USD 2.7070
EUR 3.1344
RUB 3.3058
თბილისი
«The Independent» (დიდი ბრიტანეთი): „უკრაინის დახმარების მსურველთა კოალიციის“ პარიზულმა სამიტმა დაადასტურა, რომ აშშ-სა და ევროპას ერთმანეთისაგან „უთანხმოების ოკეანე“ აშორებთ“
თარიღი:  342

ბრიტანული გაზეთის „ინდეფენდენთის“ (The Independent) 30 მარტის ნომერში გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „უკრაინის დახმარების მსურველთა კოალიციის“ პარიზულმა სამიტმა დაადასტურა, რომ აშშ-სა და ევროპას ერთმანეთისაგან უთანხმოების ოკეანე აშორებთ“, რომლის ავტორია მერი დეჟევსკი, ცნობილი ბრიტანელი ჟურნალისტი. „სრულიად აშკარაა, რომ აშშ-ისა და ევროპის ურთიერთდამოკიდებულებაში კრიზისი დაიწყო, რომელიც უკრაინა-რუსეთის ომის მიმართ სხვადასხვა პოზიციით არის განპირობებული“, - ნათქვამია პუბლიკაციაში.

გთავაზობთ სტატიას მცირე შემოკლებით:

ძალიან ეცადნენ კირ სტარმერი და ემანუელ მაკრონი მიეჩქმალათ გასულ კვირას პარიზში გამართულ სამიტზე მომხდარი ფაქტი, მაგრამ არ გამოვიდათ: აშკარაა, რომ სამიტი უკრაინისადმი  სოლიდარობის კი არა, ტრანსატლანტიკური უთანხმოების სიმბოლო გახდა.

მიუხედავად იმისა, რომ ბრიტანეთის პრემიერი და საფრანგეთის პრეზიდენტი სამიტზე თანათავმჯომარეობდნენ, სამიტის შემდეგ პრეს-კონფერენციები მათ ცალ-ცალკე ჩაატარეს. როგორც კირ სტარმერმა აღნიშნა ეს უკვე მეოთხე შეხვედრაა, რომელზეც განიხილება საკითხი ე.წ. „მსურველთა კოალიციის“ (ბრიტანული ვერსიით) თუ „დამამშვიდებელი ძალების“ (ფრანგული დ გერმანული ვერსიით) შექმის თაობაზე. ამჯერად ბრიტანელი და ფრანგი ლიდერები სეეცადნენ, რომ აშშ-სგან თავი შორს დაეჭირათ და თეთრი სახლის უკრაინულ ძალისხმევაში არ ჩარეულიყვნენ.

გარეგნულად ისე ჩანდა, რომ ორივეს პოზიტიური განწყობა ჰქონდათ დონალდ ტრამპის მიმართ. მაგრამ მათი შემხედვარე, შთაბეჭდილება ისეთი იყო, რომ ორივე ელოდებოდა აშშ-ის სამშვიდობო ძალისხმევის ჩაშლას და ამიტომ სხვა სტრატეგია ჰქონდათ შემუშავებული - მათ შორის, ომის გაგრძელებას და სანქციური ზეწოლის გაძლიერებას რუსეთზე, რომელიც იძულებული გახდებოდა უკრაინის პირობები მიეღო.

სრულიად ნათელი გახდა რომ დასავლეთის ქვეყნების ალიანსი ნამდვილად არის ისეთ კრიზისში, რომელიც მათთვის გადაულახავი შეიძლება აღმოჩნდეს.

ერთი მხრივ - ჩვენს წინაშეა ამერიკის შეერთებული შტატები დონალდ ტრამპის ლიდერობით, რომლის ადმინისტრაცია - და რა თქმა უნდა, მისი საკვანძო თანამდებობის პირები - ევროპისადმი ზიზღის გამოვლენის გარდა სხვას არაფერს გვაჩვენებენ. ამის ბოლო ნათელი დადასტურებაა დონალდ ტრამპის გარემოცვის სკანდალური მიმოწერა Signal-ით (ინფორმაციის სწრაფი გაცვლა-გამოცვლის მესენჯერით) საუბრის დროს, რომლის დროსაც ისინი ევროპელებს „საცოდავებს“, „სხვისი ხელის შემყურეებს“, „ნასუფრალის მჭამელებს“ უწოდებენ და რომლებიც არ იმსახურებენ იმას, რომ მათ ვინმემ დახმარების ხელი გაუწოდოს.

მანამდე კი, როგორც ყველამ დაინახა, ამერიკის ადმინისტრაციამ ოვალურ კაბინეტში საჯაროდ „გაწკეპლა“ ევროპული ქვეყნის - უკრაინის პრეზიდენტი ვოლოდიმირ ზელენსკი, უფრო ადრე კი, მიუნჰენის უსაფრტხოების კონფერენციაზე აშშ-ის ვიცე-პრეზიდენტი ჯეი დი ვენსი ხისტი ანტიევროპული სიტყვით გამოვიდა, თავდაცვის მინისტრმა პიტ ჰეგსეტმა კი განაცხადა, რომ ევროპა აშშ-სათვის მეორეხარისხოვანი გახდა.

აშშ დღეს, ევროპელების ნაცვლად, რუსებს ელოლიავებიან: დონალდ ტრამპსა და ვლადიმერ პუტინს შორის, ბოლო დროს, როგორც მინიმუმი, ორი ხანგრძლივი სატელეფონო საუბარი გაიმართა, ასევე აშშ-ის პრეზიდენტის სპეციალური დესპანის სტივ უიტკოფის ვიზიტი მოსკოვში. რუსული ვოიაჟის შემდეგ მან ფართო ინტერვიუ მისცა თაკერ კარლსონს, რომელშიც აგდებულად და დამცინავად ილაპარაკა ბრიტანეთისა და საფრანგეთის გეგმებზე უკრაინისადმი მხარდაჭერის მიმართ: „მათ ქცევაში პოზიორობა და პროვოკატორობაა შეთავსებული“, მათ უინსტონ ჩერჩილის კომპლექსი ახასიათებთ.

მეორე მხრივ, ჩვენს წინაშეა ევროპა, რომელიც ასევე კრიზისშია. ამას წინათ პარიზში სამიტი ჩატარდა, სადაც ვოლოდიმირ ზელენსკის წითელი ფარდაგი გაუფინეს უკრაინის დროშის ფერებით, ხოლო ემანუელ მაკრონი მას მეტი იარაღის მიწოდებას დაპირდა. პრაქტიკულად ყველა სამხედრო ხარჯების გაზრდაზე ლაპარაკობდა, ხოლო კირ სტატრმერმა რუსები არასერიოზულ ქცევაში დაადანაშაულა და განაცხადა, რომ ისინი მხოლოდ თამაშობენ და არავითარი მშვიდობა არ სურთ.

ვაშინგტონი აღიარებს არასასიამოვნო სიმართლეს, რომ კიევმა ომი, ფაქტიურად, წააგო და თვლის, რომ ახლა პრიორიტეტი უნდა იყოს უკრაინის დანაკარგების შემცირება - როგორც ეკონომიკის ნგრევის, ასევე ცოცხალი ძალის დაღუპვა-დასახიჩრების თვალსაზრისით. მაგრამ რეალობა ისაა, რომ უკრაინის ბედი არ განსაზღვრავს აშშ-ის ბედს, რომელიც ევროპისაგან შორს, ოკეანისიქით მდებარეობს და ტავის მთავარ საფრთხედ ჩინეთს თვლის. ევროპის ბედზე კი უკრაინის ბედი პირდაპირ გავლენას მოახდენს.

ევროპაში გაბატონებულია აზრი, რომ რუსეთმა უკრაინასთან ომით არანაირი სარგებელი არ უნდა მიიღოს, კრემლი უნდა დაისაჯოს, ხოლო უკრაინამ სუვერენიტეტი უნდა შეინარჩუნოს. ევროპელი ლიდერები თვლიან, რომ უკრაინის ბედი ევროპას უფრო აღლვებს, ვიდრე შეერთებულ სტატებს.

ვაშინგტონის აგდებული დამოკიდებულება ევროპელებისადმი განპირობებულია ღრმა ისტორიული ფესვებით და ამიტომ ეს პარიზისა და ლონდონისათვის შოკისმომგვრელი არ უნდა იყოს. შეიძლება ითქვას, რომ დონალდ ტრამპის ხედვები უფრო მეტად „ნახევარსფერულია“, ვიდრე „იზოლაციონისტური“. ევროპის ქვეყნებსის ვერ ახერხებენ ხოლმე არამარტო აშშ-სტან მოლაპარაკებას, არამედ ერთმანეთთანაც, როცა საქმე სამხედრო ოპერაციების დაწყებას ეხება. გავიხსენოთ, რომ საფრანგეთი ერაყში შეჭრის კატეგორიული წინააღმდეგი იყო, რაც სერიოზულ უთანხმოებას იწვევდა ვაშინგტონთან და ლონდონთან. ბერლინს შედარებით უფრო სემრიგებლური პოზიცია ჰქონდა..

მაგრამ უკრაინის ომი სხვებისაგან იმით განსხვავდება, რომ აშშ-მა დემონსტრაციულად უარი განაცხადა ევროპის პოზიციის მხარდაჭერაზე. თეთრი სახლი საომარი მოქმედებების შეწყვეტას რუსეთთან ურთიერთობის ნორმალიზებით ცდილობს და სურს აღადგინოს ის, რასაც „დიდი სახელმწიფოების ურთიერთობა“ ჰქვია - სწორედ ისინი წყვეტდნენ ოდესღაც მსოფლიოს ბედს. და თუ ვაშინგტონის ძალისხმევა უკრაინის კონფლიქტის დარეგულირების მიზნით წარმატებით არ დასრულდება, მაშინ მისთვის პრიორიტეტული გახდება  სწორედ „დიდი ორიანის“ ერთმანეთთან ურთიერთობა. ერვოპა, რომელსაც აშშ თავის „უკანა ეზოდ“ თვლის, იძულებული გახდება თვითონ დაიწყოს დამოუკიდებლად ამ პრობლემის მოგვარება.

სირთულე გამოიხატება იმით, რომ აშშ-ის მკვეთრი შებრუნება რუსეთისაკენ ძალიან ნაადრევად და ძალზე სწრაფად მოხდა. ევროპამ ვერ მოასწრო ძლიერი თავდაცვითი პოტენციალის შექმნა. ამერიკასაც და ევროპასაც შეუძლიათ უკრაინა ბედის ანაბარად მიატოვონ. აშშ-სა და ევროპას შორის მზარდი უთანხმოება მიანიშნებს იმაზე, რომ ამერიკის ჯარების 80-წლიანი ყოფნა ევროპაში თავის დასასრულს უახლოვდება.

ასეთი პერსპექტივა - დიახ, ეს ჯერ კიდევ პერსპექტივაა და არა მტკიცე რწმენა იმისა, რომ ეს ნამდვილად ასე იქნება -  უკვე იწვევს შეშფოთებას ნატოს წევრი ქვეყნების რამდენიმე თაობაში -  დაფუძნებლებში და მოგვიანებით გაწევრიანებულებში - რომლებისთვისაც ალიანსი არა უბრალოდ მოცემულობა იყო, არამედ გარანტია იმისა, რომ ისინი (და მათი ხედვები მსოფლიოს მიმართ) ისტორიის სწორ მხარეზე იმყოფებიან. როგორც ჩანს, ეს ეპოქა მთავრდება.

წყარო: https://www.independent.co.uk/voices/paris-ukraine-coalition-willing-america-europe-b2722817.html

ანალიტიკა
კრემლს ომის შეწყვეტის მზაობა ჯერ კიდევ არ აქვს და რუსეთის ეკონომიკის შეწირვასაც არ ერიდება - გიორგი კობერიძე
დღევანდელი რუსული ბეჭდური პრესა ივლისის თვეში ეკონომიკური ვითარების დამძიმებაზე საუბრობს - რაც რუსეთის დახურული სისტემის პირობებში საკმაოდ იშვიათი მოვლენაა. გაზეთები აღნიშნავენ, რომ: საშუალოდ 12%-ით მოხდა რუსეთში კომუნალურები გადასახადების ზრდა. გაძვირდა პურის ფასიც, არადა ხორბლის ფასი გაიაფდა. მშენებლობის ბიზნესი დაეცა და ქარხნები იხურება.
 
მიზეზი? მუშახელის კატასტროფული დეფიციტი ბაზარზე, რასაც ადამიანური რესურსების კლების ხარჯზე ემატება მოთხოვნის ბუნებრივი შემცირება - რუსების ნაწილი ფრონტზე კვდება, ნაწილი კი ქვეყნიდან გარბის. დარჩენილი კვალიფიციური მუშახელი კი სამხედრო ინდუსტრიაშია მობილიზებული. იაფ ხორბალს რუსეთი თავის მოკავშირეებს საბითუმო ფასებში ყიდის, ხოლო ბაზარზე შემოსავლის შესანარჩუნებლად კრემლთან დაახლოებული პურის მსხვილი მეწარმეები მის ფასს ზრდიან.
 
ამას კი ემატება სანქციები. დღეს ევროპის მხრიდან სანქციების მე-18 პაკეტი დამტკიცდა, რომელიც რუსეთის ნავთობისა და გაზის ინდუსტრიას ურტყამს. 47.6 დოლარი - ესაა ის თანხა, რომელზე ძვირადაც ნავთობს არ შეიძენს ევროკავშირი და ბრიტანეთი რუსეთისაგან, რომელსაც გათვლა 60 დოლარზე ჰქონდა. კრემლს რომ მყარი მოგება ჰქონდეს 70 დოლარად უნდა ჰყიდდეს ბარელს. სანქციების მიხედვით ნორდ სტრიმების გაზსადენები აღარ ამუშავდება. ამას ემატება რუსულ ჩრდილოვან ფლოტზე დევნაც, რომელიც სხვა ქვეყნების დროშის ქვეშ მცურავი ხომალდების დახმარებით ცდილობდა რუსული ნავთობის ევროპაში გაყიდვას და სანქციების გვერდის ავლას.
 
ამ ფონზე მნიშვნელოვანია ისიც, რომ რუსეთში ტოტალიტარული მმართველობა კიდევ უფრო უჭერს მოსახლეობას: ქვეყანაში 5500 აკრძალული საიტი, მუსიკა, საინფორმაციო საშუალება, კოდური სიტყვა, ფილმი და გამოთქმაა, რისი მოძიებაცა და ნახვაც არ შეიძლება, მათ შორის არც VPN-ის გამოყენებით. თუ ნახავ ჯერ დაგაჯარიმებენ, შემდეგ ჯერზე კი პასუხისგებაში მისცემენ შენს თავს.
 
მზარდი ინფლაციისა და ძირითადი რესურსების სამხედრო წარმოებასა თუ ფრონტზე მობილიზების ფონზე ეკონომიკური პერსპექტივა კარგად არ გამოიყურება. არსებობს ვარაუდი, რომ გვიანი შემოდგომიდან რუსეთი კიდევ უფრო მეტი ბანკნოტების დაბეჭდვას აპირებს.
 
მუშახელის დეფიციტის ფონზე ინდური პრესა საუბრობდა პოტენციურ გეგმაზე, რომლის მიხედვითაც რუსეთი წლის ბოლომდე მილიონი ინდოელი მუშახელის რეკრუტირებას აპირებს, თუმცა ამ ამბავმა რუსეთში დადებითი რეაქცია არ გამოიწვია, რის გამოც რუსეთის შრომის მინისტრმა აღნიშნული ინფორმაცია უარყო. მიუხედავად ამისა, მარტო წელს რუსეთში 71,817 ინდოეთის მოქალაქეზე გაიცა ოფიციალური სამუშაო ნებართვა. ეს რაც ლეგალურად ჩანს, და რაც არა ის კიდევ სხვაა. ინდოელების გარდა რუსეთში დიდი რაოდენობით არიან შუა აზიელები და ჩინელები.
 
ამ ვითარებაში ფრონტზე რუსეთის ვითარება არასახარბიელოა. დონეცკის მონაკვეთზე მომარაგების გზას უკვე ეწოდა "სიკვდილის ხაზი", სადაც უკრაინული დრონები ყველაფერს ბომბავენ რაც კი გადაადგილდება. მიუხედავად ამისა, რუსეთი არ წყვეტს ცოცხალი ძალის მობილიზებას და დონეცკის ოლქის დასავლეთ ნაწილში, პოკროვსკის სექტორზე დაწოლას. რუსეთის მხრიდან ყველა გათვლა ისეთი იყო, რომ პოკროვკი ჯერ 2024 წლის ბოლომდე უნდა აეღოთ, შემდეგ 2025 წლის მარტამდე, ახალი თარიღი 2025 წლის 9 მაისი იყო, შემდეგ კი ამ სექტორზე დაწყებული შეტევის ერთი წლის თავი, ანუ ივლისი. მაგრამ ერთი წლის თავზე რუსები ჯერ კიდევ არ არიან ქალაქის ფარგლებში შესულები. ზოგადად პოკროვკისაკენ გაჭრას რუსები 2024 წლის თებერვლიდან ცდილობენ, ავდიივკას დაცემის შემდეგ.
 
დასავლური მედია ამბობს, რომ რუსული ზაფხულის შეტევის მხოლოდ პირველი ფაზა ვიხილეთ ჯერ და რომ მეორე ფაზა ჯერ კიდევ წინააო. ისინი 150 ათას დამატებით რუს, კორეელ და სხვა ქვეყნებიდან დაქირავებულ სამხედროებზე საუბრობენ და ახალი მიმართულებით გაჭრას არ გამორიცხავენ, ან ძველ სექტორებზე მათ გადანაწილებასა და უკრაინულ პოზიციებზე დაწოლის გაძლიერებას.
 
კრემლი ტრამპის მიერ მიცემულ 50 დღიან ვადას მაქსიმალური შეტევისათვის გამოიყენებს და ამაში უცნაური არაფერია. მთავარია რამხელა იქნება მსხვერპლი და გამოფიტვა. როგორც ამერიკის სახელმწიფო მდივანმა აღნიშნა, მხოლოდ წელს რუსეთს 100 ათასი მოკლული ჰყავს. მან ხაზი გაუსვა ფაქტს, რომ საუბარია მოკლულ სამხედროებზე და არა დაჭრილებზე, დაშავებულებზე ან ტყვეებზე. რუსეთი წლებია იმით პოზიციონირებს, რომ თითქოს ბოლო სამხედრომდე და ბოლო საკვებამდე შეუძლია იომოს. ასეთი რამ არცერთ სახელმწიფოს არ შეუძლია, მაგრამ კრემლს რომ ომის შეწყვეტის მზაობა ჯერ კიდევ არ აქვს და რუსეთის ეკონომიკის შეწირვასაც არ ერიდება - ეს უკვე ვნახეთ. და ისიც ნათელია, რომ ახლა ომს სერიოზული გამოფიტვის სახე აქვს მიღებული, რის გამოც დამატებითი მოთამაშეებისა და სახელმწიფოების ირიბი ჩართვა კიდევ უფრო მზარდია.
 
პუტინმა ისიც კარგად იცის, რომ ომის შეწყვეტა სხვა მიზეზითაცაა საშიში - ამდენი სამხედროსა და ციხეებიდან გამოსული, თუ მობილიზებული კრიმინალის რესოციალიზაცია ძალიან რთული იქნება, მით უფრო გართულებული ეკონომიკური ვითარებიდან გამომდინარე. თუმცა ყველაფერს აქვს თავისი ზედა ზღვარი - ეკონომიკის გამძლეობასაც, მსხვერპლის რაოდენობასაც და გამარჯვების რწმენასაც.
 
სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.