USD 2.7191
EUR 3.2020
RUB 3.4463
თბილისი
კეზერაშვილის ყოფილმა მოადგილემ, მამუკა მუჯირმა ლონდონში ბინა 2009 წელს 560 000 ფუნტ სტერლინგად ფარულად შეიძინა, ფაქტის გასაჯაროების შემდეგ კი, გაყიდა
თარიღი:  

საქართველოს თავდაცვის მინისტრის ყოფილმა მოადგილემ, მამუკა მუჯირმა 2009 წელს ლონდონში ბინის შესაძენად 560 000 ფუნტი სტერლინგი გადაიხადა, გასაჯაროების შემდეგ კი, გაყიდა. ამის შესახებ „ორგანიზებული დანაშაულის და კორუფციის გაშუქების პროექტი“ (SCOOP) თავის სტატიაში წერს.

როგორიც სტატიაშია აღნიშნული, 2008 წელს თანამდებობიდან გადაყენების შემდეგ, მამუკა მუჯირმა ლონდონში ბინა ოფშორული კომპანიის საშუალებით იყიდა. დიდ ბრიტანეთში ახალი გამჭვირვალობის სისტემის წყალობით, ჟურნალისტებმა აღმოაჩინეს, რომ მამუკა მუჯირმა ოფშორული კომპანია დააარსა სეიშელის კუნძულებზე, 2008 წელს თავდაცვის მინისტრის თანამდებობის დატოვებამდე ცოტა ხნით ადრე.

სტატიის თანახმად, მუჯირი 2005 წელს დაინიშნა თავდაცვის მინისტრის მოადგილის თანამდებობაზე, სადაც იარაღის შესყიდვით იყო დაკავებული. 2003 წლიდან 2008 წლამდე მას ყოველწლიურად მოეთხოვებოდა ქონებრივი დეკლარაციის წარდგენა, ხოლო თავდაცვის სამინისტროდან წასვლის შემდეგ უნდა შეევსო საბოლოო დეკლარაცია. მუჯირის საბოლოო დეკლარაციაში არ შედიოდა ოფშორული კომპანია Brentley Corporation, არც შემოსავალი ან აქტივები, რაც განმარტავდა, როგორ შეძლო მან ლონდონში ბინის შეძენა.

სტატიის მიხედვით, ბათუ ქუთელიამ, რომელიც ასევე თავდაცვის მინისტრის მოადგილედ მუშაობდა, თქვა, რომ ხელისუფლებამ უნდა მიიღოს ზომები საჯარო მოხელეების წინააღმდეგ, რომლებიც მალავენ ფინანსურ ინფორმაციას. ქუთელია აცხადებს, რომ კონკრეტულად მუჯირთან დაკავშირებული დარღვევების შესახებ მას ინფორმაცია არ ჰქონია. მუჯირის დეკლარაციები აჩვენებს, რომ არც მას და არც მის ოჯახს არ გააჩნდა საკმარისი შემოსავალი ან აქტივები რათა შეეძინა ბინა, რომელიც, გაერთიანებული სამეფოს მიწის რეესტრის დოკუმენტის მიხედვით, შეძენილი იყო პირდაპირ იპოთეკის ან საბანკო სესხის გარეშე. მუჯირის წლიური ხელფასი არასდროს აღემატებოდა 20 000 დოლარს, ხოლო მისი მეუღლე და მშობლები ერთად წელიწადში 10 000 დოლარზე ნაკლებს გამოიმუშავებდნენ.

ათ წელზე მეტი ხნის განმავლობაში, მუჯირის ოფშორულ კომპანიაზე და მის ბინაზე ინფორმაცია საიდუმლო იყო. შემდეგ, 2022 წელს, დიდმა ბრიტანეთმა მიიღო კანონი, რომელიც ავალდებულებს უცხოურ სუბიექტებს, რომლებიც ფლობენ ქონებას ინგლისსა და უელსში, გამოავლინონ თავიანთი საბოლოო ბენეფიციარი მფლობელები – პირი, რომელიც საბოლოოდ აკონტროლებს კორპორატიულ ერთეულს და იღებს მისგან სარგებელს. 2023 წლის 12 იანვარს Brentley Corporation-მა გაამჟღავნა, რომ მუჯირი იყო მისი საბოლოო ბენეფიციარი მფლობელი დაარსების დღიდან. მხოლოდ რამდენიმე კვირის შემდეგ, რაც მუჯირის საკუთრება საჯაროდ ხელმისაწვდომი გახდა, მიწის რეესტრის დოკუმენტები აჩვენებს, რომ მან თავისი ბინა 615 000 ფუნტ სტერლინგად გაყიდა.

„რუსეთის ხუთდღიანმა შეჭრამ საქართველოში 2008 წელს, როგორც ჩანს, ბოლო მოუღო მის საჯარო სამსახურის კარიერას. ომი ფართოდ განიხილებოდა როგორც კატასტროფა საქართველოსთვის და რუსული ძალები დღესაც აგრძელებენ ქვეყნის ტერიტორიის დიდი ნაწილის ოკუპაციას. შეჭრის შემდეგ, ნატოს წევრმა ქვეყნებმა დაიწყეს საქართველოსთვის მოწოდება თავდაცვის რეფორმების გატარებისკენ. იმავდროულად, საქართველოში პოლიტიკური ოპოზიცია თავდაცვის მინისტრის, დავით კეზერაშვილის გადაყენებას ითხოვდა. ზეწოლის ქვეშ, სააკაშვილმა დაიწყო კაბინეტის ძირეული ცვლილებები, რასაც მოჰყვა კეზერაშვილის თანამდებობიდან გადაყენება მის მოადგილეებთან, მათ შორის მუჯირთან ერთად“, – აღნიშნულია სტატიაში.

სტატიის თანახმად, როგორც მინისტრის მოადგილე, მუჯირი მონაწილეობდა სამხედრო შესყიდვებში, 2008 წლის ნოემბრის აშშ-ის დიპლომატიური დოკუმენტის თანახმად, რომელიც Wikileaks-მა გამოაქვეყნა. დოკუმენტი, რომელიც კლასიფიცირებულია როგორც „საიდუმლო“, შეიცავს აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის თავდაცვის სავაჭრო კონტროლის შესაბამისობის ოფისის (DTCC) შეშფოთებას საქართველოს ძალისხმევაზე, შაშხანებისა და ყუმბარმტყორცნების გადაზიდვის შესყიდვასთან დაკავშირებით.

მუჯირმა საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს სახელით ხელი მოაწერა გადაზიდვის დოკუმენტაციას. იარაღის გარიგება სეიშელის კუნძულებზე რეგისტრირებულმა ფირმამ და ბულგარულმა კომპანიამ გააფორმეს. აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის თავდაცვის სავაჭრო კონტროლის შესაბამისობის ოფისს ჰქონდა ინფორმაცია, რომელიც მიუთითებდა ორივე კომპანიის კავშირზე ორგანიზებულ დანაშაულთან და იარაღის ტრეფიკინგთან.

სტატიაში აღნიშნულია, რომ ბათუ ქუთელიამ, თავდაცვის მინისტრის ყოფილმა მოადგილემ, რომელიც მუჯირთან ერთად მუშაობდა, თქვა, რომ იმ დროს საქართველოს ეკრძალებოდა დასავლური წარმოების მასალების შეძენა, როგორიცაა ჯავშანტექნიკა, არტილერია და საჰაერო თავდაცვის სისტემები.

„აქედან გამომდინარე, ტერიტორიული თავდაცვის შესაძლებლობების უმეტესი ნაწილი, რომელიც საქართველომ შეიძინა, იყო ძველი საბჭოთა სტანდარტების, შეძენილი პოსტსაბჭოთა ბაზრებზე. ამ ბაზრებს აქვს კორუფციული რისკების მაღალი დონე“, – განაცხადა ბათუ ქუთელიამ.

სტატიის თანახმად, იმ დროს, როცა ქუთელია და მუჯირი სამინისტროში მუშაობდნენ, საქართველოს თავდაცვის სექტორი გადიოდა ძირითად რეფორმებს ნატოსთან მჭიდრო კოორდინაციით განხორციელებული „სტრატეგიული მიმოხილვის“ ფარგლებში.

„კორუფციული რისკების მინიმიზაცია თავდაცვის რეფორმის ერთ-ერთი მთავარი პრიორიტეტი იყო. ღონისძიებები მოიცავდა თავდაცვის სამინისტროს ფინანსური და შესყიდვების დეპარტამენტების გამიჯვნას, საპარლამენტო ზედამხედველობის გაზრდას და დამოუკიდებელი სასამართლოს მეშვეობით კორუფციის დროული გამოძიებისა და სისხლის სამართლებრივი დევნის უნარის გაუმჯობესებას. თითოეული ეს კომპონენტი არ იყო სრულყოფილი 2008 წლისთვის“, – განაცხადა ბათუ ქუთელიამ.

ანალიტიკა
«The Guardian»: „ პლანეტაზე მშვიდობის ბედი სასტიკი და დაუნდობელი პატრიარქების ხელშია, რომლებიც მომავალ თაობას მსოფლიო წესრიგის ნანგრევებს უტოვებენ“

„სწორედ იმ დროს, როცა მსოფლიოს უაღრესად ჭირდება ბრძენი უხუცესები, პლანეტაზე მშვიდობის ბედი სასტიკი და დაუნდობელი პატრიარქების ხელშია, რომლებიც მომავალ თაობას მსოფლიო წესრიგის ნანგრევებს უტოვებენ“ - ასეთი სათაური აქვს ბრიტანულ გაზეთ „გარდიანში“ (The Guardian) გამოქვეყნებულ სტატიას, რომლის ავტორია დევიდ ვან რეიბრუკი, ნობელის პრემიის ლაურეატი ფილოსოფიაში ნიდერლანდებიდან.

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

მოდით ერთ დელიკატურ საკითხზე მსჯელობას შევეცადოთ: ვისაუბროთ ასაკზე ისე, რომ ეიჯიზმში - ასაკობრივ დისკრიმინაციაში - არ გადავვარდეთ.

არასოდეს არ მომხდარა ისეთი პრეცედენტი პლანეტის თანამედროვე ისტორიაში, როგორიც დღეს არის: მსოფლიოში მშვიდობის ბედი ისეთი ადამიანების ხელშია, რომლებიც საკმაოდ ხანდაზმულები არიან. ვლადიმერ პუტინს და სი ძინპინს 72 წელი შეუსრულდათ, ნარენდრა მოდი - 74 წლისაა, ბენიამინ ნეთანიაჰუ - 75-ის, დონალდ ტრამპი - 79-ის, ალი ჰამენეი - 86-ის.

რასაკვირველია, მედიცინის განვითარების წყალობით, ადამიანები სულ უფრო მეტ ხანს ცოხლობენ და შეუძლიათ აქტიური ცხოვრებით იცხოვრონ, მაგრამ ამის მიუხედავად, დრეს ცვენ მოწმენი ვართ იმ პოლიტიკური ლიდერების რაოდენობის ზრდისა, რომლებიც ასაკის კვალობაზე სულ უფრო ამკაცრებენ საკუთარ ხელისუფლებას, ხშირად თავიანთი ახალგაზრდა კოლეგების ხარჯზე.

გასულ კვირაში ჰააგაში ნატოს ყოველწლიურ სამიტზე ალიანსის ლიდერები, ემანუელ მაკრონის და მეტე ფრედერიქსონის (ორივე 47-47 წლისაა), ჯორჯა მელონის (48 წლის), პედრო სანჩესის (53 წლის) ჩათვლით, იძულებულნი იყვნენ დათანხმებულიყვნენ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას სამხედრო ბიუჯეტის გაზრდის შესახებ. ნატოს წევრი ქვეყნების მეთაურების საშუალო ასაკი 60 წელს შეადგენს: გერმანიის კანცლერი 69-ისაა, ხოლო თურქეთის პრეზიდენტი რეჯეფ ერდოღანი - 71 წლის.

ყველა დაეთანხმა სამხედრო ასიგნებათა 5%-იან ზრდას, თუმცა აშკარაა, რომ ეს ციფრო თვითნებურად არის დადგენილი - მისი განხილვა სერიოზული დებატებით არ მომხდარა არც ნატოში და არც წევრი ქვეყნების შიგნით. ამ დროს უფრო მეტად სამხედრო-პოლიტიკური რეალობას კი არ მიექცა ყურადღება, არამედ ჭირვეული ამერიკელი პატრიარქის პატივისცემას და მის აკვიატებულ მოთხოვნას. ნატოს გენერალური მდივანი მარკ რიუტე, რომელიც მხოლოდ 58 წლისაა, ისე შორს წავიდა აშშ-ის პრეზიდენტისადმი მოწიწებაში, რომ დონალდს „მამიკოთი“ (Daddy) მიმართა. ეს დიპლომატია არ არის. ეს მორჩილებაა.

თაობათა კონფლიქტი სხვა არენებზეც ხდება: უკრაინის 47 წლის პრეზიდენტი ვოლოდიმირ ზელენსკი უპირისპირდება მასზე ბევრად უფროსი ასაკის კოლეგას - რუსეთის 72 წლის პრეზიდენტ ვლადიმერ პუტინს. იმავე ასაკის მქონე სი ძინპინი მტრული თვალით უყურებს ტაივანის  პრეზიდენტს, რომელიც კომუნისტ ბელადზე 7 წლით უმცროსია. ბენიამინ ნეთანიაჰუ, რომლის წლოვანება საუკუნის სამ მეოთხედს შეადგენს, აუღელვებლად უყურებს ღაზას სექტორის განადგურებას, რომლის მოსახლეობის საშუალო ასაკი 18-20 წელია. ირანში 86 წლის ლიდერი მართავს ქვეყნის 80-მილიონიან მოსახლეობას, რომელთა საშუალო ასაკი 32 წელია. კამერუნელი 92 წლის პრეზიდენტი პოლ ბია 1982 წლიდან იმყოფება იმ ქვეყნის სათავეში, რომლის მცხოვრებლების საშუალო ასაკს 18 წელი შეადგენს, ხოლო სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა - 62 წელს.

რასაკვირველია, ჩვენ არ ვდგავართ გერონტოკრატიული შეთქმულების წინაშე. ჯერ-ჯერობით არც მოხუცი მოქმედი ლიდერების კლუბი არ არსებობს, რომლებიც მსოფლიოს ბატონობას სიცოცხლის ბოლომდე ესწრაფვიან... მაგრამ არის რაღაც შემაშფოთებელი იმაში, რომ  მშვიდობა ინგრევა სწორედ იმ ადამიანების მიერ, რომელთა ცხოვრება მეორე მსოფლიო ომის შემდომი არქიტექტურით განისაზღვრა. ალი ჰამენეი 6 წლისა იყო, როცა ჯერ გერმანიამ, შემდეგ კი იაპონიამ ხელი უსიტყვო კაპიტულაციას მოაწერეს.

დონალდ ტრამპი 1946 წელს დაიბადა, როცა გაერომ თავისი პირველი გენერალური ასამბლეის სხდომა ჩაატარა. ბენიამინ ნეთანიაჰუ  დაიბადა ისრაელის სახელმწიფოს შექმნიდან ერთი წლის შემდეგ. ნარენდრა მოდი დაიბადა 1950 წელს, როცა ინდოეთი საპარლამენტო რესპუბლიკად გამოცხადდა და ქვეყნის კონსტიტუცია მიიღეს. ვლადიმერ პუტინი ქვეყანას 1952 წლის ოქტომბერში მოევლინა, იოსებ სტალინის სიკვდილამდე რამდენიმე თვით ადრე. ამხანაგი სი ძინპინი - 1953 წლის ივნისში დაიბადა, სტალინის სიკვდილის შემდეგ. რეჯეფ ერდოღანი გაჩნდა 1954 წელს, თურქეთის ნატოში შესვლიდან ორი წლის შემდეგ. ყველა ჩამოთვლილი პირები ომისშემდგომი ეპოქის ბავშვები არიან და ახლა, როცა თავიანთი სიცოცხლის მიჯნას უახლოვდებიან, ისინი, როგორც ჩანს, მზად არიან იმ მსოფლიოს დასანგრევად, რომლებშიც თვითონ დაიბადნენ. ასთი მოქმედება შურისძიებას ჰგავს.

დიახ, საერთაშორისო წესრიგი, რომელიც თეორიულად გარკვეულ წესებს ემყარებოდა, პრაქტიკაში ყოველთვის არეულ-დარეული იყო, ვიდრე ეს ქაღალდზე ჩანდა. მაგრამ, ნებისმიერ შემთხვევაში რაღაც იდეალი არსებობდა, რომლის მიღწევას ყველა თავისებურად ცდილობდა. არსებობდა საერთო მორალური პრინციპები - დიახ, მყიფე, მაგრამ გულწრფელი, რომელიც იმ რწმენას ემყარებოდა, რომლის მიხედვით, კაცობრიობას აღარ უნდა გაემეორებინა მე-20 საუკუნის პირველი ნახევრის მხეცობები და რომ უმჯობესია უთანხმოებები დიალოგისა და დიპლომატიის მეშვეობით მოგვარდეს. დღეს ეს რწმენები აორთქლდა, გაქრა და უმეტესად იმ ადამიანთა გონებასა და სულში, რომლებისთვისაც ყველაზე ძვირფასი უნდა ყოფილიყო და რომელებიც სიკეთის რწმენას ყველაზე მეტად უნდა გაფრთხილებოდნენ.

დღეს უპრეცედენტო მომენტია. წინა მსოფლიო მართლწესრიგის არქიტექტორები - ადოლფ ჰიტლერი, ბენიტო მუსოლინი, იოსებ სტალინი და მაო ძედუნი სულ რაღაც 30-40 წლისანი იყვნენ, როცა ხელისუფლებაში მოვიდნენ. ახალმა თაობამ ახალი მსოფლიო ააშენა, მაგრამ წინა მართლწესრიგის შედეგებს შეეჯახნენ. დრეს ახალი მსოფლიოც ინგრევა იმ ძველი თაობის ადამიანების მიერ, რომლებიც ვერ იცოცხლებენ იმ დრომდე, რათა დაინახონ, როგორი ნანგრევები დარჩება მათი მოქმედებით.

ჩვენ შეიძლებოდა გვქონოდა იმის იმედი, რომ თაობა, რომელსაც ბედმა გაუღიმა და სიცოცხლის ხანგრძლივობა გაუგრძელდა, თავიანთი სიკვდილის შემდეგ სიკეთის, პტივისცემის და გლობალური პოზიტიური ხელმძღვანელობის მემკვიდრეობას დატოვებდა. ამის ნაცვლად ჩვენ მოწმენი ვართ ბოლო ათწლეულებში მომხდარი ყველაზე უარესი რეპრესიების, ძალადობის, გენოციდების, ეკოციდების და საერთაშორისო სამართლის მიმართ უპატივცემლო დამოკიდებულებისა, რომლებსაც ყველაზე მეტად ულმობელი 70-80 წლის მოხუცები სჩადიან და რომლებიც, როგორც ჩანს, უფრო მეტად იმით არიან დაინტერესებული, რომ თავი აარიდონ სამართლებრივ პასუხისმგებლობას, ვიდრე მშვიდობის შენარჩუნებაზე იზრუნონ.

მაგრამ ასე არ უნდა იყოს.

როცა ნელსონ მანდელამ 1999 წელს სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკის პრეზიდენტის პოსტი დატოვა, მან ჩამოაყალიბა ორგანიზაცია „უხუცესები“, რომელიც ყოფილ მსოფლიო ლიდერებს აერთიანებდა. ისინი მუშაობდნენ მშვიდობის, სამართლიანობისა და ადამიანის უფლებების მხარდასაჭერად. დღეს, მოქმედებენ რა კონსენსუსის ტრადიციებით და წინა თაობების პოლიტიკოსთა საუკეთესო გამოცდილებით, „უხუცესების“ წევრები ითვლებიან იმის მაგალითად, თუ როგორ შეუძლიათ ასაკოვან ადამიანებს კაცობრიობას მოუტანონ მეტი სინათლე, გამოხატონ თანაზიარობა, იმოქმედონ სინდისით და არა მარტო გავლენითა და ძალით.

პრობლემა მოხუცებულობაში არ არის. პრობლემა იმაშია, თუ როგორი მიზნის მიღწევა სურთ მისი სარგებლობით და რას აძლევენ უპირატესობას. მსოფლიოს არ სურს ისეთი ახალი მოხუცი ძალოვანი პირები, რომლებსაც მმართველის საჭისა და ტახტის დატოვება არ სურთ. მსოფლიოსათვის უკეტესია ის მოხუცი ლიდერები, ის უხუცესები, რომლებიც მზად არიან კომპრომისებისათვის და ადამიანთა ენერგიის სასიკეთოდ წარმართვისათვის. ისინი, ვინც მემკვიდრეობაზე ფიქრობენ არა როგორც პირად დიდებაზე, არამედ როგორც მშვიდობაზე, რომელსაც ისინი თავიათი სიცოცხლის შემდეგ დატოვებენ. ჩვენს დროში გვჭირდება არა ბატონობა, არამედ სიბრძნის გამოვლენა. და ეს, საბოლოო ჯამში, არის ის, რაც მმართველს ლიდერისაგან განასხვავებს.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.