USD 2.7102
EUR 3.1127
RUB 3.3361
თბილისი
«CNN» : „რატომ სურს ვლადიმერ პუტინს „მუდმივი ომი“
თარიღი:  367

აშშ-ის სამაუწყებლო ტელეარხის „სი-ენ-ენ“-ის (CNN) ვებ-გვერდზე გამოქვეყნებულია ბრიტანელი ანალიტიკოსის, ლონდონის უნივერსიტეტის პოლიტოლოგიის პროფესორის მარკ გალეოთის სტატია სათაურით „რატომ სურს ვლადიმერ პუტინს „მუდმივი ომი“, რომელშიც გაანალიზებულია რუსეთის პრეზიდენტის ხედვა უკრაინასთან მიმდინარე ომის მნიშვნელობაზე და მის პერსპექტივაზე.

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

როცა დასავლეთის ქვეყნების მოსახლეობა ამბობს, რომ უკრაინის კონფლიქტი „მუდმივ ომად“ გადაიქცაო, მათ, როგორც წესი, მხედველობაში რაღაც ცუდი აქვთ. თუმცა რუსეთის პრეზიდენტის ვლადიმერ პუტინისათვის, როგორც ჩანს, მიზანი სწორედ ეს არის. გასულ კვირას მან 30 სექტემბერი ოფიციალურ დღესასწაულად გამოაცხადა - რუსეთის ფედერაციისათვის ახალი რეგიონების მიერთების დღედ.

მართალია, დონეცკის, ლუგანსკის, ზაპოროჟიეს და ხერსონის ოლქების ტერიტორიის მნიშვნელოვან ნაწილს კრემლი ვერ აკონტროლებს, მაგრამ ვლადიმერ პუტინმა ისარგებლა შესაძლებლობით და კვლავ გაიმეორა, რომ უკრაინასთან ომი - „ეს არის ბრძოლა სამშობლოსათვის, ჩვენი სუვერენიტეტისათვის, სულიერი ფასეულობების, ერთობისა და გამარჯვებისათვის“. მისი აზრით, ეს იმდენად უკრაინასთან ბრძოლა კი არ არის, რამდენადაც გლობალური ომი დასავლეთთან, რომელშიც უკრაინა მხოლოდ ბრძოლის ერთ-ერთ ველს წარმოადგენს, თუნდაც განსაკუთრებით სისხლიანს. მან ილაპარაკა „დიდი სამამულო ომის“ აჩრდილზე (ასე უწოდებენ რუსები მეორე მსოფლიო ომს) და მოსახლეობა გააფრთხილა, რომ ცივილიზაცია ისევ გარდამტეხ ეტაპზე იმყოფება და რომ დასავლურ გლობალისტურ ძალებს რუსეთის დანგრევა და განადგურება, დამონება სურთ.

ერთი მხრივ, ეს შეიძლებოფა რაღაც აპოკალიპტურ ალიბად მიგვეღო, რომ მან ჩააფლავა ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაცია“ უკრაინაში, რომლის მიზანს, თუ გავიხსენებთ, კიევის სწრაფი დაპყრობა და იქ პრორუსული მარიონეტული რეჟიმის ჩამოყალიბება წარმოადგენდა, სინამდვილეში კი „ოპერაცია“ სრულმასშტაბიან ომში გადაიზარდა და რუსეთის არმიის ძლიერების საფლავად გადაიქცა.

უფრო მეტიც: როცა ვლადიმერ პუტინი უკრაინის ოპერაციაზე ლაპარაკობს როგორც „ჩვენი სამშობლოს ბედისთვის ერთ-ერთ გადამწყვეტ ბრძოლაზე“, ამას ის, როგორც ჩანს, გულწრფელად ამბობს, მაგრამ იგი მოსახლეობას ვერ სთავაზობს მომავლის მკაფიო ხედვას, ვერ აძლევს იმედს და უბრალოდ, აცხადებს, რომ რუსეთი დასავლეთთან მტრულ ეგზისტენციალურ ომშია ჩაბმული, რომელსაც დასასრული არ უჩანს.

ეს საკმაოდ უღიმღამო პერპქეტივაა, მაგრამ, ვლადიმერ პუტინის თვალსაზრისით, მას აქვს თავისი აშკარა უპირატესობაც. რა თქმა უნდა, ომი რუსეთისათვის კატასტროფას წარმოადგენს - აშშ-ის სამთავრობო წყაროების ვარაუდით, რუსეთმა, შესაძლოა, უკვე დაკარგა 120 ათასი სამხედრო მოსამსახურე მოკლულის სახით და 170-180 ათასი - დაჭრილის სახით. გარდა ამისა, ეკონომიკური „ჭრილობების შეხორცებას“ წლები დაჭირდება. ომის უმძიმესი შედეგები მომდევნო თაობებზე იმოქმედებს.

უპირატესობა კი იმაშია, რომ „მუდმივი ომი“ შესაძლებლობას იძლევა ხელისუფლებამ - „გვიანი პუტინიზმის“ ეპოქაში - რეპრესიები გააძლიეროს, ომის გამართლების მიზნით და  მოსახლეობაზე ვლადიმერ პუტინის კონტროლის შესანარჩუნებლად. დღეს კრემლისათვის ე.წ. „სხვაგვარად აზროვნების“ ყველაზე უმნიშვნელო გამოვლინებაც კი სახელმწიფოს ღალატად აღიქმება. აუცილებელი ხდება „ტვინების გამორეცხვა“. მოსახლეობა უსიტყვოდ და კრიტიკის გარეშე უნდა დაეთანხმოს რესურსების გადანაწილებას სამხედრო სფეროს სასარგებლოდ. უკვე ცნობილია, რომ მომავალი წლის ბიუჯეტში სამხედრო ხარჯები, წლევანდელთან შედარებით, 70%-ით იზრდება. ეს სამჯერ აღემატება ჯანდაცვის, განათლებისა და გარემოს დაცვის ხარჯებს, ერთად აღებულს.

ბრძოლის ველზე ვლადიმერ პუტინს შეუძლია თქვას, რომ იგი იმარჯვებს და არ მარცხდება. უკრაინის არმიამ კონტრშეტევის დროს უკვე გაარღვია რუსეთის თავდაცვის პირველი ხაზი სამხრეთის (ზაპოროჟიეს) ფრონტზე, ხოლო ჩრდილოეთში, დონბასის ფრონტზე, ბზარები შეიტანა. კიევს იმედი აქვს, რომ თუ ყირიმ-დონბასის სახმელეთო დერეფანს ორად ვერ გაჭრის და აზოვის ზღვაზე ვერ გავა (რაც თავდაპირველად იყო დაგეგმილი), წინ საკმაოდ შორს მაინც წაიწევს, რომ იმავე დერეფანში არსებულ რკინიგზებს და ავტომაგისტრალებს მისწვდეს და არტილერიით დაბომბოს.

რამდენადაც უკვე შემოდგომის წვიმები ახლოვდება, გაურკვეველია, თუ რამდენად იქნება შესაძლებელი უკრაინის არმიისათვის ამ გეგმის განხორციელება. თუ კიევი შეყოვნდება, მოსკოვს „სულის მოთქმის“ შესაძლებლობა ექნება, რომ თავდაცვა განამტკიცოს, ჯარები გადაისროლოს და მომგებიანად განალაგოს. გარდა ამისა, კრემლს იმედი აქვს, რომ დასავლეთის სურვილი უკრაინისადმი დახმარების გაწევაზე შესუსტდება.

ჩვენ არ ვიცით, გულწრფელად სჯერა თუ არა ვლადიმერ პუტინს, რომ რუსეთი რაღაც „გამარჯვებას“ მაინც იპოვის უკრაინულ ფიასკოში ან უბრალოდ, გრძნობს, რომ მას მეტი ალტერნატივა აღარ აქვს და ჰგონია, რომ თავის მტრებზე მეტ ხანს იცოცხლებს. იგი ფიქრობს, რომ ხშირი ლაპარაკი „მუდმივ ომზე“ მისი მტრების დემორალიზებას იწვევს.

ვლადიმერ პუტინისათვის „მომგებიანია“ ერთი მომენტიც: უკრაინამ რომც შეძლოს და ტავისი ტერიტორიიდან უკანასკნელი რუსი ჯარისკაცი გააძევოს და სახელმწიფო საზღვარი არადგინოს, ეს რუსეთის ჯარებისათვის მხოლოდ ფრონტის ხაზის გადაადგილება იქნება სხვის ტერიტორიაზე. მოსკოვს ექნება შესაძლებლობა აღადგინოს თავისი ძალები, გაუშვას  დრონები და რაკეტები და ყველაფერი გააკეთოს უკრაინის აღდგენის ხელის შესაშლელად.

აქვე ისიც უნდა ითქვას, რომ ვლადიმერ პუტინმა დასძლია „ვაგნერის“ აჯანყება, რითაც აღკვეთა მის გარემოცვაში გაჩენილი ეჭვები - ხომ არ დაკარგა პრეზიდენტმა სისტემის მართვის უნარი, ხოლო ევგენი პრიგოჟინის ტრაგიკული დასასრულით პუტინმა ყველა გააფრთხილა: ასეთი ბედი ეწევა ყველას, ვინც კი მასზე ხელს აღმართავს.

სანქციები რეალურ ნეგატიურ გავლენას ახდენენ რუსეთის სამხედრო წარმოებაზე, მაგრამ მათ ომის ესკალაციის შეჩერება არ შეუძლიათ. უნდა ვაღიაროთ ისიც, რომ არც რუსეთის ეკონომიკას არ ემუქრება კოლაფსი. დიდი დანაკარგების მიუხედავად, რუსები მაინც ჩაეწერებიან მოხალისეებად და ბრძოლებში მონაწილეობას მაინც მიიღებენ - იმის მიუხედავად, რომ გენშტაბი აცხადებს, დამატებითი მობილიზაცია არ იგეგმებაო.

მოკლედ, არცერთი ომი მარადიულად არ გრძელდება, მაგრამ დღეისათვის მშვიდობა ჯერ ძალიან შორსაა - „ჰორიზონტს მიღმაა და მიუწვდომელია“.

წყარო:  https://edition.cnn.com/2023/10/03/opinions/why-putin-wants-a-forever-war-galeotti/index.html

 

საზოგადოება
მეუფე შიო - განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება

მხოლოდ გულმოწყალე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი, - ამის შესახებ საპატრიარქო ტახტის მოსაყდრემ, სენაკისა და ჩხოროწყუს მიტროპოლიტმა შიომ (მუჯირი)სულთმოფენობიდან ოცდამეერთე კვირას, ღირსი გაბრიელ აღმსარებლისა და სალოსის ხსენების დღეს ქადაგების დროს განაცხადა.

მიტროპოლიტის თქმით, ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს...

მისივე განცხადებით, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება“.

„სახელითა მამისათა და ძისათა და სულისა წმინდისათა.

ძვირფასო მამებო, დედებო, ძმებო და დებო, გილოცავთ დღევანდელ კვირა დღეს, რომელიც დაემთხვა ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენებას. შეგვეწიოს მისი მადლი და ლოცვა ჩვენ და სრულიად საქართველოს.

გადმოგცემთ მისი უწმინდესობის და უნეტარესობის, კათოლიკოს-პატრიარქ ილია II-ის მოლოცვას და კურთხევას.

დღეს წაკითხული იყო იგავი სახარებიდან მდიდარსა და ლაზარეზე. ეს ორი ადამიანია, ორი სახეა წარმოდგენილი ჩვენ წინაშე. მდიდარს საერთოდ არ ენაღვლებოდა, რომ მის კართან იწვა მძიმე ავადმყოფი და გლახაკი, სრულიად გულგრილი იყო მისი ბედისადმი. ლაზარე კი ძალიან მოკრძალებული იყო. მას ის კი არ უნდოდა, რომ მდიდრის სუფრიდან ლანგრით მიეტანათ მისთვის საჭმელი, არამედ იმას ნატრობდა, რომ ძირს დაცვენილი ნამცეცი მაინც შეხვედროდა. იმდენად ავად იყო, რომ სიარულიც კი არ შეეძლო. ამ მდიდარს ეს ამბავი სრულიად არ აღელვებდა, ის იმდენად გართული იყო თავისი ნადიმებით და ფუფუნებით. გარდაცვალების შემდეგ ყველაფერი შეიცვალა, ღარიბი აღმოჩნდა აბრაამის წიაღში, მდიდარი კი - ცეცხლოვან გეენიაში, ჯოჯოხეთში.

რატომ მოხდა ასე? რაზეა ეს იგავი, საერთოდ?

ეს იგავი არის მოწყალებაზე. ასე იმიტომ მოხდა, ძვირფასო ძმებო და დებო, რომ ღმერთი არის მოწყალე. მხოლოდ გულმოწყალე, მოწყალე გულის მქონე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი. ვერცერთი ულმობელი, ვერცერთი უსიყვარულო, სასტიკი, ბოროტი ადამიანი სასუფეველს ვერ დაიმკვიდრებს, რაგინდ ბევრი დამსახურება ჰქონდეს ამ დედამიწაზე, იმიტომ რომ ცათა სასუფეველი არ არის ის, რაც გაიცემა რაღაც დამსახურებების სანაცვლოდ, არამედ ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს და ხარბიდან გადააქცევს ხელგაშლილად, ამპარტავნიდან - თავმდაბლად, შურიანიდან - მოსიყვარულედ, ნაყროვანიდან - მმარხველად და ა. შ. არცერთი ულმობელი ადამიანისთვის, ვინც არ არის მოწყალე გულის მქონე, ეს ფერისცვალება შესაძლებელი არ არის. ვერ მოხდება ეს სასწაული მის სულში. ვიმეორებ: რატომ? - იმიტომ, რომ ასეთი ადამიანის სულში სულიწმინდის მადლი ვერ შემოდის.

ამიტომ მთელი ცხოვრება უნდა იღვაწოს ადამიანმა ქმედით სიყვარულში, რომ ეს ლმობიერება და მოწყალება ისწავლოს. სწორედ ამაზეა დღევანდელი იგავი, რომ ვისწავლოთ ეს თვისებები, ეს სათნოებები და ჩვენი ცხოვრების შედეგად ამ მდიდრის მსგავსად არ აღმოვჩნდეთ ცეცხლოვან გეენიაში, არამედ მოვემზადოთ მარადისობასთან შესახვედრად. ეს ცხოვრება იმისთვის გვაქვს მოცემული, რომ ღირსეულად მოვემზადოთ მარადისობაში გადასვლისთვის, როცა იქნება სამსჯავრო ჩვენი, როცა წარვდგებით სამსჯავროზე. თუმცა სამსჯავრო არის მთელი ცხოვრება, ადამიანი ამ ცხოვრებაშივე გამოუტანს განაჩენს თავის თავს და აკეთებს არჩევანს, თუ სად იქნება მარადისობაში.

თუ ამ ცხოვრებაში შეიძინე შური, უმოწყალობა, სიძვა, ვერცხლისმოყვარეობა, ამპარტავნება და სხვა ასეთი ვნებები, მარადისობაშიც თან წაგყვება ეს თვისებები, იქაც ასეთი იქნები. მაგრამ უფალს უნდა, რომ შეიძინო სიმდაბლე, სიყვარული, ლოცვა, მოთმინება, სულგრძელება, მოწყალება. რატომ? - იმიტომ, რომ თვითონ არის ასეთი უფალი ჩვენი იესო ქრისტე; და თუ ეს თვისებები გექნება, მაშინ ის თავისთან წაგიყვანს და გაცხონებს.

ძვირფასო ძმებო და დებო, მაგრამ ეს ადამიანის დახმარების გარეშე შეუძლებელია. თუ ადამიანს ეს არ უნდა, ყველაფერი ამაო იქნება, ხოლო თუ უნდა და იღვწის ამისთვის, მაშინ უფალი აუცილებლად შეეწევა მას, განკურნავს ამ ვნებებისგან და აცხონებს.

ასე რომ, დავფიქრდეთ ამ იგავზე: ვინ ვართ ჩვენ - მდიდარი თუ ლაზარე? და თუ ჩვენს თავში ჯერ კიდევ ვხედავთ ამ უმოწყალო მდიდრის თვისებებს, გონს მოვიდეთ, სანამ კიდევ გვაქვს ფიზიკური და სულიერი ძალები, რომ ფერი ვიცვალოთ და გამოვსწორდეთ.

დღეს არის ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენება. საოცარი სიხარული სუფევს დღეს ჩვენს მსახურებაზე, ძალიან ბევრი ხალხია შეკრებილი. გილოცავთ ამ დღესასწაულს. შეგვეწიოს მამა გაბრიელის ლოცვა და მადლი.

იგი იყო სრულიად გამორჩეული ადამიანი და მოღვაწე ჩვენი ეკლესიის უახლეს ისტორიაში. მოგეხსენებათ, ის მოღვაწეობდა ათეისტურ პერიოდში და მრავალ ადამიანს გაუნათა გზა უფლისკენ, რისთვისაც იგი მრავალჯერ ტანჯეს, დევნეს, გვემეს და დააპატიმრეს. ის ამ თავის დიდ სულიერებას ფარავდა სალოსობის ღვაწლით. ამის გამო, მრავალჯერ შეშლილი ეგონათ, მაგრამ, როგორც ამბობს პავლე მოციქული: „სულელი იგი ღვთისა უბრძენეს არს კაცთა“ (1 კორ. 25). თავისივე სიცოცხლეში ის მრავალ სასწაულს აღასრულებდა და მისი გარდაცვალების შემდეგ კიდევ უფრო მეტი სასწაული სრულდება, ადამიანები მოდიან არამხოლოდ საქართველოს სხვადასხვა კუთხიდან, არამედ მსოფლიოს სხვადასხვა მხარიდან და წმინდა გაბრიელის ლოცვით უფალი მათ უსრულებს თხოვნას და ანიჭებს სულიერ და ხორციელ კურნებებს.

დღეს, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო, საქართველოს არასდროს მოჰკლებია სულიწმინდის მადლი და არც არასდროს მოაკლდება.

მაშ, დღეს, მისი ხსენების დღეს, განსაკუთრებით ვევედროთ ღირს გაბრიელს, აღმსარებელსა და სალოსს, რომ მისი ლოცვით უფალმა დაიფაროს და გააძლიეროს ჩვენი ქვეყანა, ჩვენი ეკლესია, გააძლიეროს და ადღეგრძელოს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი ილია II და შეგვეწიოს ღირსი მამა გაბრიელი, რომ ამ ლაზარეს მსგავსად, უფალმა დაგვამკვიდროს აბრაამის წიაღში, რათა დავტკბეთ იმ გამოუთქმელი სიკეთეებით, რომლებიც „თვალს არ უნახავს და ყურს არ სმენია“ (1 კორ. 2,9), რისი ღირსიც დაე, გავმხდარიყავით მადლითა და კაცთმოყვარებითა უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესითა, რომელსაც შვენის ყოველი დიდება, პატივი და თაყვანისცემა, თანა მამით და სულიწმინდითურთ, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე. ამინ.

ჩვენთან არს ღმერთი!“, - განაცხადა მეუფე შიომ.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.