომუნიკაციის იმდენი საშუალებაა, ადამიანი შორს რომ არის ვერც კი იგებ. უმცროსმა ბიჭმა ნიუ იორკის ვაგნერის უნივერსიტეტი დაამთავრა და თბილისში ცხოვრობს. 

დღეს ჩემი დამოკიდებულება ფეხბურთის მიმართ სატელევიზიო  გადაცემით შემოიფარგლება, თუმცა ფეხბურთზე ყოველთვის მეფიქრება.  თავისუფალ  დროს ოჯახთან, მეგობრებთან  ვატარებ. მიყვარს მათთან ერთად კაფეში  დაჯდომა. სახლშიც ბევრი საქმეა - საკუთარ სახლში ვცხოვრობ,  რომელიც მოითხოვს, სულ რაღაც აკეთო. ხომ ამბობენ, ნამდვილმა მამაკაცმა უნდა აშენოს სახლი, დარგოს ხე და  ჰყავდეს შვილები. ყველაფერი გავაკეთე - ავაშენე სახლი, დავრგე ხეები და მყავს ორი არაჩვეულებრივი ბიჭი, მე ჩემი პროგრამა მინიმუმი შესრულებული მაქვს (იცინის)   

თამუნა ნიჟარაძე

  

 

 

ანალიტიკა
«The Guardian»: „ პლანეტაზე მშვიდობის ბედი სასტიკი და დაუნდობელი პატრიარქების ხელშია, რომლებიც მომავალ თაობას მსოფლიო წესრიგის ნანგრევებს უტოვებენ“

„სწორედ იმ დროს, როცა მსოფლიოს უაღრესად ჭირდება ბრძენი უხუცესები, პლანეტაზე მშვიდობის ბედი სასტიკი და დაუნდობელი პატრიარქების ხელშია, რომლებიც მომავალ თაობას მსოფლიო წესრიგის ნანგრევებს უტოვებენ“ - ასეთი სათაური აქვს ბრიტანულ გაზეთ „გარდიანში“ (The Guardian) გამოქვეყნებულ სტატიას, რომლის ავტორია დევიდ ვან რეიბრუკი, ნობელის პრემიის ლაურეატი ფილოსოფიაში ნიდერლანდებიდან.

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

მოდით ერთ დელიკატურ საკითხზე მსჯელობას შევეცადოთ: ვისაუბროთ ასაკზე ისე, რომ ეიჯიზმში - ასაკობრივ დისკრიმინაციაში - არ გადავვარდეთ.

არასოდეს არ მომხდარა ისეთი პრეცედენტი პლანეტის თანამედროვე ისტორიაში, როგორიც დღეს არის: მსოფლიოში მშვიდობის ბედი ისეთი ადამიანების ხელშია, რომლებიც საკმაოდ ხანდაზმულები არიან. ვლადიმერ პუტინს და სი ძინპინს 72 წელი შეუსრულდათ, ნარენდრა მოდი - 74 წლისაა, ბენიამინ ნეთანიაჰუ - 75-ის, დონალდ ტრამპი - 79-ის, ალი ჰამენეი - 86-ის.

რასაკვირველია, მედიცინის განვითარების წყალობით, ადამიანები სულ უფრო მეტ ხანს ცოხლობენ და შეუძლიათ აქტიური ცხოვრებით იცხოვრონ, მაგრამ ამის მიუხედავად, დრეს ცვენ მოწმენი ვართ იმ პოლიტიკური ლიდერების რაოდენობის ზრდისა, რომლებიც ასაკის კვალობაზე სულ უფრო ამკაცრებენ საკუთარ ხელისუფლებას, ხშირად თავიანთი ახალგაზრდა კოლეგების ხარჯზე.

გასულ კვირაში ჰააგაში ნატოს ყოველწლიურ სამიტზე ალიანსის ლიდერები, ემანუელ მაკრონის და მეტე ფრედერიქსონის (ორივე 47-47 წლისაა), ჯორჯა მელონის (48 წლის), პედრო სანჩესის (53 წლის) ჩათვლით, იძულებულნი იყვნენ დათანხმებულიყვნენ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას სამხედრო ბიუჯეტის გაზრდის შესახებ. ნატოს წევრი ქვეყნების მეთაურების საშუალო ასაკი 60 წელს შეადგენს: გერმანიის კანცლერი 69-ისაა, ხოლო თურქეთის პრეზიდენტი რეჯეფ ერდოღანი - 71 წლის.

ყველა დაეთანხმა სამხედრო ასიგნებათა 5%-იან ზრდას, თუმცა აშკარაა, რომ ეს ციფრო თვითნებურად არის დადგენილი - მისი განხილვა სერიოზული დებატებით არ მომხდარა არც ნატოში და არც წევრი ქვეყნების შიგნით. ამ დროს უფრო მეტად სამხედრო-პოლიტიკური რეალობას კი არ მიექცა ყურადღება, არამედ ჭირვეული ამერიკელი პატრიარქის პატივისცემას და მის აკვიატებულ მოთხოვნას. ნატოს გენერალური მდივანი მარკ რიუტე, რომელიც მხოლოდ 58 წლისაა, ისე შორს წავიდა აშშ-ის პრეზიდენტისადმი მოწიწებაში, რომ დონალდს „მამიკოთი“ (Daddy) მიმართა. ეს დიპლომატია არ არის. ეს მორჩილებაა.

თაობათა კონფლიქტი სხვა არენებზეც ხდება: უკრაინის 47 წლის პრეზიდენტი ვოლოდიმირ ზელენსკი უპირისპირდება მასზე ბევრად უფროსი ასაკის კოლეგას - რუსეთის 72 წლის პრეზიდენტ ვლადიმერ პუტინს. იმავე ასაკის მქონე სი ძინპინი მტრული თვალით უყურებს ტაივანის  პრეზიდენტს, რომელიც კომუნისტ ბელადზე 7 წლით უმცროსია. ბენიამინ ნეთანიაჰუ, რომლის წლოვანება საუკუნის სამ მეოთხედს შეადგენს, აუღელვებლად უყურებს ღაზას სექტორის განადგურებას, რომლის მოსახლეობის საშუალო ასაკი 18-20 წელია. ირანში 86 წლის ლიდერი მართავს ქვეყნის 80-მილიონიან მოსახლეობას, რომელთა საშუალო ასაკი 32 წელია. კამერუნელი 92 წლის პრეზიდენტი პოლ ბია 1982 წლიდან იმყოფება იმ ქვეყნის სათავეში, რომლის მცხოვრებლების საშუალო ასაკს 18 წელი შეადგენს, ხოლო სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა - 62 წელს.

რასაკვირველია, ჩვენ არ ვდგავართ გერონტოკრატიული შეთქმულების წინაშე. ჯერ-ჯერობით არც მოხუცი მოქმედი ლიდერების კლუბი არ არსებობს, რომლებიც მსოფლიოს ბატონობას სიცოცხლის ბოლომდე ესწრაფვიან... მაგრამ არის რაღაც შემაშფოთებელი იმაში, რომ  მშვიდობა ინგრევა სწორედ იმ ადამიანების მიერ, რომელთა ცხოვრება მეორე მსოფლიო ომის შემდომი არქიტექტურით განისაზღვრა. ალი ჰამენეი 6 წლისა იყო, როცა ჯერ გერმანიამ, შემდეგ კი იაპონიამ ხელი უსიტყვო კაპიტულაციას მოაწერეს.

დონალდ ტრამპი 1946 წელს დაიბადა, როცა გაერომ თავისი პირველი გენერალური ასამბლეის სხდომა ჩაატარა. ბენიამინ ნეთანიაჰუ  დაიბადა ისრაელის სახელმწიფოს შექმნიდან ერთი წლის შემდეგ. ნარენდრა მოდი დაიბადა 1950 წელს, როცა ინდოეთი საპარლამენტო რესპუბლიკად გამოცხადდა და ქვეყნის კონსტიტუცია მიიღეს. ვლადიმერ პუტინი ქვეყანას 1952 წლის ოქტომბერში მოევლინა, იოსებ სტალინის სიკვდილამდე რამდენიმე თვით ადრე. ამხანაგი სი ძინპინი - 1953 წლის ივნისში დაიბადა, სტალინის სიკვდილის შემდეგ. რეჯეფ ერდოღანი გაჩნდა 1954 წელს, თურქეთის ნატოში შესვლიდან ორი წლის შემდეგ. ყველა ჩამოთვლილი პირები ომისშემდგომი ეპოქის ბავშვები არიან და ახლა, როცა თავიანთი სიცოცხლის მიჯნას უახლოვდებიან, ისინი, როგორც ჩანს, მზად არიან იმ მსოფლიოს დასანგრევად, რომლებშიც თვითონ დაიბადნენ. ასთი მოქმედება შურისძიებას ჰგავს.

დიახ, საერთაშორისო წესრიგი, რომელიც თეორიულად გარკვეულ წესებს ემყარებოდა, პრაქტიკაში ყოველთვის არეულ-დარეული იყო, ვიდრე ეს ქაღალდზე ჩანდა. მაგრამ, ნებისმიერ შემთხვევაში რაღაც იდეალი არსებობდა, რომლის მიღწევას ყველა თავისებურად ცდილობდა. არსებობდა საერთო მორალური პრინციპები - დიახ, მყიფე, მაგრამ გულწრფელი, რომელიც იმ რწმენას ემყარებოდა, რომლის მიხედვით, კაცობრიობას აღარ უნდა გაემეორებინა მე-20 საუკუნის პირველი ნახევრის მხეცობები და რომ უმჯობესია უთანხმოებები დიალოგისა და დიპლომატიის მეშვეობით მოგვარდეს. დღეს ეს რწმენები აორთქლდა, გაქრა და უმეტესად იმ ადამიანთა გონებასა და სულში, რომლებისთვისაც ყველაზე ძვირფასი უნდა ყოფილიყო და რომელებიც სიკეთის რწმენას ყველაზე მეტად უნდა გაფრთხილებოდნენ.

დღეს უპრეცედენტო მომენტია. წინა მსოფლიო მართლწესრიგის არქიტექტორები - ადოლფ ჰიტლერი, ბენიტო მუსოლინი, იოსებ სტალინი და მაო ძედუნი სულ რაღაც 30-40 წლისანი იყვნენ, როცა ხელისუფლებაში მოვიდნენ. ახალმა თაობამ ახალი მსოფლიო ააშენა, მაგრამ წინა მართლწესრიგის შედეგებს შეეჯახნენ. დრეს ახალი მსოფლიოც ინგრევა იმ ძველი თაობის ადამიანების მიერ, რომლებიც ვერ იცოცხლებენ იმ დრომდე, რათა დაინახონ, როგორი ნანგრევები დარჩება მათი მოქმედებით.

ჩვენ შეიძლებოდა გვქონოდა იმის იმედი, რომ თაობა, რომელსაც ბედმა გაუღიმა და სიცოცხლის ხანგრძლივობა გაუგრძელდა, თავიანთი სიკვდილის შემდეგ სიკეთის, პტივისცემის და გლობალური პოზიტიური ხელმძღვანელობის მემკვიდრეობას დატოვებდა. ამის ნაცვლად ჩვენ მოწმენი ვართ ბოლო ათწლეულებში მომხდარი ყველაზე უარესი რეპრესიების, ძალადობის, გენოციდების, ეკოციდების და საერთაშორისო სამართლის მიმართ უპატივცემლო დამოკიდებულებისა, რომლებსაც ყველაზე მეტად ულმობელი 70-80 წლის მოხუცები სჩადიან და რომლებიც, როგორც ჩანს, უფრო მეტად იმით არიან დაინტერესებული, რომ თავი აარიდონ სამართლებრივ პასუხისმგებლობას, ვიდრე მშვიდობის შენარჩუნებაზე იზრუნონ.

მაგრამ ასე არ უნდა იყოს.

როცა ნელსონ მანდელამ 1999 წელს სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკის პრეზიდენტის პოსტი დატოვა, მან ჩამოაყალიბა ორგანიზაცია „უხუცესები“, რომელიც ყოფილ მსოფლიო ლიდერებს აერთიანებდა. ისინი მუშაობდნენ მშვიდობის, სამართლიანობისა და ადამიანის უფლებების მხარდასაჭერად. დღეს, მოქმედებენ რა კონსენსუსის ტრადიციებით და წინა თაობების პოლიტიკოსთა საუკეთესო გამოცდილებით, „უხუცესების“ წევრები ითვლებიან იმის მაგალითად, თუ როგორ შეუძლიათ ასაკოვან ადამიანებს კაცობრიობას მოუტანონ მეტი სინათლე, გამოხატონ თანაზიარობა, იმოქმედონ სინდისით და არა მარტო გავლენითა და ძალით.

პრობლემა მოხუცებულობაში არ არის. პრობლემა იმაშია, თუ როგორი მიზნის მიღწევა სურთ მისი სარგებლობით და რას აძლევენ უპირატესობას. მსოფლიოს არ სურს ისეთი ახალი მოხუცი ძალოვანი პირები, რომლებსაც მმართველის საჭისა და ტახტის დატოვება არ სურთ. მსოფლიოსათვის უკეტესია ის მოხუცი ლიდერები, ის უხუცესები, რომლებიც მზად არიან კომპრომისებისათვის და ადამიანთა ენერგიის სასიკეთოდ წარმართვისათვის. ისინი, ვინც მემკვიდრეობაზე ფიქრობენ არა როგორც პირად დიდებაზე, არამედ როგორც მშვიდობაზე, რომელსაც ისინი თავიათი სიცოცხლის შემდეგ დატოვებენ. ჩვენს დროში გვჭირდება არა ბატონობა, არამედ სიბრძნის გამოვლენა. და ეს, საბოლოო ჯამში, არის ის, რაც მმართველს ლიდერისაგან განასხვავებს.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.