USD 2.7433
EUR 2.8862
RUB 2.7214
თბილისი
«BBC russian» : „გარიყულთა შეხვედრა“: რით დასრულდა ვლადიმერ პუტინის ვიზიტი ჩრდილოეთ კორეაში და რას ფიქრობს ამის შესახებ ჩინეთი“
თარიღი:  

“ვლადიმერ პუტინის ვიზიტით კორეის სახალხო-დემოკრატიულ რესპუბლიკაში გამოიხატა რუსეთის ის უპრეცედენტო დაახლოება აზიურ დიქტატურასთან, რომლის გარიყულობის სტატუსი რამდენიმე წლის წინათ თვით კრემლმაც დაადასტურა, როცა კომუნისტურ კორეას სანქციები გამოუცხადა“, - ნათქვამია ბრიტანული სამაუწყებლო კომპანიის „ბიბისის“ (BBC) ვებ-გვერდზე გამოქვეყნებულ სტატიაSi სათაურით „გარიყულთა შეხვედრა“: რით დასრულდა ვლადიმერ პუტინის ვიზიტი ჩრდილოეთ კორეაში და რას ფიქრობს ამის შესახებ ჩინეთი“, რომელშიც გაანალიზებულია რუსი პრეზიდენტის  რუსეთის პრეზიდენტის შეხვედრის შედეგები თავის ჩრდილოკორეელ კოლეგასთან.

გთავაზობთ ამონარიდებს ვრცელი პუბლიკაციიდან:

ფხენიანში ვლადიმერ პუტინს და უზენაეს ლიდერს კიმ ჩენ ინს „გრძნობიერი შეხვედრა ჰქონდათ, მათ ერთმანეთს თავიანთი ფიქრები გაუზიარეს, შემდეგ კი ორივე დასაძინებლად გაემართა. ამხანაგი კიმ ჩენ ინი, როცა ამხანაგ ვლადიმერ პუტინს საძინებელში მიაცილებდა, მასთან გულისხმიერად საუბრობდა“, - მოწიწებით წერს ჩრდილოეკორეული ცენტრალური საინფორმაციო სააგენტო KCNA.

მაგრამ კიდევ რაზე ლაპარაკობდნენ ისინი სინამდვილეში და რას ფიქრობს კრემლის ბინადარის ვიზიტზე ჩინეთი, რომელიც ორივე ქვეყნისათვის უფრო მნიშვნელოვან პარტნიორად ითვლება, ვიდრე ისინი ერთმანეთისათვის?

პოსტსაბჭოთა სივრცის ბევრ დამკვირვებელს ვლადიმერ პუტინის ვიზიტმა საბჭოთა ტელევიზიის ქრონიკა გაახსენა: ორივე ლიდერის გიგანტური პორტრეტები შენობების ფასადებზე, სამხედრო აღლუმი და დროშების ფრიალი, ბავშვების გაღიმებული სახეები და მშრომელთა დიდი სიხარული, აგრეთვე ანტიამერიკული შტამპები ვლადიმერ პუტინისა და კიმ ჩენ ინის გამოსვლებში.

(...)

მაგრამ, რიტორიკის და გარეგნული ზიზილ-პიპილების მიუხედავად, ვლადიმერ პუტინის ვიზიტი საბჭოური ტრადიციის გაგრძელება კი არ არის, არამედ მისგან დაშორება, ტრადიციის წყვეტა.

კსდრ არასდროს არ ყოფილა საბჭოთა კავშირისათვის თანასწორი პარტნიორი, უფრო მეტიც - ორი ქვეყანა ყოველთვის არ იყო ერთმანეთის მეგობარი. 1945 წელს საბჭოთა არმიამ და ამერიკის ჯარებმა კორეა იაპონელთა ოკუპაციისაგან გაათავისუფლეს და იოსებ სტალინმა  კსდრ-ის ამჟამინდელი ლიდერის პაპა კიმ ირ სენი ნახევარკუნძულის ჩრდილოეთ ნაწილში წარმოქმნილი სოციალისტური რეჟიმის ლიდერად დანიშნა.

კიმების დინასტიის დამფუძნებელი თავისი მფარველისა და „მამა-მარჩენალის“ მიმართ ლოიალობას ინარჩუნებდა, მაგრამ იოსებ სტალინის სიკვდილის შემდეგ, როცა ნიკიტა ხრუშჩოვმა პიროვნების კულტი ამხილა, ორ მეზობელს შორის ურთიერთობა გაუარესდა და ძალიან დიდი ხნის განმავლობაში ასეთად რჩებოდა.

მიუხედავად იმისა, რომ ვლადიმერ პუტინი 2000 წელს ვიზიტით იყო ფხენიანში, თავისი პრეზიდენტობის პირველ პერიოდში რუსეთის ლიდერი მაინცდამაინც არ ინტერესდებოდა ჩრდილოეთ კორეით და უფრო მეტად ყურადღებას აქცევდა ჩინეთთან, იაპონიასთან და სამხრეთ კორეასთან ურთიერთობას, მათთან ვაჭრობის განვითარებას.

უკრაინაში შეჭრის შემდეგ კი ყველაფერი შეიცვალა: სამხრეთ კორეამ რუსეთის წინააღმდეგ სანქციები გამოაცხადა და კიევისათვის საარტილერიო ჭურვების მიწოდება დაიწყო, რუსეთს კი ჭურვების შესყიდვა ფხენიანისაგან მოუწია.

(...)

ჯერ-ჯერობით ვიზიტის მთავარი შედეგია ხელშეკრულება, რომელშიც შეტანილია პუნქტი ურთიერთდახმარების შესახებ იმ შემთხვევაში, თუ რომელიმე მხარეს ვინმე თავს დაესხმება. „ხელშეკრულება ყოვლისმომცველია და ითვალისწინებს დახმარებას ხელმომწერი მხარისადმი აგრესიის დროს“, - განაცხადა ვლადიმერ პუტინმა.

მაგრამ რადგანაც დოკუმენტის ტექსტი არ გამოქვეყნებულა, კომენტატორები ახლა მკითხაობენ, თუ რა არის გათვალისწინებული კონკრეტულად. ბევრი იხსენებს სსრ კავშირისა და კსდრ-ის თანამშრომლობის იმ ხელშეკრულებას, რომელსაც ხელი ნიკიტა ხრუშჩოვმა მოაწერა 1961 წელს და რომელიც გულისხმობს „სამხედრო დახმარების დაუყონებლივ გაწევას“ რომელიმე ხელმომწერ მხარეზე თავდასხმის დროს.

ჯერ-ჯერობით უცნობია, ითვალისწინებს თუ არა ნამდვილად ახალი ხელშეკრულება ამგვარ ურთიერთგარანტიებს.

თავის მხრივ, ჩრდილოეთ კორეის ხელმძღვანელმა ერთმნიშვნელოვნად დაუჭირა მხარი რუსეთს უკრაინასთან ომში, რაც საფუძველს იძლევა, რომ მასში იურიდიულად არის გაფორმებული უკვე მიმდინარე სამხედრო თანამშრომლობა, კერძოდ, ჩრდილოკორეული საბრძოლო მასალების მიწოდება რუსეთის არმიისათვის.

სხვათა შორის, რუსი სტუმარი კორეელ მასპინძელს სანქციების გადახედვას დაპირდა გაეროს ჩარჩოებში. მას, ალბათ, დაავიწყდა, რომ რუსეთი იგივე სანქციების მონაწილე ქვეყანას წარმოადგენს. მოსკოვი გაეროს სანქციებს 2010 წელს მიუერთდა - აკრძალვები ეხებოდა ჩრდ. კორეისათვის სამხედრო-ტექნიკურ დახმარებას და იარაღით ვაჭრობის ემბარგოს. 2017 წელს კი ვლადიმერ პუტინმა პირადად გააფართოვა აკრძალვის რეჟიმი და ხელი მოაწერა სანქციებს სამეცნიერ, სავაჭრო და საფინანსო სფეროებში.

(...)

როგორც „ბიბისის“ კორეპონდენტი ჩინეთში ლორა ბიკერი აღნიშნავს, ოფიციალური პეკინი ფრთხილად და ეჭვით ეკიდება მოსკოვისა და ფხენიანის ერთმანეთთან დაახლოებას და ნამდვილად არ სურს პეკინ-მოსკოვ-ფხენიანის სავარაუდო ღერძის მონაწილე იყოს.

„ბიბისის“ ჟურნალისტი იხსენებს, რომ ვლადიმერ პუტინის ჩინეთში ამასწინანდელი - 17 მაისის - ვიზიტის დროს სი ძინპინი წინააღმდეგი იყო, რომ რუსი ლიდერი პეკინიდან პირდაპირ ჩრდილოეთ კორეაში გამგზავრებულიყო და მას ურჩია, რომ ფხენიანში ვიზიტი სხვა დროისთვის გადაედო.

ლორა ბიკერი აღნიშნავს, რომ რუსეთსაც და ჩრდილოეთ კორეასაც ჩინეთი უფრო ძალიან ჭირდებათ, ვიდრე მოსკოვს და ფხენიანს ერთმანეთი. ანუ მათთვის პეკინი უფრო ძვირფასია. მაგრამ თავის მხრივ, ჩინეთის კომპარტიის სათავეში მდგომებს არ სურთ მსოფლიოში ისეთი შთაბეჭდილება შეიქმნას, რომ პეკინი მათ დაახლოებას ხელს უწყობს.

კიმ ჩენ ინის „მეომრულ და საბრძოლო სულისკვეთებას“ - კორეელი კომუნისტები 2017 წლიდან რეგულარულად აწყობენ ბირთვული რაკეტების ტესტ-გამოცდებს და აშშ-სა და მის რეგიონულ მოკავშირეებს ემუქრებიან - საქმე მიჰყავს აზია - წყნარი ოკეანის ამ ნაწილში აშშ-ის გააქტიურებისა და ვაშინგტონის გავლენის გაფართოებამდე, რაც უკიდურესად არასასურველია ჩინეთისათვის.

ამ კვირაში, როგორც გაზეთი „ფაინენშელ თაიმსი“ წერს, ჩინეთმა და სამხრეთ კორეამ, პირველად ბოლო ათი წლის განმავლობაში, სერიოზული დონის მოლაპარაკება გამართეს, რომლის დროსაც უსაფრთხოების საკითხები განიხილეს. ეს კიდევ ერთხელ მიუთითებს იმას, რომ ნაციონალისტური რიტორიკის მიუხედავად, პეკინი მზად არ არის „გარიყულთა კლუბის“ წევრი გახდეს, რუსეთთან და ჩრდილოეთ კორეასთან ერთად.

წყარო: https://www.bbc.com/russian/articles/cd11ww4y1r9o

 

ანალიტიკა
«Lauterbacher Anzeiger» (გერმანია): „საქართველო პუტინის ორბიტაზე გადადის: უშვებს თუ არა „შეცდომას“ ევროკავშირი?“

გერმანული გაზეთი „ლაუთერბახერ ანცეიგერი“ (Lauterbacher Anzeiger - იბეჭდება ჰესენის მხარეში) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „საქართველო პუტინის ორბიტაზე გადადის: უშვებს თუ არა „შეცდომას“ ევროკავშირი?“ (ავტორი - ფლორიან ნაუმანი).

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

საქართველოში ჩატარებული არჩევნებიდან სამ კვირაზე მეტი გავიდა, მაგრამ ევროკავშირს ჯერ კიდევ არ აქვს გამოხატული მკაფიო პოზიცია და ამ ეტაპზე მხოლოდ განმარტებებს ითხოვს. ბრიუსელს ამისათვის საკმაო მიზეზები აქვ: არცევნებში რატომღაც მოულოდნელად გაიმარჯვა სულ უფრო ავტორიტარმა და პრორუსულად განწყობილმა პარტიამ „ქართულმა ოცნებამ“, რაც ბევრ კითხვას იწვევს. ოქტომბრის ბოლოდან ოპოზიცია არჩევნების დროს მომხდარი დარღვევების ფაქტებს აგროვებს, მაგრამ მნიშვნელოვანი კანონდარღვევების რაოდენობა, როგორც ჩანს, საკმარისი არ არის.

დებატები ევროპარლამენტში: საით მიდის საქართველო?

ამ კვირაში ევროპის პარლამენტში მიმდინარე დებატების დროს ორი მომენტი აშკარად გამოიკვეთა: პარლამენტართა ერთმა ნაწილმა ევროკავშირი ორმაგი პოლიტიკის გატარებაში  და არჩევნების შედეგების მხოლოდ პოლიტიკური ნიშნით შეფასებაში დაადანაშაულა, ხოლო მეორე ნაწილმა საქართველოს მთავრობის მიმართ უფრო ხისტი ზემოქმედება მოითხოვა. გადაწყვეტილება (ალბათ, სიმბოლური მნიშვნელობის მქონე) ჯერ მიღებული არ არის.

საბოლოო ჯამში, როგორც ჩანს, ამჟამად საკითხის აქტუალობა იმაშია, გადავა თუ არა  საქართველო რუსეთის ორბიტაზე და გახდება თუ არა მისი თანამგზავრი - მიუხედავად იმისა, რომ მოსახლეობას ევროპული ორიენტაცია აქვს. ასევე მნიშვნელოვანია დადგინდეს - იყო თუ არა არჩევნები დემოკრატიული და სამართლიანი.

გერმანიის „მწვანეთა“ პარტიის წარმომადგენელი სერგეი ლაგოდინსკი და ესტონელი სოციალ-დემოკრატი მარინა კალიურანდი ჯერ კიდევ არ არიან დარწმუნებულები იმაში, რომ საქართველოში არჩევნები გაყალბდა. ყოველ შემთხვევაში, ისინი დამადასტურებელ ფაქტებს ვერ ხედავენ. ორივე პოლიტიკოსი ევროპარლამენტის დელეგაციის - „ევრონესტის“ წევრები არიან, რომელთა მოვალებაშია ურთიერთობა და აზრთა გაცვლა-გამოცვლა ჰქონდეთ ისეთ ქვეყნებთან, როგორებიცაა საქართველო, მოლდოვა, უკრაინა და სომხეთი. სერგეი ლაგოდინსკი, თავის მხრივ, „ევრონესტის“ თავმჯდომარეა.

თბილისი მოსკოვსა და ბრიუსელს შორის

„საქართველო და მოლდოვა ჭადრაკის ფიგურები არ არიან, რომ ჩვენ ისინი დაფაზე გადავაადგილოთ. ისინი სახელმწიფოებს წარმოადგენენ და მათ თავიანთი მომავალი აქვთ“, - ამბობს სერგეი ლაგოდინსკი, რომელსაც მხედველობაში აქვს ორივე ქვეყანაში ჩატარებული არჩევნები. თუმცა იგი ყურადღება ასევე ამახვილებს სავარაუდო გაყალბებაზეც და აღნიშნავს, რომ არსებობს არგუმენტები განმეორებითი არჩევნების ჩასატარებლად.

 „პირადად ჩემთვის საკითხი ასე გამოიხატება: რა უნდა ვუქნათ იმ პარტიას, რომელიც ანტიკონსტიტუციურ პოლიტიკას ატარებს? საქართველოს ძირითად კანონში ჩაწერილია, რომ ქვეყნის მიზანს ევროკავშირთან ინტეგრაცია წარმოადგენს“, - აცხადებს სერგეი ლაგოდინსკი. მმართველი პარტია „ქართული ოცნება“ სიტყვით ოფიციალურად ადასტურებს, რომ მისი მიზანი 2030 წლისათვის ევროკავშირში გაწევრიანებაა, მაგრამ საქმით მთავრობამ უკვე დიდი ხნის გადაუხვია ევროკავშირისაკენ მიმავალი გზიდან, როცა პრორუსული კანონები მიიღო, ბრიუსელის გაფრთხილებისა და საპროტესტო აქციების მიუხედავად. „ვფიქრობ, მართლაც გონივრული იქნებოდა არჩევნების განმეორებით ჩატარება - უბრალოდ, საზოგადოება რომ სიმართლეში დარწმუნდეს“, - ამბობს სერგეი ლაგოდინსკი, - ნებისმიერ შემთხვევაში, თუ დამტკიცდება, რომ მანიპულაციები მართლაც მოხდა, ახალი არჩევნების ჩატარება აუცილებელია, თანაც საერთაშორისო კონტროლით“.

მარინა კალიურანდსაც ასეთივე თავალსაზრისი აქვს: „უნდა დაველოდოთ განმარტებებს [და სასამართლოს გადაწყვეტილებებს], სპეკულირება არ უნდა მოხდეს... მაგრამ თუ დამტკიცდება, რომ არჩევნები იმაზე უარესად ჩატარდა, როგორც ამას ეუთოს დამკვირვებლები აღწერენ, მაშინ ჩვენ მკაფიო რეაგირება უნდა მოვახდინოთ“. აღსანიშნავია, რომ ეუთოს მისიამ დაგმო ცალკეული დარღვევები, მიუთითა მთავრობისა და ოპოზიციის არათანაბარ პირობებზე, მაგრამ არჩევნებში მასშტაბური ფალსიფიცირება არ დაუფიქსირებია.

„ეუთოს მისიამ 2020 წლის არჩევნებიც დაახასიათა როგორც კონკურენტული და კარგად ორგანიზებული“, - ამბობს მარინა კალიურანდი, რომელიც ადრე ესტონეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი იყო, მანამდე კი ესტონეთის ელჩი რუსეთში, - „თუმცა ასეთი დახასიათება დემოკრატიული ქვეყნისათვის საკმარისი არ არის. ჩვენ ყველას გვსურს, რომ არჩევნები გამჭვირვალე და პატიოსნად ჩატარდეს“. მისი თქმით, საქართველოსთვის კანდიდატის სტატუსის გაუქმება ლოგიკური იქნება, თუ ქვეყანა თამაშის წესებს არ დაიცავს.

განხეთქილება ევროპარლამენტის მემარჯვენეთა ბანაკში

სერგეი ლაგოდინსკის თქმით, საქართველოს ახალგაზრდა იურისთა ასოციაცია თვლის, რომ არჩევნებში მრავალი დარღვევა მოხდა. „თუ გავითვალისწინებთ იმას, რომ ასოციაციის წევრები ობიექტურად აფქსირებდნენ დარღვევებს მიხეილ სააკაშვილის მმართველობის დროსაც, მაშინ მათი პოზიცია პოლიტიკურად მიუკერძოებლად  უნდა ჩაითვალოს. ეს სერიოზული არგუმენტია“, - ამბობს მწვანეთა პარტიის წარმომადგენელი.

დღემდე ევროკავშირს თავისი მტკიცე პოზიცია დაფიქსირებული არ აქვს. „ალბათ, ეს იმას უკავშირდება, რომ ჯერ-ჯერობით მოსმენები კომისიებში ისევ მიმდინარეობს... საბოლოო ჯამში გადაწყვეტილების მიღება ევროკავშირის წევრი ქვეყნების ნებაზეა დამოკიდებული. ამჟამად რაიმე კონფრონტაცია არ შეიმჩნევა“, - აცხადებს სერგეი ლაგოდინსკი.

ევროპარლამენტში 13 ნოემბერს დებატების დროს აზრდტა სხვადასხვაობა დაფიქსირდა აღმოსავლეთევროპელ მემარჯვენეთა შორის. უნგრელი პოლიტიკოსის ანდრაშ ლასლოს აზრით, საქართველოს მთავრობა ევროკავშირის კურსის ერთგულია და რომ არჩევნების შედეგები ევროკავშირმა უნდა აღიაროს. პოლონელმა მალგოჟატა ჰოსევსკამ ყოფილი მმართველი პარტიიდან „კანონი და სამართლიანობა“, პირიქით, განაცხადა, რომ „საქართველოს ხელისუფლებაში არის პიროვნება, რომელსაც [რუსეთთან] გაურკვეველი კავშირები აქვს“ (იგულისხმება ბიძინა ივანიშვილი). პოლონელმა დეპუტატმა ევროკავშირს მოუწოდა, რომ „საქართველოს მმართველი რეჟიმის ირგვლივ სანიტარული კორდონი უნდა შეიქმნას“.

წყარო: https://www.lauterbacher-anzeiger.de/politik/georgien-rueckt-in-putins-umlaufbahn-begehen-die-eu-einen-error-zr-93415845.html

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.