USD 2.7433
EUR 2.8862
RUB 2.7214
თბილისი
«BBC» : „სომხეთი: დაუმორჩილებლობის აქცია და მთავრობის იმპიჩმენტის მოთხოვნა. საპროტესტო მარშის „თავუში სამშობლოსათვის“ მონაწილეები ერევანში ღამისთევით დაბანაკდნენ“
თარიღი:  222

ბრიტანული სამაუწყებლო კომპანიის BBC-ის რუსულმა სამსახურმა (BBC russian) თავის ვებ-გვერდზე გამოაქვეყნა სტატია სათაურით „დაუმორჩილებლობის აქცია და მთავრობის იმპიჩმენტის მოთხოვნა: საპროტესტო მარშის „თავუში სამშობლოსათვის“ მონაწილეები ერევანში ღამისთევით დაბანაკდნენ“ (ავტორი - გრიგოლ ათანესიანი, BBC-ის კორესპონდენტი ერევანში).

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირეოდენი შემოკლებით:

ათი ათასობით ადამიანი მონაწილეობდა 9 მაისს სომხეთის დედაქალაქ ერევნის ცენტრში გამართულ საპროტესტო მარშში, ლოზუნგით „თავუში სამშობლოსათვის“ და მთავრობისაგან აზერბაიჯანთან სადაო საზღვრის დემარკაციის შეჩერებას მოითხოვდა.

ერევანში, რესპუბლიკის მოედანზე მიტინგის დროს მარშის ორგანიზატორმა, თავუშის ეპარქიის წინამძღვარმა, არქიეპისკოპოსმა ბაგრატ გალსტანიანმა, საპროტესტო აქციის მონაწილეთა სახელით, პრემიერ-მინისტრ ნიკოლ ფაშინიანის დაუყონებლივი გადადგომა ანუ ქვეყნის მთავრობის შეცვლა მოითხოვა. როცა ულტიმატუმის ძირითადი და დამატებითი დრო ამოიწურა,  ნიკოლ ფაშიანისაგან კი პასუხი ვერ მიიღო, ეპისკოპოსმა გამოაცხადა, რომ დემონსტრანტები ღამის გასათევად მოედანზე დარჩებიან.

„თუ თქვენთვის სამშობლო, სახელმწიფო და ჩვენი წამებული ბავშვების სისხლი და სიცოცხლე ძვირფასია, - მიმართა ბაგრატ გალსტანიანმა მოედანზე შეკრებილ ათასობით ადამიანს, - მაშინ როგორი მძიმეც არ უნდა იყოს ეს ორი-სამი დღე, უნდა გავუძლოთ, უნდა ვეწამოთ და გავიმარჯვოთ. სხვა გზა არ არსებობს“.

მარში ერევნისაკენ: ხუთი დღე გზაში

საპროტესტო მარში „თავუში სამშობლოსათვის“ დაიწყო გასული კვირის შაბათს, აზერბაიჯანთან მოსაზღვრე თავუშის ოლქის (მარზის) სოფელ კირანციდან, როცა ასეულობით ადამიანმა მთავრობას საზღვრის დელიმატაცია-დემარკაციის პროცესისა  და ბაქოს წინაშე ცალმხრივი დათმობების შეჩერება მოსთხოვა.

„ჩვენ ხელისუფლებასთან უთანხმოების გამოხატვის სხვა ფორმა და მეთოდი არ გვაქვს“, - ამბობდა ბაგრატ გალსტანიანი ჟურნალისტებთან საუბრის დროს, ერევნისაკენ მომავალ გზაზე, - „ეს პრობლემა ეხება არა მარტო თავუშის ოლქში მდებარე რამდენიმე პატარა სოფელს, არამედ მთელ ჩვენს ქვეყანას“.

ორი კვირის წინ, სანამ დედაქალაქისაკენ ფეხით წავიდოდნენ, სასაზღვრო სოფლების მოსახლეობა ლოკალურად ცდილობდა პროტესტის გამოხატვას, მაგრამ წარუმატებლად, მიუხედავად იმისა, რომ აქციის რამდენიმე ათეულმა მონაწილემ, მთავრობის ყურადღების მისაქცევად, ქვეყნის ერთ-ერთი ძირითადი ავტომაგისტრალი გადაკეტა.

სახალხო უკმაყოფილების მიზეზი გახდა ერევანსა და ბაქოს შორის დადებული შეთახმება სახელმწიფო საზღვრის შესახებ, რომელიც სომხეთის თავუშის ოლქსა და აზერბაიჯანის ყაზახის რაიონს შორის არსებული მონაკვეთის დელიმიტაცია-დემარკაციას და იქ  მდებარე ოთხი სოფლის აზერბაიჯანისადმი გადაცემას ითვალისწინებს. ასეთმა პერსპექტივამ კირანცში და სხვა საზღვრისპირა დასახლებულ პუნქტებში მცხოვრებლების სერიოზული შეშფოთება გამოიწვია. სომხურ მოსახლეობას ეშინია, რომ მათ სახლ-კარის დატოვება მოუწევთ იმ შემთხვევაში, როცა აზერბაიჯანი საზღვარს გააკონტროლებს.

გასულ კვირას სომეხმა სამართალდამცველებმა კირანცთან მისასვლელი გზები ჩაკეტეს და პროტესტის 30-მდე მონაწილე დააკავეს. სწორედ მაშინ გამოაცხადა არქიეპისკოპოსმა ბაგრატმა საპროტესტო მარშის „თავუში სამშობლოსათვის“ დაწყება, რომელსაც მხარი დაუჭირეს სომხეთის ხელისუფლების პოლიტიკური ოპოზიციის წარმომადგენლებმაც. მათ პარლამენტში ისეთი კანონპროექტი შეიტანეს განსახილველად, რომელიც ხელს შეუშლიდა მთავრობას აზერბაიჯანისადმი ტერიტორიის გადაცემაში. მმართველ პარტიას „სამოქალაქო შეთანხმებას“ დიდი ძალისხმევა დაჭირდა ამ კანონპროექტის უარსაყოფად.

ზოგიერთი კომენტატორი აღნიშნავს, რომ თავუშის მარშსა და 2018 წელს გამართულ ნიკოლ ფაშინიანის (იმ დროს ოპოზიციური დეპუტატის) მომხრეთა მარშს შორის გარკვეული პარალელები არსებობს: როგორც ცნობილია, მაშინდელმა პროტესტებმა სომხეთი „ხავერდოვან რევოლუციამდე“ მიიყვანა, ნიკოლ ფაშინიანმა კი ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი დაიკავა.

თუმცა, მოვლენათა ასეთი მსგავსების მიუხედავად, პარლამენტის სპიკერმა ალენ სიმონიანმა, რომელიც ნიკოლ ფაშინიანის ახლო თანამებრძოლია, რწმენა გამოხატა, რომ მარშის მონაწილეები სომხეთის მოსახლეობისაგან ისეთ მტკიცე მხარდაჭერას ვერ მიიღებენ, რომ მოქმედ ხელისუფლებას საფრთხე შეექმნას. „სომხეთში მთავრობის შეცვლა მხოლოდ საპარლამენტო არჩევნებით არის შესაძლებელი“, - განუცხადა სიმონიანმა ჟურნალისტებს.

„კმარა ერევნის ცალმხრივი დათმობები ბაქოს წინაშე!“

არქიეპისკოპოს ბაგრატ გალსტანიანის მიერ დაწყებული საპროტესტო მოძრაობა გახდა ის სპონტანური პასუხი, რომელიც აზერბაიჯანისადმი ოთხი სასაზღვრო სოფლის გადაცემას მოჰყვა. ეს დასახლებული პუნქტები, საეკლესიო მრევლის სახით, თავუშის ეპარქიაში შედიან, რომელსაც არქიეპისკოპოსი ბაგრატი ხელმძღვანელობს.

ოთხი სოფლის გადაცემას შეიძლება მხოლოდ საბაბი ვუწოდოთ იმ მცდელობისა, რომელიც ქვეყნის ყველა უკმაყოფილო ძალის მობილიზებასა და გაერთიანებას მოახდენს, რომლებიც ნეგატიურად აფასებენ სომხეთის მთავრობის პოლიტიკას, განსაკუთრებით მის ცალმხრივ დათმობებს აზერბაიჯანისადმი და ამ დროს სანაცვლოდ არაფერს არ იღებს. უფრო მეტიც - ნიკოლ ფაშინიანის ხელისუფლება რეპრესიებს მიმართავს ოპონენტების მიმართ.

ნიკოლ ფაშინიანის ექვსწლიანმა მმართველობამ, განსაკუთრებით აზერბაიჯანთან 2020 წლის წაგებული ომისა და ყარაბაღის დატოვების შემდეგ, სომხეთში უკმაყოფილო ადამიანები მოამრავლა. მაგრამ წინა მცდელობები ოპოზიციის გაერთიანების მიზნით წარუმატებლად მთავრდებოდა - იმიტომ, რომ იმდროინდელი ოპოზიციური ლიდერები წინააღმდეგობრივი და არაპოპულარული პოლიტიკოსები იყვნენ - ყოფილი პრეზიდენტები და მათთან დაკავშირებული ფიგურები.

სულიერი აღორძინება თუ პოპულიზმის ახალი ვარიანტი?

მათგან განსხვავებით, უწმინდესი ბაგრატი (ასე უწოდებენ სომხეთში ეპისკოპოსებს) შედარებით ახალგაზრდაა, 52 წლის და ქარიზმატულ საზოგადო მოღვაწეს წარმოადგენს. მისი ბიოგრაფია არ არის „დალაქავებული“ ბოლო წლებში სომხეთში მომხდარი პოლიტიკური და კორუფციული სკანდალებით. გარდა ამისა, მღვდელმსახურს ვერავინ ვერ ჩათვლის ვერც „პრორუსულ“ მოღვაწედ, რაც დღევანდელ სომხეთში სასირცხვილო პოზიციად ითვლება - იგი დასავლეთში სწავლობდა და მსახურობდა, კანადაში და დიდ ბრიტანეთში.

ეს ყველაფერი განაპირობებს ნიკოლ ფაშინიანის პარტიის შეშფოთებას, ამიტომაც მასთან ახლოს მდგომმა მედიარესურსებმა ნელ-ნელა „თავუშის მარშის“ დისკრედიტაციის კამპანია დაიწყეს - მისი მონაწილეები და მხარდამჭერები რუსულ სპეცსამსახურებთან და მაფიასთან თანამშრომლობაში დაადანაშალეს, თუმცა რაიმე მტკიცებულებების გარეშე.

ამასობაში კი არქიეპისკოპოსი აცხადებს, რომ მის მიერ ინიცირებული მარში სამშობლოსა და ღირსების შესანარჩუნებლად არის მიმართული. „სულიერებისა და უფლის ერთგულმა ნამდვილმა სომხეთმა ყალბ და ფეისბუქურ სომხეთზე უნდა გაიმარჯვოს“, - პირობას დებს უწმინდესი ბაგრატი.

მაგრამ ხელისუფლების მომხრეთა და მის მოწინააღმდეგეთა გარდა, სომხეთში არის უამრავი ადამიანი, რომლებიც იმედგაცრუებულნი არიან როგორც მთავრობით, ისე ოპოზიციით. მათთვის არქიეპისკოპოს ბაგრატ გალსტანიანის საპროტესტო მარში და მოწოდებები „სულიერი სომხეთისათვის“ - პოპულიზმის კიდევ ერთ სახესხვაობას წარმოადგენს, კონკრეტული პლატფორმის, რეალური მიზნებისა და სიტუაციის სერიოზული ანალიზის გარეშე. მათ თვალში „თავუშის მარში“ ნიკოლ ფაშინიანის „მარშისაგან“ მხოლოდ უფრო მეტი კონსერვატიული ესთეტიკით განსხვავდება.

წყარო: https://www.bbc.com/russian/articles/crgywpn0w7jo

 

ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.