აშშ-ის გაზეთ „ნიუ-იორ თაიმსის“ (The New York Times) ორი აგვისტოს ნომერში გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „დონალდ ტრამპის საქმის მნიშვნელობა ამერიკული დემოკრატიისათვის“ (ავტორი - პიტერ ბეიკერი, გაზეთის კორესპონდენტი თეთრ სახლში ბოლო ხუთი პრეზიდენტის მმართველობის დროს). მასალაში გაანალიზებულია აშშ-ის სპეციალური პროკურორის მიერ ექს-პრეზიდენტ დონალდ ტრამპის მიმართ პირველ აგვისტოს წაყენებული მესამე ბრალდება ანტისახელმწიფოებრივი ქმედების თაობაზე.

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

ამერიკული სახელმწიფოს დიდი ხნის ისტორიის განმავლობაში თეთრ სახლს ბევრი რამ უნახავს და გადაუტანია - ვერაგობა და სკანდალები, ცოლების მოღალატე პრეზიდენტები, რომლებიც გადასახადებსაც არ იხდიდნენ... ქვეყნის მეთაურები, რომლებიც ძალაუფლებას ბოროტად იყენებდნენ და ამომრჩეველთა ნდობას არ ამართლებდნენ..

მაგრამ არცერთხელ მას შემდეგ, რაც 236 წლის წინათ, ზაფხულის ერთ დღეს, ამერიკული სახელმწიფოს მამები ფილადელფიაში მდებარე „დამოუკიდებლობის დარბაზიდან“ გამოვიდნენ [სადაც აშშ-ის დამოუკიდებლობის დეკლარაცია და კონსტიტუცია იქნა მიღებული], არცერთი პრეზიდენტი არ ყოფილა ბრალდებული სახელმწიფოს წინააღმდეგ მიმართულ ისეთ ქმედებაში და შეთქმულების გზით ხელისუფლების შენარჩუნების უკანონო მცდელობაში, რომელიც კონგრესის დარბაზში შეჭრას და ძალადობას გამოიწვევდა.

ბოლო ოთხი თვის განმავლობაში დონალდ ტრამპის წინააღმდეგ მიმართული ეს ბრალდება უფრო უარესია, ვიდრე მანამდე წაყენებული ბრალდებები, რომლებიც საიდუმლო დოკუმენტების შენახვის წესების დარღვევას ეხება. დღეს საქმე ეხება ისეთ მოვლენას, ისეთ საკითხს, რომელიც ამერიკული დემოკრატიის სამომავლო ბედს განსაზღვრავს.

იმ საქმეს, რომლის სახელწოდებაა „ამერიკის შეერთებული შტატები დონალდ ტრამპის წინააღმდეგ“, საფუძვლად უდევს სისტემის სიცოცხლისუნარიანობა, რომელიც 1776 წელს ჩაეყარა საფუძველი. შეუძლია თუ არა მოქმედ პრეზიდენტს არჩევნების შესახებ სიცრუის გავრცელება და მთავრობის ავტორიტეტის გამოყენება იმ მიზნით, რომ ამომრჩეველთა ნება შეცვალოს? შეიძლება თუ არა მისი დასჯა? სულ რაღაც რამდენიმე წლის წინათ ამ კითხვების დასმა წარმოუდგენელი იყო, მაგრამ დღეს დონალდ ტრამპის საქმე ისეთ აჩრდილს წარმოშობს, რომელიც ცნობილია გადატრიალებების, ხუნტებისა და დიქტატორული ისტორიის მქონე ქვეყნებში და არა აშშ-ში.

არსებითად, ჯეკ სმიტმა, სპეციალურმა პროკურორმა, რომელმაც საქმე აღძრა, დონალდ ტრამპი აშშ-ის ისტორიაში ერთ-ერთ ყველაზე სენსაციურ თაღლითობაში დაადანაშაულა, რომელსაც თან ახლავს ყველაზე მდაბალი მოტივი - სიცრუის გავრცელება ხელისუფლების დარჩენის წყურვილით. 45-გვერდიან საბრალდებო დასკვნაში ნათქვამია, რომ ბრალდებულმა დონალდ ტრამპმა კარგად იცოდა არცევნების შედეგების სისწორე, მაგრამ მან თავისი მოქმედებით მაინც შექმნა დაძაბული ატმოსფერო უნდობლობის ჩანერგვით, რათა საარჩევნო სისტემისა და არჩევნების ორგანიზაციის მიმართ ამერიკის მოსახლეობის რწმენა შერყეულიყო“.

სავარაუდო შეთქმულების ელემენტები, რომლებიც საბრალდებო დასკვნაშია გადმოცემული, პრინციპში უკვე ყველასათვის იყო ცნობილი მას შემდეგ, რაც კონგრესმა თავისი გამოძიების მასალები გამოაქვეყნა 2021 წლის 6 იანვარს კაპიტოლიუმში მომხდარი  ამბების ირგვლივ. სპეცპროკურორის დასკვნა ამ შემთხვევაში პრეზიდენტის მიმართული ბრალდებაში წრეს კრავს და გვაჩვენებს დონალდ ტრამპის მამხილებელ მთელ ისტორიას, რომელიც ყველანაირად ცდილობდა ხელი შეეშალა და გაეჭიანურებინა ხელისუფლების (თეთრ სახლში ყოფნის უფლების) გადაცემა გამარჯვებული პრეტენდენტისათვის - ჯო ბაიდენისათვის - არჩევნების დღიდან ინაუგურაციამდე.

ამერიკის სახელმწიფოს შემქმნელები ხელისუფლების მშვიდობიან გადაცემას მმართველობის ფუძემდებლურ პრინციპად თვლიდნენ. იმ დროისთვის ეს საკმაოდ რადიკალურ სიახლეს წარმოადგენდა - ეპოქაში, როცა მეფეები და იმპერატორები ხელისუფლებიდან მხოლოდ ბუნებრივი სიკვდილის შედეგად ან დამიზნებული იარაღის შიშით მიდიოდნენ. ახლადდაბადებული რესპუბლიკის დამაარსებლებმა ქვეყნის მეთაურის - პრეზიდენტის  ხელისუფლება ოთხწლიანი ვადით შეზღუდეს, შემდგომი სავარაუდო გაგრძელების უფლებით.

ჯორჯ ვაშინგტონმა შექმნა პრეცედენტი პოსტიდან ნებაყოფლობითი წასვლის თაობაზე მას სემდეგ, რაც იგი პრეზიდენტად ორი ვადის განმავლობაში იყო. ამის შემდეგ განხორციელდა კონსტიტუციის 22-ე შესწორება ვადების იურიდიულად შეზღუდვის თაობაზე. მომდევნო პრეზიდენტმა ჯონ ადამსმა შექმნა პრეცედენტი არჩევნებში წაგების შემდეგ ხელისუფლების მშვიდობიანად გადაცემის შესახებ. მას შემდეგ ყოველი დამარცხებული პრეზიდენტი მშვიდად იღებდა ამომრცეველთა ვერდიქტს და თეთრი სახლიდან პრეტენზიების გარეშე მიდიოდა. როგორც ერთხელ რონალდ რეიგანმა თქვა, „ის, რასაც ჩვენ ნორმად ვთვლით, სხვა არაფერია, თუ არა საოცრება“.

მაგრამ ეს იყო მანამ, სანამ მისტერ დონალდ ტრამპი არ გამოჩნდა.

მიუხედავად მის წინააღმდეგ მიმართული მრავალრიცხოვანი სხვადასხვა ბრალდებებისა საჯარო სცენაზე ყოფნის დროს, ბოლო ბრალდებასთან შედარებით ყველა სხვა უმნიშვნელოა. პორნომსახიობისთვის ფულის გადახდა, სახელმწიფო საიდუმლოების გამჟღავნების საფრთხე და მისთანანი არაფერია ბოლო ბრალდების მნიშვნელობის ფონზე. იმიტომ, რომ ის ეხება ისეთ ქმედებას, ისეთ უკანონობას, რომელიც პრეზიდენტმა თავისი უფლებამოსილების შესრულების დროს განახორციელა.

მართალია, დონალდ ტრამპმა ვერ შეძლო ხელისუფლების შენარჩუნება, მაგრამ მან თავისი ქმედებით აშშ-ის არცევნების მიმართ რწმენა შეარყია, მან მოახერხა ათიდან სამი ამერიკელის დარწმუნება იმაში, რომ 2020 წლის არჩევნები მოპარულია, გაყალბებულია... თუმცა თვითონ ყოფილმა პრეზიდენტმა და მისმა მრჩევლებმა ძალიან კარგად იციან, რომ ეს ასე არ არის.

საქმის სასამართლოში გადაცემამ, შესაძლოა არჩევნების სისტემის მიმართ ნდობა მთლიანად ვერ აღადგინოს. გარდა ამისა, მილიონობით ამერიკელი, დონალდ ტრამპის მომხრეები, დარწმუნებულნი არიან, რომ დემოკრატიული პარტია და დემოკრატი პრეზიდენტი ჯო ბაიდენი რესპუბლიკელებისა და პრეზიდენტობის კანდიდატის დონალდ ტრამპის წინააღმდეგ „ჭინკებზე ნადირობას“ აგრძელებს.

თავის მხრივ დონალდ ტრამპი უქმად არ იყო. მან იცოდა, რომ პროკურორი ამ ბრალდებას წაუყენებდა და ამიტომ თავის მომხრეებს არწმუნებდა, რომ ბრალდება არ დაეჯერებინათ. „რატომ არ წამიყენეს ბრალი 2,5 წლის წინათ? რას ელოდებოდნენ ამ ხნის განმავლობაში? იმიტომ, რომ ისინი იცდიდნენ, სანამ წინასაარჩევნო პერიოდი არ დადგებოდა. ეს პროკურორის უკანონო ქცევას ადასტურებს“, - დაწერა დონალდ ტრამპმა სოციალურ ქსელში პირველ აგვისტოს.

დონალდ ტრამპის საარჩევნო შტაბი კი უფრო შორს წავიდა და უარესი განცხადება გამოაქვეყნა, რომელშიც სპეციალური პროკურორი ფაშისტებსა და კომუნისტებს შეადარა: „დონალდ ტრამპისა და მისი მომხრეების მიმართ წარმოებული გამოძიება და სამართლებრივი დევნა უკანონოა და მკაფიოდ მოგვაგონებს 1930-იანი წლების ნაცისტურ გერმანიაში, ყოფილ საბჭოთა კავშირში და სხვა დიქტატორულ სახელმწიფოებში მომხდარ ამბებს... დონალდ ტრამპი ყოველთვის კონსტიტუციის ერთგული და კანონმორჩილი იყო და არის, იგი ეყრდნობა მაღალკვალიფიციური ადვოკატების რჩევებს“.

რას იზამს დონალდ ტრამპი? მისტერ ექს-პრეზიდენტის სტრატეგია შეიძლება იმაში გამოიხატოს, რომ იგი შეეცდება სასამართლო პროცესის გადადებას 2024 წლის არჩევნებამდე. მას იმედი აქვს, რომ საპრეზიდენტო არჩევნებს მოიგებს და როცა პრეზიდენტი გახდება, ან შეწყვეტს საქმის წარმოებას, ან საკუთარ თავს შეიწყალებს.

კაცმა რომ თქვას, დონალდ ტრამპი არ უარყოფს იმას, რაც 2021 წლის არჩევნების შემდეგ განაცხადა - რომ მას აქვს უფლება შედეგები გააუქმოს და თვით კონსტიტუციის მოქმედების შეწყვეტისაც კი იმ მიზნით, რომ თეთრ სახლში ისევ თვითონ დარჩეს. საქმე იმაშია, არის თუ არა მისი ქმედება დანაშაული? მსგავსი პრეცედენტები, რომ რომელიმე პრეზიდენტს ასეთი რამ გაეკეთებინოს, აშშ-ის ისტორიაში არ არის, შესაბამისად, ამის შესახებ კანონმდებლობაც არაფერს არ ამბობს.

მისტერ ტრამპის დამცველების მტკიცებით, მას საფუძვლიანი მიზეზები ჰქონდა იმისთვის, რომ ბევრ შტატში ჩატარებულ არჩევნების შედეგებში ეჭვი შეპარვოდა, ხოლო ის, რასაც სპეციალური პროკურორი აკეთებს თავისი ბრალდებით, „წყალს ჯო ბაიდენის ადმინისტრაციის წისქვილზე ასხამს“, ამით დემოკრატები თავიანთ რესპუბლიკელ მოწინააღმდეგეს სჯიან.

თავის მხრივ, დონალდ ტრამპს ბევრმა უთხრა, რომ მისი პოზიცია არასწორია. ისეთებმა უთხრეს, რომლებიც მისი დანიშნულები არიან - იუსტიციის სამინისტროდან და პროკურატურიდან, უშიშროების სამსახურის უფროსმა, რესპუბლიკელმა გუბერნატორებმა, სახელმწიფო მდივანმა და კონგრესმენებმა, საკუთარმა ვიცე-პრეზიდენტმაც. მათგან არცერთს არ უთქვამს, რომ 2021 წლის საპრეზიდენტო არჩევნები გაყალბებული იყო და რომ დემოკრატი კანდიდატის გამარჯვებაში ეჭვი შეჰქონდათ.

ახლა კი ამერიკული მართლმსაჯულება და საარჩევნო სისტემა 15-თვიან რბოლას იწყებენ, რათა გაარკვიონ, რომელი გადაწყვეტს პირველი დონალდ ტრამპის პერსპექტივას და მასთან ერთად - ქვეყნის ბედს. დონალდ ტრამპის პრეზიდენტობის საკითხში რეალური ვერდიქტი ჯერ კიდევ წინ არის.

წყარო: https://www.nytimes.com/2023/08/01/us/politics/trump-charged-jan-6-election-democracy.html