ურბანულ გარემოში მიმდინარე პროცესების – მზარდი მშენებლობების ფონზე , რომელიც   იწირავს ქალაქში დარჩენილ მწვანე კუნძულებს, რომელიც ასე ძალიან მნიშვნელოვანია აქ  მცხოვრებთათვის და ასევე, ეკოლოგიური პირობები, რომელიც წლიდან წლამდე უარესდება, ასეთ დროს  განსაკუთრებით სასიცოცხლო მნიშვნელობას იძენს გამწვანების საკითხები და ადამიანის დამოკიდებულება ბუნებასთან.

ურბანული თუ ეკოლოგიური გამოწვევების ფონზე, თანამედროვე ადამიანი უფრო მეტად მიისწრაფვის სილამაზისკენ და ცდილობს არ გაწყვიტოს კავშირი ბუნებასთან. სასიამოვნო დიზაინით მოწყობილ ლანდშაფტს კი შეუძლია დადებითი ემოციები მოგვანიჭოს, ახალი ენერგიით დაგვმუხტოს და უფრო მეტი შემოქმედებითობისკენ გვიბიძგოს, რაც ასევე სასიამოვნოდ აისახება ადამიანების კეთილდღეობაზე და ცხოვრების ხარისხზე.

 „გამწვანებული„ არქიტექტურა - თანამედროვე ქალაქების მიკროკლიმატის გაუმჯობესების ერთ-ერთი ქმედითი და ესთე­ტური საშუალებაა. შენობები ფასადების ვერტიკალური გამწვანებით, გაზონებით და პარკებით სახურავზე, მრავალრიცხოვანი გამწვანებული ტერასებით სულ უფრო და უფრო ხშირად ჩნდება მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყანაში. მათი ფუნქციური დანიშნულება მრავალფეროვანი შეიძლება იყოს - კერძო რეზიდენციებიდან მრავალბინიან სახლებამდე და სასტუმროებამდე, სასწავლო დაწესებულები და ოფისებიდან სამთავრობო შენობებამდე.

ქალაქში ვერტიკალური გეგმარების სისტემები - მეგაპოლისების მჭიდრო განაშენიაების პირობებში დაბინძურებული ჰაერის ფილტრაციის ერთ-ერთი შესაძლო ვარიანტია. ვერტიკალური ბაღები და კლუმბები, ორიგინალური ფიტომოდულები და ფიტოკედლები - არქიტექტორები მცენარეების საშუალებით ქმნიან უჩვეულო ესთეთიკის მქონე ცოცხალი კედლების კონცეფციებს, რათა მოქალაქეების ცხოვრება უფრო ეკოლოგიური და კომფორტული გახადონ. მეცნიერები ვერტიკალური კლუმბების  შექმნისთვის წყალმცენარეების  და ცოცხალი კედლების ფორმირებისათვის ნოვატორული მასალების გამოყენების ორიგინალურ იდეებს  ამუშავებენ. ვერტიკალურ გამწვანებასთან ერთად ინჟინრები ენერგომომარაგების და თბოუზრუნველყოფის ვერტიკალურ, არატრივიალურ კონცეფციებს გვთავაზობენ.

შენობების ვერტიკალური გამწვანების დანიშნულება (უპირატესობანი):

• შენობების ვიზუალური მხარის გაუმჯობესება, მათი მიმზიდველობა და ბუნებრივ გარემოსთან უკეთესი შერწყმადობა, შესაძლებელია გამწვანებული გარემოს განვრცობა შენობის ფასადზე; შენობის ექსტერიერი ხდება ცვალებადი დროში და სხვადასხვა სეზონებზე, განსხვავებულად მიმზიდველი.
• შენობების თერმორეგულირება და ხმაურის იზოლიაცია უმჯობესდება.
• შენობების საცხოვრებელი სივრცესა და გარემოში  ეკოლოგიური  გაჯანსაღება ხდება მცენარეთა ცხოველმყოფელობის,-ფოტოსინთეზის, ჰაერის ტენიანობის სტაბილიზაციის, CO²-ის ემისიის, ჟანგბადის გამოყოფის, მტვრის შთანთქმის, მზის გამოსხივების შერბილების და სხვ. მექანიზმების საშუალებით.
• იქმნება დამატებითი სარელაქსაციო, მოსასვენებელი და სპეციფიური ეფექტური სამუშაო  სივრცეები. წარმოიქმნება ბუნებრივ გარემოში ყოფნის ფსიქოლოგიური ეფექტი.
•  ამავე დროს მოითხოვს გარკვეულ დამატებით დანახარჯებსა და საზრუნავს:
• შენობების პროექტირებისას გათვალისწინებული უნდა იყოს ტერასებისა და დასარგავი სივრცეების და კონტეინერების, გასამწვანებელი ჰორიზონტალური და ვერტიკალური სიბრტყეების სპეციფიური მისადაგება: ჰიდრო და ფესვთა სისტემის იზოლიაცია; ზოგან ჰიდროპონური სისტემების ინსტალაცია; როცა საშუალებაა მხვიარა და მცოცავი მცენარეების უპირატესი გამოყენება მათი სიიაფისა და სიმარტივის გამო.

ამისათვის საჭირო იქნება:

• არქიტექტორთან ერთად (კოლაბორაცია)პროექტირებაში ჩაერთოს ვერტიკალური გამწვანებისა და ფიტოდიზაინის სპეციალისტიც.
• დასარგავი მედიის, საკვები კონცენტრატებისა და ხსნარების, სასუქი და აბსორბენტი მასალების და სხვ. სპეციფიური საშუალებებისა და ნივთიერებების შერჩევა და გამოყენების უზრუნველყოფა.
• მცენარეების ქარვარდნისაგან და ქარის მიმართ მდგრადობისათვის უზრუნველყოფა;
• მცენარეთა საკმარი და ზომიერი განათების რეგულირება;  
• მცენარეთა ესთეტური, ეკოლოგიური (კლიმატური, ექსპოზიციური და სხვ.), სიცოცხლისუნარიანობითი მისადაგებული ასორტიმენტის შერჩევა კონკრეტული ადგილმდებარეობისათვის.
• მდგრადი მცენარეული თანასაზოგადოებების  ჩამოყალიბება და მათი სიცოცხლისუნარიანობის უზრუნველყოფა რისკების, ზრუნვისა და მოვლა-პატრონობის მინიმიზაციის პირობებით.
• მორწყვის სისტემების დაპროექტება და ფუნქცირება ბუნებრივი ნალექების რეზერვირებისა და უტილიზებული წყლის გადამუშავების (გასუფთავების) საფუძველზე.
•  მწვანე ნარგაობის მდგრადი განვითარების უზრუნველსაყოფი მოვლა-პატრონობის (მეინთენენსი) და მენეჯმენტის სისტემის შემუშავება.

  არქიტექტურული ობიექტის მშენებლობის დასრულებისათვის მომზადებული უნდა იყოს სარგავი და ნარგაობის სიცოცხლისუნარიანობის უზრუნველმყოფი ინფრასტრუქტურა. ზუსტად გაიწეროს ლოჯისტიკური და გასაშენებელი მენეჯმენტის გეგმა. თუ უკვე არსებული შენობის ვერტიკალური გამწვანება იგეგმება, საჭიროა მისი შესწავლა ადაპტირების უმჯობესი ვარიანტისა და საშუალებების შერჩევა-დაპროექტება. ვერტიკალური გამწვანების დანახარჯებსა და ფასს წარმოქმნის სპეციალისტების საპროექტო და საშემსრულებლო ჰონორარები, მასალებისა და ასორტიმენტის ღირებულება, ენერგო (მორწყვის სისტემებისათვის, ტუმბოებისა და პროგრამული უზრუნველყოფის) და ჰიდრორესურსების მიმდინარე ხარჯები, სასუქებისა და მცენარეთა დაცვის საშუალებების, მოვლა-პატრონობის ხარჯები.

პატრიკ ბლანკი ვერტიკალური ბაღების მაესტრო

ფრანგი ბოტანიკოსი პატრიკ ბლანკი უკვე 30 წლია ქმნის ვერტიკალურ ბაღებს - ფაქტიურად ის, სახლის ფასადების კეთილმოწყობით ქალაქის გამწვანების ფუძემდებლად ითვლება. ცნობილმა არქიტექტორმა ჟან ნუველმა პატრიკ ბლანკი სიდნეის საცხოვრებელი კომპლექსის One Central Park პროექტზე სამუშაოდ  მიიწვია. კომპლექსი მსოფლიოში ყველაზე მაღალი ნაგებობაა, რომელსაც 116 მეტრი სიმაღლის მცენარეების ცოცხალი კედელი აქვს. შენობის ორიგინალური დეტალი - გამოსაწევი სარკის პანელებია, რომელებიც მზის სხივების ქვედა დონეებზე პროეცირებას ახდენს,  მცენარეების უკეთესი ინსოლაციისთვის.

One Central Park სიდნეი , არქიტექტორები Ateliers Jean Nouvel

 ეს საცხოვრებელი კომპლექსი ცნობილი არქიტექტორის ჟან ნუველის და ლანდშაფტის დიზაინერის პატრიკ ბლანკის ერთობლივი შემოქმედების  შედეგია. მისი მშენებლობა 2014 წელს დასრულდა.  მაღლივი  მშენებლობის  და ქალაქის გარემოს საბჭომ One Central Park წლის საუკეთესო მაღლივ შენობად აღიარა.

არქიტექტორების ჩანაფიქრით  ნაკვეთის ცენტრალურ ნაწილში განლაგებული პარკი თანდათანობით მინის კოშკების ფასადზე ადის. კოშკებიდან ყველაზე მაღალს მასშტაბური კონსოლი  აგვირგვინებს, სადაც ძვირადღირებული პენტჰაუსებია განლაგებული. გარდა ამისა მასზე განლაგებულია სპეციალური სარკეები, რომლებიც მზის სინათლეს ქვემოთ არსებული ბაღებისკენ მიმართავენ.

ფასადებზე მცენარეების განსათვსებლად, გამოყენებული იყო ინდივიდუალურად დაპროექტებული ყუთები, რომლებსაც იატაკის ფილები იკავებენ. გარე ვერტიკალური ბაღებისთვის გამოყენებულია  650 სახეობის მცენარე., როლებიც ნორმალურად არსებობა და ზრდა შეუძლიათ 116 მ სიმაღლეზე ძლიერი ქარის და მწვავე მზის  პირობებში. მცენარეები საცხოვრებელი კომპლექსის მიერ მოხმარებული და სპეციალურად გაწმენდილი წყლით ირწყვება. ამ თვალსაზრისით One Central Park მდგრადი არქიტექტურის მაგალითია და მცენარეებს  მხოლოდ  ეფექტურ და ძვირადღირებულ დეკორად არ იყენებს.

Bosco Verticale (ვერტუკალური ტყე) მილანი. იტალია , არქიტექტორი Stefano Boeri Arhitetti

Bosco Verticale  აშენებულია 2014 წელს. საცხოვრებელი კომპლექსი  ორი 110  და 76 მ სიმაღლის კოშკისაგან შედგება. ეს ერთიერთი პირველი ევროპული პროექტია სადაც შერწყმულია მაღლივი მშენებლობის იდეა და ქალაქის ლანდშაფტური გამწვანება.  არქიტექტორებმა უბრალოდ ბეტონის შენობა კი არ ააშენეს და მრავალრიცხოვანი მცენარეებით მორთეს, არამედ ნამდვილი ეკო-სისტემა შექმნეს, რომელიც ნმიშვნელოვნად ამცირებს ჰაერის დაბინძურებას რაიონში, ფილტრავს მტვერს და მცირებს ხმაურის დონეს. ეს თვის მხრივ შენობაში კომფორტულ მიკროკლიმატს ქმნის. მცენარეებისთვის ხელსაყრელი პირობების შესაქმნელად ყოველი  მათგანის მდებარეობაა  გააზრებული.  კომპლექსის ორივე კოშკში  900 - მდე ხეა, რამოდენიმე ათასი ბუჩქი და თითქმის 11000 მრავალწლიანი მცენარე. მთელი ამ ბიომრავალფეროვნების ჩვეულებრივ პირობებში განსათავსებლად დაახლოებით 7000 კვადრატული მეტრი იქნებდა საჭირო.

Stone House. , ჰანოი, ვიეტნამი  არქიტექტორები  Vo Trong Nghia Architects

„მწვანე“ სახურავები და კედლები მხოლოდ მრავალსართულიან შენობებში არ გამოიყენება. ეკოდიზაინი  პოპულარულია კერძო რეზიდენციების მშენებლობისას.  2012 წელს ვიეტნამის დედაქალაქის ჰანის პრესტიჟულ  რაიონში გაჩნდა  Stone House. ამ სპირალურ ქვის სახლს ბაღი მხოლოდ ეზოში კი არა სახურავზეც აქვს. არქიტექტორები ცდილობდნენ შეექმნათ „სივრცე, რომელიც მრავალი წლის მანძილზე   ბუნებრივი მასალის დაძველების შედეგად ცვალებადობის და დროის კვალის დაფიქსირებდას შეძლებდა“.  ეზო და მწვანე სახურავი ერთმანეთში გადადის და ერთიანი ბაღის სივრცეს ქმნის, ექსტერიერი და ინტერიერი აქტიურად ავსებს ერთმანეთს.

ხელოვნების სკოლა, სინგაპური, არქიტექტორები - WOHA Architects

თანამედროვე სასწავლო დაწესებუელბებიც აქტურად ხდბა „მწვანე“ არქიტექტურის წარმომადგენელი. WOHA Architects მიერ დაპროექტებულია  სინგაპურის ხელოვნების სკოლა ორი ვიზუალურად დაკავშირებული ჰორიზონტალური შრისგან შედგება: ღია საზოგადოებრივი სივრცე ქვევით და აუდიტორიები კომფორტული და უსაფრთხო სასწავლო პროცესისთვის - ზევით. ასეთი კონცეფციის საშუალებით ერთდროულად რამოდენიმე საკითხი წყდება: ღია, აქტიური კომუნიკაცია საზოგადოებასთან თანამედროვე ხელოვნების პოპულარიზაციისათვის და  სასწავლო კლასების შექმნა, სადაც  მთლიანად შეიძლება სწავლაზე კონცენტრირება.

შენობის მწვანე ფასადები ეს არსებული გარემოს ფილტრია, რომლებიც მტვერს და ბლიკებს აშორებენ, შენობაში ინარჩუნებენ სიგრილეს  და აკუსტიკურ ჭერთან ერთად ქუჩის ხმაურს შთანთქავენ.

სახურავი დიდი პარკის სახითაა შესრულებული. სადაც გაკვეთილებს შორის შეიძება დასვენება.

Oasia Hotel Downtown, სინგაპურიმ არქიტექტორები- WOHA Architects

WOHA Architects  კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი პროექტია  სასტუმრო Oasia Hotel Downtown სადაც არქიტექტორები  კლასიკური მინის და ბეტონის ცათამბჯენების მორგებას შეეცადნენ  ცხელი ტროპიკული ქვეყნების კლიმატისთვის. პრობლემა იმაშია, რომ მსგავსი კონსტრუქციები მალე ცხელდება ჰაერის მაღალი ტემპერატურის პირობებში და მათი ექსპლუატაციისთვის აუცილებელია კონდიცირების მძლავრი და ძვირადღირებული სისტემები. 

ალუმინის ფასადიანი ოცდაათსართულიანი სახლის დამატებით გასაგრილებლად  არქიტეტორებმა შენობას ოცდაათი სახეობის ლიანისგან შექმნილი ბადე შემოახვიეს. ამას კიდევ სასტუმროს ტერასებზე განთავსებული  33 სახეობის მცენარე და ტროპიკული ხე ემატება. უნდა აღინიშნოს, რომ კოშკის ბუნებრივ გაგრილებას  მისი კონსტრუქციული თავისებურება - გამჭოლი  ღიობების არსებობა უწყობს ხელს. მწვანე ტერასებიან ამ ღიობებში ცირკულირებს ჰაერი და მისი მოძრაობა შენობას გადახურების საშუალებას არ აძლევს.Naman Spa, დანანგი, ვიეტნამი, არქიტექტორი - MIA Design Studio

ფასადების საერთო გამწვანება ხშირად გამოიყენება სასტუმროების ინდუსტრიაში, განსაკუთრებით ცხელ ქვეყნებში. ვიეტნამის სპა-სასტუმრო Naman Spa -ში არქტიქტურულ-დიზაინერული ბიუროს მიერ შემუშავებული ბუნებრივი ვენტილაციის გამოყენება, სიგრილეს ინარჩუნებს შენობის შიგნით. შენობის ფასადი გისოსებიანი ორნამენტების და ადგილობრივი მცენარეებით ვერტიკალური განწვანების მორიგებებისაგან  შედგება. მცენარეები ფილტრავენ ძლიერ ტროპიკული მზის სინათლეს და ტექსტურულ კედლებზე შუქ ჩრდილების სასიამოვნო თამაშს  ქმნიან. მცენარეები აქ არქიტექტურული კონსტრუქციის სრულუფლებიან ელემენტად  გვევლინებიან.

ATLAS HOTEL, ჰანოი, ვიეტნამი, არქიტექტორები Vo Trong Nghia Architects

სასტუმრო ATLAS ფასადი მოპირკეთებულია ადგილობრივი ქვიშაქვით, რომელიც ბეტონის ღია ფილებთან ერთად გამოიყენება. მთელი ფასადის გასწვრივ განლაგებული მცენარეები უზრუნველყოფენ მზისგან დაცვას და გრილ ჰაერით შენობის განიავების. გარდა ამისა, პერფორირებული ქვის კედლები დღის შუქს ატარებენ , არ აფერხებენ ჰაერის ნაკადს. ეს სქემა შენობის ბუებრივი ვენტილაციის უზრუნველყოფის და კონდენციონერების მინიმალურადა გამოყენების საშუალებას იძლევა. ბუნებრივი მასალის და მცენარეების გამოყენება ნათლად გამოხატავს Vo Trong Ng  მისიას - ეს არის გამწვანების დიზაინში ინტეგრაცია, ქალაქია რაიონების გაახალგაზრდავებლისთვის და საზოგადოების გაჯანსაღებისთვის. თავისი არსით სასტუმრო ატლასი ადამიანს და ბუნებას აერთიანებს.

 FUKUOKA PREFECTURAL INTERNATIONAL HALL, იაპონია, არქიტექტორი  - Emilio Ambasz

ემილიო ამბასის ბოლოდრიონდელ პროექტებს შორის მნიშვნელოვანი ადგილი უკავია ACROS Fukuoka - საპრეფექტურო საერთაშორისო ცენტრს. ეს არქიტექტორის შემოქმედებაში ქალაქის და პარკების ყველაზე მასშტაბური სინთეზია. შენობის ჩრდილოეთი ნაწილი წარმოადგენს თანამედროვე ელეგანტურ ქალაქურ ფასადს, რომელიც ფუკუოკის ფინანსური რაიონის ყველაზე პრესტიჟულ ქუჩაზე გამოდის. სამხრეთი  ნაწილი აფართოებს არსებულ პარკს მთელი რიგი ტერასული ბაღების ხარჯზე, რომლებიც მთელი შენობის სიმაღლეზე ადის  და მშვენიერი ბელვედერით მთავრდება. ბელვედერიდან ულამაზესი ხედი იშლება ქალაქის ნავსადგომზე.

პარკის თხუთმეტი ერთსართულიანი ტერასის ქვეშ განლაგებლია ერთ მილიონზე მეტი კვადრატული ფუტის მრავალმიზნობრივი სივრცე. აქ არის  საგამოფენო დარბაზი, მუზეუმი, 2000 კაცზე გათვლილი თეატრი, საკონფერენციო დარბაზები, სამთავრობო  და კერძო ოფისები, ასევე მიწისქვეშა მრავალდონიანი ავტოსადგომი და მაღაზიები.

არქიტექტორი შეწუხებული იყო მშენებლობის გავლენით ცენტრალურ პარკზე - ტენჯი. ეს ერთადერთი მწვანე, ღია სივრცეა ქალაქის ამ ნაწილში, ამიტომ თავის პროექტში ის ცდილობდა ფუკუოკის მოსახელობისთვის დაებრუნებინა მთელი ის მიწა, რომელსაც მშენებლობა ქალაქს დააკლებს.