,
აშშ-ის გაზეთი „პოლიტიკო“ (Politico) თავის ევროპულ ვერსიაში (ოფისი - ბრიუსელში) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ზელენსკის არწმუნებდნენ, რომ კურსკში არ შეჭრილიყო, მაგრამ პრეზიდენტმა მაინც თავისი გაიტანა“ (ავტორი - ჯეიმი დეტმერი), რომელშიც უკრაინის არმიის რუსეთის კურსკის ოლქში შეჭრის ზოგიერთი დღემდე უცნობი გარემოებებია გადმოცემული.
პუბლიკაცია იწყება ავტორის საუბრით ერთ-ერთ უკრაინელ ჯარისკაცთან, რომელიც კურსკის ოლქში შესულ უკრაინის არმიის ქვედანაყოფში მსახურობდა. მართალია, სერგეი ბრძოლაში დაიჭრა, მაგრამ მისი თქმით, იგი ბედნიერია, რომ ისტორიული ოპერაციის განხორციელებაში მონაწილეობდა: „როცა შეჭრის ბრძანება მივიღეთ, მე ვიგრძენი, რომ ისტორიული მოვლენის მონაწილე გავხდი - პირველად მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ არავის არ გაუბედავს რუსეთის ტერიტორიის ნაწილი ოკუპაცია, ჩვენ კი გავბედეთ და განვახორციელეთ, რუსეთს საპასუხო სახმელეთო დარტყმა მივაყენეთ“, - ამბობს სერგეი (სახელი შეცვლილია). მას მტკიცედ სჯერა, რომ უკრაინის ჯარების ოპერაცია კურსკის ოლქში ლოგიკურია და ფრიად მნიშვნელოვანი - იმის მიუხედავად, რომ ამჟამად რუსეთის არმია ნელ-ნელა წინ მიიწევს და უკრაინის არმიას უკან ახევინებს.
თუმცა უკრაინის არმიის ერთ-ერთი რიგითი ჯარისკაცის თვალსაზრისი რადიკალურად განსხვავდება უკრაინის არმიის გენერლების, მაგალითად, აწ ყოფილი სარდლის ვალერი ზალუჟნის პოზიციისაგან, რომელიც ამჟამად უკრაინის ელჩის ფუნქციებს ასრულებს დიდ ბრიტანეთში. იგი წინააღმდეგი იყო იმისა, რომ უკრაინის არმია რუსეთში შეჭრილიყო. მსგავსი გეგმა ქვეყნის პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ ჯერ კიდევ მიმდინარე წლის დასაწყისში წამოაყენა, თუმცა იმ მომენტში მას გადაათქმევინეს. გარდა ამისა, შეჭრის წინააღმდეგ გამოდიოდა გენერალი ემილ იშკულოვიც - მე-80 სადესანტო-შემტევი ბრიგადის მეთაური, რომელიც ივლისის თვეში პრეზიდენტმა თანამდებობიდან გაათავისუფლა - მიუხედავად იმისა, რომ ბევრი სამხედრო მაღალჩინოსანი მის გათავისუფლებას არ იწონებდა: „ჩვენ არ გვესმის, თუ რატომ არის უმაღლესი მთავარსარდალი - [პრეზიდენტი და მისი ადმინისტრაცია] - უარყოფითად განწყობილი დიდი ავტორიტეტისა და ძლევამოსილი საბრძოლო გამოცდილების მქონე ოფიცრების მიმართ“, - აცხადებდნენ უკრაინის არმიის მეთაურები სოციალურ ქსელში განთავსებულ ვიდეორგოლში.
როგორც უკრაინული მედია წერს, ემილ იშკულოვის თანამდებობიდან გათავისუფლების მიზეზი ის იყო, რომ გენერალს არ სურდა იმ დავალების შესრულება, რომელიც მისი ბრიგადის შესაძლებლობებს აღემატებოდა და საბოლოო ჯამში, დონბასის ფრონტზე გავლენას ვერ მოახდენდა. გარდა ამისა, მისთვის გაურკვეველი იყო უკრაინის პრეზიდენტის მომდევნო ნაბიჯი, რაც შეჭრას უნდა მოჰყოლოდა. როგორც უკრაინის არმიის ორი ინკოგნიტო მაღალჩინოსანი ამბობს სტატიის ავტორთან საუბარში, გეგმის განხილვისას თურმე ვალერი ზალუჟნის უკითხავს ვოლოდიმირ ზელენსკისათვის - „დიახ, ჩვენ შეგვიძლია საკეთესო ქვედანაყოფებით გარკვეული ტერიტორიის დაკავება, მაგრამ შემდეგ რას ვაკეთებთ?“. გენერალმა კითხვაზე მკაფიო და მტკიცე პასუხი ვერ მიიღო. იგი გრძნობდა, რომ კურსკის ოლქში შეჭრა მხოლოდ [პროპაგანდისტულ] სამხედრო-პოლიტიკურ ავანტიურას წარმოადგენდა და ამით დონბასის ფრონტზე რუსეთის არმიის შეტევა არ შეჩერდებოდა.
პრინციპში, მართლაც ასე მოხდა, რასაც უცხოელი სამხედრო ექსპერტებიც ადასტურებენ: კურსკის ოლქში შეჭრამ რაიმე მნიშვნელოვანი გავლენა ვერ მოახდინა დონბასში მოქმედი რუსული არმიის შეტევის აქტიურობაზე, რომელიც ამჟამად ქალაქ პოკროვსკის გარეუბნებს მიუახლოვდა და ალყაში მოქცევით ემუქრება უკრაინის არმიის ქვედანაყოფებს.
მაგრამ უმაღლესი მთავარსარდალი ვოლოდიმირ ზელენსკი მაინც დაბეჯითებით ცდილობს წარმატებულად წარმოაჩინოს კურსკის ოპერაცია და აცხადებს, რომ რუსეთი იძულებული გახდა დონბასიდან ჯარების ნაწილები მოეხსნა და ისინი კურსკის დასაცავად გადაესროლაო და ასეთი არგუმენტი მოჰყავს: „პოკროვსკზე რუსეთის შეტევა გრძელდება, მაგრამ უკრაინის ჯარისათვის სიტუაცია გაუმჯობესდა. მაგალითად, თუ ადრე რუსეთი, ვთქვათ, პოკროვსკის მიმართულებით საათში 12 ჭურვს ისროდა, ახლა მხოლოდ ორს ისვრის“.
რაც სეეხება უკრაინის არმიის სარდალს, გენერალ ალექსანდრე სირსკის, იგი მხარს უჭერს პრეზიდენტის არგუმენტს, რომ კრემლმა შეტევის ინტენსიურობა შეასუსტა და თავისი ჯარების მნიშვნელოვანი ნაწილი კურსში გადაისროლა. ამასთან გენერალს არაფერი უთქვამს იმაზე, რომ რუსეთი ტაქტიკურ წარმატებას მაინც ფლობს, მოსკოვის არმია წინ მიიწევს და პოკროვსკთან ახლოს მდებარე, სამხრეთით და ჩრდილოეთით განლაგებულ სოფლებს ზედიზედ იკავებს.
Politico-ს ჟურნალისტი ესაუბრა დონბასის ფრონტზე მებრძოლ უკრაინელ ჯარისკაცებს, რომლებიც ამბობენ, რუსეთი გააფთრებით აგრძელებს შეტევას, რის გამოც კიევის დანაკარგები სწრაფად მატულობს. გენერალი ალექსანდრე სირსკი იძულებულია კურსკის ოლქიდან გარკვეული რაოდენობის ქვედანაყოფები გამოიყვანოს და პოკროვსკის დამცველებს მიაშველოს.
რაც შეეხება უშუალოდ ვალერი ზალუჟნისა და ემილ იშკულოვს, მათ რაიმე კომენტარი ჯერ-ჯერობით არ გაუკეთებიათ.
ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს“ (ავტორი – კონ კოფლინი). პუბლიკაციაში განხილულია აშშ-ის პრეზიდენტის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული მეორადი სანქციების ათდღიანი ვადა და მოცემულია მათი სავარაუდო შედეგები.
გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:
დონალდ ტრამპმა, ალბათ, ყველაზე საუკეთესო და შესაფერისი დრო შეარჩია თავისი მეორადი ეკონომიკური სანქციების ახალი ვადის გამოცხადებისათვის, რომ რუსეთს ნავთობისა და გაზის გაყიდვით მიღებული შემოსავლები შეუმცირდეს და უკრაინაში ომი შეწყვიტოს.
დონალდ ტრამპს სამჯერ ეგონა, რომ ვლადიმერ პუტინი სამშვიდობო მოლაპარაკების აუცილებლობაში დაარწმუნა, მაგრამ სამჯერვე, როგორც კი სატელეფონო საუბარი მთავრდებოდა, რუსეთის არმია უკრაინული ქალაქების დასაბომბად რაკეტებსა და დრონებს უშვებდა.
აშშ-ის პრეზიდენტის მხრიდან იმის დაგვიანებული აღიარება, რომ „პუტინი მას თურმე ათამაშებდა და ომის გასაგრძელებლად დროს იგებდა“, იმას ნიშნავს, რომ როგორც იქნა, „ტრამპი აბობოქრდა“ და თავის რუს კოლეგას ათდღიანი ვადა დაუწესა ცეცხლის შესაწყვეტად. თუ კრემლი თეთრი სახლის მოთხოვნას არ დაეთანხმება, ძალაში შევა ახალი მომატებული საბაჟო ტარიფები იმ ქვეყნების მიმართ, რომლებიც რუსეთისაგან ნავთობს ყიდულობენ. სანქციის მიზანი და განხორციელების პროცედურა ასეთია: აშშ რუსული იაფი ნავთობისა და გაზის მოყვარული ქვეყნების – ინდოეთის, ჩინეთის (და ალბათ, თურქეთის და სხვების) მიერ წარმოებულ იმპორტირებულ პროდუქციაზე მომატებულ საბაჟო ტარიფებს დააწესებს. მათი ფასი იმდენად გაძვირდება, რომ ამერიკაში მყიდველი აღარ ეყოლება, ანუ ინდური და ჩინური კომპანიები დაზარალდებიან. ზარალის თავიდან ასაცილებლად იგივე ქვეყნები იძულებულნი გახდებიან, რომ რუსეთისაგან ნავთობისა და გაზის შესყიდვა შეწყვიტონ, რის შედეგადაც რუსეთს შემოსავლები შეუმცირდება, ანუ კრემლს აღარ ექნება თანხები უკრაინასთან ომის გასაგრძელებლად. რუსეთი ცეცხლს შეწყვეტს და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე დათანხმდება.
კონგრესში ზოგიერთი დეპუტატი უფრო რადიკალურად არის განწყობილი, რომლებიც 500%-იან სანქციების დაწესებას მოითხოვენ.
უეჭველია, რომ დონალდ ტრამპი სერიოზულად არის განწყობილი. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ მან იძულებული გახადა იაპონია და ევროკავშირი სავაჭრო ხელშეკრულებების დადებისას აშშ-ის მოთხოვნებზე დათანხმებულიყვნენ, განა თეთრი სახლი კრემლის წინაშე უკან დაიხევს?
როგორც კი ინდოეთი და ჩინეთი მტკივნუულ დარტყმას იგრძნობენ ამერიკასაგან, ისინი იძულებულნი გახდებიან რუსეთისაგან ნავთობ-გაზის შესყიდვა შეამცირონ (ან საერთოდ შეწყვიტონ). ამით დაინგრევა ვლადიმერ პუტინის გენერალური გეგმა რუსეთის იმპერიული ძლიერების აღდგენის შესახებ.
რუსეთი უკრაინის ფრონტზე წარუმატებლობას განიცდის. მართალია, კრემლმა დრონებითა და რაკეტებით უკრაინული ქალაქების დაბომბვა გააძლიერა, მაგრამ ფაქტია, რომ მაისში დაწყებულ შეტევას რუსეთის არმიისათვის რაიმე მნიშვნელოვანი წარმატება არ მოუტანია. ვლადიმერ პუტინი ბოლო დროს მუდმივად ცდილობს რომელიმე მსხვილი უკრაინული ქალაქის დაპყრობას, მაგრამ უშედეგოდ – პოკროვსკს და კონსტანტინოვკას ისევ უკრაინელები აკონტროლებენ. უკრაინელები მამაცურად იბრძვიან, რუსები უამრავ ჯარისკაცს კარგავს – კრემლის ზარალმა უკვე მილიონს მიაღწია დაღუპულებისა და დაჭრილების სახით. ეს ნიშნავს ყოველდღიურად 1080 რუსი მებრძოლის დაღუპვა-დასახიჩრებას.
ასევე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთი ათასკილომეტრიან ფრონტის ხაზზე რაიმე წარმატებას მიაღწევს მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპი უკრაინას მეტ იარაღს მიაწვდის. უკრაინელებს თუ იარაღი საკმარისი რაოდენობით ექნებათ, ისინი რუსებს უკან დაახევინებენ და საეჭვოა პუტინმა ის ტერიტორია შეინარჩუნოს, რაც ბოლო დროს დაიპყრო. კრემლს ირანის იმედიც აღარ ექნება, რადგან თეირანი მნიშვნელოვნად არის დასუსტებული ისრაელთან (და აშშ-სთან) ამასწინანდელი საჰაერო შეტაკების გამო.
არის იმის ნიშნებიც, რომ თვითონ ვლადიმერ პუტინს მისსავე გარემოცვაში ბევრი არ ეთანხმება, რასაც მოსკოვში მიმდინარე საკადრო წმენდა მოწმობს. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ჩინოვნიკი სიცოცხლეს თვითმკვლელობით ამთავრებს, ცნობილი ოლიგარქები კი ქვეყნიდან გაქცევის დროს იქნენ დაკავებულები. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ოფიცერი, რომლებსაც ყოფილ თავდაცვის მინისტრთან სერგეი შოიგუსთან ახლო ურთიერთობა ჰქონდათ, დაპატიმრებულები იქნენ კორუფციის ბრალდებით.
იმ სიძნელეების მასშტაბს, რასაც ვლადიმერ პუტინი შეეჯახა ომის გამო, მოწმობს ის ფაქტი, რომ იგი იძულებული გახდა გასულ კვირას ყოველწლიური სამხედრო-საზღვაო აღლუმის ჩატარება გაეუქმებინა – უკრაინაში განცდილი დიდი დანაკარგების გამო.
ამრიგად, დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილება ვადების შემცირების თაობაზე დროულია – ის იმ დროს იქნა მიღებული, როცა ვლადიმერ პუტინს, ყოყოჩობის მიუხედავად, ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაციის“ გაგრძელების ვარიანტები უმთავრდება.
თუ რუსეთის პრეზიდენტი გამოფხიზლდება და მიხვდება, რომ მას უკრაინაში ომის მოგების შანსი არ აქვს, მას სხვა არჩევანი არ ექნება იმის გარდა, რომ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას დათანხმდეს – ცეცხლი შეწყვიტოს და სამშვიდობო მოლაპარაკება დაიწყოს.
