,
ამერიკულ გაზეთ „უოლ სთრით ჯორნელში“ (The Wall Street Journal) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „რუსეთი კურსკის ოლქში უკრაინის რისკიანი სამხედრო ოპერაციის ლიკვიდაციას ახდენს: კიევის უკანდახევა სამომავლო სამშვიდობო მოლაპარაკებისათვის კოზირის დაკარგვას ნიშნავს“ (ავტორები - ჯეიმს მარსონი და იანა ლიტვინენკო).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
გასულ კვირაში რუსეთ-უკრაინის ომის ფრონტზე სიტუაცია მკვეთრად შეიცვალა: კიევის გაბედული სამხედრო გამბიტი, რომელიც მან 2024 წლის აგვისტოში განახორციელა, თავის დასასრულთან მივიდა - ისევე სწრაფად, როგორც დაიწყო. რუსეთის გამალებული შეტევის შედეგად კურსკის ოლქის სუჯას რაიონში თავმოყრის უკრაინის ჯარებს მომარაგების გზები გადაეჭრათ. უკრაინელები იძულებულნი გახდნენ ოკუპირებული ტერიტორიიდან ევაკუაცია მოეხდინათ.
შარშან უკრაინამ თავისი მოკავშირეები კურსკის ოლქში შეჭრით ძალიან განაცვიფრა. თავის მხრივ, ვლადიმერ პუტინიც მიხვდა, რომ სიტუაცია მკვეთრად შეიცვალა: იგი გახდა პირველი კრემლელი მმართველი იოსებ სტალინის შემდეგ, რომელიც რუსეთის ტერიტორიიდან უცხო არმიის გაძევების აუცილებლობის წინაშე დადგა.
კიევი იმედოვნებდა, რომ რუსეთის ოკუპირებულ ტერიტორიას მომავალ სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე კოზირის სახით გამოიყენებდა - გაცვლის მიზნით, მაგრამ სიტუაცია ისე განვითარდა, რომ სამხედრო სარდლობამ ფიქრი დაიწყო: ჯარი რომ ალყაში - „ქვაბში“ - არ მოხვედრილიყო, აუცილებელი იყო მისი გამოყვანა.
კურსკის გამბიტის კრიტიკოსებითავიდანვე აცხადებდნენ, რომ იმ დროს, როცა დონბასის ფრონტზე უკრაინა ძალების მწვავე დეფიციტს განიცდიდა, კურსკის ოლქში შეჭრა და ამ მიზნით ელიტური სამხედრო ნაწილების გამოყენება ბედოვლათობას და სისულელეს წარმოადგენს. მართლაცდა, კიევმა დიდი დანაკარგები განიცადა - შვიდთვიანი ოკუპაციის დროს უკრაინის არმიამ საუკეთესო ნაწილები დაკარგა, აშშ-ის მიერ მიწოდებული ჯავშანტექნიკა ან განადგურდა, ან რუსებს ჩაუვარდათ ხელში. არადა, ის აუცილებელი იყო დონბასის ფრონტზე.
თუმცა ზოგიერთი სამხედრო ანალიტიკოსი ამბობს, რომ უკრაინას ყველა საფუძველი ჰქონდა განეხორციელებინა რაღაც არაორდინალური ოპერაცია: კიევი დილემის წინაშე იდგა, მას დასავლეთის წინაშე რეპუტაციის აღდგენა სურდა. უკრაინელი ოფიციალური პირების აზრით, კურსკის ოპერაციამ მეტ-ნაკლებად თავისი საწყისი მიზნები გაამართლა. უკრაინის მოსახლეობამ და დასავლელმა მოკავშირეებმა დაინახეს, რომ ქვეყნის არმია ჯერ კიდევ ბრძოლისუნარიანია და მას შესწევს ძალა შეტევები განახორციელოს თვით რუსეთის სიღრმეში. უკრაინამ ხელში ჩაიგდო რუსი ტყვეები, რომელიც რუსეთის საპყრობილეებში არაადამიანურ პირობებში მყოფი უკრაინელი სამხედრო ტყვეების გადასაცვლელად გამოიყენა.
„არმიამ თავისი ამოცანა შეასრულა“, - განაცხადა პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ. მისი თქმით, უკრაინის არმიის ნაწილები ახლა პოზიციებს საზღვრის გასწვრივ იკავებენ. „კურსკის ოლქის ნაწილის დაკავებით უკრაინამ თავიდან აიცილა რუსების მიერ პოკროვსკის ოკუპაცია“, - დაამატა მან.
უკრაინის არმია რომ კურსკის ოლქში დარჩენილიყო, მას ძალიან ძვირი დაუჯდებოდა - მით უმეტეს ახლა, როცა მისი მთავარი მოკავშირე - აშშ - რუსეთისაკენ იხრება.
კრემლი თავდაპირველად თითქოსდა შეურიგდა უკრაინელების უპრეცედენტო შეჭრას კურსკის ოლქში. მსოფლიოში ბევრს ეგონა, რომ მოსკოვი ბირთვულ იარაღს გამოიყენებდა, მაგრამ ვლადიმერ პუტინმა თავი შეიკავა და კურსკის ბრძოლებმა გაჭიანურებული ხასიათი მიიღო. რუსეთის ხელისუფლებამ მოსახლეობის ძირითადი ნაწილის ევაკუაცია მოახერხა და სუჯას რაიონის ოკუპაციას შედარებით ნაკლებ ყურადღებას აქცევდა. მაგრამ 2024 წლის დეკემბერში კურსკის ფრონტზე ჩრდილოკორეელები გამოჩნდნენ. ისინი, მართალია, არ იცნობდნენ თანამედროვე ომის წესებს, რაც ძალიან ძვირად დაუჯდათ (ჩრდოლეთ კორეის კარჩაკეტილმა პოლიტიკამ თავისი ნეგატიური შედეგი აჩვენა), მაგრამ ობიექტურად თუ ვიტყვით, კორეელებმა მაღალი დონის ფიზიკური მომზადება, ძალა და მამაცობა გამოავლინეს.
მოგვიანებით ჩრდილოკორეული არმიის ქვედანაყოფებმა გაითვალისწინეს ბრძოლებში მიღებული მძიმე გამოცდილება, თანდათან დახვეწეს თანამედროვე ტაქტიკა და კვლავ ბრძოლებში ჩაებნენ. ისინი მცირე ჯგუფების სახით მუდმივად უტევდნენ უკრაინის არმიის მომარაგების გზებს და კიევს პრობლემებს უქმნიდნენ.
თებერვლის დასაწყისში რუსებმა და ჩრდილოკორეელებმა ერთობლივი შეტევა წამოიწყეს და უკრაინის არმიის ნაწილები შეავიწროვეს. დიდი როლი შეასრულეს რუსულმა ახალმა, გაუმჯობესებული ტექნოლოგიიით აწყობილმა დრონებმაც. მარტის დასაწყისში უკრაინის არმიისათვის მძიმე სიტუაცია შეიქმნა - სუჯას გარნიზონს მომარაგების გზები გადაეჭრა და მას ალყაში მოქცევის საფრთხე დაემუქრა. ძალიან გაძნელდა დაჭრილი ჯარისკაცების გადაყვანა „დიდ მიწაზე“ და დამატებითი ძალების მიღება. აშკარა გახდა, რომ თავდაცვა იშლებოდა და კრახი ახლოვდებოდა.
როცა გასულ კვირაში სიტუაცია კიდევ უფრო გაუარესდა, მთავარსარდალმა ალექსანდრე სირსკი იძულებული გახდა კურსკის ფრონტზე შექმნილი მძიმე სიტუაცია ეღიარებინა. მას აკრიტიკებედნენ დაყოვნებული მოქმედების გამო, მაგრამ როგორც გენერლის თანაშემწეები ამბობენ, მთავარსარდალს უწევს ხისტი ბალანსი დაიცას ჯარისკაცების სიცოცხლის შენარჩუნებასა და ტერიტორიის დატოვებას შორის. ალექსანდრე სირსკიმ კურსკის ფრონტი იმ დროს მოინახულა, როცა უკვე ყველა უკანდახევაზე ფიქრობდა.
ანალიტიკოსების თქმით, აშშ-ის მხრიდან იარაღის მიწოდებისა და სადაზვერვო მონაცემების შეწყვეტის ფაქტს უკრაინელთა მდგომარეობის გაუარესებაში მაინცდამაინც დიდი როლი არ შეუსრულებია - რუსების შეტევა უკვე დაწყებული იყო და მათ ქალაქ სუჯას დაკავებაც მოახერხეს.
უკრაინის არმიის უკანდახევა მთლიანობაში ორგანიზებულად განხორციელდა, თუმცა ზოგიერთ მომენტში ქაოსიც შეინიშნებოდა. უკანდახევა მუდმივი საარტილერიო და სარაკეტო სროლების ქვეშ მიმდინარეობდა, ზოგიერთმა უკრაინულმა ქვედანაყოფმა რუსეთის ტერიტორიის დატოვება დროულად ვერ მოახერხა.
სამწუხაროდ, ცნობილი გახდა, რომ უკრაინის არმიის უკანდახევის დროს რუსმა ჯარისკაცებმა ხელში ამერიკული მძიმე სამხედრო ტექნიკა ჩაიგდეს - ტანკები „აბრამსები“ და კიდევს სხვა ჯავშნიანი მანქანები. ტანკებში დაღუპული უკრაინელი სამხედრო მოსამსახურეები აღმოჩნდნენ.
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
