,
ბრიტანული გაზეთის „დეილი ტელეგრაფის“ (The Daily Telegraph) 25 სექტემბერის ნომერში გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „რუსეთი უკრაინის ჯარების საყრდენ ქალაქ უგლედარს სწრაფი ტემპით უტევს და „მიწის გადაწვის“ ტაქტიკით სარგებლობს“ (ავტორი - ჯეიმს კილნერი), რომელშიც განხილულია როგორც რუსული ჯარების შეტევის ძირითადი მიმართულებები, ასევე რუსეთის ხელისუფლების გადაწყვეტილებები სამხედრო ბიუჯეტის გაზრდის მიზნით.
გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:
რუსეთის ჯარებმა ფრონტის ხაზთან ახლოს მდებარე უკრაინის საყრდენ პუნქტზე - ქალაქ უგლედარზე შტურმი დაიწყეს, რომელსაც ბოლო ორი წლის განმავლობაში ყველაზე სწრაფი ტემპით მიუახლოვდნენ.
დონბასის (აღმოსავლეთის) ფრონტიდან მიღებული ცნობების თანახმად, მოსკოვის არმია უგლედარის ხელში ჩასაგდებად იყენებს „მიწის გადაწვის“ ტაქტიკას (მეშახტეთა ქალაქში ძირითადად საბჭოთა ეპოქის მრავალსართულიანი საცხოვრებელი კორპუსები ჭარბობს). უგლედარი 1991 წლიდან არასოდეს არ ყოფილა რუსეთის კონტროლქვეშ, მაგრამ, როგორც ჩანს,პროკრემლური სამხედრო წყაროები დარწმუნებულნი არიან, რომ ამჯერად რუსეთის ჯარები ქალაქის უკრაინელ დამცველებს გაანადგურებენ. „რუსული ქვედანაყოფები უკვე უგლედარის გარეუბნებში შევიდნენ. ქალაქზე შტურმი დაიწყო“.
უგლედარი სტრატეგიულად მნიშვნელოვან გზატკეცილზე მდებარეობს, დონბასის მთავარი ქალაქის - რუსების მიერ კონტროლირებული საოლქო ცენტრის დონეცკის დასავლეთით. ომის დაწყებამდე ქალაქის მოსახლეობა 15 ათას მცხოვრებს შეადგენდა.
როგორც კომენტატორები აცხადებენ, ქალაქის დაპყრობა რუსეთის არმიისათვის მნიშვნელოვან წარმატებას ნიშნავს: გააუმჯობესებს კრემლის პოზიციებს და ერთგვარი პლაცდარმის სახით ისარგებლებს უკრაინის სხვა ახლოს მდებარე ობიექტებზე შეტევისათვის.
უპილოტო საფრენის აპარატის (დრონის) მიერ გადაღებულ ფოტოსურათებზე ჩანს, რომ უგლედარი კვამლსა და ცეცხლშია გახვეული, ხშირი საარტილერიო და საავიაციო დაბომბვების შედეგად. უკრაინული ერთ-ერთი სამხედრო წყაროს ცნობით, უგლედარში „კრიტიკული სიტუაციაა შექმნილი“: „რუსებმა ქალაქი მარწუხებში მოაქციეს და ულმობლად ბომბავენ... უბრალოდ, მიწის პირისაგან აღგვას ცდილობენ საარტილერი-სარაკეტო დარტყმებით და საავიაციო პლანირებადი ბომბებით“.
როგორც ცნობილია, ამჟამად კრემლის ჯარები ასევე უტევენ კიდევ ერთ სტრატეგიული მნიშვნელობის მქონე უკრაინულ ქალაქს - პოკროვსკს (უგლედარიდან 40 კილომეტრში), სადაც ბოლო დღეებში ბრძოლები, მართალია, მეტ-ნაკლებად შესუსტებულია, თუმცა აშკარად ჩანს, რომ რუსული ქვედანაყოფები ცოცხალ ძალასა და იარაღს აგროვებენ ბოლო გადამწყვეტი შტურმისათვის. პოკროვსკთან რუსები 5-7 კილომეტრის დაშორებით იმყოფებიან. უფრო ჩრდილოეთით, ქალაქ კუპიანსკთან ახლოს, რუსებმა მდინარე ოსკოლის გასწვრივ წინ წაიწიეს.
ბოლო დღეებში პრესაში გამოქვეყნდა მონაცემები რუსეთის ახალი, 2025 წლის ფედერალური ბიუჯეტის თაობაზე, რომელთა მიხედვით, ვლადიმერ პუტინი გეგმავს სამხედრო ხარჯები 2024 წელთან შედარებით 25%-ით გაზარდოს, ანუ 13,2 ტრილიონი რუბლით (106 მილიარდი გირვანქა სტერლინგით). ეს თანხა რუსეთის მთლიანი შიდა პროდუქტის (მშპ) 6,2%-ს და კრემლის სახელმწიფო ხარჯების 40%-ს შეადგენს. შედარებისათვის: დიდი ბრიტანეთი ყოველწლიურად თავდაცვის სფეროში 57 მილიარდ გირვანქა სტერლინგს ხარჯავს.
ანალიტიკოსების აზრით, სამხედრო ხარჯების ზრდა ნიშნავს, რომ რუსეთის ლიდერი ხანგრძლივი ომისათვის ემზადება: „ომის ეკონომიკური ფასი, როგორც ჩანს, ვლადიმერ პუტინისათვის შეშფოთების გამომწვევ ფაქტორს არ წარმოადგენს“, - ამბობს ალექსანდრა პროკოპენკო, რომელიც ადრე რუსეთის ცენტრალური ბანკის მრჩევლად მუსაობდა, ამჟამად კი ბერლინში არსებული რუსეთ-ევრაზიის კვლევითი ცენტრის თანამშრომელია.
კრემლმა უკრაინასთან ომს უპირველესი პრიორიტეტი მიანიჭა: მოსკოვი გამალებით იარაღდება - თითქმის ყველა სამოქალაქო ქარხანა სამხედრო ყაიდაზე გარდაიქმნა და ფრონტის საჭიროებისათვის მუშაობს, უპილოტო მფრინავი აპარატების (დრონების), რაკეტების, საარტილერიო ჭურვების და საავიაციო ბომბების დასამზადებლად.
გასულ კვირაში კრემლმა განაცხადა, რომ რომ რუსეთის არმიის რაოდენობა დამატებით 180 ატასი სამხედრო მოსამსახურით გაიზრდება და 1,5 მილიონს მიაღწევს. ამჟამად რუსულ მასმედიაში პატრიოტული კამპანია მიმდინარეობს ჯარში გაწვევის გაფართოების მიზნით, „კურსკის ოლქიდან უკრაინელი დამპყრობლების გაძევების“ მოწოდებების ფონზე.
ამასთან, როგორც დიდი ბრიტანეთის თავდაცვის სამინისტრო აცხადებს, ვინაიდან ფრონტზე მრავალი სამხედრო მოსამსახურე იღუპება, რუსეთის არმიას ახალწვეულები არ ჰყოფნის. სამინისტრო თავის მოხსენებაში რუს ჯარისკაცებს „საზარბაზნე ხორცს“ უწოდებს, ხოლო რუსეთის არმიას - „უსახური ადამიანების სიკვდილის ფაბრიკის კონვეიერს“.
უკრაინაში შეჭრის დროიდან (ანუ 2022 წლის თებერვლიდან) რუსეთმა მოკლულების სახით დაახლოებით 610ათასი სამხედრო მოსამსახურე დაკარგა. ფრონტზე ბოლო ოთხი თვის განმავლობაში ყოველდღიურად 1100 ჯარიკაცი იღუპება და იჭრება.
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
