,
ჩემთვის ძალიან ძნელი მოსასმენია საქართველოში იქნება თუ უცხოეთიდან, როდესაც ჩვენს ქვეყანაზე ამბობენ, რომ რუსეთისკენ მიდიანო, თვითონ გაიხედონ სად მიდიან და როგორ მიდიან. ნებისმიერი ქართველის შეურაცხყოფაა, - ამის შესახებ ბოდბელმა მიტროპოლიტმა მეუფე იაკობმა ქადაგების დროს განაცხადა.
მეუფეს თქმით, ვისაც საქართველოსთან და ქართველ ხალხთან ურთიერთობა სურს, მისთვის რუსების წოდებას თავი უნდა დაანებოს.
„ჩვენთან ქართული ენა როდის შეიზღუდა, როდესაც ოკუპაცია მოხდა საქართველოში, გაუქმდა ჯერ სახელმწიფოებრიობა და და შემდეგ, რამდენიმე წელიწადში მოაყოლეს კიდევ ეკლესიის ავტოკეფალიის ჩამორთმევა. შემდეგ უკვე ქართველი კაცი აღარ დადიოდა რუსულ წირვა-ლოცვაზე და იცით, რომ, მადლობა ღმერთს, 1917 წელს ჩვენმა დიდმა მამულიშვილებმა ილია ჭავჭავაძის თანამებრძოლებმა, სასულიერო პირებმა, გააკეთეს ის, რომ საქართველოს დამოუკიდებლობამდე ჯერ ეკლესიამ გაახსენა მთელ საქართველოს ის, რომ დამოუკიდებლობა და თავისუფლება აუცილებელი იყო და ჩვენი ეკლესია გახდა ავტოკეფალიური. ამას, მომდევნო წელს მოჰყვა თავისთავად საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენაც. მე თვითონ გერგეტის სამებაზე ვარ აღკვეცილი, პირველი ბერი მე ვიყავი, ვინც იქ აღიკვეცა, იქ რომ ფრესკას ვწმენდდი, ობივით რაღაც იყო და პატარაზე შევახე ჩვარი სიფრთხილით და უცებ გადმოვარდა და უკან გამოჩნდა უძველესი ქართული ფერწერა, მეთოთხმეტე საუკუნის, რომელიც რუსებს კირით ჰქონდათ შელესილი და რუსული ხატწერით იყო გამაგრებული. ამიტომ, ჩემთვის ძალიან ძნელი მოსასმენია, საქართველოში იქნება თუ უცხოეთიდან, როდესაც ჩვენს ქვეყანაზე ამბობენ, რომ რუსეთისკენ მიდიანო, თვითონ გაიხედონ სად მიდიან და როგორ მიდიან. ნებისმიერი ქართველის შეურაცხყოფაა. ჩვენ თვითონ ვიბრძოდით რუსეთთან აფხაზეთის ტერიტორიაზე, ბევრმა ჩვენმა მეგობარმა თავიც დადო, ჩვენ თუ ცოცხლები ვართ ახლა, უფალმა დაგვტოვა ასე ცოცხლები და ჩვენც თავის გასაწირად ვიყავით წასულები. ვიღაცებს ახლა არც უბრძოლიათ ჩვენი ქვეყნისთვის, დღეს ვინც ლაპარაკობს ქვეყნის შიგნით და ქვეყნის გარედანაც ასე უდიერად მოგვიხსენებდეს, რომ ოკუპანტის მხარეს ვიყოთ, ეს არის ჩვენი დიდი შეურაცხყოფა. თუ გინდათ ქართველები შეურაცხყოთ გარედან თუ შიგნიდან, იძახეთ და პატივისცემას, თქვენსას, ნებისმიერისას, დავკარგავთ. თუ გაწყობთ ჩვენთან ურთიერთობები არ გქონდეთ, თვითონ გაქვთ ასარჩევი. საქართველოს სჭირდება მშვიდობა, ჩვენს ხალხს სჭირდება, რომ ეკონომიკურად მოძლიერდეს, ახალგაზრდებს სჭირდებათ იმისთვის, რომ კონკურენტუნარიანები იყვნენ არამარტო ჩვენს ქვეყანაში, არამედ გარეთაც, საუკეთესო განათლება. უდიდესი კულტურის ერი ვართ და აუცილებლად ერთად უნდა ვაკეთოთ ეს. ყველას ვთხოვ, რომ ვისაც საქართველოსთან, ჩვენნაირ ხალხთან ურთიერთობა სურს, ამ რუსების ძახილს თავი გაანებონ და გველაპარაკონ წესიერად. რა სჭირდება ჩემს ერს? ეკონომიკაში დაგვეხმარეთ! მარტო კანონს ხომ ვერ შეჭამ?! კანონებშიც ბევრი პროგრესი გვაქვს და ეკონომიკასა და განათლებაში რომ გვექნება პროგრესი, ყველაფერს მოვაგვარებთ“,- განაცხადა მეუფე იაკობმა.
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
