USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
Тбилиси
«TRT» (თურქეთი): „მოლოდინი თურქეთ-სირიის მოლაპარაკებებში: მეზობელი ლიდერები ისევ მეგობრები ხდებიან?“
дата:  445

თურქეთის ტელერადიოკორპორაციის TRT-ის (Turkish Radio and Television Corporation) ვებ-გვერდზე რუბრიკით „აქტუალური თემის ანალიზი“, გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „მოლოდინი თურქეთ-სირიის მოლაპარაკებებში: მეზობელი ლიდერები ისევ მეგობრები ხდებიან?“, რომელშიც გადმოცემულია ანკარის ანალიტიკური ცენტრის SETA/სეტას უსაფრთხოების კვლევების დირექტორის, პროფესორ მურათ იეშილთაშის თვალსაზრისი: რამდენად რეალური და მოსალოდნელია ორი მეზობელი ქვეყნის - თურქეთისა და სირიის ლიდერების შეხვედრა-მოლაპარაკების ალბათობა.

როგორც ცნობილია, 2011 წლამდე რეჯეფ ერდოღანს და ბაშარ ასადს ერთმანეთთან მეგობრული ურთიერთობა ჰქონდათ და ნაყოფიერად თანამშრომლობდნენ, შემდეგ კი, სირიის პრეზიდენტის მიერ საპროტესტო აქციების მკაცრი ჩახშობის შემდეგ, როცა ათასობით სირიელმა თავი თურქეთს შეაფარა, ანაკარა-დამასკოს ურთიერთობა მკვეთრად გაუარესდა.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

თურქეთსა და სირიას შორის დიპლომატიური ურთიერთობების აღდგენის პროცესი შეუფერხებლად გრძელდება, თუმცა ამჟამად არ გვაქვს საკმარისი ინფორმაცია ამ პროცესის დეტალური ანალიზისთვის. არც თურქეთის და არც სირიის მთავრობები არ იძლევიან მკაფიო სიგნალებს პროცესის საგზაო რუკასთან დაკავშირებით. პრეზიდენტმა რეჯეფ თაიფ ერდოღანმა, როგორც ჩანს, მწვანე შუქი აანთო ბაშარ ასადთან შესახვედრად, რომელმაც მასთან შეხვედრის მზადყოფნა გამოთქვა. ეროვნული უშიშროების საბჭომ (MGK) ასევე განაცხადა, რომ თურქეთი გააგრძელებს მცდელობებს მხარი დაუჭიროს რეალურ საზოგადოებრივ კონსენსუსს, რომელშიც ჩართული იქნება ყველა მხარე სირიაში მუდმივი გადაწყვეტის მოსაძებნად. იმავდროულად, რუსეთი აქტიურად აწარმოებს დიპლომატიას ორი ქვეყნის ლიდერის შეხვედრის მიზნით და აკეთებს განცხადებებს, რომ შეხვედრა შესაძლოა 2024 წლის ბოლომდე გაიმართოს. თურქეთის სახელმწიფო ბიუროკრატიამ გააძლიერა ძალისხმევა დეტალური და ყოვლისმომცველი საგზაო რუკის შემუშავებისთვის, განსაკუთრებით ლტოლვილთა დაბრუნებისა და ტერორიზმთან ბრძოლაზე.

ახლა ამ თემაზე გთავაზობთ ანალიტიკურ ცენტრ SETA/სეტას უსაფრთხოების კვლევების დირექტორის, პროფესორ მურათ იეშილთაშის მიერ მომზადებულ მოკლე ანალიტიკურ სტატიას, რომელშიც იგი წერს:

„როდესაც ჩვენ განვიხილავთ პროცესს, რომელიც აქამდე განვითარდა, ვხედავთ, რომ; თურქეთის მიზანი არ არის სირიის პრობლემის საბოლოო გადაწყვეტა. დიპლომატიური ურთიერთობების აღდგენის პროცესი ეტაპობრივად წარიმართება და დრო დასჭირდება. უპირველეს ყოვლისა, მხარეები უნდა შეთანხმდნენ ნდობის აღდგენის მექანიზმებსა და პრინციპებზე და შემდეგ პროცესი გაგრძელდება. თურქეთის პრიორიტეტებად დევნილების დაბრუნების საკითხი და ტერორიზმთან ბრძოლაში კონკრეტული ნაბიჯების იკვეთება. ანკარა დიპლომატიურ პროცესში სირიის ოპოზიციის ჩართვას გეგმავს. თუ სირიის რეჟიმი გამოიყენებს პროცესს საკუთარი ინტერესების მაქსიმალურად გაზრდის ან დროის გაყვანას შეეცდება, ანკარა გადახედავს პროცესს.

ამ ინფორმაციის გათვალისწინებით, ჩვენ ვხედავთ, რომ პროცესის ერთ-ერთი გასაღები დროის მენეჯმენტია და პრობლემების ადრეული გადაწყვეტილებების პოვნა ადვილი არ არის. ასევე გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს სირიელი ლტოლვილების საკითხს.

კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი პუნქტია ის, რომ ლტოლვილთა უმეტესობას სურს დაუბრუნდეს თავდაპირველ სახლებში. თუმცა, ბოლო ათწლეულის განმავლობაში მნიშვნელოვანი ცვლილებები მოხდა რეჟიმის მიერ კონტროლირებად ტერიტორიებზე და იმ პერიოდში იძულებით გადაადგილებული ადამიანების ქონება ახლა გამოიყენება სხვების მიერ. ჩრდილოეთ სირიაში ლტოლვილების განსახლება პროცესის მართვის ერთ-ერთი ყველაზე რთული ასპექტია. ამ რეგიონებში ლტოლვილთა ჩასახლების კუთხით სერიოზული სირთულეებია, რაც ამცირებს მათ დაბრუნების სურვილს. ამიტომ, ასადის ადმინისტრაციის პოლიტიკა უფრო გადამწყვეტი იქნება. ასადის რეჟიმმა უნდა შექმნას ხელსაყრელი პირობები მათი დაბრუნებისთვის, მათ შორის ქონებრივი დავების გადაწყვეტა და უსაფრთხოებისა და ძირითადი სერვისების უზრუნველყოფა.

კიდევ ერთი კრიტიკული საკითხია შეშფოთება თურქეთში „ნორმალიზაციის“ პროცესის შესახებ. ამ პრობლემის გადასაჭრელად ანკარა ავითარებს ყოვლისმომცველ საგზაო რუკას. მთავარი მიზანი არის უსაფრთხოების, პოლიტიკური და ეკონომიკური პირობების შექმნა, რაც საშუალებას მისცემს ლტოლვილებს დაბრუნდნენ. თურქეთში მზარდი ანტიმიგრაციული და სოციალური რეაქციების მართვა ისეთივე მნიშვნელოვანია, როგორც თავად პროცესი. ამ კუთხით თურქეთის მთავრობისთვის დიდი მნიშვნელობა აქვს ახალი საკომუნიკაციო სტრატეგიის მიღებას, რომელიც დაარწმუნებს თურქეთში მცხოვრებ სირიელ ხალხს. მთავრობა ამ საკითხზე ახალ ნაბიჯს გადადგამს და მრავალმხრივ პროცესს შექმნის. დიპლომატიურმა ჩართულობამ, რომელიც გამორიცხავს სირიელებს თურქეთში, შეიძლება შეამციროს მათი ნდობა თურქეთის მთავრობის მიმართ, როგორც თურქეთში, ასევე უსაფრთხო ზონებში და შეიძლება გამოიწვიოს პროცესის ჩავარდნა. ამიტომ, ამ პროცესში თურქეთში სირიელი ლტოლვილების ჩართვა და მათი ნდობისა და თანამშრომლობის უზრუნველყოფა მნიშვნელოვანია გენერალური გეგმის წარმატებისთვის.

პროცესის კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი განზომილებაა სირიის ოპოზიციის როლი. არსებობენ სამხედრო ჯგუფები, რომლებიც მხარს უჭერენ პროცესს და ვინც  ეწინააღმდეგება მას. უსაფრთხოების თვალსაზრისით, სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია თურქეთის მთავრობა სამხედრო ოპოზიციასთან ფრთხილად კოორდინაციას. ამ მიზანს ასახავს საგარეო საქმეთა მინისტრის ჰაქან ფიდანის განცხადებაც „ჩვენ სირიის ოპოზიციას მარტო არ დავტოვებთ“.

ჩრდილოეთ სირიაში უსაფრთხოების სიტუაციის გადახედვა და პოლიტიკური და ადგილობრივი მმართველობის პროცესების გადახედვა სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია საგზაო რუკის ჯანსაღი ფუნქციონირებისთვის. თურქეთის მთავრობა სავარაუდოდ შექმნის საგზაო რუკას, რომელიც ითვალისწინებს ამ საკითხს.

ტერორიზმთან ბრძოლამ, მდგრადი და სტაბილური უსაფრთხოების გარემოს შექმნამ შეიძლება ხელი შეუწყოს ანკარა-დამასკოს მოლაპარაკებებს. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ამ ვითარებამ შეიძლება გამოიწვიოს უთანხმოება, განსაკუთრებით სამხედრო ოპოზიციას შორის და გაართულოს პროცესი.

სირიის ოპოზიციასთან ეფექტური კოორდინაცია აუცილებელია მათი მხარდაჭერის უზრუნველსაყოფად. თურქეთის მთავრობამ უნდა გაითვალისწინოს როგორც მხარდამჭერი, ისე მოწინააღმდეგე ჯგუფების შეშფოთება და საჭიროებები ერთიანი ფრონტის შესანარჩუნებლად. ამით, ანკარას შეუძლია გააძლიეროს თავისი პოზიცია დამასკოსთან მოლაპარაკებებში და გაზარდოს წარმატებული დიპლომატიური ჩართულობის ალბათობა.

ანკარა ამჟამად საგზაო რუკის დეტალებზე მუშაობს. რეალური პროცესი, სავარაუდოდ, ერდოღანისა და ასადის მოლაპარაკებების შემდეგ დაიწყება. მოლაპარაკებების პროცესი, რომელიც შემუშავებულია, ყველა მხარის მონაწილეობით და მოლოდინების ზედმეტი გაზრდის გარეშე, შეიძლება გამოიწვიოს სირიაში ახალი ეპოქის დაწყება. აქედან გამომდინარე, ძალიან მნიშვნელოვანია მოლაპარაკებების ინკლუზიური და რეალისტური წარმართვა“.

წყარო: https://www.trt.net.tr/georgian/regioni-da-sak-art-velo/2024/08/02/ak-tualuri-t-emis-analizi-31-2024-2170520

 

 

аналитика
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

более
голосование
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
голосование
Кстати