გერმანულ გაზეთ „ტაგესცაიტუნგში“ (Die Tageszeitung – taz) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით: „საქართველო: თავისუფლება იზღუდება, ჟურნალიტები კი იბრძვიან, რომ მათი ხმა ყველამ გაიგონოს“ (ავტორები - ტიგრან პეტროსიანი და ლიზა შნაიდერი). მასალაში ნეგატიურად არის შეფასებული მმართველი პარტიის „ქართული ოცნების“ არადემოკრატიული პოლიტიკა, განსაკუთრებით უცხოეთიდან დაფინანსებული მასმედიიის მიმართ.
გთავაზობთ პუბლიკაციის შინაარსს:
„თბილისი პოლიტიკურად უსაფრთხო ქალაქი აღარ არის
„თბილისში მე თავს უსაფრთხოდ უკვე ვეღარ ვგრძნობ“, - ამბობს აითან ფარხადოვა, აზერბაიჯანელი ჟურნალისტი. ოდესღაც მან თვითონ განგებ ამოიჩია საქართველო იმ ქვეყნად, სადაც მას, აზერბაიჯანის ხელისუფლების მიერ დევნილ ჟურნალისტს, თავისუფლად და უსაფრთხოდ ცხოვრება შეეძლო. იმის გამო, რომ საქართველო დიდი ხნის განმავლობაში ითვლებოდა თავშესაფრად ახლო მდებარე ავტორიტარული ქვეყნების (აზერბაიჯანისა და ცენტრალური აზიის) ჟურნალისტებისათვის, რომლებთაც საკუთარ სამშობლოში მთავრობა ზღუდავს და მუშაობაში ხელს უშლის, თბილისი ყოველთვის იღებდა თავისთან მასმედიის დევნილ წარმომადგენლებს და საქმიანობისათვის შესაფერის პირობებს უქმნიდა.
მაგრამ ამჟამად სივრცე სიტყვის თავისუფლებისათვის და, შესაბამისად, თავისუფალი პრესისათვის თანდათან მცირდება. ანტიდემოკრატიული ტენდენციის ზრდის კვალობაზე აზრის გამოხატვის თავისუფლება ერთ-ერთ ძირითად მიზნად რჩება.
სონია შიფერსი, ჰენრიხ ბიოლის ფონდის რეგიონული ოფისის ხელმძღვანელი, განმარტავს, რომ „ბოლო წლებში, განსაკუთრებით კი 2020 წლიდან საქართველოს მმართველ პარტიას „ქართულ ოცნებას“ თავისი პოლიტიკური სახე ჩამოუყალიბდა: არალიბერალური, ულტრაკონსერვატიული და სულ უფრო ავტორიტარული. ოფიციალური თბილისი მხარს უჭერს მოსკოვს და ბუდაპეშტს და მოქმედებს რუსული და უნგრული სცენარებით“
ჟურნალისტის ბრძოლა სიტყვის თავისუფლებისათვის
„რუსული და უნგრული სცენარები მოიცავს ისეთი კანონების მიღებას, როგორიცაა „უცხოელი აგენტების შესახებ“, რომელიც მასობრივი ინფორმაციის უცხოეთიდან დაფინანების შემთხვევაში, ავალდებულებს, რომ იუსიციის სამინისტროში „უცხოელი აგენტის“ სახელით დარეგისტრირდეს. ასეთი კანონი რუსეთში დიდი ხანია მოქმედებს, ახლა უკვე საქართველოშიც. ზოგიერთი ინფორმაციის საშუალება უარს აცხადებს რეგისტრაციაზე და უბრალოდ, კანონს ბოიკოტს უცხადებს, მაგრამ მცირერიცხოვანი რედაქციებისათვის, კანონის მოთხოვნების შეუსრულებლობის გამო, ფინანსური ჯარიმები ძნელი გადასახდელია და თუ ასე გაგრძელდება, შეიძლება მათ არსებობას საფრთხეც დაემუქროს.
ლიზა ტოროსიანი პატარა სომხურენოვანი მასობრივი ინფორმაციის საშუალების - „ალიკ მედიას“ თანადამფუძნებელია და ფინანსური დანაკარგების პარალელურად, შიშობს, რომ ნდობაც დაეკარგება: „საზოგადოება ჩვენ უკვე თითქმის აღარ გვენდობა - ირგვლივ შიშია გამეფებული. ჩვენთან საუბარი არავის არ სურს. ვინ მოისურვებს „უცხოელ აგენტთან“ ლაპარაკს? აი, ასეთი დაღი დაგვასვა ხელისუფლებამ“, - ამბობს ლიზა ტოროსიანი.
კიდევ ერთი ჟურნალისტი, სახელად ადარკა (იგი ანონიმად ყოფნას ამჯობინებს) აღწერს, როგორი იქნება საქართველო, თუ თბილისი ავტოკრატულ კურსს გააგრძელებს. იგი თვითონ ბელარუსიდანაა: „ყოველდღიურად, ბელარუსში პრაქტიკულად თვითცენზურა ხდება: უკეთესი იქნება არ ჩართო ინტერნეტი, მოწონების ნიშანი არაფერზე არ დაუსვა და, საერთოდ, არაფერი არ დაინახო“. ბელარუსი ხალხი ერთგვარ შიდა ემიგრაციაშია წასული“, -
ავტორიტარული მთავრობები ერთმანეთისაგან ასლებივით გადააქვთ რეპრესიული მექანიზმები. რამდენადაც სიტყვის თავისუფლება პოსტსაბჭოთა სივრცეში სულ უფრო და უფრო იზღუდება, ისეთ ჟურნალისტებს, როგორებიც არიან ადარკა, ტოროსიანი თუ ფარხადოვა, ისევ მოუწევთ ბრძოლა არამარტო საკუთარი, არამედ სხვათა უფლებების დასაცავად.
წყარო: https://taz.de/Podcasts-Osteuropa-Workshop-2024 /!6058218/
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.