,
„ამერიკულმა ტაბლოიდ-გაზეთმა „ნიუ-იორკ პოსტმა“ (The New York Post) კვირას გამოაქვეყნა თავისი კორესპონდენტის მირანდა დევინის ექსკლუზიური რეპორტაჟი დონალდ ტრამპის თვითმფრინავის ბორტიდან, რომელშიც ნათქვამია, რომ აშშ-ის პრეზიდენტმა სატელეფონო საუბარი ჰქონდა ვლადიმერ პუტინთან რუსეთ-უკრაინის ომის დასრულების თაობაზე. ეს ინფორმაცია მსოფლიოს ბევრმა მასობრივი ინფორმაციის საშუალებამ გაავრცელა, კრემლში კი უარი თქვეს მის დადასტურებაზე ან უარყოფაზე”, - იუწყება ბრიტანული „ბიბისი“ (BBC) სტატიაში სათაურით „მე უმჯობესია გავჩუმდე და არაფერი ვთქვა“. დონალდ ტრამპისა და ვლადიმერ პუტინის საუბარი: რა მოხდა სინამდვილეში“.
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
რა დაწერა ისეთი „ნიუ-იორკ პოსტმა“ და როგორ კომენტარს უკეთებენ გაზეთის მიერ გამოქვეყნებულ ინფორმაციას? ერთადერთი მთავარი მომენტი ისაა, რაც პუბლიკაციის პირველივე აბზაცშია ნათქვამი - სატელეფონო საუბარი ორ პრეზიდენტს შორის მართლაც გაიმართა. სტატიის სათაური ასეთია: „ტრამპმა თქვა, რომ პუტინთან ტელეფონით ისაუბრა. მან განაცხადა, რომ რუს პრეზიდენტს „სურს ადამიანები უკრაინის ომში აღარ დაიღუპნონ“.
„როგორც პრეზიდენტმა დონალდ ტრამპმა უთხრა „ავიაბორტ პირველზე“ (Air Force One - პრეზიდენტის თვითმფრინავი) მყოფ ჩვენს კორესპონდენტსექსკლუზიურ ინტერვიუში, მან ტელეფონით ისაუბრა რუსეთის ლიდერთან ვლადიმერ პუტინთან იმ მიზნით, რომ „შეეცადოს მიაღწიოს შეთანხმებას უკრაინასთან ომის დასრულებაზე“.
პუბლიკაციის ავტორი არ იმოწმებს დონალდ ტრამპის კონკრეტულ ციტატას, სადაც ვლადიმერ პუტინია ნახსენები. ჟურნალისტი ასევე არ აზუსტებს, თუ როდის შედგა სატელეფონო საუბარი პრეზიდენტებს შორის.
კითხვაზე, თუ რამდენჯერ დაურეკა მან, დონალდ ტრამპმა, თავის რუს კოლეგას ვლადიმერ პუტინს, აშშ-ის პრეზიდენტი პასუხობს: „უმჯობესია გავჩუმდე და ამაზე არაფერი ვთქვა“. ამით მან მიანიშნა, რომ ეს კონფიდენციალური მონაცემებია.
აშშ-ის პრეზიდენტმა ასევე განუცხადა „ნიუ-იორკ პოსტს“, რომ მისი აზრით, ვლადიმერ პუტინს „ადარდებს ბრძოლის ველზე ადამიანების სიკვდილი“; „მას სურს, რომ ადამიანების დაღუპვა არ ხდებოდეს“.
შემდეგ პუბლიკაციაში ნახსენებია დონალდ ტრამპის ჩვეულებრივი გამონათქვამები - „მე რომ 2022 წელს ამერიკის პრეზიდენტი ვყოფილიყავი, ომი არ დაიწყებოდაო“ და ა.შ.
გარდა ამისა, ჟურნალისტ მირანდა დევინის თქმით, დონალდ ტრამპმა განაცხადა, რომ მას აქვს ომის დასრულების კონკრეტული გეგმა. პუბლიკაციაში ამ გეგმის დეტალებზე არაფერია ნათქვამი, არის მხოლოდ პრეზიდენტის ასეთი ციტატა: „ვიმედოვნებ, [ომი] მალე დასრულდება. ყოველდღიურად უამრავი ადამიანი იღუპება. ეს ომი უკრაინისათვის ძალიან ცუდია. მე მინდა ეს უბედურება დავასრულო“.
თუ „ნიუ-იორკ პოსტის“ კორესპონდენტს დავუჯერებთ, დონალდ ტრამპმა ასევე მიმართა გვერდით მჯდარ თანაშემწეს ეროვნული უსაფრთხოების საკითხებში მაიკ უოლცს და უთხრა: „მოდით, დავიწყოთ შეხვედრები. მათაც ხომ შეხვედრები სურთ. ამდენი ახალგაზრდა, სიცოცხლით სავსე ჯარისკაცების სიკვდილი აღარ უნდა გაგრძელდეს. ისინი ისეთივე ახალგაზრდები არიან, როგორიც ჩემი შვილები - ორივე მხრიდან. ყველგან ბრძოლის ველზე“.
გაზეთი „ნიუ-იორკ პოსტი“ ცნობილია როგორც ტაბლოიდური გამოცემა, კონსერვატიული პოზიციები აქვს და მხარს უჭერს დონალდ ტრამპს. ის არ მიეკუთვნება ტრადიციულ ამერიკულ მასმედიას, რომლებიც პოლიტიკაზე ავტორიტეტულად წერენ, ვთქვათ, ისე როგორც „ნიუ-იორკ თაიმსი“ ან „ვაშინგტონ პოსტი“.
რას ამბობენ კრემლში და როგორი რეაგირება მოახდინა მაიკ უოლცმა
კვირას კრემლის პრეს-მდივანმა დიმიტრი პესკოვმა მიანისნა, რომ მისთვის უცნობია დოლად ტრამპის სატელეფონოსაუბარი ვლადიმერ პუტინთან. „ბევრი რამ ხდება და არაა გამორიცხული, რომ ყველაფრის საქმის კურსში არ ვიყო. ამ შემთხვევაში მე პრეზიდენტების საუბარს ვერც დავადასტურებ და ვერც ვუარყოფ“.
თავის მხრივ რუსეთის წარმომადგენელმა გაეროში ვასილი ნებეზნიამ კომენტარის სახით გაიმეორა ცნობილი ფორმულირება - მოსკოვი ელოდება ვაშინგტონის სიგნალებს უკრაინასთან კონფლიქტის დარეგულირების საკითხში და „მზად არის კონტაქტებისათვის თანასწორ საფუძველზე, რუსეთის ინტერესების გათვალისწინებით“.
მაიკ უოლცმა უარი თქვა დაედასტურებინა პუტინ-ტრამპის სატელეფონო საუბარი. მას კითხვა დაუსვეს ტელეარხ „ენბისი ნიუსის“ ეთერში: „როდის მოხდა სატელეფონო საუბარი?“. პასუხისათვის უოლცი ჯერ ჩაფიქრდა, შემდეგ კი თქვა: „მე პრეზიდენტის წინ ვერ გავიქცევი. ამჟამად, ბუნებრივია, ბევრი ისეთი ამბები ხდება, რომლებიც ადამიანთ გრძნობებზე მოქმედებს“. მან დაამატა, რომ ამ დღეებში ევროპაში ტრამპის ადმინისტრაციის ჩინოვნიკები გაემგზავრებიან და უკრაინელებტან შეხვედრებს გამართავენ იმაზე, თუ როგორ დაასრულონ ომი. „ამასთან, დონალდ ტრამპმა ნამდვილად თქვა ის, რომ იგი მზად არის რუსეთის მიმართ სანქციები გამოიყენოს, თუ მოსკოვი უარს განაცხადებს სამშვიდობო მოლაპარაკებაში მონაწილეობის მისაღებად“, - დაამატა მაიკ უოლცმა.
რამდენჯერ ჰქონდა კონტაქტი ტრამპს პუტინთან და ზელენსკისთან
ავტორიტეტული ამერიკელი ჯურნალისტი ბობ ვუდვორტი თავის წიგნში „ომი“ წერს, რომ თეტრი სახლიდან წასვლის შემდეგ ( 2021 წლიდან) ტრამპმა პუტინთან ტერეფონით სულ ცოტა შვიდჯერ მაინც იალაპარაკა, მაგრამ ამ საუბრების სინაარსი უცნობია. ამასთან, კრემლმა ვუდვორტის ინფორმაციის მიმართ კომენტარის დროს აღნიშნა, რომ ის სინამდვილეს არ შეესაბამება.
გაზეთმა ვაშინგტონ პოსტმა“ 2024 წლის ნოემბერში, საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვების სემდეგ, დაწერა, რომ მან პუტინთან 7 ნოემბერს ისაუბრა.
რაც შეეხება უკრაინის ლიდერთან საუბრებს: როგორც ცნობილია, აშშ მხარს უჭერს პრინციპს „არაფერი უკრაინაზე უკრაინის გარეშე“, რომლის აზრი ისაა, რომ ყოველგვარი მოლაპარაკება ომის დასრულებაზე მხოლოდ უკრაინის წარმომადგენლების მონაწილეობით უნდა მოხდეს.
ვოლოდიმირ ზელენსკის არაერთხელ უთქვამს, რომ დონლდ ტრამპი ჯერ მას უნდა შეხვდეს, სემდეგ კი ვლადიმერ პუტინს: „ეს ძალიან მნიშვნელოვანია, სხვაგვარად ისე გამოვა, რომ სხვები წყვეტენ უკრაინის საკითხს უკრაინის გარეშე. პარტნიორებმა საკიტხი ჯერ ერთმანეთში უნდა განიხლონ და შეათანხმონ, შემდეგ კი მოწინააღმდეგეს დაელაპარაკნონ“.
დონალდ ტრამპი ბოლო დროს ვოლოდიმირ ზელენსკის ორჯერ შეხვდა (ნიუ-იორკში და პარიზში), პარასკევს კი განაცხადა, რომ სავარაუდოდ უკრაინელ ლიდერს ამ კვირაში სეხვდება. კითხვაზე - სად, ვაშინგტონში? - ტრამპმა უპასუხა; „შესაძლოა ვაშინგტონში... აბა, მე ხომ არ წავალ იქ“ როგორც დამკვირვებლები ამბობენ, „იქ“ ნიშნავს მიუნჰენის უსაფრთხოების კონფერენციას, რომელიც ამ დღეებში გაიმართება. მასში მონაწილეობას მიიღებენ როგორც ზელენსკი, ასევე აშშ-ის ვიცე-პრეზიდენტი ჯეიმს დევიდ ვენსი და ტრამპის სპეცწარმომადგენელი კიტ კელოგი.
ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს“ (ავტორი – კონ კოფლინი). პუბლიკაციაში განხილულია აშშ-ის პრეზიდენტის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული მეორადი სანქციების ათდღიანი ვადა და მოცემულია მათი სავარაუდო შედეგები.
გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:
დონალდ ტრამპმა, ალბათ, ყველაზე საუკეთესო და შესაფერისი დრო შეარჩია თავისი მეორადი ეკონომიკური სანქციების ახალი ვადის გამოცხადებისათვის, რომ რუსეთს ნავთობისა და გაზის გაყიდვით მიღებული შემოსავლები შეუმცირდეს და უკრაინაში ომი შეწყვიტოს.
დონალდ ტრამპს სამჯერ ეგონა, რომ ვლადიმერ პუტინი სამშვიდობო მოლაპარაკების აუცილებლობაში დაარწმუნა, მაგრამ სამჯერვე, როგორც კი სატელეფონო საუბარი მთავრდებოდა, რუსეთის არმია უკრაინული ქალაქების დასაბომბად რაკეტებსა და დრონებს უშვებდა.
აშშ-ის პრეზიდენტის მხრიდან იმის დაგვიანებული აღიარება, რომ „პუტინი მას თურმე ათამაშებდა და ომის გასაგრძელებლად დროს იგებდა“, იმას ნიშნავს, რომ როგორც იქნა, „ტრამპი აბობოქრდა“ და თავის რუს კოლეგას ათდღიანი ვადა დაუწესა ცეცხლის შესაწყვეტად. თუ კრემლი თეთრი სახლის მოთხოვნას არ დაეთანხმება, ძალაში შევა ახალი მომატებული საბაჟო ტარიფები იმ ქვეყნების მიმართ, რომლებიც რუსეთისაგან ნავთობს ყიდულობენ. სანქციის მიზანი და განხორციელების პროცედურა ასეთია: აშშ რუსული იაფი ნავთობისა და გაზის მოყვარული ქვეყნების – ინდოეთის, ჩინეთის (და ალბათ, თურქეთის და სხვების) მიერ წარმოებულ იმპორტირებულ პროდუქციაზე მომატებულ საბაჟო ტარიფებს დააწესებს. მათი ფასი იმდენად გაძვირდება, რომ ამერიკაში მყიდველი აღარ ეყოლება, ანუ ინდური და ჩინური კომპანიები დაზარალდებიან. ზარალის თავიდან ასაცილებლად იგივე ქვეყნები იძულებულნი გახდებიან, რომ რუსეთისაგან ნავთობისა და გაზის შესყიდვა შეწყვიტონ, რის შედეგადაც რუსეთს შემოსავლები შეუმცირდება, ანუ კრემლს აღარ ექნება თანხები უკრაინასთან ომის გასაგრძელებლად. რუსეთი ცეცხლს შეწყვეტს და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე დათანხმდება.
კონგრესში ზოგიერთი დეპუტატი უფრო რადიკალურად არის განწყობილი, რომლებიც 500%-იან სანქციების დაწესებას მოითხოვენ.
უეჭველია, რომ დონალდ ტრამპი სერიოზულად არის განწყობილი. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ მან იძულებული გახადა იაპონია და ევროკავშირი სავაჭრო ხელშეკრულებების დადებისას აშშ-ის მოთხოვნებზე დათანხმებულიყვნენ, განა თეთრი სახლი კრემლის წინაშე უკან დაიხევს?
როგორც კი ინდოეთი და ჩინეთი მტკივნუულ დარტყმას იგრძნობენ ამერიკასაგან, ისინი იძულებულნი გახდებიან რუსეთისაგან ნავთობ-გაზის შესყიდვა შეამცირონ (ან საერთოდ შეწყვიტონ). ამით დაინგრევა ვლადიმერ პუტინის გენერალური გეგმა რუსეთის იმპერიული ძლიერების აღდგენის შესახებ.
რუსეთი უკრაინის ფრონტზე წარუმატებლობას განიცდის. მართალია, კრემლმა დრონებითა და რაკეტებით უკრაინული ქალაქების დაბომბვა გააძლიერა, მაგრამ ფაქტია, რომ მაისში დაწყებულ შეტევას რუსეთის არმიისათვის რაიმე მნიშვნელოვანი წარმატება არ მოუტანია. ვლადიმერ პუტინი ბოლო დროს მუდმივად ცდილობს რომელიმე მსხვილი უკრაინული ქალაქის დაპყრობას, მაგრამ უშედეგოდ – პოკროვსკს და კონსტანტინოვკას ისევ უკრაინელები აკონტროლებენ. უკრაინელები მამაცურად იბრძვიან, რუსები უამრავ ჯარისკაცს კარგავს – კრემლის ზარალმა უკვე მილიონს მიაღწია დაღუპულებისა და დაჭრილების სახით. ეს ნიშნავს ყოველდღიურად 1080 რუსი მებრძოლის დაღუპვა-დასახიჩრებას.
ასევე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთი ათასკილომეტრიან ფრონტის ხაზზე რაიმე წარმატებას მიაღწევს მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპი უკრაინას მეტ იარაღს მიაწვდის. უკრაინელებს თუ იარაღი საკმარისი რაოდენობით ექნებათ, ისინი რუსებს უკან დაახევინებენ და საეჭვოა პუტინმა ის ტერიტორია შეინარჩუნოს, რაც ბოლო დროს დაიპყრო. კრემლს ირანის იმედიც აღარ ექნება, რადგან თეირანი მნიშვნელოვნად არის დასუსტებული ისრაელთან (და აშშ-სთან) ამასწინანდელი საჰაერო შეტაკების გამო.
არის იმის ნიშნებიც, რომ თვითონ ვლადიმერ პუტინს მისსავე გარემოცვაში ბევრი არ ეთანხმება, რასაც მოსკოვში მიმდინარე საკადრო წმენდა მოწმობს. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ჩინოვნიკი სიცოცხლეს თვითმკვლელობით ამთავრებს, ცნობილი ოლიგარქები კი ქვეყნიდან გაქცევის დროს იქნენ დაკავებულები. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ოფიცერი, რომლებსაც ყოფილ თავდაცვის მინისტრთან სერგეი შოიგუსთან ახლო ურთიერთობა ჰქონდათ, დაპატიმრებულები იქნენ კორუფციის ბრალდებით.
იმ სიძნელეების მასშტაბს, რასაც ვლადიმერ პუტინი შეეჯახა ომის გამო, მოწმობს ის ფაქტი, რომ იგი იძულებული გახდა გასულ კვირას ყოველწლიური სამხედრო-საზღვაო აღლუმის ჩატარება გაეუქმებინა – უკრაინაში განცდილი დიდი დანაკარგების გამო.
ამრიგად, დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილება ვადების შემცირების თაობაზე დროულია – ის იმ დროს იქნა მიღებული, როცა ვლადიმერ პუტინს, ყოყოჩობის მიუხედავად, ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაციის“ გაგრძელების ვარიანტები უმთავრდება.
თუ რუსეთის პრეზიდენტი გამოფხიზლდება და მიხვდება, რომ მას უკრაინაში ომის მოგების შანსი არ აქვს, მას სხვა არჩევანი არ ექნება იმის გარდა, რომ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას დათანხმდეს – ცეცხლი შეწყვიტოს და სამშვიდობო მოლაპარაკება დაიწყოს.
