,
კრემლის არმია უკრაინის ქვანახშირის მოპოვებისა და მეტალურგიული მრეწველობის ერთ-ერთ ცენტრს - პოკროვსკს - ნაბიჯ-ნაბიჯ უახლოვდება და ამჟამად რუსეთის ჯარები ქალაქიდან სულ რაღაც სამიოდე კილომეტრზე იმყოფებიან. თუ რუსები პოკროვსკს დაიკავებენ, უკრაინაში იარაღის წარმოება პრობლემატური გახდება. არის თუ არა შესაძლებელი ფრონტზე „საშობაო არდადეგების“ გამოცხადება - ცეცხლის დროებითი შეწყვეტა? სამწუხაროდ, მხარეები არ დაეთანხმნენ სამშვიდობო წინადადებას“, - ნათქვამია ბრიტანულ ჟურნალ „სფექთეითორში“ (The Spectator) გამოქვეყნებულ სტატიაში სათაურით „რატომ არ მოხდება საშობაო დაზავება რუსეთ-უკრაინის ომის ფრონტებზე“ (ავტორი - სვეტლანა მორენაცი, უკრაინელი ჟურნალისტი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
1914 წლის შობისწინა დღეებში, პირველი მსოფლიო ომის ფრონტებზე, დასავლეთ ევროპაში, უცნაური მოვლენები განვითარდა: ბრიტანელმა და გერმანელმა ჯარისკაცებმა სანგრებში იარაღი დააწყეს და ერთმანეთისაკენ გაემართნენ - გუშინდელმა მოწინააღმდეგეებმა ხელი ჩამოართვეს, გადაეხვივნენ, საჩუქრები გაცვალეს, დაღუპულთა ცხედრები ბრძოლის ველიდან გაიტანეს და, თქვენ წარმოიდგინეთ, ფეხბურთის თამაშიც კი მოასწრეს. ეს იყო ხანმოკლე, მაგრამ გრძნობიერი დაზავება ომის საშინელებების ფონზე.
გასულ კვირაში უნგრეთის პრემიერ-მინისტრი ვიქტორ ორბანი შეეცადა აეღორძინებინა კეთილი ნების გამოვლენის პრეცედენტები და ორივე მხარეს - რუსებს და უკრაინელებს - საშობაო სიმბოლური ცეცხლის სეწყვეტა სესთავაზა, რომლის დროსაც დაღუპულებისა და ტყვეების გაცვლა მოხდებოდა. მან დაურეკა ვლადიმერ პუტინს, მას მთელი ერთი საათის განმავლობაში ესაუბრა, შემდეგ კი, მოგვიანებით, განაცხადა, რომ უკრაინის პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ დაზავების წინადადება უარყოო. რა მოხდა სინამდვილეში?
შეხლა-შემოხლა მას შემდეგ დაიწყო, რომ ვოლოდიმირ ზელენსკიმ, როგორც კი გაიგო, რომ ვიქტორ ორბანი ვლადიმერ პუტინს ელაპარაკებოდა, უნგრელი ლიდერი სწრაფად გააკრიტიკა - „რატომ რეკავ კრემლში და ომზე, ჩემს დაუკითხვად, პუტინს ელაპარაკებიო“, თანაც საკმაოდ ირონიულად. უკრაინის პრეზიდენტმა უნგრეთის პრემიერ-მინისტრს სოციალური იქს-ქსელით მიმართა და დაწერა: „ჩვენ ყველას იმედი გვაქვს, რომ ვიქტორ ორბანი მოსკოვში მყოფ სირიელ დიქტატორს ბაშარ ასადს არ დაურეკავს და მას ერთსაათიან ლექციას არ წაუკითხავსო“. საერთოდ, ვოლოდიმირ ზელენსკის ადრეც გამოუხატავს თავისი რეაქცია თავშეკავებულად და დიპლომატიურად იმ მსოფლიო ლიდერების მიმართ, რომლებიც მოსკოვში რეკავენ და ვლადიმერ პუტინს ესაუბრებიან, მაგალითად, გერმანიის კანცლერის ოლაფ შოლცის მიმართაც, რომელიც გასულ თვეში, თავისი მშვიდობისმოყვარული იმიჯის ასამაღლებლად, ასევე ესაუბრა ვლადიმერ პუტინს. მაგრამ რაც შეეხება კონკრეტულად ვიქტორ ორბანს, მასთან მიმართებით ვოლოდიმირ ზელენსკიმ დამცინავად და ირონიული კომენტარი გააკეთა, სიტყვების თქმას არ მორიდებია. ეს გასაგებიცაა, რადგან უნგრელ პრემიერ-მინისტრს უკრაინელები ვლადიმერ პუტინის მოკავშირედ თვლიან. კიევი თვლის, რომ სწორედ ვიქტორ ორბანი ამუხრუჭებს და ხელს უშლის ევროკავშირის დახმარებას უკრაინისადმი.
თავის მხრივ, ვოლოდიმირ ზელენსკის ასეთი დამცინავი მიმართვის გამო, რომელშიც სირიელი დიქტატორი უნგრეთის პრემიერთან ერთად მოიხსენია, ვიქტორ ორბანი ნაწყენი დარჩა და განაცხადა, რომ უკრაინის პრეზიდენტი წინასწარ ისე იქცევა, რომ თავისი მოქმედებით მიანიშნებს, მასთან ცეცხლის საშობაო შეწყვეტაზე ლაპარაკი ზედმეტიაო. კრემლმაც შესაბამისი განცხადება გამოაქვეყნა და პასუხისმგებლობა უკრაინის ლიდერს დააკისრა - თითქოსდა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ ცეცხლის შეწყვეტის წინადადება უარყო. მაგრამ საქმე იმაშია, რომ უკრაინის პრეზიდენტს არ სეეძლო იმის უარყოფა, რაც მან არ იცოდა. როგორც მისმა მრცეველმა დიმიტრი ლიტვინმა განაცხადა, ვიქტორ ორბანს ვოლოდიმირ ზელენსკისათვის არ დაურეკავს და, შესაბამისად, დაზავების წინადადება არ განუხილავს. „უნგრეთს უკრაინისაგან ამგვარ თემაზე საუბრის ნებართვა არ აუღია. ჩვენ ნამდვილი მშვიდობა გვსურს და არა თვითრეკლამა. ჩვენ გვსურს უსაფრთხოების საიმედო გარანტიები და არა ცარიელი სიტყვების რახა-რუხი... რაც შეეხება დაღუპულთა ცხედრებისა და ტყვეების გაცვლას, ამას უკრაინა უნგრეთის გარეშეც აკეთებს და ვიქტორ ორბანის შუამავლობა არ გვჭირდება“.
საერთოდ, ვლადიმერ პუტინს ცეცხლის შეწყვეტა საერთოდ არ ჭირდება. მან თავისი განცხადება მოსაჩვენებლად და შეცდომაში შესაყვანად გააკეთა. იგი დროს აჭიანურებს და სულ უფრო მეტ ტერიტორიებს იპყრობს. თვითონ განსაჯეთ: მხოლოდ გასულ თვეში, ნოემბერში, რუსეთის ჯარებმა ხუთჯერ მეტი ტერიტორია დაიპყრეს (725 კბ.კმ.), ვიდრე მთლიანად 2023 წელს. შესაბამისად, ჩნდება კითხვა - რაში ჭირდება კრემლის ტირანს დაზავება და ბრძოლების შეწყვეტა?
უკრაინის ქალაქ პოკროვსკის ბედი (დონეცკის ოლქის ერთ-ერთი მთავარი ქალაქის) ბედი ბეწვზე ჰკიდია. ამ დღეებში იქ უკვე გაითიშა გაზი, ელექტროენერგია, წყალი, დაიხურა უდიდესი ქვანახშირის მაღარო, რომელსაც უკრაინისათვის „ოქროს ფასი“ აქვს - იქ კოქსურ ქვანახშირს მოიპოვებდნენ, რომლის გარეშე მეტალურგიული მრეწველობა გაჩერდება და შესაბამისად, ფოლადის უკმარისობის გამო, შეიზღუდება მძიმე სამხედრო ტექნიკის დამზადება.
როგორც რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრო აცხადებს, მოსკოვი საბრძოლო მოქმედებების შეწყვეტას და სამშვიდობო მოლაპარაკებების დაწყებას მხოლოდ იმ შემთხვევაში დათანხმდება, თუ კიევი „ხმელეთზე შექმნილ რეალიებს“ (ანუ ტერიტორიების ოკუპაციას) აღიარებსდა ვლადიმერ პუტინის პირობებს მიიღებს, რომელიც კრემლის ლიდერმა ივნისში განაცხადა: მათგან ყველაზე მნიშვნელოვანია უკრაინის ჯარების გაყვანა ოთხი ოლქიდან, ნატოში გაწევრიანებაზე უარის თქმა და რუსეთის მიმართ გამოცხადებული ყველა დასავლური სანქციის გაუქმება. თუ ეს პირობები არ შესრულდება, ან თუ დონალდ ტრამპი ვერ დასვამს თავის რუს კოლეგას მოლაპარაკების მაგიდაზე, გაგრძელდება უკრაინის წინააღმდეგ ომი, რუსული რაკეტების დაბომბვები, უშუქობა და უკრაინელი ხალხის ტანჯვა - შობის დღესასწაულისა და ახალი წლის დღეებშიც... ვიქტორ ორბანი მართალია ერთ საკითხში, როცა თქვა, რომ უკრაინას ყველაზე სახიფათო დღეები ჯერ კიდევ წინ ელოდება.
წყარო: https://www.spectator.co.uk/article/why-there-will-be-no-christmas-truce-in-ukraine/
ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს“ (ავტორი – კონ კოფლინი). პუბლიკაციაში განხილულია აშშ-ის პრეზიდენტის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული მეორადი სანქციების ათდღიანი ვადა და მოცემულია მათი სავარაუდო შედეგები.
გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:
დონალდ ტრამპმა, ალბათ, ყველაზე საუკეთესო და შესაფერისი დრო შეარჩია თავისი მეორადი ეკონომიკური სანქციების ახალი ვადის გამოცხადებისათვის, რომ რუსეთს ნავთობისა და გაზის გაყიდვით მიღებული შემოსავლები შეუმცირდეს და უკრაინაში ომი შეწყვიტოს.
დონალდ ტრამპს სამჯერ ეგონა, რომ ვლადიმერ პუტინი სამშვიდობო მოლაპარაკების აუცილებლობაში დაარწმუნა, მაგრამ სამჯერვე, როგორც კი სატელეფონო საუბარი მთავრდებოდა, რუსეთის არმია უკრაინული ქალაქების დასაბომბად რაკეტებსა და დრონებს უშვებდა.
აშშ-ის პრეზიდენტის მხრიდან იმის დაგვიანებული აღიარება, რომ „პუტინი მას თურმე ათამაშებდა და ომის გასაგრძელებლად დროს იგებდა“, იმას ნიშნავს, რომ როგორც იქნა, „ტრამპი აბობოქრდა“ და თავის რუს კოლეგას ათდღიანი ვადა დაუწესა ცეცხლის შესაწყვეტად. თუ კრემლი თეთრი სახლის მოთხოვნას არ დაეთანხმება, ძალაში შევა ახალი მომატებული საბაჟო ტარიფები იმ ქვეყნების მიმართ, რომლებიც რუსეთისაგან ნავთობს ყიდულობენ. სანქციის მიზანი და განხორციელების პროცედურა ასეთია: აშშ რუსული იაფი ნავთობისა და გაზის მოყვარული ქვეყნების – ინდოეთის, ჩინეთის (და ალბათ, თურქეთის და სხვების) მიერ წარმოებულ იმპორტირებულ პროდუქციაზე მომატებულ საბაჟო ტარიფებს დააწესებს. მათი ფასი იმდენად გაძვირდება, რომ ამერიკაში მყიდველი აღარ ეყოლება, ანუ ინდური და ჩინური კომპანიები დაზარალდებიან. ზარალის თავიდან ასაცილებლად იგივე ქვეყნები იძულებულნი გახდებიან, რომ რუსეთისაგან ნავთობისა და გაზის შესყიდვა შეწყვიტონ, რის შედეგადაც რუსეთს შემოსავლები შეუმცირდება, ანუ კრემლს აღარ ექნება თანხები უკრაინასთან ომის გასაგრძელებლად. რუსეთი ცეცხლს შეწყვეტს და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე დათანხმდება.
კონგრესში ზოგიერთი დეპუტატი უფრო რადიკალურად არის განწყობილი, რომლებიც 500%-იან სანქციების დაწესებას მოითხოვენ.
უეჭველია, რომ დონალდ ტრამპი სერიოზულად არის განწყობილი. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ მან იძულებული გახადა იაპონია და ევროკავშირი სავაჭრო ხელშეკრულებების დადებისას აშშ-ის მოთხოვნებზე დათანხმებულიყვნენ, განა თეთრი სახლი კრემლის წინაშე უკან დაიხევს?
როგორც კი ინდოეთი და ჩინეთი მტკივნუულ დარტყმას იგრძნობენ ამერიკასაგან, ისინი იძულებულნი გახდებიან რუსეთისაგან ნავთობ-გაზის შესყიდვა შეამცირონ (ან საერთოდ შეწყვიტონ). ამით დაინგრევა ვლადიმერ პუტინის გენერალური გეგმა რუსეთის იმპერიული ძლიერების აღდგენის შესახებ.
რუსეთი უკრაინის ფრონტზე წარუმატებლობას განიცდის. მართალია, კრემლმა დრონებითა და რაკეტებით უკრაინული ქალაქების დაბომბვა გააძლიერა, მაგრამ ფაქტია, რომ მაისში დაწყებულ შეტევას რუსეთის არმიისათვის რაიმე მნიშვნელოვანი წარმატება არ მოუტანია. ვლადიმერ პუტინი ბოლო დროს მუდმივად ცდილობს რომელიმე მსხვილი უკრაინული ქალაქის დაპყრობას, მაგრამ უშედეგოდ – პოკროვსკს და კონსტანტინოვკას ისევ უკრაინელები აკონტროლებენ. უკრაინელები მამაცურად იბრძვიან, რუსები უამრავ ჯარისკაცს კარგავს – კრემლის ზარალმა უკვე მილიონს მიაღწია დაღუპულებისა და დაჭრილების სახით. ეს ნიშნავს ყოველდღიურად 1080 რუსი მებრძოლის დაღუპვა-დასახიჩრებას.
ასევე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთი ათასკილომეტრიან ფრონტის ხაზზე რაიმე წარმატებას მიაღწევს მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპი უკრაინას მეტ იარაღს მიაწვდის. უკრაინელებს თუ იარაღი საკმარისი რაოდენობით ექნებათ, ისინი რუსებს უკან დაახევინებენ და საეჭვოა პუტინმა ის ტერიტორია შეინარჩუნოს, რაც ბოლო დროს დაიპყრო. კრემლს ირანის იმედიც აღარ ექნება, რადგან თეირანი მნიშვნელოვნად არის დასუსტებული ისრაელთან (და აშშ-სთან) ამასწინანდელი საჰაერო შეტაკების გამო.
არის იმის ნიშნებიც, რომ თვითონ ვლადიმერ პუტინს მისსავე გარემოცვაში ბევრი არ ეთანხმება, რასაც მოსკოვში მიმდინარე საკადრო წმენდა მოწმობს. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ჩინოვნიკი სიცოცხლეს თვითმკვლელობით ამთავრებს, ცნობილი ოლიგარქები კი ქვეყნიდან გაქცევის დროს იქნენ დაკავებულები. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ოფიცერი, რომლებსაც ყოფილ თავდაცვის მინისტრთან სერგეი შოიგუსთან ახლო ურთიერთობა ჰქონდათ, დაპატიმრებულები იქნენ კორუფციის ბრალდებით.
იმ სიძნელეების მასშტაბს, რასაც ვლადიმერ პუტინი შეეჯახა ომის გამო, მოწმობს ის ფაქტი, რომ იგი იძულებული გახდა გასულ კვირას ყოველწლიური სამხედრო-საზღვაო აღლუმის ჩატარება გაეუქმებინა – უკრაინაში განცდილი დიდი დანაკარგების გამო.
ამრიგად, დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილება ვადების შემცირების თაობაზე დროულია – ის იმ დროს იქნა მიღებული, როცა ვლადიმერ პუტინს, ყოყოჩობის მიუხედავად, ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაციის“ გაგრძელების ვარიანტები უმთავრდება.
თუ რუსეთის პრეზიდენტი გამოფხიზლდება და მიხვდება, რომ მას უკრაინაში ომის მოგების შანსი არ აქვს, მას სხვა არჩევანი არ ექნება იმის გარდა, რომ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას დათანხმდეს – ცეცხლი შეწყვიტოს და სამშვიდობო მოლაპარაკება დაიწყოს.
