USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
მატა ჰარი - მე ვიყავი პირველი, ვინც გაბედა შიშველი გამოჩენა საზოგადოებაში
თარიღი:  2969
მატა ჰარი (1876-1917) საკუთარი სახელი - მარგარეტი (გრეტა) გერტრუდე ზელი. ეგზოტიკური მოცეკვავე ცნობილი თავისი შიშველი, სკანდალური და სენსაციური წარმოდგენებით, მატა ჰარი იყო ყველაზე ცნობილი ადამიანი მე-20 საუკუნის დასაწყისში.
მამამისი, ადამ ზელი, მდიდარი, ქარხნის მეპატრონე იყო. როცა გრეტა 10 წლის იყო, დედა გარდაეცვალა. მერე მამამ მიატოვა, გრეტა ბიძამისთან საცხოვრებლად გადავიდა ჰააგაში. სკოლაში გოგონა გამოირჩეოდა შემოქმედებითი ნიჭით და კარგი სწავლით, თუმცა ოჯახური მდგომარეობის გამო იძულებული იყო მიეტოვებინა სკოლა და მუშაობა დაეწყო.
ერთხელაც მარგარეტმა გაზეთში საქორწინო განცხადება აღმოაჩინა: ჰოლანდიის არმიის კაპიტანი რუდოლფ მაკლეოდი ცხოვრების თანამგზავრს ეძებდა. რის შემდეგაც მარგარეტი დაუკავშირდა რუდოლფს... ისინი 1845 წლის ივლისში დაქორწინდნენ ჰოლანდიაში, მათ შეეძინათ ვაჟი ნორმანი.
კაპიტანი მაკლეოდი მოვალეობის შესასრულებლად გააგზავნეს ინდონეზიაში, რომელიც ჰოლანდიის კოლონია იყო. იქ დაიბადა მათი ქალიშვილიც. მარგარეტს მოსწყინდა ოჯახური ცხოვრება დაიწყო ფლირტაობა ახალგაზრდა ოფიცრებთან. ასევე დაუკავშირდა ადგილობრივ მოცეკვავეებს,, რომლებიც რიტუალურ ცეკვებს ტაძრებში ასრულებდნენ. ზოგიერთი მათგანი შეუყვარდა კიდეც. ამ ამბებმა გამოიწვია უთანხმოება ოჯახში, ქმარმა რამოდენჯერმე ცემა კიდეც, შემდეგ განქორწინდნენ და ქმარი ბავშვებთან ერთად დაბრუნდა ჰოლანდიაში..
მარგარეტი სახსრების გარეშე დარჩა, განათლებაც არ ჰქონდა ისეთი რომ კარგად ეცხოვრა, არადა მიეჩვია უზრუნველ ცხოვრებას. მისი ბუნება ეძებდა თავგადასავლებს, სასიყვარულო ნოველებს და ცხოვრების ქარიშხლებს - მან იცოდა რომ ყველაფერს ამას მხოლოდ საფრანგეთის დედაქალაქში იპოვნიდა.
მომავალში ის იტყვის: ′′ მე მეგონა, რომ ყველა ქალი, ვინც ქმრისგან გაიქცა, აუცილებლად უნდა წავიდეს პარიზში ".
და ის მოცეკვავე გახდა...
გრეტამ გადაწყვიტა თავისი კარიერა ეგზოტიკურ და ეროტიულ გარემოში აეწყო....
პარიზში, მარგარეტი აღმოსავლური ხელოვნების მუზეუმის მფლობელს ემილ-ეტიენ გიმს შეხვდა. სწორედ ამ მუზეუმში შედგა მისი დებიუტი, აღმოსავლური ცეკვის შემსრულებლის სახით. მან თითქმის შიშველმა შეასრულა ცეკვა პალმის ხეებს , ბრინჯაოს ფიგურებსა და სვეტებს შორის და სასწაული ოვაციები გამოიწვია.
მარგარეტმა ახალი სახელი - მატა ჰარი დაირქვა (თარგმნა მალაზიურიდან - ′′ დღის თვალი ", მზე). მან საკუთარი ცხოვრების აღსაწერად პატარა ისტორიაც მოიფიქრა. მატა ჰარიმ განაცხადა, რომ დედამისი 14 წლის ინდოელი იყო, რომელიც მშობიარობის შედეგად გარდაიცვალა და იგი ტაძარში ღვთისმსახურებმა აღზარდეს, რომლებმაც შივასადმი მიძღვნილი წმინდა ინდური ცეკვა ასწავლეს. მან ასევე განაცხადა, რომ ინდოეთის ტაძრის საკურთხეველთან შიშველმა პირველად 13 წლის ასაკში იცეკვა.
მატა ჰარი ძალიან ლამაზი იყო, სინქრონულად, ოსტატურად ცეკვავდა და ყველა მნახველს აღაფრთოვანებდა. მისი გამოჩენა და ცეკვა აღმოსავლურ ლეგენდასთან ასოცირდებოდა. მაღალი იყო, შხვართი ტანით, ულამაზესი სახის ნაკვთებით და მუქი თვალებით. მატა ხარის ცეკვით აღფრთოვანებული იყო მნახველი... მისი სასიყვარულო სკანდალები ცნობილი იყო ევროპის ყველა დიდ ქალაქში.
მატა ჰარი იმდენად ცნობილი გახდა რომ მისი პიროვნებით პარიზის ჟანდარმერია და კონტრდაზვერვა დაინტერესდა. მათ მატა საკუთარ აგენტად გაიხადეს, თუმცა ჰქონდათ ეჭვი რომ მატა გერმანიის აგენტი იყო, მაგრამ მისი დანაშაულის მტკიცებულება არ გააჩნდათ. ისინი ცდილობდნენ რამე სამხილი ეპოვათ და მუდმივი თვალთვალის ქვეშ ყავდათ. შედეგად მას სპეციალიზირებული მელნის ბოთლი უპოვეს, მატა ამტკიცებდა რომ ეს ციანიდი იყო და ამ ხსნარს ხმარობდა იმისთვის რომ არ დაორსულებულიყო, კონტრაცეპტივად. მატერ კლუნე, მატა ჰარის ერთ-ერთი საყვარელი, სასამართლოში მის დამცველად გამოცხადდა. მატა ასევე დაიცვა საგარეო საქმეთა სამინისტროს ოფიცერმა ჟიულ კომბემ.
თუმცა ყველა საყვარელი არ დადგა მის მხარეს. მისმა საყვარელმა გენერალმა მესიმმა წერილი გამოაგავნა სასამართლოში, რომ ის არ გამოცხადდებოდა და არ მისცემდა ჩვენებას სასამართლოს, რადგან მატას არ იცნობდა და მოსაყოლი არაფერი ჰქონდა.
მატა ჰარის პროცესი გაიხსნა 24 წლის 1917 ივლისს.
., მე არ ვარ დამნაშავე ′′ - აცხადებდა მატა ჰარი სასამართლოში. - მე მხოლოდ საფრანგეთის კონტრდაზვერვას ვემსახურებოდი და მხოლოდ მის ინსტრუქციებს ვასრულებდი", მაგრამ მატას ყველა მცდელობა იმის შესახებ, რომ ის მხოლოდ საფრანგეთს ემსახურებოდა, უარყოფილი იყო სასამართლოთი.
მატა ჰარისათვის, ალბათ ყველაზე რთული იმედგაცრუება იყო ის, რომ ვადიმ მასლოვი, რომელიც ყველაზე ძალიან უყვარდა, როგორც მოწმე, სასამართლოში აღარ გამოჩენილა..
ამის შემდეგ მატამ შეწყვიტა ბრძოლა თავის გადარჩენისთვის.
და სასამართლომ გამოიტანა განაჩენი - დახვრეტა.
მატა ჰარის გადარჩენის ბოლო მცდელობა - ან მინიმუმ მოგების დრო - განახორციელა მისმა ყოფილმა შეყვარებულმა ედუარ კლიუნემ , რომელმაც განაცხადა, რომ მატა მისგან ბავშვს ელოდა. მარტამ ძველ მეგობარს მადლობა გადაუხადა, მაგრამ დახმარებაზე უარი თქვა.
მატა ჰარი ქალაქ ვინსენთან დახვრიტეს.
მატა ჰარი იყო ლამაზი ქალი, რომელიც იღებდა უამრავ ფულს სექსუალური მომსახურებისთვის. ამასთანავე, იმდენად მოსწონდა სამხედრო ფორმიანი ადამიანები, რომ ზოგიერთ მათგანთან სრულიად უფასოდ ეძინა. (ან, მართლაც სამხედრო ინფორმაციებს აგროვებდა)
მატა ჰარის პირველი ცნობილი საყვარელი იყო მდიდარი გერმანელი ოფიცერი ალფრედ კიპერტი. რომანი ერთი წელი გაგრძელდა.
1910 წელს მატა ჰარი გახდა ხავიერ რუსოს საყვარელი გახდა. ხავიერი ერთ-ერთი ყველაზე მდიდარი ადამიანი იყო მსოფლიოში. ისინი ციხესიმაგრეში ცხოვრობდნენ, თუმცა ხავიერი იქ მხოლოდ შაბათ-კვირას გამოჩნდებოდა ხოლმე. კვირის დასაწყისში ის პარიზში ბრუნდებოდა, სადაც მეუღლესთან და შვილებთან ერთად ცხოვრობდა
. რუსოს შემდეგ მისი შეყვარებული ედუარდ ვილენ ვან დერ კაპელენი იყო, რომელიც ასევე მდიდარი და დაქორწინებული იყო. გარდა ამისა, ის ჰოლანდიის არმიის ოფიცერიც იყო.
ყველაზე ვნებიანი რომანი მატას ცხოვრებაში იყო მისი კავშირი რუსეთის არმიის კაპიტან ვადიმ მასლოვთან, რომელიც საფრანგეთში ბრძოლაში მიღებული ჭრილობებს მკურნალობდა.
ოფიცრები, ოფიცრები და მხოლოდ ოფიცრები უყვარდა ყველაზე უფრო მატა ჰარის.
. როდესაც მატა ჰარი დააკავეს, სასტუმროს ოთახში მასლოვის რამდენიმე ფოტო აღმოაჩინეს. ერთ-ერთის უკანა მხარეს ეწერა: ′′ ჩემს ვადიმთან გატარებული ულამაზესი დღეების ხსოვნას, რომელიც ყველაზე ძალიან, ყველაზე მეტად მიყვარს ".
თუმცა, მასლოვმა, თუმცა მოგვიანებით განაცხადა, რომ მათი ურთიერთობა ჩვეულებრივი, არარეალისტური სიყვარულის კავშირი იყო, რომელიც განსაკუთრებით არაფრით გამოირჩეოდა და მისი სხვა რომანებისგან არაფრით გამოირჩეოდა.
მატა ჰარიმ ერთხელ თქვა: ′′ არასდროს ვიცოდი კარგად ცეკვა. ხალხი დადიოდა ჩემს სანახავად, მხოლოდ იმიტომ, რომ მე ვიყავი პირველი, ვინც გაბედა შიშველი გამოჩენა საზოგადოებამდე ".
მატა ჰარი რჩება ერთ-ერთი ყველაზე იდუმალ, მითიურ და მომხიბვლელ ქალად.
 
ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.