აღდგომამდე დიდ პარასკევს არსებობს აკრძალვები, რომლებიც ჩვეულებრივ უნდა დაიცვათ. არ შეიძლება მძიმე შრომა, ალკოჰოლის დალევა, ჩხუბი. არსებობს სხვა აკრძალვები, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს წარუმატებლობა და ჯანმრთელობის გაუარესება.
2024 წლის აღდგომამდე დიდი პარასკევი მოდის 3 მაისს. ყველაზე მკაცრია, ამ დღეს შეუძლებელია სხვადასხვა ფიზიკური სამუშაოს შესრულება, კერვა. არსებობს 10 აკრძალვა, რომელთა დაცვასაც გვირჩევენ, რათა არ შეგექმნათ უბედურება.
ითვლება, რომ იესო ქრისტე ჯვარს აცვეს დიდ პარასკევს. იგი მოწამებრივად აღესრულა ადამიანური ცოდვებისთვის. სიკვდილით დასჯიდან სამი დღის შემდეგ იესო ქრისტე აღდგა.
ამ დღეს სასურველია ეკლესიაში სიარული და ლოცვა. არ შეიძლება დღე დაუთმო სამუშაოს, გართობას. მიზანშეწონილია ყურადღება მიაქციოთ ნათესავებსა და ახლობლებს, იყოთ მათთან, დაისვენოთ, ისაუბროთ ცხოვრებაზე, მომავალზე.
რა არ უნდა გააკეთოთ დიდ პარასკევს
არ არის რეკომენდებული ამ დღეს მუსიკალური კომპოზიციების ჩართვა, ცეკვა.
პარასკევი ითვლება აღდგომის წინა ხსენების დღედ, იხსენებენ იესო ქრისტეს, ლოცულობენ, იხსენებენ ყველა სიკეთეს, რაც მან გააკეთა ხალხისთვის. ღირს უარის თქმა სხვადასხვა სახის რეკრეაციულ აქტივობებზე.
მიუხედავად იმისა, რომ პარასკევია, რეკომენდებულია დღესასწაულზე უარის თქმა. თუ ხალხი გადაწყვეტს მეგობრებთან შეხვედრას, იჯდეს ხმაურიან ადგილას, ღირს შეხვედრის გადადება სხვა დღისთვის. ეს დაგეხმარებათ თავიდან აიცილოთ სირთულეები და წარუმატებლობები გზაზე. მიზანშეწონილია შეხვედრა მაისის არდადეგებზე ან თავად აღდგომაზე.
ასევე ალკოჰოლური სასმელებზე რეკომენდებულია უარის თქმა. მას შეუძლია მოიზიდოს ცუდი იღბალი, ცუდი ჯანმრთელობა და ავადმყოფობა.
თუ გადაწყვეთ ერთი ჭიქა ღვინის, ლუდის დალევას, სასურველია ეს არ მოხდეს.
მიირთვით უცხიმო საკვები. დიდი პარასკევის დროს რეკომენდებულია მარხვა. არ შეიძლება ცხიმიანი და რძის პროდუქტების ჭამა, ასევე პურ-ფუნთუშეული. ამ დღეს რეკომენდებულია მხოლოდ წყლის დალევა, შეგიძლიათ მიირთვათ ხილი და ბოსტნეული.
მიზანშეწონილია, იატაკის, ჭურჭლის რეცხვა, დასუფთავება, რეცხვა, მცენარეების დარგვა სხვა, უფრო ბედნიერი დროისთვის გადადოთ. აგარაკზე მუშაობაც უნდა გადაიდოს. ქრისტიანებს სწამთ, რომ ამ დღეს შრომას შეუძლია ავადმყოფობა, ცუდი განწყობა და უბედურება მოუტანოს ცხოვრებაში.
ხორციელი სიამოვნებები. დიდ პარასკევს ასევე აკრძალულია ნებისმიერი სახის ინტიმური ურთიერთობა. თუ ადამიანები გადაწყვეტენ ერთად გაატარონ დრო, მიზანშეწონილია მოიქცნენ მეტი თავშეკავებით, რათა არ განარისხონ ღმერთი.
თუ ადამიანი დარეგისტრირდა სალონში, მანიკურზე, პედიკურზე, რეკომენდებულია განრიგის გადადება. სტილისტთან, ვიზაჟისტთან, კოსმეტოლოგთან მისვლისთვის ერთ-ერთი ყველაზე შეუსაბამო დღეა.
ჩხუბი, სკანდალი, ცუდი სიტყვების თქმა, დღესასწაულზე ერთმანეთს საზიზღარ რაღაცებს არ ეუბნებით.
დიდ პარასკევს აკრძალულია კერვა, ქარგვა, სხვადასხვა სახის ხელსაქმე. თუ რაიმეს გაკეთება გჭირდებათ, გირჩევენ გადადოთ სხვა დღეს ან მოქარგოთ, მოქსოვოთ ამ პარასკევის დადგომამდე.
აკრძალულია აბაზანის პროცედურები. შეგიძლიათ დაიბანოთ სახე დილით ადრე, მაგრამ შუადღის 2 საათის შემდეგ უპირატესობა უნდა მიანიჭოთ ლოცვას, ვიდრე აბაზანის მიღებას. დიდ პარასკევს, ყველაფრისგან უნდა იყოთ თავშეკავებული.
არ ჩაიცვათ მხიარული ფერის ტანისამოსი.
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.