,
ევროპული უსაფრთხოების პრობლემა დღეს და მომავალში, კონტინენტის უსაფრთხოების უზრუნველყოფას უკავშირდება, მაშინ როცა უსაფრთხოების სტრუქტურის ორი უმთავრესი კომპონენტი NATO-ს ქვეყნები და მათი პარტნიორები ერთის მხრივ და რუსეთი მეორეს მხრივ მჭიდრდ არის დაკავშირებული XXI საუკუნის მთავარ კონფლიქტთან - აშშ-ს და ჩინეთის დაპირისპირებასთან.
2010 წლების შუაში საერთაშორისო ურთიერთობებში დიდი სახელმწიფოების განახლებული გლობალური დაპირისპირება მნიშვნელოვნად აისახა საერთაშორისო და რეგიონალურ, მათ შორის ევროპულ უსაფრთხოებაზე.
2014-2016 წლებში, როცა წინააღმდეგობა ჯერ მხოლოდ იწყებოდა, საუბარი იყო რუსეთ-აშშ- ურთიერთობების კონფრონტაციაზე, რაც ცივი ომის მდგომარეობას წააგავდა, მაგრამ არსებითად განსხვავდებოდა მისგან. შემდგომში სიტუაცია კიდევ უფრო გართულდა. 2017 წლიდან აშშ-მ უარი თქვა ჩინეთთან ადრინდელ პოლიტიკაზე და ამ ქვეყნის მიმართ მკაცრ ზეწოლაზე გადავიდა.
ერთდროულად ვაშინგტონმა გააძლიერა პოლიტიკურ-ეკონომიკური და პოლიტიკური ზეწოლა მოსკოვზე, რუსეთ ამერიკის ურთიერთობები უფრო და უფრო იძაბებოდა. ამ ურთიერთდაპირისპირების ფონზე თავის მხრივ პეკინმა და მოსკოვმა გაააქტიურეს თანამშრომლობა სხვადასხვა სფეროში, სამხედრო სფეროს ჩათვლით. 2019 წელს რუსეთის პრეზიდენტმა ვლადიმეერ პუტინმა რუსეთის ფედერაციის და ჩინეთის ურთიერთობას სამოკავშირეო უწოდა.
ზოგიერთი შეფასებით მსოფლიო ახალ ბიპოლარულ პერიოდში შედის, სადაც მთვარი მოთამაშეები აშშ და ჩინეთი ქნება. მაშინ როცა ამერიკის შეერთებული შტატები გლობალურ სისტემებში ლიდერის მდგომარეობის შენარჩუნებას ცდილობს, ეკონომიკურად გაძლიერებულ ჩინეთს ფინანსურ და სამხედრო სფეროში მეტოქის მსგავსი გეოპოლიტიკურ ამბიცები უჩნდება.
მაგრამ ამ ორი პოლუსის დაპირისპირება სავარაუდოდ არ იქნება ისეთი ყოვლისმომცველი როგორიც XX საუკუნის მეორე ნახევარში სსრკ-ს და აშშ-ა დაპირისპირება იყო. მსოფლიოში ალბათ აღარ იქნება კვეთრი გაყოფა, როგორც ეს ცივი ომის დროს იყო. მაგრამ ეს დაპირისპირება აიძულებს სხვა ქვეყნებს განსაზღვრონ თავისი ადგილი ვაშინგტონი პეკინის დაპირისპირების ცენტრალური ღერძის მიმართ, ეს პირველ რიგში ეხება რუსეთს, რომელმაც მჭიდრო თანამშრომლობა ჩამოუყალიბდა ჩინეთთან და ევროპას სადაც ქვეყნების უმრავლესობა NATO-ს წევრებია ან გარკვეულ წილად ამერიკისკენ მიისწრაფიან.
ამგვარად ევროპის უსაფრთხოება მორიგ ევოლუციას განიცდის. XX საუკუნის პირველ ნახევარში ეს უკვე აღარ იყო მხოლოდ ევროპის სახელმწიფოების პრობლემა და საუკუნის მეორე ნახევარში საბჭოთა კავშირი - ამერიკის ურთიერთობების ფუნქციად იქცა. ამჟამად ევროპის უსაფრთხოება ევროპა-აზიის უსაფრთხოების სისტემის ელემენტი ხდება, სადაც ამერიკის და რუსეთის გვერდით სულ უფრო და უფრო მნიშვნელოვან როლს ჩინეთი თამაშობს.
ევროპული უსაფრთხოების პრობლემა დღეს და სამომავლოდ კონტინენტის უსაფრთხოების უზრუნველყოფაში მდოგმარეობს, როცა უსაფრთხოების სტრუქტურის ორი უმთავრესი კომპონენტი (NATO-ს ქვეყნები და მათი პარტნიორები ერთის მხრივ და რუსეთი მეორეს მხრივ) მჭიდრდაა დაკავშირებული XXI საუკუნის მთავარ კონფლიქტთან.
გასაგებია, რომ სიტუაცია არასიმეტრიულია. ევროპის ქვეყნები ფორმალურ სამხედრო-პოლიტიკურ კავშირში არიან აშშ-თან, და ეს მოქმედების ერთიანობას გულისხმობს, მაშინ როცა რუსეთსა და ჩინეთს შორის ოფიცილაურად არსებობს სტრატებიული პარტნიორობის ურთიერთობა ,რაც მოსკოვს და პეკინს მანევრირების თავისუფლებას უტოვებს. NATO კვლავინდებურად პოტენციურ მოწინააღმდეგედ რუსეთს განიხილავს და არა ჩინეთს . რუსეთისთვის კი ჩრდილოატლანტიკური ალიანსი კვლავ ევროპაში ამერიკული სამხედრო გავლენის სინონიმია. რუსეთი ბოლოს და ბოლოს საერთაშორისო არენაზე როგორც დამოუკიდებელი ერთეულად გამოდის, ხოლო ევროპის ქვეყნები NATO-ს ფარგლებში კონსოლიდირებულ სუბიექტს არ წარმოადგენენ და აშშ უდაოდ ლიდერის როლში გამოდის. ევროკავშირს, როგორც სახელმწიფოების მჭიდრო კავშირს, მაგრამ არა მოკავშირე სახელმწიფოს, არ გაანია საკუთარი სტრატეგიული იდენტურობა და მხოლოდ აცხადებს სტრატეგიული ავტონომიის სურვილს.
ახალი გეოეკონომიკა
ქვეყნების თანამშრომლობა და მეტოქეობა - თანამედროვე საერთაშორისო ურთიერთობების ძირითდი მამოძრავებელია. ცივი ომის შემდგომ მეოთხედი საუკუნის მანძილზე ერთი ქვეყნის - ამერიკის შეერთბული შტატების უნივერსალური დომინირების პერიოდი დასრულდა. სისტემამ Pax Americana ხელი შეუწყო საერთაშორისო ურთიერთობების გლობალიზაციას, სხვადასხვა სფეროში მოწინავე სტანდარტების გავრცელებას და შედეგად - მსოფლიოს ერთიანობას თუნდაც ერთადერთი სახელმწიფოს ხემძღვანელობით. Pax Americana სისტემა დაეხმარა ჩინეთის ეკონომიკის ტექნოლოგიური დონის ზრდას და ამაღლებას, ინდოეთის განვითარებას, საშუალება მისცა ეროპას დაევიწყებინა საგარეო პოლიტიკა და თავდაცვა; ასევე ბევრი რამ მისცა რუსეთს და სხვა ქვეყნებს.
Pax Americana-ს გარკვეული ნაკლოვანებებიც გააჩნდა. მთავარი მათგანი - არა გიგანტი-სახელმწიფოს განსაკუთრებული მდგომარეობა, არამედ მისი ელიტის ეგოიზმი და დღის წესრიგის შეზღუდულობა, რომელსაც ეს ელიტა აყალიბებდა. ამერიკული ჰეგემონია ეფექტური იყო როცა საერთაშორისო ურთიერთობების წინა, კონკურენტული ციკლის მოწინააღმდეგე - რუსეთი შინაგანი არეულობებს, ჩავარდნებს და შემდგომ არათანაბარ აღორძინებას განიცდიდა, ხოლო ახლად წარმოჩენილი მოწინააღმდეგე - ჩინეთი მთლიანად საშიანო განვითარებაზე იყო მობილიზებული. როდესაც რუსეთში გადაწყვიტეს, რომ ქვეყანას საკმარისი ძალა გააჩნდა სახელმწიფოების დიდ თამაშში დასაბრუნებლად, ხოლო ამერიკამ აღმოაჩინა, რომ ჩინეთი დიდ წარმატებებს აღწევს ეკონომიკაში და შესაძლოა სერიოზული კონკურენცია გაუწიოს ტექნოლოგიურ სფეროში Pax ერა დამთავრდა.
ამერიკა-ჩინეთის დაპირისპირება განსხვავდება საბჭოთა კავშირი - ამერიკის დაპირისპირებისაგან, ნაკლები იყო აქცენტი იდეოლოგიასა და სამხედრო სფეროზე. პირველ პლანზე გამოვიდა ეკონომიკის, ფინანსების, ტექნოლოგიების საკითხებ. შეჯიბრი უკვე ეკონომიკურ მოდელებს, ფინანსურ ინსტიტუტებსა და ტექნოლოგიურ პლატფორმებს შორის მიმდინარეობს, ასევე დღის წესრიგსა და მომავლის ხედვას შორის, რომელსაც ამერიკა და ჩინეთი თავაზობენ. გეოპოლიტიკა კვლავ გადამწყვეტ ფაქტორს წარმოადგენს, მაგრამ გაფართოებულია ახალი განზომილებებით - გეოეკონომიკით, გეოფინანსებით, გეოტექნოლოგიებით.
ამერიკისაგან განსხვავებით ევროპა ჩინეთს არ განიხილავს, როგორც სამხედრო საფრთხეს და არ ცდილობს მისგან საკუთრი გლობალური ეკონომიკური ლიდერობის დაცვას. ის გახსნილია კორეის სახალხო რესპუბლიკასთან სათანამშრომლოთ და საურთიერთობიდ.
ჩინეთის ინიციატივას „ერთი სარტყელი, ერთი გზა“ ევროპაში სხვადასხვაგვარად შეხვდნენ. ერთის მხრივ ჩინეთის სურვილი, შექმნას ან მოახდინოს აზია-ევროპის შემაკავშირებელი ინფრასტრუქტურის მოდერნიზაცია, ევროკავშირის საგარეო აქტივობის ძირითადი სფეროს - საგარეო ვაჭრობის, განვითარებას ახალ საშუალებებს იძლევა. მეორეს მხრივ შეშფოთებას იწვევს კორეის სახალხო რესპუბლიკის მისწრაფებები: საზღვარგარეთ შეიძინოს ინფრასტრუქტურული ობიექტები, სხვა ქვეყანაში იყიდოს პოლიტიკური გავლენა, განსაკუთრებით თუ ეს ეხება ევროკავშირის აღმოსავლეთ მეზობლებს და თავად ევროკავშირის აღმოსავლეთ ფლანგის ქვეყნებს.
კორეის სახალხო რესპუბლიკასთან მჭიდრო ურთიერთობა აქვს აღმოსავლეთ ევროპის 16 ქვეყანას, რომელთაგან 11 ევროკავშირის წევრია. ევროპის ერთ-ერთმა უმსხვილესმა ქვეყანამ - იტალიამ მხარი დაუჭირა ჩინეთის წინადადებას „ერთი სარტყელი, ერთი გზა.“ საბერძნეთმა საკუთარი ნავსადგურები დაუთმო ჩინეთს. ყოფილი საბჭოთა კავშირის ბევრი წევრი - უკრაინა, ბოლორუსია, ამიერკავკასიის რესპუბლიკები, ყაზახეთი და შუა აზიის სახელმწიფოები ჩინეთს უმნიშვნელოვანეს სავაჭრო, ეკონომიკურ და ფინანსურ პარტნიორად განიხილავენ. მათი მრავალვექტორიანი საგარეო პოლიტიკისათვის პეკინი, როგორც რუსეთის ფედერაციის, ისე დასავლეთის ქვეყნების და მათი ინსტიტუტების ალტერნატივას წარმოადგენს.
რუსეთი რა გახდა „ერთი სარტყელი, ერთი გზა.“პარტნიორი, ის უბრალოდ შეუერთდა
ჩინეთის პროექტს. რუსეთის ფედერაცია ფრთხილად მოქმედებს და ცდილობს არ იყოს ძალიან დამოკიდებული ჩინეთზე, მაგრამ ეკონომიკური ურთიერთობები ორ ქვეყანას შორის მტკიცდება.
2014 წლიდან ჩინეთმა ჩაანაცვლა გერმანია და პირველი ადგილი დაიმკვიდრა რუსრთის ტვირთბრუნვაში (რფ მხოლოდ მეათე ადგილი უკავია ჩინეთის სავაჭრო პარტნიორებს შორის). ჩინეთმა ჩაანაცვლა. გერმანია, როგორც რუსეთში ავტომობილების და დანადგარების მთავარი მომწოდებელი. ამგვარად გეოეკონომიკური თვალსაზრისით ევროკავშირი აღმოსავლეთით თანამშრომლობს უკვე არა მხოლოდ რუსეთთან და ევროაზიურ ეკონომიკურ კავშირთან, არამედ რუსეთ-პოსტსაბჭოთა-ჩინეთის ეკონომიკურ „გაერთიანებასთან“ (сопряжение). არშემდგარი დიდი ევროპა ლისაბონიდან - ვლადივოსტოკამდ შეიცვალა დიდი აზიით შანხაიდან-პეტერბურგამდე.
ეს ცვლილებები შესაძლებელი გახდა მას შემდეგ, რაც 2014 წ. აშშ-მ და ევროკავშირამ რუსეთის წინააღმდეგ ეკონომიკური სანქციები დაადგინეს. რუსეთი, რომელიც ასწლეულების მანძილზე კრედიტების, ინვესტიციების და ტექნოლოგიების სფეროში ძირითადად დასავლეთ ევროპაზე იყო ორიენტირებული, ალტერნატივის ძებნაში იძულებული გახდა აქტიურად დაინტერესებულიყო აღმოსავლეთით. დასავლური სანქციების პირობებში რუსეთი იძულებული იყო ჩინეთის სახელმწიფო კორპორაციებისთვის საკუთარი ენერგერესურსების ათვისების ნება მიეცა, რასაც ადრე თავს არიდებდა. რუსეთის საგარეო ეკონომიკურ საქმიანობაში ბალანსი დასავლეთის მიმართულებასა და ისტორიულად ჩამორჩენილ აღმოსავლეთის მიმართულებას შორის მნიშვნელოვნა ინაცვლებს აღმოსავლეთით.
რუსეთი ჩინეთისაკენ ტრიალდება ფინანსური და ტექნოლოგიური თვალსაზრისითაც. აშშ-ს შესაძლო სანქციების გათვალისწინებით მოსკოვი ახდენს საკუთარი ოქროს სავალუტო რეზერვის დივერსიფიცირებას. გაყიდული დოლარის აქტივების ნაცვლად რუსეთის ფედერაცია ძირითადად ევროში იძენს აქტივებს, ჩინური იუანის წილიც მნიშვნელოცნად გაიზარდა.
რუსეთ-ჩინეთის მცირე, მაგრამ მზარდი ტვირთბრუნვა ხორციელდება ეროვნულ ვალუტებში. პეკინის მითითებით ჩინეთის სახელმწიფო ბანკები რუსეთის ფედერაციის სახელმეიფო კორპორაციებს უზრუნველყოფს გრძელვადიანი კრედიტებით. კიდევ უფრო თვალსაჩინოა ეს ცვლილებები ცენტრალური აზიის ქვეყნებში. რა თქმა უნდა საუბარი არაა ყოფილი საბშოთა კავშირის ტერიტორიაზე იუანის ზონის შექმნის შესახებ, მაგრამ ჩინეთის პოზიციები რეგიონის ფინანსურ სფეროში სულ უფრო და უფრო მყარდება.
5G საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების საკუთარი პლატფორმის შექმნაში ჩამორჩენილი რუსეთი ისევ ჩინეთის მხარდაჭერის იმედზეა - პოლიტიკურად არასაიმედო ამერიკის ნაცვლად. მოსკოვის ზოგადი იდეა იმაში მდგომარეობს, რომ მოახდინოს საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების პოლიტიკის დივერსიფიცირება სფეროს ყველა ძირითად ლიდერთან აშშ, ევროპასა და ჩინეთთან თანამშრომლობით. ევროპული კომპანიები Nokia და Ericsson მოსკოვის აზრით შესაძლო პარტნიორებად რჩებიან, მაგრამ კრიზისულ სიტუაციებში (ზეწოლა აშშ-ს მხრიდან) სანდო არ არიან.
თუ რუსეთ-ამერიკის ურთიერთობა უარყოფით დინამიკას შეინარჩუნებს, რაც უახლოეს პერსპექტივაში სავარაუდოა, ხოლო ადგილობრივი რუსული ტექნოლოგიების განვითარების დონე კვლავ დაბალი იქნება, რუსეთის ტექნოლოგიური დამოკიდებულება ჩინეთზე გაიზრდება. რფ შეიძლება მოხვდეს ჩინეთის განვითარებული ტექნოლოგიების სფეროს გავლენის ქვეშ. ამ შემთხვევაში რუსეთსა და ევროკავშირს შორის ტექნოლოგიური ბარიერიც გაჩნდება.
https://tbilisipost.ge/media/9aa402cc3779552438bc02037d18a1e4_S.jpg
ახალი გეოპოლიტიკა
ბარიერი გეოსტრატეგიულ სფეროში - ფაქტიურად სამხედრო-პოლიტიკური დაპირისპირების ხაზი - უკვე არსებობს. ათვლის წერტილად იქცა უკრაინის პოლიტიკური კრიზისი, რუსეთის ფედერაციის ჩარევა ამ კრიზისში, ყირიმის მიერთება რფ-თან და ამის კვალდაკვალ შეიარაღბული კონფლიქტი დონბასში. 2014 წლიდან რუსეთ-უკრაინის კონფლიქტი აშკარად მტრული გახდა. NATO რუსეთის ურთიერთობა კვლავ შევიდა ფაზაში, როცა ორივე მხარე მეორეს შესაძლო მოწინააღმდეგედ განიხილავს. გამძაფრდა ურთიერთობა რუსეთსა და უშუალო მეზობლებს - პოლონეთსა და ბალტიისპირეთის რესპუბლიკებს შორის. ამ ფონზე აშშ-ს სამხედრო გავლენა აღმოსავლეთით ინაცვლებს (პოლონეთი, ბალტიისპირეთი, რუმინეთი). თავის მხრივ რუსეთი აძლიერებს საკუთრ სამხედრო ძალებს კალინინგრადის ანკლავში.
ბოლო წლებში სიტუაცია კიდევ უფრო გართულდა. რუსეთ-ჩინეთის სამხედრო თანამშრომლობა ახალ საფეხურზე გადავიდა. 2014 წლის შემდეგ მოსკოვმა შეასუსტა საექსპორტო შეზღუდვები და დათანხმდა ჩინეთისთვის შეიარაღების თანამედროვე სისტემების გადაცემას, როგორიცაა კომპლექსები ПВО С-400 და თვითმფრინავები Су-3516.
2000 წლიდან მიმდინარე რუსეთის და ჩინეთის სახალხო-განმანთავისუფლებელი არმიის ერთობლივი სამხედრო სწავლებები უფრო მასშტაბური გახდა. ამასთან ხდებოდა ორი არმიის შეთანხმებული მოქმედების შემუშავება ანტიტერორისტული ოპერაციების დროს, აგრეთვე განიხილებოდა მათი გამოყენება სხვა შესაძლო კონფლიქტებშიც, რეგიონალური კონფლიქტების ჩათვლით. ჩინეთის სამხედრო მეზღვაურები რუს კოლეგებთან ერთად სწავლებებს გადიან ბალტიის, შავ და ხმელთაშუა ზღვებში. 2019 წლიდან ორი ქვეყნის სამხედრო საჰაერო ძალები ახორციელებენ ერთობლივ საჰაერო პატრულირებას ჩრდილო-აღმოსავლეთ აზიაში.
2019 წელს მცირე და საშუალო მოქმედების რაკეტების ლიკვიდაციის ხელშეკრულების მოქმედების შეჩერებამ გააუქმა აკრძალვა მიწისზედა ბაზირების 500-5500კმ რადიუსის მოქმედების რაკეტების განლაგებაზე. თუ კი მოხდება ევროპის კონტინენტზე ამერიკული რაკეტების ბაზირება, ამან შეიძლება ევროპაში 1983 წლის შემდეგ სამხედრო-პოლიტიკური მდგომარეობის ყველზე სერიოზულ გამწვავებას გამოიწვევს. ამას მოყვება ბირთვული სტრატეგიის გადახედვა და ბირთვული კონფლიქტის საშიშროების ზრდა.
მცირე და საშუალო რადიუსის მოქმედების რაკეტების განთვსება ევროპაში ჯერჯერობით ნაკლებად სავარაუდოა, ვიდრე მსგავსი სისტემებისა აზიაში. სავარაუდო სამიზნეები ასეთ შემთხვევაში კორეის სახალხო რესპუბლიკის სამხედრო და პოლიტიკური ობიექტები იქნება. სწორედ კსრ-ს სამხედრო ძალების გაძლიერება და ვაშინგონის სურვილი წინ აღუდგეს მსგავს მოვლენებს, გახდა აშშ-ს მცირე და საშუალო მოქმედების რაკეტების ლიკვიდაციის ხელშეკრულებიდან გასვლის მთავარი მიზეზი ( Intermediate-Range Nuclear Forces Treaty, IRNFT).
აზიაში მოულოდნელი დარტყმის სისტემების განთავსებამ, რომლებსაც შესწევთ ძალა გაანადგუროს მოწინააღმდების ძირითადი ობიექტების და სარაკეტო ბაზები, შესაძლოა საპასუხო ნაბიჯები გამოიწვიოს, როგორც ჩინეთის, ისე რუსეთის მხრიდან. 2019 წელს ცნობილი გახდა, რომ რუსეთი დახმარებს უწევს პეკინს რაკეტსაწინააღმდეგო სისტემების შექმნაში (СПРН), რომლებიც გამორიცხავენ ჩსრ-ზე მოულოდნელი ბირთვული სარაკეტო დარტყმის განხორციელებას. ამ დრომდე СПРН სისტემები მხოლოდ რუსეთს და აშშ-ს გააჩნდა. ამგვარად ჩინეთი-რუსეთის სამხედრო თანამშრომლობა აძლიერებს საკუთრ სტრატეგიულ სიძლიერეს. დაპირისპირების ექო ევრაზიის ერთ ბოლოში უცბად ნახავს გამოხმაურებას მის მეორე მხარეს
ევროპულიდან ევრო-აზიურ უსაფრთხოებამდე
მოყვანილი მაგალითები არ მოწმობენ რუსეთ-ჩიენთის სამხედრო კავშირის, მით უმეტეს მონოლითური ბლოკის ფორმირებას, რომელიც წინ აღუდგება ამერიკის შეერთებულ შტატებს და მის მოკავშირეებს. მოსკოვის და პეკინის ურთიერთობას სამოკავშირეო ხასიათი აქვს, მაგრამ ეს ურთიერთობა არ არის ვარშავის ხელშეკრულების და NATO-ს მსგავსი, სადაც უპირობოდ დომინირებს მთვარი წევრი.
ჩინეთიც და რუსეთიც სათუთად ეპყრობიან საკუთარ სუვერენიტეტს და ცდილობენ საგარეო პოლიტიკური მანევრირების თავისუფლება შეინარჩუნონო. არც ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკას და არც რუსეთის ფედერაციას არ სურს და არ შეუძლია ლიდერობა ამ „ორეულში“ («двойка»). ამ თვალსაზრისით ურთიერთობა მოსკოვი-პეკინი უფრო გავს რუსეთის იმპერიის სხვა დიდ სახელმწიფოებთან ან საბჭოთა კავშირის ანტიგიტლერული კოალიციის ქვეტყნებთან გაფორმებულ კავშირებს
ასეთი მდგომარეობა მოქნილი ურთიერთობის საშუალებას იძლევა რუსეთსა და იმ ქვეყნებთან, რომლებსაც ჩინეთთან ნაკლებად სანდო და მეგობრული დამოკიდებულება აქვთ. მაგალითად იაპონიასთან აღმოსავლეთით, ინდოეთთან - სამხრეთით და ევროპის ქვეყნებთან დასავლეთით.
რუსეთის საგარეო პოლიტიკამ მსგავსი მოქნილობის მაგალითები გამოავლინა ახლო და შუა აღმოსავლეთში, სადაც სირიაში მიმდინარე სამხედრო ოპერაციების ფონზე შეძლო პროდუქტიული კონტაქტები შეენარჩუნებინა პოლიტიკურ ანტაგონისტებთან - ისრაელთან და ირანთან, ირანთან და საუდის არაბეთთან. თურქეთთან და ქურთებთან. აშკარაა რომ რუსეთს გადაწყვეტილი აქვს დამოუკიდებელი ურთიერთობები იქონიოს აშშ-თან და ევროპის ქვეყნებთან.
მოქნილი პოლიტიკა ევროპაში ხისტი ბიპოლარობის თავიდან აცილების შანსს იძლევა. ამ შესაძლებლობის გამოყენება შეიძლება რუსეთის და ევროპის პარალელური ნაბიჯების შემთხვევაში. გასაგებია, რომ უსაფრთხოების სფეროში ევროპა-რუსეთის ურთიერთობის გაუმჯობესება შესაძლებელია თუ შესრულებულდება 2015 წლის მინსკის ხელშეკრულება დონბასთან დაკავშირებით. 2019 წლის საპრეზიდენტო და საპარლამენტო არჩევნების შედეგად უკრაინაში ხელისუფლების შეცვლია ხელსაყრელ გარემოს შექმნის ამისთვის.
მინსკის ხელშეკრულების სრული მოცულობით შესრულებამ და მის საფუძველზე დონბასის უკრაინაში ინტეგრაციამ, შეიძლება გამოიწვიოს სანქციების შემსუბუქება ან მათი გაუქმება. ეს თავის მხრივ დაეხმარება მოსკოვს დააბალანსოს რუსეთის საგარეო და საგარეოეკონომიკური პოლიტიკა დასავლეთსა და აღმოსავლეთს შორის. ამავე დროს უკრაინის აღმოსავლეთ ნაწილში კონფლიქტის დარეგულირების პროცესში მიღწეულმა წარმატებებმა შეიძლება გაზარდოს გაერთიანებული ევროპის, როგორც გეოპოლიტიკური მოთამაშის მნიშვნელობა, რომელსაც შესწევს ძალა აქტიურად და დამოუკიდებლად მიიღოს მონაწილეობა კონტინენტზე საერთაშორისო კონფლიქტების გადაჭრაში.
დონბასის პრობლემის მოგვარება საუკეთესო შემთხვევაშიც საკმარის დროს მოითხოვს. უკრაინელი ნაციონალისტები მკააცრად აკრიტიკებენ მინსკის მოლაპარაკებას, როგორც კაპიტულანტურს. საბოლოო დიპლომატიური წარმატება უზრუნველყოფილი არ არის. მაგრამ რუსეთ-ევროპის ეკონომიკური კავშირების დიდი უმრავლესობა სანქციებით არ რის შეზღუდული. რუსეთის ბაზრის მთელ რიგ მიმართულებებზე, მათ შორის ინფორმაციული და კომუნიკაციური ტექნოლოგიები, ევროკავშირის ქვეყნებმა სერიოზული კონკურენცია შეიძლება გაუწიონ ჩინელ მეწარმეებს. ეს მნიშვნელოვანი იქნებოდა როგორც ევროპის კომერციული და სტრატეგიული ინტერესებისთვის, ისე რუსეთის სტრატეგიული ინტერესებისთვის - აღმოსავლეთსა და დასავლეთს შორის წონასწორობის მხარდაჭერის თვალსაზრისით.
საერთაშორისო კონკურენციის კიდევ ერთი მიმართულება, სადაც რუსეთმა და ევროპან სტატეგიული ბალანსი უნდა შეინარჩუნს არის არქტიკა და კერძოდ ჩრდილოეთის საზღვაო გზა აზიიდან ევროპისკენ, რომელიც ძირითადად რუსეთის სანაპიროს გასწვრივ გადის.
სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი ხდება ახალი ევრორაკეტული კრიზისის თავიდან აცილება, რომელიც შეიძლება 1970-1980 წლების მოდელის მსგავსად განვითარდეს. რეგიონის სტრატეგიული სტაბილობის შენარჩუნებაში ევროპის აქტიურო მონაწილეობა მნიშვნელოვანია როგორც კონტინენტის უსაფრთხოების გასამყარებლად, ისე გაერთიანებული ევროპის გეოპოლიტიური როლის ასამაღლებლად. რუსეთისთვის მნიშვნელოვანია არ გაიმეოროს საბჭოთა კავშირის დროინდელი შეცდომები და არ აიძულოს ევროპელები მოსკოვისგა დაცვა ამერიკელებს მიმართონ.
ევროკავშირის, რუსეთის და ამერიკის წარმატებული თანამშრომლობა მოლდოვის შიდა კრიზისის მოგვარებაში, იმედს იძლევა, რომ მწვავე დაპირისპირება რუსეთსა და დასავლეთს შორის პოსტსაბჭოთა ტერიტორიაზე შეიძლება შერბილდეს. ბოლო წლების მძიმე გაკვეთილების გათვალისწინებით, უკრაინის, მოლდოვის და საქართველოს გარშემო შექმნილი სიტუაციიდან გამოსავალი შეიძლება გახდეს რუსეთის მზადყოფნა არ ჩაერიოს ამ ქვეყნების და ევროკავშირის ურთიერთობის თავისუფალ განვითარებაში. მნიშვნელოვანი საპირწონის მნიშვნელობა აქვს დამოუკიდებელი და მოსკოვისადმი მეგობრული ბელორუსიის, როგორც ევროკავშირის და რუსეთის. რუსეთის და უკრაინის შემაკავშირებელი რგოლის განვითარებას.
XXI საუკუნეში ახლო აღმოსავლეთი და ჩრდილოეთ აფრიკა დიდი ევრაზიის რეგიონების რიცხვში შედიან. ამიტომ ლოგიკურია, რომ ევროპის უსაფრთხოების გამყარებისათვის აუცილებელია ევროკავშირის, რუსეთის, ჩინეთის და სასურველია აშშ-ს თანამშრომლობა ირანის ბირთული პრობლემის მოგვარების საკითხებში; მათი ძალისხმევის გაერთიანება სპარსეთის ყურის ზონის სტაბილიზაციისთვის; თანამშრომლობა სირიის პოლიტიკური ასპექტის დარეგულირებაში და ამ საფუძველზე ერთობლივი მონაწილეობა სირიის აღორძინებაში; თანამშრომლობა და ვითარების სტაბილიზაცია ლიბანში.
ზემოთ ჩამოყალიბებული იყო მხოლოდ ზოგიერთი მოსაზრება იმის შესახებ, თუ როგორ ავიცილოთ ხისტი ბიპოლარობა და მივათწიოთ წონასწორობას ევროპაში და დიდ ევრაზიაში მთლიანად. კარგია თუ გამოთქმული მოსაზრებები ბიძგს მისცემენ ახალი გეოპოლიტიკური და სტრატეგიული რეალობის შესახებ მსჯელობას. დიალოგი ამ საკითხებზე მწვავე აუცილებლობაა, XXI საუკუნის გლობალური სცენის ორ მსხვილ, მაგრამ უკვე არა მთავარ მოთამაშეს - ევროპასა და რუსეთს შორის.
