,
.jpg)
ისე მივეჩვიეთ განკითხვას, რომ თითქმის ყოველ ნაბიჯზე განვიკითხავთ ერთმანეთს დიდი თუ პატარა ცოდვებისთვის, ხოლო განუკითხველობა სულის ისეთი მდგომარეობაა, როდესაც ფიქრითაც კი არ განვიკითხავთ ადამიანს. სადაც არის განკითხვა, იქ არ არის სიყვარული. მაშასადამე, არ არის სულის გადარჩენაც და ქრისტიანული ცხოვრებაც..., - ამის შესახებ საპატრიარქო ტახტის მოსაყდრემ, სენაკისა და ჩხოროწყუს მიტროპოლიტმა შიომ (მუჯირი) ქადაგებისას განაცხადა.
მისივე თქმით, ვისაც სურს სულის ცხონება და სწყურია ღვთის სასუფეველი, უნდა იაროს იმ გზით, რასაც არგანკითხვა ჰქვია.
„ძვირფასო მამებო, ძმებო და დებო, გილოცავთ დღევანდელ დღეს, რომელსაც ეწოდება მიტევების კვირა. გადმოგცემთ სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქ ილია II-ის ლოცვა-კურთხევას.
მიტევების კვირა იმიტომ ეწოდება, რომ დღეს წმინდა სახარებიდან იკითხება უფალ იესო ქრისტეს სწავლება მიტევების შესახებ. ასევე, ტრადიციისამებრ, სრულდება შენდობის წესი. „თუ მიუტევებთ ადამიანებს მათ შეცოდებებს, თქვენც მოგიტევებთ მამა თქვენი ზეცათა თქვენს შეცოდებებს, ხოლო თუ არ მიუტევებთ ადამიანებს მათ შეცოდებებს, არც მამა თქვენი მოგიტევებთ“ (მთ. 6, 14-15). აი, ასეთი სიტყვები მოისმინეთ დღეს თქვენ წმინდა სახარებიდან.
იმავე ქადაგებაში, იქვე, უფალი იესო ქრისტე ამბობს: „ნუ განიკითხავთ, რათა არ განიკითხოთ“ (მთ. 7, 1-2) აი, ამ სიტყვებით მიგვითითებს ჩვენს გზას ღვთის სასუფევლისკენ, სულის ცხონებისკენ. ეს გზა კი მხოლოდ ერთია - გზა სიყვარულისა, რომელიც იწყება არგანკითხვით!
ჩვენ ისე მივეჩვიეთ ამ განკითხვას, რომ თითქმის ყოველ ნაბიჯზე განვიკითხავთ ერთმანეთს დიდი თუ პატარა ცოდვებისთვის, ხოლო განუკითხველობა სულის ისეთი მდგომარეობაა, როდესაც ფიქრითაც კი არ განვიკითხავთ ადამიანს. სადაც არის განკითხვა, იქ არ არის სიყვარული. მაშასადამე, არ არის სულის გადარჩენაც და ქრისტიანული ცხოვრებაც.
დავფიქრდეთ, გვაქვს ასეთი სიყვარული და განუკითხველობა? რა თქმა უნდა, არა, მაგრამ როგორ მოვიქცე, თუ არ მაქვს ასეთი სიყვარული, რომ არავინ განვიკითხო? რა გავაკეთო? ამაზე ყველა წმინდა მამა ერთნაირად სცემს პასუხს, რომ სხვათა განკითხვის მუდმივ ჩვევას უნდა დავუპირისპიროთ თვითგანკითხვა, ანუ ჩვენივე თავის განკითხვა. მაგალითად, შესცოდა მოყვასმა, დაეცა ცოდვით და შენ მოგდის აზრი, რომ ის განიკითხო. ამის ნაცვლად, უნდა ეცადო, შენი თავი განიკითხო და თქვა, იფიქრო, განიცადო, აღიარო შენს თავთან, რომ დღეს ეს ჩემი ძმა დაეცა ცოდვით, ხვალ კი შეიძლება მე დავეცე; შეიძლება უარესადაც კი დავეცე. ის შეიძლება ინანიებს ან უკვე მოინანია, მე კი სათანადოდ არ ვინანიებ.
მაშასადამე, არგანკითხვა დაკავშირებულია ასევე სინანულთან. სინანულიც ამით იწყება. ეს, რა თქმა უნდა, ძნელია და ღვაწლს მოითხოვს, მაგრამ ჩვენს ქრისტიანულ ცხოვრებაში უნდა ვიაროთ სწორედ ძნელი გზით, ჯვარცმის გზით. ამდენად, ვისაც სურს სულის ცხონება და სწყურია ღვთის სასუფეველი, უნდა იაროს ამ გზით, რასაც ჰქვია არგანკითხვა.
დღეს წმინდა ეკლესია, რომელსაც შევყავართ დიდ მარხვაში, მოგვიწოდებს სწორედ ამისკენ - არგანკითხვისკენ, განუკითხველობისკენ, ამ სანატრელი სათნოებისკენ, რომლის გარეშეც სულის ცხონება შეუძლებელია, იმიტომ, რომ, როგორც გითხარით, სადაც არის განკითხვა, იქ არ არის სულიერი ცხოვრება, იქ არ არის სიყვარული. რა არის, აბა? მხოლოდ გარეგნული მხარეა ქრისტიანული ცხოვრებისა. ამიტომ უნდა ვევედროთ უფალს, შეგვეწიოს ამ თვისების მოპოვებაში, რომ ვისწავლოთ ჩვენი მოყვასების არგანკითხვა; და კიდევ ერთხელ ვიმეორებ, ამას გვასწავლიან ეკლესიის წმინდა მამები, რომ როგორც კი მოგინდება განკითხვა, როგორც კი ეს აზრი მოგივა, მაშინვე უნდა განაგდო იგი შენგან, დაუპირისპირო შენივე თავის განკითხვა და იფიქრო, რომ ჩემმა ძმამ ახლა შესცოდა, ხვალ კი შეიძლება მე უარესად შევცოდო; და რომ მე უარესი ვარ მასზე. ჩვენ კი, როცა ადამიანებს განვიკითხავთ, როგორც წესი, ვფიქრობთ, რომ რაღაცით მე მაინც უკეთესი ვარ მასზე. თუ ვცდილობთ, ამ სულიერ გზას შევუდგეთ, ზოგჯერ ეს აზრიც გაგვიელვებს ხოლმე, რომ არა, მე არ ვარ სხვაზე უკეთესი, შეიძლება ამ კაცზე უარესიც ვარ, ახლა ვისაც განვიკითხავ. მაგრამ ეს წამიერად გაგვიელვებს ხოლმე და იქვე მალევე ისევ განვიკითხავთ ამ ადამიანს. ვინაიდან ასე მივეჩვიეთ განკითხვას, ამიტომაც შორს ვართ ნამდვილი ქრისტიანული და სულიერი ცხოვრებისგან, იმ გზისგან, რომელსაც შეჰყავს ცათა სასუფეველში.
ძვირფასო ძმებო და დებო, კიდევ ერთხელ გილოცავთ დღევანდელ დღეს. დავფიქრდეთ ამაზე, რომ მიტევებასთან, მიტევების ამ სათნოებასთან ძალიან მჭიდროდ დაკავშირებულია არგანკითხვის თვისება. ამიტომ წმინდა ეკლესია დიდ მარხვაში გვიდგენს ყოველდღიურ საკითხავად ღირს ეფრემ ასურის ლოცვას, რომელიც სრულდება შემდეგი სიტყვებით, თხოვნით, რომ უფალმა მოგვანიჭოს „განცდა თვისთა ცოდვათა და არა განკითხვად ძმისა ჩვენისა“, ამინ“, - აღნიშნა მეუფე შიომ.
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
