USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
«The New York Times» (აშშ): „უკრაინას ჯარისკაცები არ ჰყოფნის, არმიის სარდლობა და ქვეყნის ხელისუფლება პრობლემის წინაშე დგას, მოსახლეობაში კი უკმაყოფილების ნიშნები ჩანს“
თარიღი:  

ამერიკული გაზეთის „ნიუ-იორკ თაიმსის“ (The New York Times) 12 თებერვლის ნომერში გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „უკრაინას ჯარისკაცები არ ჰყოფნის, არმიის სარდლობა და ქვეყნის ხელისუფლება პრობლემის წინაშე დგას, მოსახლეობაში კი უკმაყოფილების ნიშნები ჩანს“ (ავტორი - ენდრიუ კრამერი, „ნიუ-იორკ თაიმსის“ ბიუროს ხელმძღვანელი კიევში).

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

უკრაინელი ჯარისკაცები იბრძვიან გაყინულ, ტალახიან ტრანშეებში, რომლებიც რუსების არტილერიის მიზანში აქვს ამოღებული, ან ქალაქის ქუჩებში ომობენ - დანგრეულ-აფეთქებული და დამწვარი შენობების ლაბირინთებში. უკრაინის არმიას ცოცხალი ძალის დიდი დანაკლისი აქვს, ჯარისკაცებს სიკვდილის საფრთხე ყოველი მხრიდან ემუქრებათ.

იმ დროს, როცა არმიის იარაღითა და ტექნიკით მომარაგების საკითხი უფრო მეტად დასავლეთის კომპეტენციაშია, არმიის ცოცხალი ძალით შევსება შიდაპოლიტიკურ პრობლემას წარმოადგენს. მობილიზაციაზე უკრაინაში დიდი ხანია მსჯელობენ და დაობენ, კანონპროექტი ვერზოვნა რადაში (პარლამენტში) პირველი მოსმენით უკვე მიღებულია, თუმცა საკანონმდებლო აქტის რიგ დებულებებს ბევრი მოქალაქე მიუღებლად თვლის. მართალია, კიევის ქუჩებში აქა-იქ უკვე საპროტესტო აქციებიც იმართება, მაგრამ „ხალხის მსახურებს“ მიაჩნიათ, რომ ყველაფერს აკეთებენ მოსახლეობის კეთილდღეობისათვის.

მობილიზაცია გახდა ერთ-ერთი მიზეზი იმისა, რომ პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ პოსტიდან შეიარაღებული ძალების მთვარსარდალი ვალერი ზალუჟნი მოხსნა. საერთოდ, არმიაში დამატებითი ცოცხალი ძალის გაწვევაზე ლაპარაკი დიდი ხანია მიდიოდა, მაგრამ არც სამხედროს და არც სამოქალაქო ხელისუფლებას არც სურდა თავის ატკივება, რადგან ომის დროს ჯარის დამატებითი კონტინგენტით დაკომპლექტება მოსახლეობაში ნეგატიურ განწყობას იწვევს. არმიის სარდალი ზალუჟნი ცოცხალ ძალას ითხოვდა, პრეზიდენტი და მთავრობა კი თავს იკავებდნენ და გადაწყვეტილების მიღებას აჭიანურებდნენ. შესაბამისად, უკმაყოფილება მათ შორის მატულობდა.

სამხედროვალდებულ ახალგაზრდებს აშინებთ პოზიციური ბრძოლის მკაცრი რეალობა. სიკვდილი არავის არ სურს, მაგრამ ისინი მაინც იხოცებიან სარტილერიო ჭურვების აფეთქებით, უპილოტო დრონების შეტევით, სნაიპერების მიერ გასროლილი ტყვიით... რუსულმა ნაღმებმა ათასობით უკრაინელს ფეხები მოაწყვიტა და ინვალიდი გახადა. გაუსაძლის სიტუაციას ამძიმებს მღრღნელების შემოსევა ბლინდაჟებში და ტრანშეებში...

მობილიზაციის შესახებ კანონპროექტში ჯარში გაწვევის ასაკი შემცირებულია, რაც, ერთი მხრივ, შესაძლებლობას მისცემს უკრაინის არმიას ჯანმრთელი ჯარისკაცებით შეივსოს, მაგრამ მეორე მხრივ, ეს ყველაფერი სამომავლო გრძელვადიან საფრთხესთანაც არის დაკავშირებული - დემოგრაფიულ პრობლემასთან.

ისევე როგორც ყველა პოსტსაბჭოთა რესპუბლიკაში, უკრაინაშიც 20-წლიანი ასაკის მქონე ტაობა საკმაოდ მცირერიცხოვანია - მიზეზი ისაა, რომ საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ, 1990-იან წლებში განვითარებული გაჭიანურებული ეკონომიკური კრიზისის პირობებში შობადობის დონემ ძალიან მოიკლო. ამის გამო უკრაინაში ამჟამად 40-წლის ასაკის მქონე მოქალაქეები სამჯერ მეტია, ვიდრე 20 წლის ასაკის მქონენი.

თუ ფრონტზე აქტიურად იქნება გაწვეული 20 წლის ახალგაზრდები და თუ გავითვალისწინებთ მწარე რეალობას - მათი დაღუპვის დიდ ალბათობას, ამით კიდევ უფრო შემცირდება უკრაინელი ახალგაზრდების რაოდენობა, რაც დემოგრაფიულ კატასტროფას გამოიწვევს, საფრთხეს შეუქმნის ქვეყნის უსაფრთხოებას და ეკონომიკურ განვითარებას.

ახალწვეულების მდგომარეობის გათვალისწინებით - მათთვის, ვისაც ჯერ შვილები არ ჰყავთ და სურვილი აქვთ, რომ ჰყავდეთ (ფრონტზე სავარაუდო დაღუპვის შემდეგ), პარლამენტი განიხილავს კანონპროექტს იმ ჯარისკაცთა უსასყიდლოდ მომსახურებისათვის, რომლებსაც სპერმის გაყინვა უნდათ, რათა თუ ისინი ომიდან შინ აღარ დაბრუნდებიან, ცოლებმა და ქალმა-პარტნიორებმა მეუღლეებისა და შეყვარებულების სპერმით დაორსულება შეძლონ.

უკრაინის საკადრო რეზერვი მნიშვნელოვნად შემცირდა იმის გამოც, რომ ქალები ომს გაურბიან (საზღვარგარეთ), მამაკაცები კი ფრონტზე წავიდნენ საბრძოლველად. დაირღვა ოჯახების წევრებს შორის სოციალური კავშირი.

უკრაინის არმიის ცოცხალი ძალით შევსება ძირითადად დასავლეთ უკრაინის რეგიონების მოსახლეობით ხდება, სადაც შედარებით უფრო მაღალია პატრიოტული განწყობის დონე, ვიდრე ქვეყანაში მთლიანად. მაგრამ მარჩენალი მამაკაცისა და მეუღლის დაღუპვა იქაც მტკივნეული აღმოჩნდა ბევრი ოჯახისათვის. ამას წინათ ივანო-ფრანკოვსკის ოლქის ერთ-ერთ სოფელში მოსახლეობამ სამხედრო კომისარიატის მოქმედება გააპროტესტა, სიტუაცია თითქმის ფიზიკური ძალის გამოყენებამდე მივიდა. ეს ინციდენტი შეიძლება სამომავლო არასასიამოვნო მოვლენების მაუწყებელი იყოს.

რაც შეეხება ფრონტს... სამხედრო ანალიტიკოსები თითქმის ერთხმად თვლიან, უკრაინამ ამერიკული იარაღი მიმდინარე წელს რომც მიიღოს (რაც ძალიან საეჭვოა!), არმია უკეთეს შემთხვევაში მხოლოდ ფრონტის ხაზის შენარჩუნებას შეძლებს (შეტევაზე ლაპარაკი ზედმეტია!), უარეს შემთხვევაში კი უკან დაიხევს. კიევი, რასაკვირველია, ყველანაირად ცდილობს, რომ სიმტკიცე აჩვენოს - ფრონტის ხაზზე თუ არა, მტრის ღრმა ზურგში მაინც მოწყობილი დივერსიებისა და დარტყმების სახით.

წყარო: https://www.nytimes.com/2024/02/11/world/europe/ukraine-soldier-draft.html

 

მსოფლიო
«Bloomberg» (აშშ): „ევროპა მორიგი ენერგეტიკულ კრიზისის წინაშე დგება: ზამთრის მოახლოების კვალობაზე, გაზზე ფასები მატულობს“

„როგორც ჩანს, წლევანდელი ზამთარი, შარშანდელ თბილთან შედარებით, ამჯერად უფრო ცივი იქნება. უკვე ისე აცივდა, რომ ევროპის გაზსაცავები სწრაფად ცარიელდება“, - ნათქვამია ამერიკული საინფორმაციო-ანალიტიკური სააგენტოს „ბლუმბერგის“ (Bloomberg) მიერ გამოქვეყნებულ სტატიაში სათაურით „ევროპა მორიგი ენერგეტიკულ კრიზისის წინაშე დგება: ზამთრის მოახლოების კვალობაზე, გაზზე ფასები მატულობს“ (ავტორები - ანა შირიაევსკა და პრისცილა აზევედო).

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

შარშან ევროპაში უჩვეულოდ თბილი ზამთარი იყო და რუსული გაზის შეწყვეტის მიუხედავად, გაზსაცავებში ჩატვირთული საწვავი ევროპელებმა გაზაფხულამდე იმყოფინეს, პლის გამონახეს დამატებითი ალტერნატიული წყაროებიც... მაგრამ ახლა, როცა პროგნოზით თანდათანობით აცივდება, გაზის ფასები უკვე მატულობს და უკრაინის ტერიტორიაზე გამავალი მილსადენითაც ევროპა გაზს ვეღარ მიიღებს, ექსპერტების თქმით, ენერგეტიკული კრიზისის წინამძღვრები აშკარად ისევ იქმნება. არადა, ევროპა ჯერაც ვერ გამოსულა მთლიანად ორი წლის წინანდელი შოკისაგან, როცა ერთი კუბური მეტრი გაზის ფასი „ცას სწვდებოდა“.

რა თქმა უნდა, გაზის წლევანდელი ფასები 2022 წლის რეკორდულ ფასებზე მცირეა, მაგრამ მატება მაინც საგრძნობია, ანუ მოსახლეობის კეთილდრეობა მცირდება, ცხოვრების დონე ეცემა და მწარმოებელთა კონკურენტუნარიანობა უარესდება.

ზამთრის ყველაზე ცივ თვეებში გაზსაცავები მაშველი რგოლის როლს ასრულებენ, მაგრამ ნოემბრის სიცივეების გამო მოსახლეობაში გაზზე მოთხოვნა სწრაფად გაიზარდა. გარდა ამისა, ევროპაში ქარის ელექტროსადგურები ძირითადად უქმად დგანან, რადგან ქარის სიჩქარე დაბალია. შესაბამისად, მატულობს გაძვირებული გაზის გამოყენება ელექტროენერგიის წარმოებისთვის, რაც ბუნებრივია, ელექტროდენის ფასს ზრდის.

დღეისათვის რუსული გაზით - უკრაინის ტერიტორიაზე გამავალი მილსადენის მეშვეობით -  ევროკავშირის რამდენიმე წევრი ქვეყანა სარგებლობს, მათ შორის სლოვაკეთი და უნგრეთი. უკრაინასა და რუსეთს შორის დადებული სტრანზიტოს შეთანხმების ვადა დეკემბრის ბოლოს იწურება. კიევი აცხადებს, რომ კონტრაქტს აღარ გაახლებს. უნგრეთსა და სლოვაკეთს ენერგეტიკული უზრუნველყოფას საფრთხე ემუქრება.

ცივი ზამთრის გამო ცუდ დღეში ჩავარდება გერმანიაც. 2022 წელს ბერლინმა მიიღო გადაწყვეტილება, რომ გაზი თავისი გაზსაცავებისათვის მსოფლიო ბაზარზე რეკორდული ფასებით ეყიდა, თუმცა ამჟამად სხვა სიტუაციაა. გაზზე მაღალი ფასების გამო ბევრი ქარხანა წარმოებას ამცირებს ან სულაც ჩერდება. გამოდის, რომ მესამე წელია ევროპის უდიდესი ეკონომიკა, ენერგონედლეულის უკმარისობის გამო, ზეწოლას განიცდის.  გერმანიაში კი თუ სიტუაცია გაუარესდება, ეს ნიშნავს, რომ კრიზისის ვირუსი სხვა ქვეყნებსაც გადაედება.  თებერვალში დაგეგმილი ბუნდესტაგის არჩევნები შეიძლება მწვავე ეკონომიკური პრობლემების ფონზე ჩატარდეს.

ცივ ზამთარში ენერგიის დეფიციტი ძნელი გადასატანია, ასეთ სიტუაციებში მოსახლეობისადმი მოწოდებები ხარჯვის შემცირება-დაზოგვაზე საქმეს არ შველის: არსებობს დიდი რისკი იმისა, რომ ევროპელებს ამ ზამთარს ბედი აღარ გაუღიმებთ და ამიტომ იძულებულნი იქნებიან მეტი ძვირადღირებული თხევადი გაზის იმპორტი მოახდინონ, პარალელურად კი აზიის ქვეყნებთან, განსაკუთრებით კი ჩინეთთან მიმართებით კონკურენტუნარიანობაც შეინარჩუნონ, რაც ერთობ რთულ ამოცანას წარმოადგენს.

წყარო: https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-11-23/europe-is-already-facing-its-next-energy-crisis?srnd=phx-politics

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.