USD 2.7215
EUR 3.2155
RUB 3.4658
თბილისი
The Washington Post: „ტრამპის ყურადღება უკრაინა-რუსეთის მშვიდობიანი მოლაპარაკების მიმართ სუსტდება: რას დათმობს ამერიკა პუტინის ომის სამართლიანად დასრულებისათვის“
თარიღი:  231

აშშ-ის გაზეთ „ვაშინგტონ პოსტში“ (The Washington Post) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპის ყურადღება უკრაინა-რუსეთის მშვიდობიანი მოლაპარაკების მიმართ სუსტდება: რას დათმობს ამერიკა პუტინის ომის სამართლიანად დასრულებისათვის“ (ავტორი - დევიდ იგნატიუსი, ცნობილი პოლიტიკური მიმომხილველი). „ტრამპი უკრაინას აგდებულად უყურებს და ზელენსკის მიმართ სიძულვილს არ მალავს. თეთრ სახლი კიევს თავს ახვევს სამშვიდობო ხელშეკრულების დადებას უსაფრთხოების უზრუნველყოფის გარეშე. აშშ-ის პრეზიდენტს ჰგონია, რომ უკრაინა ასეთ „მშვიდობას უსიტყვოდ ჩაყლაპავს“ და არაფერს იტყვის“, - ასეთია პუბლიკაციის დედააზრი.

გთავაზობთ სტატიას მცირე შემოკლებით:

დონალდ ტრამპის მოქმედება იმედგამაცრუებელი აღმოჩნდა: მან ვერ გამოავლინა რუსეთ-უკრაინას შორის სამშვიდობო შეთანხმების სწრაფად დადების უნარი. პრეზიდენტმა უკვე თვითონაც განაცხადა, რომ მზად არის მარცხი აღიაროს და შეწყვიტოს პრობლემის მოგვარების მცდელობები, თუ კიევი და მოსკოვი უახლოეს დროში საომარი მოქმედებების შეჩერებისა და ომის დასრულების თაობაზე ვერ მოილაპარაკებენ. აშკარაა, რომ მსგავსი უკანდახევა დიპლომატიური მეთოდებიდან კატასტროფული შედეგების მომტანი იქნება არამარტო უკრაინისათვის, არამედ მთელი ევროპისათვის.

ერთი მხრივ, ნათლად ჩანს დონალდ ტრამპის მოუთმენლობა: ყველას ახსოვს, რომ იგი მთელი თავისი წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აცხადებდა, რომ იოლად გადაწყვეტდა ომის მშვიდობიანად დამთავრების საკითხს, დღეს კი მის პოზიციაში გულგატეხილობის ნოტები გაისმა: „თუ რაღაც მიზეზით რომელიმე მხარე ძალიან გაართულებს სიტუაციას, ჩვენ უბრალოდ ვიტყვით: „თქვენ სულელები ხართ, თქვენ ომი და ადამიანთა სიკვდილი გინდათ, ამიტომ ჩვენ ხელს დავიბანთ და რაც გინდათ, იქ ჰქენით“, თუმცა იმედი მაქვს, რომ ამის გაკეთება არ დაგვჭირდება“.

დონალდ ტრამპის კომენტარები განსაკუთრებით საგანგაშოდ გაჟღერდა სახელმწიფო მდივნის მარკო რუბიოს გამონათქვამების ფონზე გასულ კვირაში პარიზში გამართული კონფერენციის შემდეგ. ამერიკული დიპლომატიური უწყების მეთაურმა მიანიშნა, რომ თუ სამშვიდობო შეთანხმების დადება ვერ მოხერხდება, პრეზიდენტს შეუძლია თავისი ძალისხმევა შეწყვიტოს და პროცესიდან „გამოვიდეს“: „ბოლოს და ბოლოს, ეს ჩვენი ომი არ არის, ის ჩვენ არ დაგვიწყია“, - ხაზი გაუსვა მარკო რუბიომ. „პრეზიდენტი რამდენიმე დღეში იტყვის, თუ რამდენად შეიძლება სამშვიდობო მიზნის მიღწევა მხარეთა პოზიციების გათვალისწინებით... თუ იგი ჩათვლის, რომ მშვიდობა უკვე შეუძლებელია, თუ [რუსეთი და უკრაინა] იმდენად შორს არიან ერთმანეთისაგან, რომ კონკრეტული შედეგი არ დადგება, მაშინ... ვფიქრობ, პრეზიდენტი განაცხადებს, რომ „მორჩა, ჩვენ დავამთავრეთ“.

თუმცა, მეორე მხრივ, ოპტიმიზმიც არსებობს: ვიცე-პრეზიდენტი ჯეიმს ვენსი, რომელიც, საერთოდ, საკმაოდ სკეპტიკურად არის განწყობილი უკრაინის მხარდაჭერასთან მიმართებით და რომელიც არაერთხელ ხელმძღვანელობდა ომის თემაზე თეთრი სახლის პოლიტიკურ დისკუსიებს, ამბობს, რომ „კიევ-მოსკოვის საშინელი დაპირისპირების მშვიდობიანად მოგვარების იმედი საბოლოოდ არ გამქრალა“. სამწუხარო ისაა, რომ გაურკვეველია - მოახდენს თუ არა თეთრი სახლი ისეთ ხისტ ზეწოლას დასუსტებულ უკრაინაზე, რომ ვოლოდიმირ ზელენსკი დათანხმდეს? როდის დადგება ჭეშმარიტების მომენტი - ახლა ან არასოდეს?

თეთრ სახლში დონალდ ტრამპის ყოფნის პირველმა 100-მა დღემ მანიაკალურ ტემპში ჩაიარა: იყო ჰიპერაქტიურობის პერიოდიც და ერთგვარი ყურადღების დეფიციტის სინდრომიც. ამჟამად პრეზიდენტის ყოველდღიური კრიტიკის მიმართულია მიგრანტების, იურიდიული კომპანიების, უნივერსიტეტების, ფედერალური მოსამართლეების, ტარიფების და სხვა ობიექტების მიმართ. იმავდროულად მისი დიპლომატიური ემისრები ცდილობენ მოაგვარონ რუსეთთან, ირანთან და ღაზასთან დაკავშირებული საკითხები. და მაინც, თითქმის შეუმჩნევლად, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის შეწყვეტის მცდელობები განუხრელად სუსტდება.

აღმოჩნდა, რომ უკრაინი პრობლემა ისეთი არ არის, რომელიც შეიძლება ერთ დღეში მოგვარდეს. საჭიროა დიდი ძალისხმევა, რომელიც ითხოვს, რომ ამერიკულმა დიპლომატიამ სისტემატიურად და მუდმივად განახორციელოს მუდმივ ზეწოლას რუსეთზე.

რამდენიმე წყაროს თანახმად,, რომლებიც მოლაპარაკების მსვლელობის საქმის კურსში არიან, პრეზიდენტი დონალდ ტრამპი და მისი სპეცდესპან-სპეცწარმომადგენლები ჩიხში მოექცნენ. „დაბრკოლების ლოდი“ გამოიხატება იმით, რომ კრემლი უარს აცხადებს რაიმე კომპრომისებზე ძირითადი საკითხების მიმართ. აპრილში დონალდ ტრამპის სპეციალურმა წარმომადგენელმა სტივ უოტკოფი რამდენჯერმა შეხვდა და საათობით ისაუბრა როგორც ვლადიმერ პუტინთან, იე რუსეთის სხვა ლიდერებთან, თუმცა კონკრეული შედეგების გარეშე. ინსაიდერები ასევე იტყობინებიან, რომ კრემლი უკან არ იხევს თავისი ხისტი მოთხოვნებისაგან უკრაინის ტერიტორიებისა და უსაფრთხოების სფეროში რუსეთის დომინირებისაგან.

რასაკვირველია, სტივ უოტკოფი ცდილობს ისეთი წინადადებები ჩამოაყალიბოს, რომლებიც სამომავლოდ ვლადიმერ პუტინისათვის იქნება მისაღები. 17 აპრილს მან უკრაინელ და ევროპელ ლიდერებს მოლაპარაკების სტრუქტურა, რომელიც მან ვლადიმერ პუტინთან შეხვედრის დროს განიხილა. მისი პროექტი შეიცავს რამდენიმე დათმობას მოსკოვისადმი უსაფრთხოების სფეროში, რაც, წყაროების ცნობით, არც უკრაინელებს არ მოეწონათ და არც ევროპელებს. მათი აზრი ასეთია: რუსეთმა არ უნდა გააკონტროლოს ქვეყნის ხუთი რეგიონი (დონბასის ჩათვლით) და რუსეთის ნებაზე არ უნდა იყოს დამოკიდებული, გახდება თუ არა უკრაინა ნატოს წევრი.

სახელმწიფო მდივანმა მარკო რუბიომ ჟურნალისტებთან ამასწინანდელ შეხვედრაზე ზახი გაუსვა უკრაინისა და რუსეთის პოზიციების დიდ განსხვავებას: „ჩვენ ამჟამად ისეთ ჩარჩოებში ვიმყოფებით, რომლებიც შესაძლებლობას გვაძლევს დავინახოთ, თუ რამდენად არის მათი პოზიციები ერთმანეთისაგან დაშორებულები. უკვე არავინ აღარ ამბობს იმას, რომ კონფლიქტი 12 საათის განმავლობაში მოგვარდება... ჩვენთვის ნათელი ხდება, რომ შორს ვართ იმედის მომცემი შედეგებისაგან და არ ვიცით, შევძლებთ თუ არა მოსკოვ-კიევის დაპირისპირების შერბილება-შესუსტებას“.

საეჭვოა, რომ სპეცწარმომადგენელ სტივ უიტკოფის პროექტი უკრაინის პრეზიდენტმა „უსიტყვოდ გადაყლაპოს“. დაბრკოლება არის ის, რომ უკრაინას უსაფრთხოების არავითარი გარანტიები არ აქვს აშშ-ის მხრიდან. როგორც ჩანს, უკრაინა ბედის ანაბარად იქნება მიტოვებული, თუ არ ჩავთვლით ევროპელი მოკავშირეების პრაქტიკულად უმნიშვნელო მხარდაჭერას.

როგორც ევროკავშირის ჩინოვნიკები ამბობენ, სამშვიდობო შეთანხმებაზე ხელმოწერის შემდეგ მათი სამხედრო და სადაზვერვო ძლიერება ამერიკული დახმარების გარეშე უკრაინის დაცვისათვის მაინცდამაინც დიდად ეფექტური არ იქნება. ევროპელებს არ ჰყავთ იმ რაოდენობის ჯარები და არ აქვთ იმდენი იარაღი, რომელიც საკმარისი იქნებოდა რუსეთის სრულმასშტაბიანი თავდასხმის შესაკავებლად. ევროპელები ვერ შეძლებენ ათასკილომეტრიან ფრონტის ხაზზე ცეცხლის შეწყვეტის რეჟიმის მონტორინგს და საპასუხო ზომების კოორდინირებას მოსკოვის პოტენციური აგრესიის შემთხვევაში.

ევროპის ყველაზე მნიშვნელოვან პრობლემას დაზვერვა წარმოადგენს. მარტში კიევმა გაჭირვებით, მაგრამ მაინც შეძლო აშშ-ის მხრიდან (ზელენსკიზე ზეწოლის მიზნით) სადაზვერვო მონაცემების ექვსდღიანი შეწყვეტის კომპენსირება, მაგრამ უკრაინელი ჩინოვნიკების აღიარებით, ასე კიდევ ერთი კვირა რომ გაგრძლებულიყო, შედეგები კატასტროფული იქნებოდა. პენტაგონის კოსმოსურ-თანამგზავრული დაზვერვის გარეშე, რომლებიც ზემოდან მშვენივრად აკონტროლებენ რუსეთის ტერიტორიას, უკრაინას არ შეუძლია წინასწარ გაიგოს რუსული რაკეტების, თვითმფრინავებისა და დრონების გაშვების ფაქტები, ევროპელებს კი რაიმე მსგავსი ალტერნატივა უბრალოდ არ გააჩნიათ.

დონალდ ტრამპმა უკრაინის მიმართ თავისი აგდებული დამოკიდებულება გამოხატა გასულ კვირაში, როცა უარი განაცხადა კიევისათვის რაკეტების მიყიდვაზე საზენიტო კომპლექს Patriot-ისათვის, რომლებსაც რუსული ბალისტიკური რაკეტებისაგან თავდაცვაში შუცვლელია. აშშ-ის პრეზიდენტმა პირდაპი განუცხადა უკრაინელებს: „ომის [გაგრძელება] ქვეყანასთან, რომელიც თქვენზე 20-ჯერ უფრო დიდია, ძალიან რთულია და ამიტომ იმედი არ გქონდეთ, რომ ვინმე რაკეტებს მოგცემთ“.

დონალდ ტრამპი უკრაინაის ინტერესებს უგულვებელყოფს, იმავდროულად კი დიდ სურვილს და ენთუზიაზმს გამოხატავს რუსეთთან დიპლომატიური ურთიერთობისა და სავაჭრო თანამშრომლობის გაფართოების მიზნით. თეთრი სახლის წარმომადგენლები სტრატეგიულ თათბირებზე ამტკიცებენ, რომ ამერიკას შეუძლია მილიარდობით დოლარი მოიგოს სამომავლო ინვესტიციების ჩადებით რუსეთის ეკონომიკაში. ამევე თვალსაზრისს იზიარებს ვლადიმერ პუტინის სპეცწარმომადგენელი უკრაინის საკითხებში კირილ დმიტრიევიც, რომელიც იმავდროულად  პირდაპირი ინვესტიციების რუსული ფონდის ხელმძღვანელიც არის. სწორედ იგი მონაწილეობს თავისი ამერიკელი კოლეგის სტივ უიტკოფთან მოლაპარაკებებში. მაგრამ დამოუკიდებელი ანალიტიკოსები ამგვარ ხედვას მომავალი „რუსული ბუმის“ თაობაზე არ ეთანახმებიან.

დონალდ ტრამპის ინტერესის დაკარგვა უკრაინის კონფლიქტის მშვიდობიანი დარეგულირების საკითხში აშშ-ის ევროპელ მოკავშირეებსა და აზიის ქვეყნებში ეჭვებს ბადებს. ისინი აღარ არიან დარწმუნებულნი, რომ ამერიკული უსაფრთხოების სისტემა მათაც დაიცავთ. ევროკავშირისათვის ასეთი სიტუაცია მუდმივი ეგზისტენციალური მუქარა ხდება. ევროპა საფრთხეს ხედავს იმაში, თუ კრემლი ამერიკას თავს მოახვევს თავის პირობებს და  უკარნახებს, ომი როგორ უნდა დასრულდეს. სამწუხაროდ, დონალდ ტრამპის მზერა ახლა უფრო მეტად მოსკოვისაკენ არის მიმართული, რომელიც მას თავისი საგანძურის გაყოფას აღუთქვამს.

ანალიტიკა
«The Guardian»: „ პლანეტაზე მშვიდობის ბედი სასტიკი და დაუნდობელი პატრიარქების ხელშია, რომლებიც მომავალ თაობას მსოფლიო წესრიგის ნანგრევებს უტოვებენ“

„სწორედ იმ დროს, როცა მსოფლიოს უაღრესად ჭირდება ბრძენი უხუცესები, პლანეტაზე მშვიდობის ბედი სასტიკი და დაუნდობელი პატრიარქების ხელშია, რომლებიც მომავალ თაობას მსოფლიო წესრიგის ნანგრევებს უტოვებენ“ - ასეთი სათაური აქვს ბრიტანულ გაზეთ „გარდიანში“ (The Guardian) გამოქვეყნებულ სტატიას, რომლის ავტორია დევიდ ვან რეიბრუკი, ნობელის პრემიის ლაურეატი ფილოსოფიაში ნიდერლანდებიდან.

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

მოდით ერთ დელიკატურ საკითხზე მსჯელობას შევეცადოთ: ვისაუბროთ ასაკზე ისე, რომ ეიჯიზმში - ასაკობრივ დისკრიმინაციაში - არ გადავვარდეთ.

არასოდეს არ მომხდარა ისეთი პრეცედენტი პლანეტის თანამედროვე ისტორიაში, როგორიც დღეს არის: მსოფლიოში მშვიდობის ბედი ისეთი ადამიანების ხელშია, რომლებიც საკმაოდ ხანდაზმულები არიან. ვლადიმერ პუტინს და სი ძინპინს 72 წელი შეუსრულდათ, ნარენდრა მოდი - 74 წლისაა, ბენიამინ ნეთანიაჰუ - 75-ის, დონალდ ტრამპი - 79-ის, ალი ჰამენეი - 86-ის.

რასაკვირველია, მედიცინის განვითარების წყალობით, ადამიანები სულ უფრო მეტ ხანს ცოხლობენ და შეუძლიათ აქტიური ცხოვრებით იცხოვრონ, მაგრამ ამის მიუხედავად, დრეს ცვენ მოწმენი ვართ იმ პოლიტიკური ლიდერების რაოდენობის ზრდისა, რომლებიც ასაკის კვალობაზე სულ უფრო ამკაცრებენ საკუთარ ხელისუფლებას, ხშირად თავიანთი ახალგაზრდა კოლეგების ხარჯზე.

გასულ კვირაში ჰააგაში ნატოს ყოველწლიურ სამიტზე ალიანსის ლიდერები, ემანუელ მაკრონის და მეტე ფრედერიქსონის (ორივე 47-47 წლისაა), ჯორჯა მელონის (48 წლის), პედრო სანჩესის (53 წლის) ჩათვლით, იძულებულნი იყვნენ დათანხმებულიყვნენ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას სამხედრო ბიუჯეტის გაზრდის შესახებ. ნატოს წევრი ქვეყნების მეთაურების საშუალო ასაკი 60 წელს შეადგენს: გერმანიის კანცლერი 69-ისაა, ხოლო თურქეთის პრეზიდენტი რეჯეფ ერდოღანი - 71 წლის.

ყველა დაეთანხმა სამხედრო ასიგნებათა 5%-იან ზრდას, თუმცა აშკარაა, რომ ეს ციფრო თვითნებურად არის დადგენილი - მისი განხილვა სერიოზული დებატებით არ მომხდარა არც ნატოში და არც წევრი ქვეყნების შიგნით. ამ დროს უფრო მეტად სამხედრო-პოლიტიკური რეალობას კი არ მიექცა ყურადღება, არამედ ჭირვეული ამერიკელი პატრიარქის პატივისცემას და მის აკვიატებულ მოთხოვნას. ნატოს გენერალური მდივანი მარკ რიუტე, რომელიც მხოლოდ 58 წლისაა, ისე შორს წავიდა აშშ-ის პრეზიდენტისადმი მოწიწებაში, რომ დონალდს „მამიკოთი“ (Daddy) მიმართა. ეს დიპლომატია არ არის. ეს მორჩილებაა.

თაობათა კონფლიქტი სხვა არენებზეც ხდება: უკრაინის 47 წლის პრეზიდენტი ვოლოდიმირ ზელენსკი უპირისპირდება მასზე ბევრად უფროსი ასაკის კოლეგას - რუსეთის 72 წლის პრეზიდენტ ვლადიმერ პუტინს. იმავე ასაკის მქონე სი ძინპინი მტრული თვალით უყურებს ტაივანის  პრეზიდენტს, რომელიც კომუნისტ ბელადზე 7 წლით უმცროსია. ბენიამინ ნეთანიაჰუ, რომლის წლოვანება საუკუნის სამ მეოთხედს შეადგენს, აუღელვებლად უყურებს ღაზას სექტორის განადგურებას, რომლის მოსახლეობის საშუალო ასაკი 18-20 წელია. ირანში 86 წლის ლიდერი მართავს ქვეყნის 80-მილიონიან მოსახლეობას, რომელთა საშუალო ასაკი 32 წელია. კამერუნელი 92 წლის პრეზიდენტი პოლ ბია 1982 წლიდან იმყოფება იმ ქვეყნის სათავეში, რომლის მცხოვრებლების საშუალო ასაკს 18 წელი შეადგენს, ხოლო სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა - 62 წელს.

რასაკვირველია, ჩვენ არ ვდგავართ გერონტოკრატიული შეთქმულების წინაშე. ჯერ-ჯერობით არც მოხუცი მოქმედი ლიდერების კლუბი არ არსებობს, რომლებიც მსოფლიოს ბატონობას სიცოცხლის ბოლომდე ესწრაფვიან... მაგრამ არის რაღაც შემაშფოთებელი იმაში, რომ  მშვიდობა ინგრევა სწორედ იმ ადამიანების მიერ, რომელთა ცხოვრება მეორე მსოფლიო ომის შემდომი არქიტექტურით განისაზღვრა. ალი ჰამენეი 6 წლისა იყო, როცა ჯერ გერმანიამ, შემდეგ კი იაპონიამ ხელი უსიტყვო კაპიტულაციას მოაწერეს.

დონალდ ტრამპი 1946 წელს დაიბადა, როცა გაერომ თავისი პირველი გენერალური ასამბლეის სხდომა ჩაატარა. ბენიამინ ნეთანიაჰუ  დაიბადა ისრაელის სახელმწიფოს შექმნიდან ერთი წლის შემდეგ. ნარენდრა მოდი დაიბადა 1950 წელს, როცა ინდოეთი საპარლამენტო რესპუბლიკად გამოცხადდა და ქვეყნის კონსტიტუცია მიიღეს. ვლადიმერ პუტინი ქვეყანას 1952 წლის ოქტომბერში მოევლინა, იოსებ სტალინის სიკვდილამდე რამდენიმე თვით ადრე. ამხანაგი სი ძინპინი - 1953 წლის ივნისში დაიბადა, სტალინის სიკვდილის შემდეგ. რეჯეფ ერდოღანი გაჩნდა 1954 წელს, თურქეთის ნატოში შესვლიდან ორი წლის შემდეგ. ყველა ჩამოთვლილი პირები ომისშემდგომი ეპოქის ბავშვები არიან და ახლა, როცა თავიანთი სიცოცხლის მიჯნას უახლოვდებიან, ისინი, როგორც ჩანს, მზად არიან იმ მსოფლიოს დასანგრევად, რომლებშიც თვითონ დაიბადნენ. ასთი მოქმედება შურისძიებას ჰგავს.

დიახ, საერთაშორისო წესრიგი, რომელიც თეორიულად გარკვეულ წესებს ემყარებოდა, პრაქტიკაში ყოველთვის არეულ-დარეული იყო, ვიდრე ეს ქაღალდზე ჩანდა. მაგრამ, ნებისმიერ შემთხვევაში რაღაც იდეალი არსებობდა, რომლის მიღწევას ყველა თავისებურად ცდილობდა. არსებობდა საერთო მორალური პრინციპები - დიახ, მყიფე, მაგრამ გულწრფელი, რომელიც იმ რწმენას ემყარებოდა, რომლის მიხედვით, კაცობრიობას აღარ უნდა გაემეორებინა მე-20 საუკუნის პირველი ნახევრის მხეცობები და რომ უმჯობესია უთანხმოებები დიალოგისა და დიპლომატიის მეშვეობით მოგვარდეს. დღეს ეს რწმენები აორთქლდა, გაქრა და უმეტესად იმ ადამიანთა გონებასა და სულში, რომლებისთვისაც ყველაზე ძვირფასი უნდა ყოფილიყო და რომელებიც სიკეთის რწმენას ყველაზე მეტად უნდა გაფრთხილებოდნენ.

დღეს უპრეცედენტო მომენტია. წინა მსოფლიო მართლწესრიგის არქიტექტორები - ადოლფ ჰიტლერი, ბენიტო მუსოლინი, იოსებ სტალინი და მაო ძედუნი სულ რაღაც 30-40 წლისანი იყვნენ, როცა ხელისუფლებაში მოვიდნენ. ახალმა თაობამ ახალი მსოფლიო ააშენა, მაგრამ წინა მართლწესრიგის შედეგებს შეეჯახნენ. დრეს ახალი მსოფლიოც ინგრევა იმ ძველი თაობის ადამიანების მიერ, რომლებიც ვერ იცოცხლებენ იმ დრომდე, რათა დაინახონ, როგორი ნანგრევები დარჩება მათი მოქმედებით.

ჩვენ შეიძლებოდა გვქონოდა იმის იმედი, რომ თაობა, რომელსაც ბედმა გაუღიმა და სიცოცხლის ხანგრძლივობა გაუგრძელდა, თავიანთი სიკვდილის შემდეგ სიკეთის, პტივისცემის და გლობალური პოზიტიური ხელმძღვანელობის მემკვიდრეობას დატოვებდა. ამის ნაცვლად ჩვენ მოწმენი ვართ ბოლო ათწლეულებში მომხდარი ყველაზე უარესი რეპრესიების, ძალადობის, გენოციდების, ეკოციდების და საერთაშორისო სამართლის მიმართ უპატივცემლო დამოკიდებულებისა, რომლებსაც ყველაზე მეტად ულმობელი 70-80 წლის მოხუცები სჩადიან და რომლებიც, როგორც ჩანს, უფრო მეტად იმით არიან დაინტერესებული, რომ თავი აარიდონ სამართლებრივ პასუხისმგებლობას, ვიდრე მშვიდობის შენარჩუნებაზე იზრუნონ.

მაგრამ ასე არ უნდა იყოს.

როცა ნელსონ მანდელამ 1999 წელს სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკის პრეზიდენტის პოსტი დატოვა, მან ჩამოაყალიბა ორგანიზაცია „უხუცესები“, რომელიც ყოფილ მსოფლიო ლიდერებს აერთიანებდა. ისინი მუშაობდნენ მშვიდობის, სამართლიანობისა და ადამიანის უფლებების მხარდასაჭერად. დღეს, მოქმედებენ რა კონსენსუსის ტრადიციებით და წინა თაობების პოლიტიკოსთა საუკეთესო გამოცდილებით, „უხუცესების“ წევრები ითვლებიან იმის მაგალითად, თუ როგორ შეუძლიათ ასაკოვან ადამიანებს კაცობრიობას მოუტანონ მეტი სინათლე, გამოხატონ თანაზიარობა, იმოქმედონ სინდისით და არა მარტო გავლენითა და ძალით.

პრობლემა მოხუცებულობაში არ არის. პრობლემა იმაშია, თუ როგორი მიზნის მიღწევა სურთ მისი სარგებლობით და რას აძლევენ უპირატესობას. მსოფლიოს არ სურს ისეთი ახალი მოხუცი ძალოვანი პირები, რომლებსაც მმართველის საჭისა და ტახტის დატოვება არ სურთ. მსოფლიოსათვის უკეტესია ის მოხუცი ლიდერები, ის უხუცესები, რომლებიც მზად არიან კომპრომისებისათვის და ადამიანთა ენერგიის სასიკეთოდ წარმართვისათვის. ისინი, ვინც მემკვიდრეობაზე ფიქრობენ არა როგორც პირად დიდებაზე, არამედ როგორც მშვიდობაზე, რომელსაც ისინი თავიათი სიცოცხლის შემდეგ დატოვებენ. ჩვენს დროში გვჭირდება არა ბატონობა, არამედ სიბრძნის გამოვლენა. და ეს, საბოლოო ჯამში, არის ის, რაც მმართველს ლიდერისაგან განასხვავებს.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.