USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
«Financial Times» (დიდი ბრიტანეთი): „უკრაინაში, დასავლეთის ფინანსური დახმარების გარეშე, ხელფასებისა და პენსიების გადახდა დაგვიანდება“
თარიღი:  260

ბრიტანულ გაზეთ „ფაინენშელ თაიმსში“ (Financial Times) სათაურით „უკრაინაში, დასავლეთის დახმარების გარეშე, ხელფასებისა და პენსიების გადახდა დაგვიანდება“ გამოქვეყნებულია ინტერვიუს შინაარსი ვიცე-პრემიერთან იულია სვირიდენკოსთან, რომელიც    უკრაინის ეკონომიკის მდგომარეობაზე და დასავლეთის ფინანსურ დახმარებაზე ჟურნალისტ ბენ ჰოლს ესაუბრება.

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

უკრაინის ხელისუფლებას, ალბათ, მოუწევს, რომ თუ 2024 წლის დასაწყისში აშშ და ევროკავშირი დაპირებულ ფინანსურ დახმარებას ვერ გაუწევენ, მილიონობით თავისი მოქალაქე - სახელმწიფო მოსამსახურეები - ხელფასებით და პენსიონერები - პენსიით ვერ უზრუნველყოს. ასეთი განცხადება გააკეთა ქვეყნის ვიცე-პრემიერმა იულია სვირიდენკომ, რომ იმავდროულად ეკონომიკის მინისტრის ფუნქციებსაც ასრულებს.

ვიცე-პრემიერის თქმით, უკრაინის ეკონომიკამ გამოცოცხლება დაიწყო (საერთაშორისო სავალუტო ფონდის შეფასებით, მთლიანი შიდა პროდუქტის მატება 2023 წლის ბოლოს 4,5%-ს შეადგენს), მაგრამ თუ საგარეო დახმარების დეფიციტი გაგრძელდება, ეკონომიკა ისევ უკან, კრიზისულ რეჟიმში დაბრუნდება. „ჩვენი პარტნიორების ფინანსური მხარდაჭერა აუცილებლად გვჭირდება და თანაც დაუყონებლივ“, - ხაზი გაუსვა იულია სვირიდენკომ.

უკრანის მთავრობა ჩქარობს ფული როგორმე მოაგროვოს, რადგან უამრავი ადამიანი ფინანსური უზრუნველყოფის გარეშე რჩება. მომავალ წელს კიევს დასავლეთიდან, მხოლოდ ხელფასებისა და პენსიებისათვის, 37 მილიარდი დოლარის დახმარება დაჭირდება. 

უკრაინელთა სამწუხაროდ, პრეზიდენტ ჯო ბაიდენის მიერ უკრაინის დასაფინანსებლად მოთხოვნილი თანხა 60 მილიარდი დოლარის ოდენობით, კონგრესმა არ დააკმაყოფილა. კიევს ვერც ევროკავშირმა ვერ მისცა ფული 50 მილიარდი ევროს ოდენობით (ოთხწლიანი პაკეტის სახით), რადგან მას უნგრეთმა ვეტო დაადო. ევროკავშირის ლიდერები პირველ თებერვალს შეიკრიბებიან „ჭირვეული“ ვიქტორ ორბანის „მოსარჯულებლად“ და თუ მცდელობა წარმატებით ვერ დასრულდება, ისინი იძულებულნი გახდებიან ალტერნატიული გეგმით ისარგებლონ, რომელიც ბუდაპეშტის გვერდის ავლით, კიევისათვის 20 მილიარდი ევროს გამოყოფას ითვალისწინებს.

იულია სვირიდენკოს თქმით, იგი იმედოვნებს, რომ ევროკავშირი თავდაპირველად უკრაინას იმდენ ფულს მაინც მისცემს, რომ მარტის ბოლომდე იმყოფინოს, თუმცა, რა თქმა უნდა, ეს არასაკმარისი იქნება.

მას შემდეგ, რაც დასავლურ მხარდაჭერას შესუსტება დაეტყო, კიევი ცდილობს ეკონომიკურად გამოიყენოს მის ხელთ არსებული ფული და დამატებითი შემოსავლები მიიღოს გადასახადების გადიდებით, თუმცა ეს მეთოდი ჯერ-ჯერობით არ ამართლებს. დეკემბრის ბოლოს, ანუ ახალი წლის წინ, მთავრობას 5 მილიარდი დოლარი ჭირდება, რომელიც ვერსად ვერ მოიძია.

როგორც იულია სვირიდენკო ამბობს, უკრაინისათვის ყოველთვის პრიორიტეტული იქნება სამხედრო სფეროს დაფინანსება და საგარეო ვალების მომსახურება. ბუნებრივია, ეს აჩენს იმის დიდ რისკს, რომ სოციალური სექტორი უფულოდ დარჩება. ვიცე-პრემიერის თქმით, ალბათ, ხელფასები დაუგვიანდებათ 500 ათას სახელმწიფო მოსამსახურეს, 1,4 მილიონ პედაგოგს და პენსიები - 10 მილიონამდე პენსიონერს.

ზოგიერთი დასავლელი ოფიციალური პირი აცხადებს, რომ თუ უკრაინა გარედან ფულს ვერ მიიღებს, მას შეუძლია შიდა ვალი აიღოს და რამდენიმე თვის განმავლობაში ცენტრალური ბანკის კრედიტებით იცხოვროს, მაგრამ... არის ერთი „მაგრამ“: ასეთი ნაბიჯის გადადგმისას შეიძლება ინფლაცია უკონტროლო გახდეს.

უკრაინა მძიმე არჩევანის წინაშე დგას: სახელმწიფო ხარჯების მკვეთრი შემცირება ან ინფლაციის მკვეთრი მატება საგადასახადო ბაზას შეასუსტებს და შესაბამისად, ქვეყნის ეკონომიკას „კალაპოტიდან ამოაგდებს“, რის შედეგადაც უკრაინა დასავლეთზე კიდევ უფრო მეტად დამოკიდებული გახდება. რასაკვირველია, მთავრობა ცდილობს, რომ მეტი რაოდენობის გადასახადები ამოიღოს და არცთუ წარუმატებლად: მიმდინარე წლის 11 თვეში გადასახადების სახით შეკრებილია 4,4 მილიარდი დოლარით მეტი თანხა, ვიდრე შარშან ანალოგიურ პერიოდში.

ქვეყნის მდგრადი და სტაბილური ეკონომიკური განვითარება აუცილებელია იმისათვის, რომ მილიონობით ლტოლვილი უკან დაბრუნდეს და ეკონომიკური ზრდა კიდევ უფრო დაჩქარდეს, - ამბობს ვიცე-პრემიერი. მართალია, უკრაინაში 18%-იანი უმუშევრებრობის დონეა, მაგრამ ქვეყანა მაინც განიცდის პროფესიული სამუშაო ძალის ნაკლებობას ბევრ სექტორში.

იმდენად, რამდენადაც უკრაინის საექსპორტო მარშრუტები ომით არის შეზღუდული, ხოლო ევროკავშირთან საზღვარზე საკონტროლო-გამშვები პუნქტები გადატვირთულია, მთავრობა ცდილობს ექსპორტი მხოლოდ ნედლეულით კი არ გამოიხატოს, არამედ უკრაინაში გადამუშავებული და დამზადებული სამრეწველო პროდუქციის სახით.

უკრაინამ უკვე მიიღო ეკონომიკური სარგებელი „მარცვლეულის საზღვაო დერეფნის“ გახსნით, როცა რუსეთი იძულებული გახდა უკან დაეხია. უცხოური გემები უკვე შედიან უკრაინის ნავსადგურებში - ოქტომბერთან შედარებით ტვირთბრუნვა ნოემბერში 70%-ით გაიზარდა, თუმცა რისკი მაინც არსებობს. ვიცე-პრემიერის თქმით, უნდა გაძლიერდეს ჰაერსაწინააღმდეგო დაცვა საზღვაო მარშრუტის უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად.

იულია სვირიდენკომ პოლონეთის ახალ მთავრობას მოუწოდა სასაზღვრო პუნქტების განბლოკვა მოახდინოს უკრაინელი მძღოლებისათვის - პოლონელები პროტესტს აცხადებენ, რომ უკრაინა თითქოსდა არაკეთილსინდისიერ კონკურენციას ახორციელებს. პოლონელი ფერმერების საპროტესტო აქციებით - სასაზღვრო პუნქტების დაბლოკვით - უკრაინაელმა ექსპორტიორებმა 160 მილიონი დოლრაი დაკარგეს, იმპორტიორების ზარალმა კი 700 მილიონი დოლარი შეადგინა.

წყარო: https://www.ft.com/content/925d2d15-57bf-4a1b-b010-4e009be85f5a

 

ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.