ჩეხეთი უკრაინის ერთ-ერთი ყველაზე ერთგული მოკავშირეა ევროპის ქვეყნებს შორის, მაგრამ მისმა ნავთობგადამამუშავებელმა მრეწველობამ მთელი ომის განმავლობაში რუსეთს, ციმბირული ნავთობის იმპორტში, ხუთჯერ მეტი თანხა მისცა, ვიდრე უკრაინისათვის გაწეული სამხედრო დახმარების საფასურია. - ნათქვამია სტატიაში, რომელსაც ამერიკული გაზეთი „პოლიტიკო“ (Politico) აქვეყნებს თავის ევროპულ ვერსიაში (იბეჭდება ბრიუსელში) სათაურით „ჩეხეთის მრეწველობა რუსული ნავთობის იმპორტით კრემლს ამდიდრებს?!“ (ავტორი - გაბრიელ გევინი).
გთავაზობთ პუბლიკაციის შინაარსს:
გასულ კვირას ორმა ევროპულმა ორგანიზაციამ - ენერგიისა და დემოკრატიის კვლევის ცენტრებმა გამოაქვეყნეს მოხსენება, რომლის თანახმად, უკრაინაზე რუსეთის ტავდასხმის მომენტიდან ჩეხეთმა რუსეული ნავთობის იმპორტისათვის კრემლს უკვე 7 მილიარდი ევრო გადაუხადა და ეს მაშინ, როცა უკრაინის დასახმარებლად ჩეხეთის სახელმწიფომ დახარჯა მხოლოდ 1,29 ევრო.
როგორც კვლევის ავტორები - მარტინ ვლადიმიროვი და ისააკ ლევი - აღნიშნავენ, როცა ევროკავშირი რუსულ ნავთობსა და გაზზე სანქციებს აწესებდა, იმ ქვეყნებისათვის, რომლებიც ციმბირულ ნავთობს მილსადენით იღებდნენ - უნგრეთისათვის, სლოვაკეთისა და ჩეხეთისთვის - გამონაკლისი დაუშვა. იმ დროს იგულისხმებოდა, რომ მილებით მიწოდებული ნავთობის აკრძალვის გადადება ამ ქვეყნებს შესაძლებლობას მისცემდა ალტერნატიული მიმწოდებლები მოეძებნათ. მაგრამ ეს არ გაუკეთებიათ არათუ უნგრეთსა და სლოვაკეთს, რომლებსაც რეგულარულად ადანაშაულებენ ვლადიმერ პუტინის მიმართ სიმპათიების გამოხატვაში, არამედ ჩეხეთის რესპუბლიკასაც, რომლის ნავთობგადამამუშავებელი ქარხნები პოლონურ კომპანია „ორლენ უნიპეტროლს“ (Orlen Unipetrol) ეკუთვნის.
ავტორები ხაზს უსვამენ, რომ ჩეხეთი უკრაინის ერთ-ერთი უახლოეს მოკავშირეს წარმოადგენს: პრაღა კიევს სამხედრო ტექნიკას აწვდის, ფართო ჰუმანიტარულ დახმარებას უწევს და ფულს აგროვებს რუსეთ-უკრაინის ომის ფრონტისათვის აუცილებელი საბრძოლო მასალების (ჭურვების) შესაძენად, რომლებიც სხვადასხვა სახელმწიფოებს აქვთ.
მოხსენების ავტორთა გამოთვლით, რუსული ნავთობის წილი ჩეხეთის შესყიდვებში მერყეობს - ზოგჯერ მატულობს, ზოგჯერ კი მცირდება: 2022 წელს მოსკოვისაგან ნაყიდი „შავი ოქროს“ წილი 56%-ს შეადგენდა, 2023 წელს - 60%-ს, ხოლო 2024 წლის პირველ კვარტალში 49%-მდე შემცირდა, შემდეგ კი ისევ მოიმატა.
კვლევაში განსაკუთრებული ყურადღება ეთმობა იმ გარემოებას, რომ ჩეხეთს ყველა შესაძლებლობა აქვს ნავთობი სხვა წყაროებისაგან მიიღოს, მაგრამ მისი ქარხნების მფლობელი პოლონური კომპანია უპირატესობას მაინც რუსულ ნავთობს ანიჭებს.
ისმება კითხვა - რატომ? იმიტომ, რომ Orlen Unipetrol-ს გადაწყვეტილი აქვს დამატებითი მოგება მიიღოს 1,2 მილიარდი ევროს ოდენობით - ის ხომ რუსულ ნავთობს შეღავათიანი ფასით, იაფად ყიდულობს.
წყარო: https://www.politico.eu/article/czech-industry-russia-oil-ukraine-fuel-surplus-aid-sanctions/
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.