,
მიხეილ მუსხელიშვილი, საფრანგეთში ცნობილი, როგორც მიშელ მუსხელი (ფრანგ. Michel Mouskhély; დ. 8 ივლისი, 1903, თბილისი, რუსეთის იმპერია — გ. 11 ივლისი, 1964, ვალე-დ’აოსტა, იტალია) — ქართული წარმოშობის ფრანგი პოლიტიკოსი, მეცნიერი და იურისტი.
მიხეილ მუსხელიშვილი დაიბადა 1903 წელს, თბილისში, მაშინდელი რუსეთის იმპერიის ნაწილში. მიხელ მუსხელიშვილი მამამ 1918 წელს უმაღლესი განათლების მისაღებად გერმანიაში გააგზავნა. ახალგაზრდა მუსხელიშვილმა განათლება გიოტინგენის, მიუნხენის, ლიონისა და პარიზის უნივერსიტეტებში მიიღო. მუსხელიშვილი ემიგრაციაში წავიდა დასავლეთ ევროპაში საქართველოში წითელი არმიის შეჭრის შემვეგ, 1921 წელს.
მიშელ მუსხელს იურიდიულ მეცნიერებათა დოქტორის ხარისხი 1931 წელს მიენიჭა და პარიზის უნივერსიტეტის უმაღლესი საერთაშორისო ურთიერთობების კვლევითი ინსტიტუტის პროფესორად მუშაობდა.
1940–1945 წლებში მიშელ მუსხელი ეგვიპტეში ცხოვრობდა და ლექციებს კაიროს ფუადის უნივერსიტეტში კითხულობდა. 1948 წლიდან სტრასბურგის უნივერსიტეტის სამართლის, პოლიტიკური და ეკონომიკური მეცნიერებების ფაკულტეტის პროფესორი იყო. 1959 წელს საბჭოთა კავშირისა და აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნების კვლევითი ცენტრი დააარსა და ამ ცენტრს ხელმძღვანელობდა სიცოცხლის ბოლომდე .
1953–1964 წლებში მიწვეული პროფესორის სტატუსით აშშ–ის უნივერსიტეტებში ლექციებს კითხულობდა. მას გერმანიაში, შვეიცარიასა და სკანდინავიის ქვეყნებშიც იწვევდნენ.
მიშელ მუსხელი, რომელიც ამავე დროს ალპინიზმით იყო გატაცებული, 1964 წლის 11 ივლისს ვალე-დ’აოსტში უბედური შემთხვევის შედეგად გარდაიცვალა. მუსხელი ფედერალისტური კვლევების საუნივერსიტეტო კოლეჯის სტუდენტების ექსპედიციას გაჰყვა მთაში, სადაც ფეხის დაცურების გამო რამდენიმე ათეული მეტრის სიღრმის ხევში გადაიჩეხა.
დღეს ევროკავშირის მამებად აღიარებული არიან ჟან მონე და რობერტ შუმანი, რომლებმაც 1950 წლიდან დაიწყეს ფიქრი და ქმედება ევროპის ეკონომიკურ გაერთიანებაზე. არადა მიხეილ მუსხელიშვილმა ჯერ კიდევ 1948 წელს დაწერა ევროპის ფედერალური კონსტიტუციის პროექტი (თანაშემწე გასტონ სტეფანისთან ერთად), წიგნი "ევროპის ფედერალიზმის სტრუქტურა", 1951 წელს თავის თანამოაზრეებთან ერთად მოითხოვა ევროპაში უვიზო მიმოსვლა (ანუ შენგენის ზონა მისი იდეაა) და სიმბოლურად მოშალა საფრანგეთ-გერმანიის საზღვრის ინფრასტრუქტურა და აღმართა ერთიანი ევროპის დროშა.
1952 წელს ცნობილ ქართველ ემიგრანტებთან ერთად შექმნა "ევროპული ქართული მოძრაობა" ევროპაში საქართველოს დასაბრუნებლად, 1958 წელს ბრიუსელში გააჟღერა ევროპის ერთიანი პოლიტიკური ინსტიტუციების შექმნის საკითხი(რაც მერე განხორციელდა ევროპარლამენტის, ევროპის საბჭოს, ევროკომისიის სახით), 1955 წელს მან, როგორც ევროპის საუნივერსიტეტთაშორისი ასოციაციის გენერალურმა მდივანმა წამოაყენა იდეა ევროპის საგანმანათლებლო პროგრამების დაახლოების და ჰარმონიზაციის შესახებ(რასაც მოგვიანებით ბოლონიის პროცესი ეწოდა და დღეს საყოველთაოდაა გავრცელებული).
ის იყო ევროპის საბჭოს (რომლის წევრიც ვართ 1999 წლიდან) ერთ-ერთი ფუძემდებელი და მისი არჩევნების აქტიური მონაწილე. მან სტრასბურგში შექმნა ევროპაში პირველი სოვეტოლოგიური ცენტრი(დღეს მუსხელის ცენტრს ეძახიან მის საპატივცემულოდ), რომელიც სწავლობდა საბჭოთა და აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნების სამართლებრივ და პოლიტიკურ თემატიკას. მას აქვს ნაშრომები საქართველო- ევროპის პარალელებზე, რუსეთზე("რუსეთი არ არის ევროპა"), აქვს ქართველოლოგიური და სამართლებრივი ბრწყინვალე კვლევები.
