,
ბრიტანული საინფორმაციო წყაროები, კერძოდ, სამაუწყებლო კომპანია „ბიბისი“ (BBC russian), აგრეთვე საინფორმაციო ანალიტიკური სააგენტო „როიტერი“ (Reuters) ეხმიანებიან აფრიკის სახელმწიფო მალის ტერიტორიაზე, ალჟირის საზღვართან მომხდარ შეიარაღებულ ინციდენტს, რომელშიც აფრიკაში მყოფი რუსული კერძო სამხედრო კომპანიის „ვაგნერის“ წევრებიც მონაწილეობდნენ. ამ სამხედრო დაჯგუფებას ახლა „რუსეთის აფრიკულ კორპუსს“ უწოდებენ. გამოქვეყნებულია სტატია სახელწოდებით: „ვაგნერი“ აფრიკაში დანაკარგებს განიცდის“ (ავტორები - გაი ფოლკონბრიჯი და ილია ბალაბანოვი).
ბრძოლა ტინზაუატენთან
რუსეთის დაქირავებულმა მებრძოლთა ჯგუფმა „ვაგნერმა“ ორშაბათს განაცხადა, რომ მის მებრძოლებს და მალის არმიის ჯარისკაცებს დანაკარგი ჰქონდათ, ტუარეგის მეამბოხეებთან მძიმე ბრძოლებში.
აჯანყებულთა მოძრაობამ (CSP-PSD), რომელიც ალჟირისა და მალის ტერიტორიაზე დამოუკიდებელი სახელმწიფოს „აზავადის“ შექმნისათვის იბრძვის, შაბათს განაცხადა, რომ სასაზღვრო ქალაქ ტინზაუატენში შეტაკების დროს ხელში ჩაიგდო ჯავშანტექნიკა, სატვირთო მანქანები და ბენზინმზიდები.
განცხადებაში, რომელიც "ვაგნერმა" გამოაქვეყნა ნათქვამია, რომ მისი ძალები 22-27 ივლისს იბრძოდნენ მალის ჯარისკაცებთან ერთად და რომ "ვაგნერის" მებრძოლებს მეთაურობდა სერგეი შევჩენკო, ზემდეტსახელად "ტბა". მათი თქმით, ბრძოლა ტინზაუატენთან ახლოს მიმდინარეობდა. „პირველ დღეს „ტბის" ჯგუფმა გაანადგურა ისლამისტების უმეტესი ნაწილი. თუმცა, ქვიშის ქარიშხალმა რადიკალებს საშუალება მისცა გადაჯგუფებულიყვნენ და რაოდენობა 1 000 ადამიანამდე გაეზარდათ", - ნათქვამია განცხადებაში.
"ვაგნერის“ მებრძოლებმა კვლავ მოიგერიეს თავდასხმა, მაგრამ მეამბოხეების მასიური ცეცხლის შედეგად იყო დანაკარგები როგორც "ვაგნერის" წევრების, ისე მალის ჯარს შორის.
რუსები მალის დასახმარებლად
მალის ხელისუფლების თქმით, ქვეყანაში მყოფი რუსული ძალები არიან არა "ვაგნერის" წევრები, არამედ სამხედრო ინსტრუქტორები, რომლებიც ადგილობრივ ჯარებს რუსეთიდან შეძენილი აღჭურვილობით ეხმარებიან.
სანამ რუსული „ვაგნერელები“ მალის ტერიტორიაზე გამოჩნდებოდნენ, მანამ მათ უკვე ჰქონდათ მიღებული გამოცდილება სუდანში, ლიბიასა და მოზამბიკში, აგრეთვე ცენტრალური აფრიკის რესპუბლიკაში, სადაც ისინი პრეზიდენტ ფოსტენუ ტუადერეს ხელისუფლების შენარჩუნებაში დაეხმარნენ და მის წინააღმდეგ მიმართული აჯანყება ჩაახშეს.
მალი, სადაც 2020 და 2021 წლებში გადატრიალების შედეგად სამხედრო ხელისუფლებამ ძალაუფლება ხელში ჩაიგდო, მრავალი წელია ისლამისტურ აჯანყებას ებრძვის. სამხედრო გადატრიალების შედეგად ძალაუფლება ხელში აიღო პოლკოვნიკმა ასიმი გოიტამ. იგი, მართალია, ქვეყანას დროებითი პრეზიდენტის სტატუსით მარტავს, მაგრამ არჩევნების ჩატარებას აყოვნებს.
როგორც კი მალის ხელისუფლებაში ასიმ გოიტა გამოჩნდა, საფრანგეთის პრეზიდენტმა ემანუელ მაკრონმა განაცხადა ოპერაცია „ბარხანის“ დასრულება, რომლის ძალითაც, აწ უკვე დამხობილ პრეზიდენტთან იბრაჰიმ კეიტასთან შეთანხმებით, მალის ტერიტორიაზე ფრანგული სამხედრო კორინგენტი იმყოფებოდა. ისინი ტუარეგულ სეპარატიზმს ებრძოდნენ.
ფრანგები გავიდნენ, რუსები შევიდნენ
მალი, საერთო რაოდენობით, ხუთი ათასმა ფრანგმა ჯარისკაცმა დატოვა. შესაბამისად, პოლკოვნიკმა და დროებითმა პრეზიდენტმა ქვეყანაში რუსები მიიწვია, რომლებიც 2023 წლის ნოემბერში ტუარეგებს დამარცხება მიაყენეს და ქალაქი კიდალი დაიბრუნეს.
მაგრამ ბოლო ინციდენტი მერტველებს იმაზე, რომ ტუარეგების სეპარატისტული მოძრაობა კვლავ ძლიერია. როგორც აფრიკელი მკვლევარი ჯონ ლეჩნერი ამბობს, რადგანაც „ვაგნერი“ ფაქტიურად უკვე კერძო სამხედრო დაჯგუფება კი არ არის, არამედ ის თავდაცვის სამინისტროს სტრუქტურაში შედის, ეს ნიშნავს, რომ „ვაგნერის“ მარცხი კრემლის მარცხს წარმოადგენს. თუ ასე გაგრძელდება, გამორიცხული არ არის, რომ მალი, ფრანგების მსგავსად, რუსებმაც დატოვონ.
უკრაინა რუსებს აფრიკაშიც ებრძვის?
ბრიტანული გაზეთი „გარდიანი“ (The Guardian) სტატიაში სათაურით „უკრაინის სამხედრო დაზვერვამ ვაგნერის“ განადგურებაზე პასუხისმგებლობა აიღო“ (ავტორი - შონ უოკერი) ნათქვამია, რომ მალისა და ალჟირის საზღვართან მომხდარ ბრძოლაში, რომელიც რუსებისა და მალის არმიის სამხედრო მოსამსახურეების განადგურებით დასრულდა, მნიშვნელოვანი წვლილი უკრაინასაც აქვს შეტანილი. როგორც უკრაინის სამხედრო დაზვევრის წარმომადგენელმა ანდრეი იუსოვმა განაცხადა, მალელ ტუარეგ სეპარატისტებს გარკვეული ინფორმაცია კიევმაც მიაწოდა, თუმცა კონკრეტული დასახელებისაგან თავი შეიკავა.
სხვათა შორის, 29 ივლისს უკრაინულმა გამოცემამ Kyiv Post-მა გამოაქვეყნა ფოტოსურათი, რომელზეც ცანს, რომ ტუარეგებს ხელში უკრაინის დროშა უჭირავთ.
წყაროები:
„ბიბისი“: https://www.bbc.com/russian/articles/cne4n0nvweeo
ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს“ (ავტორი – კონ კოფლინი). პუბლიკაციაში განხილულია აშშ-ის პრეზიდენტის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული მეორადი სანქციების ათდღიანი ვადა და მოცემულია მათი სავარაუდო შედეგები.
გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:
დონალდ ტრამპმა, ალბათ, ყველაზე საუკეთესო და შესაფერისი დრო შეარჩია თავისი მეორადი ეკონომიკური სანქციების ახალი ვადის გამოცხადებისათვის, რომ რუსეთს ნავთობისა და გაზის გაყიდვით მიღებული შემოსავლები შეუმცირდეს და უკრაინაში ომი შეწყვიტოს.
დონალდ ტრამპს სამჯერ ეგონა, რომ ვლადიმერ პუტინი სამშვიდობო მოლაპარაკების აუცილებლობაში დაარწმუნა, მაგრამ სამჯერვე, როგორც კი სატელეფონო საუბარი მთავრდებოდა, რუსეთის არმია უკრაინული ქალაქების დასაბომბად რაკეტებსა და დრონებს უშვებდა.
აშშ-ის პრეზიდენტის მხრიდან იმის დაგვიანებული აღიარება, რომ „პუტინი მას თურმე ათამაშებდა და ომის გასაგრძელებლად დროს იგებდა“, იმას ნიშნავს, რომ როგორც იქნა, „ტრამპი აბობოქრდა“ და თავის რუს კოლეგას ათდღიანი ვადა დაუწესა ცეცხლის შესაწყვეტად. თუ კრემლი თეთრი სახლის მოთხოვნას არ დაეთანხმება, ძალაში შევა ახალი მომატებული საბაჟო ტარიფები იმ ქვეყნების მიმართ, რომლებიც რუსეთისაგან ნავთობს ყიდულობენ. სანქციის მიზანი და განხორციელების პროცედურა ასეთია: აშშ რუსული იაფი ნავთობისა და გაზის მოყვარული ქვეყნების – ინდოეთის, ჩინეთის (და ალბათ, თურქეთის და სხვების) მიერ წარმოებულ იმპორტირებულ პროდუქციაზე მომატებულ საბაჟო ტარიფებს დააწესებს. მათი ფასი იმდენად გაძვირდება, რომ ამერიკაში მყიდველი აღარ ეყოლება, ანუ ინდური და ჩინური კომპანიები დაზარალდებიან. ზარალის თავიდან ასაცილებლად იგივე ქვეყნები იძულებულნი გახდებიან, რომ რუსეთისაგან ნავთობისა და გაზის შესყიდვა შეწყვიტონ, რის შედეგადაც რუსეთს შემოსავლები შეუმცირდება, ანუ კრემლს აღარ ექნება თანხები უკრაინასთან ომის გასაგრძელებლად. რუსეთი ცეცხლს შეწყვეტს და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე დათანხმდება.
კონგრესში ზოგიერთი დეპუტატი უფრო რადიკალურად არის განწყობილი, რომლებიც 500%-იან სანქციების დაწესებას მოითხოვენ.
უეჭველია, რომ დონალდ ტრამპი სერიოზულად არის განწყობილი. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ მან იძულებული გახადა იაპონია და ევროკავშირი სავაჭრო ხელშეკრულებების დადებისას აშშ-ის მოთხოვნებზე დათანხმებულიყვნენ, განა თეთრი სახლი კრემლის წინაშე უკან დაიხევს?
როგორც კი ინდოეთი და ჩინეთი მტკივნუულ დარტყმას იგრძნობენ ამერიკასაგან, ისინი იძულებულნი გახდებიან რუსეთისაგან ნავთობ-გაზის შესყიდვა შეამცირონ (ან საერთოდ შეწყვიტონ). ამით დაინგრევა ვლადიმერ პუტინის გენერალური გეგმა რუსეთის იმპერიული ძლიერების აღდგენის შესახებ.
რუსეთი უკრაინის ფრონტზე წარუმატებლობას განიცდის. მართალია, კრემლმა დრონებითა და რაკეტებით უკრაინული ქალაქების დაბომბვა გააძლიერა, მაგრამ ფაქტია, რომ მაისში დაწყებულ შეტევას რუსეთის არმიისათვის რაიმე მნიშვნელოვანი წარმატება არ მოუტანია. ვლადიმერ პუტინი ბოლო დროს მუდმივად ცდილობს რომელიმე მსხვილი უკრაინული ქალაქის დაპყრობას, მაგრამ უშედეგოდ – პოკროვსკს და კონსტანტინოვკას ისევ უკრაინელები აკონტროლებენ. უკრაინელები მამაცურად იბრძვიან, რუსები უამრავ ჯარისკაცს კარგავს – კრემლის ზარალმა უკვე მილიონს მიაღწია დაღუპულებისა და დაჭრილების სახით. ეს ნიშნავს ყოველდღიურად 1080 რუსი მებრძოლის დაღუპვა-დასახიჩრებას.
ასევე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთი ათასკილომეტრიან ფრონტის ხაზზე რაიმე წარმატებას მიაღწევს მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპი უკრაინას მეტ იარაღს მიაწვდის. უკრაინელებს თუ იარაღი საკმარისი რაოდენობით ექნებათ, ისინი რუსებს უკან დაახევინებენ და საეჭვოა პუტინმა ის ტერიტორია შეინარჩუნოს, რაც ბოლო დროს დაიპყრო. კრემლს ირანის იმედიც აღარ ექნება, რადგან თეირანი მნიშვნელოვნად არის დასუსტებული ისრაელთან (და აშშ-სთან) ამასწინანდელი საჰაერო შეტაკების გამო.
არის იმის ნიშნებიც, რომ თვითონ ვლადიმერ პუტინს მისსავე გარემოცვაში ბევრი არ ეთანხმება, რასაც მოსკოვში მიმდინარე საკადრო წმენდა მოწმობს. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ჩინოვნიკი სიცოცხლეს თვითმკვლელობით ამთავრებს, ცნობილი ოლიგარქები კი ქვეყნიდან გაქცევის დროს იქნენ დაკავებულები. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ოფიცერი, რომლებსაც ყოფილ თავდაცვის მინისტრთან სერგეი შოიგუსთან ახლო ურთიერთობა ჰქონდათ, დაპატიმრებულები იქნენ კორუფციის ბრალდებით.
იმ სიძნელეების მასშტაბს, რასაც ვლადიმერ პუტინი შეეჯახა ომის გამო, მოწმობს ის ფაქტი, რომ იგი იძულებული გახდა გასულ კვირას ყოველწლიური სამხედრო-საზღვაო აღლუმის ჩატარება გაეუქმებინა – უკრაინაში განცდილი დიდი დანაკარგების გამო.
ამრიგად, დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილება ვადების შემცირების თაობაზე დროულია – ის იმ დროს იქნა მიღებული, როცა ვლადიმერ პუტინს, ყოყოჩობის მიუხედავად, ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაციის“ გაგრძელების ვარიანტები უმთავრდება.
თუ რუსეთის პრეზიდენტი გამოფხიზლდება და მიხვდება, რომ მას უკრაინაში ომის მოგების შანსი არ აქვს, მას სხვა არჩევანი არ ექნება იმის გარდა, რომ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას დათანხმდეს – ცეცხლი შეწყვიტოს და სამშვიდობო მოლაპარაკება დაიწყოს.
