,
თურქეთის სახელმწიფო ტელერადიოკორპორაცია TRT - Turkish Radio and Television Corporation - თავის ვებ-გვერდზე აქვეყნებს კომენტარს სათაურით „ისრაელის თავდასხმები ლიბანზე“, რომელშიც ახლო აღმოსავლეთში გამწვავებული სიტუაციის შესახებ, შეიძლება ითქვას, თურქული ოფიციალური ხედვაა გადმოცემული. როგორც ცნობილია, თურქეთი მხარს უჭერს როგორც პალესტინელებს, ასევე პალესტინელთა რელიგიურ-რადიკალურ დაჯგუფებებს („ჰამასს“ და „ჰეზბოლას“) ისრაელის წინააღმდეგ მიმართულ კონფრონტაციაში. ანკარისათვის ისრაელი ახლო აღმოსავლეთში სიტუაციის არასტაბილურობის ფაქტორს წარმოადგენს.
გთავაზობთ პუბლიკაციას, რომლის ავტორია ჯან აჯუნი - ანკარის პოლიტიკური, ეკონომიკური და საზოგადოებრივი კვლევის ცენტრის SETA-ს საგარეო პოლიტიკის მკვლევარი.
ამ ორიოდე დღის წინათ ისრაელმა განახორციელა უზარმაზარი ტერორისტული აქტი, რომელმაც შოკში ჩააგდო მთელი ლიბანი. უცებ, ბეირუთში და მთელ ლიბანში, ათასობით პეიჯერი აფეთქდა ბომბის მსგავსად. ამ თავდასხმის შედეგად, რომელიც მიმართული იყო ძირითადად „ჰეზბოლას“ მიერ გამოყენებული საკომუნიკაციო სისტემების წინააღმდეგ, ამ დრომდე სულ მცირე 12 ადამიანი დაიღუპა და 2800-ზე მეტი დაშავდა. როგორც ჩანს, ისრაელის დაზვერვამ შეაღწია მიწოდების ჯაჭვში, მოათავსა ასაფეთქებელი ნივთიერებები პეიჯერებში და გააგზავნა გამშვები სიგნალი, რამაც გამოიწვია მოწყობილობების ერთდროული აფეთქება.
ღაზას სექტორში შარშან დაწყებული კონფლიქტის შემდეგ, ისრაელსა და „ჰეზბოლას“ შორის არსებობდა კონტროლირებადი სამხედრო ჩართულობა. მიუხედავად იმისა, რომ მხარეები დროდადრო კვეთენენ წითელ ხაზებს, ისინი მაინც თავს არიდებდნენ სრულმასშტაბიანი ომისკენ მიმავალ ნაბიჯებს. თუმცა, ისრაელის მიერ „ჰეზბოლას“ მეორე ნომრის - ფუატ შუქურის მკვლელობის შემდეგ, ბალანსი შეიცვალა. „ჰეზბოლას“ მიერ თავდასხმაზე რეალური პასუხის გაუცემლობამ ისრაელი განსაკუთრებით გაამხნევა, რამაც საბოლოოდ გამოიწვია დიდი ნაბიჯი, რომელმაც მთელი ლიბანი შოკში ჩააგდო.
17 სექტემბერს, სამშაბათს, შუადღისას, ლიბანში უცებ ათასობით აფეთქება მოხდა, 12 ადამიანი დაიღუპა და სულ მცირე 2800 დაშავდა. ამ ტერორისტული აქტის უკან მდგომი ბუნდოვანება სწრაფად გაირკვა და გამოვლინდა, რომ პასუხისმგებელი იყო ისრაელი. ეს იყო დიდი ოპერაცია, განხორციელებული ერთეულის მიერ, რომელსაც ეწოდება "8200" და რომელიც წარმოადგენს ისრაელის ყველა სადაზვერვო ორგანიზაციის ქოლგა სტრუქტურას. ისრაელის დაზვერვამ დიდი ხნის წინ შეიტყო, რომ „ჰეზბოლა“ აპირებდა მობილური ტელეფონების ალტერნატივად პეიჯერების შეძენას. მათ მოათავსეს დაახლოებით 20 გრამი PETN (პენტაერიტრიტოლ ტეტრანიტრატი) ასაფეთქებელი ნივთიერება სამხედრო ტიპის პეიჯერებში, მარკით Gold Apolla AR-924, რომელიც ტაივანური პატენტით იყო დამზადებული და უნგრეთიდან უნდა ყოფილიყო მოწოდებული. შემდეგ კი ისინი ააფეთქეს რადიო სიგნალის გამოყენებით ელექტრონული გამშვების მეშვეობით. სავარაუდოდ, მათ გააკეთეს ისე, რომ პეიჯერებზე თითქოს ჰეზბოლას მეთაურობისგან შეტყობინება მოვიდა, რა დროსაც ყველამ იგი სახესთან ახლოს მიიტანა წასაკითხად და მოხდა აფეთქება, რითაც მიზნად დაისახეს მომხმარებლების სახის დაზიანება და მხედველობის დაკარგვა.
სინამდვილეში ისრაელი ამ მოწყობილობების აფეთქებას იმ მომენტში გეგმავდა, როდესაც მოისურვებდა ლიბანის ოკუპაციას, რათა გაერღვია „ჰეზბოლა“ს თავდაცვა, მაგრამ შესაძლოა იძულებული გახდნენ ეს ნაბიჯი ადრე გადაედგათ გამჟღავნების გამო. საბოლოოდ, ჩანს, რომ ისრაელის დაზვერვამ განახორციელა ძალიან დიდი ოპერაცია და მოახერხა „ჰეზბოლასთვის“ სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი ზიანის მიყენება. ამ თავდასხმაში, სადაც „ჰეზბოლას“ ათასობით წევრი დაშავდა, ასევე გამჟღავნდა „ჰეზბოლას“ საიდუმლო ელემენტები. თავდასხმის დროს ასევე მძიმედ დაშავდა სახის არეში ირანის ელჩი ლიბანში მოჯთაფა ამანი, რომელმაც ერთი თვალი საერთოდ დაკარგა, მეორე კი ძალიან დაზიანებული აქვს.
ისრაელმა ახლა სრულად აიღო კონტროლი და უპირატესობა „ჰეზბოლასთან“ მიმდინარე სამხედრო ჩართულობაზე. ახლა ბურთი ირანისა და „ჰეზბოლას“ მოედანზეა. თუ ისინი ვერ შეძლებენ რეალურ პასუხს და მხოლოდ რიტორიკით შემოიფარგლებიან, ისინი კვლავ დარჩებიან ისრაელის სამიზნედ: როდესაც შესაფერისი პირობები შეიქმნება, ისრაელი დაიწყებს სახმელეთო ოპერაციას „ჰეზბოლას“ გასაწმენდად მდინარე ლიტანამდე - წერს პოლიტიკური, ეკონომიკური და საზოგადოებრივი კვლევის ცენტრის SETA-ს საგარეო პოლიტიკის მკვლევარი, ჯან აჯუნი.
წყარო: https://www.trt.net.tr/georgian/programebi/2024/09/20/ak-tualuri-t-emis-analizi-38-2024-2189732
ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს“ (ავტორი – კონ კოფლინი). პუბლიკაციაში განხილულია აშშ-ის პრეზიდენტის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული მეორადი სანქციების ათდღიანი ვადა და მოცემულია მათი სავარაუდო შედეგები.
გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:
დონალდ ტრამპმა, ალბათ, ყველაზე საუკეთესო და შესაფერისი დრო შეარჩია თავისი მეორადი ეკონომიკური სანქციების ახალი ვადის გამოცხადებისათვის, რომ რუსეთს ნავთობისა და გაზის გაყიდვით მიღებული შემოსავლები შეუმცირდეს და უკრაინაში ომი შეწყვიტოს.
დონალდ ტრამპს სამჯერ ეგონა, რომ ვლადიმერ პუტინი სამშვიდობო მოლაპარაკების აუცილებლობაში დაარწმუნა, მაგრამ სამჯერვე, როგორც კი სატელეფონო საუბარი მთავრდებოდა, რუსეთის არმია უკრაინული ქალაქების დასაბომბად რაკეტებსა და დრონებს უშვებდა.
აშშ-ის პრეზიდენტის მხრიდან იმის დაგვიანებული აღიარება, რომ „პუტინი მას თურმე ათამაშებდა და ომის გასაგრძელებლად დროს იგებდა“, იმას ნიშნავს, რომ როგორც იქნა, „ტრამპი აბობოქრდა“ და თავის რუს კოლეგას ათდღიანი ვადა დაუწესა ცეცხლის შესაწყვეტად. თუ კრემლი თეთრი სახლის მოთხოვნას არ დაეთანხმება, ძალაში შევა ახალი მომატებული საბაჟო ტარიფები იმ ქვეყნების მიმართ, რომლებიც რუსეთისაგან ნავთობს ყიდულობენ. სანქციის მიზანი და განხორციელების პროცედურა ასეთია: აშშ რუსული იაფი ნავთობისა და გაზის მოყვარული ქვეყნების – ინდოეთის, ჩინეთის (და ალბათ, თურქეთის და სხვების) მიერ წარმოებულ იმპორტირებულ პროდუქციაზე მომატებულ საბაჟო ტარიფებს დააწესებს. მათი ფასი იმდენად გაძვირდება, რომ ამერიკაში მყიდველი აღარ ეყოლება, ანუ ინდური და ჩინური კომპანიები დაზარალდებიან. ზარალის თავიდან ასაცილებლად იგივე ქვეყნები იძულებულნი გახდებიან, რომ რუსეთისაგან ნავთობისა და გაზის შესყიდვა შეწყვიტონ, რის შედეგადაც რუსეთს შემოსავლები შეუმცირდება, ანუ კრემლს აღარ ექნება თანხები უკრაინასთან ომის გასაგრძელებლად. რუსეთი ცეცხლს შეწყვეტს და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე დათანხმდება.
კონგრესში ზოგიერთი დეპუტატი უფრო რადიკალურად არის განწყობილი, რომლებიც 500%-იან სანქციების დაწესებას მოითხოვენ.
უეჭველია, რომ დონალდ ტრამპი სერიოზულად არის განწყობილი. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ მან იძულებული გახადა იაპონია და ევროკავშირი სავაჭრო ხელშეკრულებების დადებისას აშშ-ის მოთხოვნებზე დათანხმებულიყვნენ, განა თეთრი სახლი კრემლის წინაშე უკან დაიხევს?
როგორც კი ინდოეთი და ჩინეთი მტკივნუულ დარტყმას იგრძნობენ ამერიკასაგან, ისინი იძულებულნი გახდებიან რუსეთისაგან ნავთობ-გაზის შესყიდვა შეამცირონ (ან საერთოდ შეწყვიტონ). ამით დაინგრევა ვლადიმერ პუტინის გენერალური გეგმა რუსეთის იმპერიული ძლიერების აღდგენის შესახებ.
რუსეთი უკრაინის ფრონტზე წარუმატებლობას განიცდის. მართალია, კრემლმა დრონებითა და რაკეტებით უკრაინული ქალაქების დაბომბვა გააძლიერა, მაგრამ ფაქტია, რომ მაისში დაწყებულ შეტევას რუსეთის არმიისათვის რაიმე მნიშვნელოვანი წარმატება არ მოუტანია. ვლადიმერ პუტინი ბოლო დროს მუდმივად ცდილობს რომელიმე მსხვილი უკრაინული ქალაქის დაპყრობას, მაგრამ უშედეგოდ – პოკროვსკს და კონსტანტინოვკას ისევ უკრაინელები აკონტროლებენ. უკრაინელები მამაცურად იბრძვიან, რუსები უამრავ ჯარისკაცს კარგავს – კრემლის ზარალმა უკვე მილიონს მიაღწია დაღუპულებისა და დაჭრილების სახით. ეს ნიშნავს ყოველდღიურად 1080 რუსი მებრძოლის დაღუპვა-დასახიჩრებას.
ასევე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთი ათასკილომეტრიან ფრონტის ხაზზე რაიმე წარმატებას მიაღწევს მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპი უკრაინას მეტ იარაღს მიაწვდის. უკრაინელებს თუ იარაღი საკმარისი რაოდენობით ექნებათ, ისინი რუსებს უკან დაახევინებენ და საეჭვოა პუტინმა ის ტერიტორია შეინარჩუნოს, რაც ბოლო დროს დაიპყრო. კრემლს ირანის იმედიც აღარ ექნება, რადგან თეირანი მნიშვნელოვნად არის დასუსტებული ისრაელთან (და აშშ-სთან) ამასწინანდელი საჰაერო შეტაკების გამო.
არის იმის ნიშნებიც, რომ თვითონ ვლადიმერ პუტინს მისსავე გარემოცვაში ბევრი არ ეთანხმება, რასაც მოსკოვში მიმდინარე საკადრო წმენდა მოწმობს. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ჩინოვნიკი სიცოცხლეს თვითმკვლელობით ამთავრებს, ცნობილი ოლიგარქები კი ქვეყნიდან გაქცევის დროს იქნენ დაკავებულები. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ოფიცერი, რომლებსაც ყოფილ თავდაცვის მინისტრთან სერგეი შოიგუსთან ახლო ურთიერთობა ჰქონდათ, დაპატიმრებულები იქნენ კორუფციის ბრალდებით.
იმ სიძნელეების მასშტაბს, რასაც ვლადიმერ პუტინი შეეჯახა ომის გამო, მოწმობს ის ფაქტი, რომ იგი იძულებული გახდა გასულ კვირას ყოველწლიური სამხედრო-საზღვაო აღლუმის ჩატარება გაეუქმებინა – უკრაინაში განცდილი დიდი დანაკარგების გამო.
ამრიგად, დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილება ვადების შემცირების თაობაზე დროულია – ის იმ დროს იქნა მიღებული, როცა ვლადიმერ პუტინს, ყოყოჩობის მიუხედავად, ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაციის“ გაგრძელების ვარიანტები უმთავრდება.
თუ რუსეთის პრეზიდენტი გამოფხიზლდება და მიხვდება, რომ მას უკრაინაში ომის მოგების შანსი არ აქვს, მას სხვა არჩევანი არ ექნება იმის გარდა, რომ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას დათანხმდეს – ცეცხლი შეწყვიტოს და სამშვიდობო მოლაპარაკება დაიწყოს.
