ბრიტანულ გაზეთ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) დაბეჭდილია სტატია სათაურით „რას გააკეთებს დონალდ ტრამპი, თუ რუსეთი უარს იტყვის ცეცხლის შეწყვეტაზე?“ (ავტორი - მემფის ბერკერი). თეთრი სახლი კრემლს ჯერ თაფლაკვერს შესთავაზებს, რომ დათანხმდეს და თუ უარს იტყვის, მაშინ მათრახს გამოიყენებს. რა იგულისხმება თაფლაკვერში და რა - მათრახში?
გთავაზობთ პუბლიკაციის შემოკლებულ ვარიანტს:
აშშ-სა და უკრაინის დელეგაციებს შორის ჯიდაში გამართული მოლაპარაკების შედეგი სახეზეა - კიევი დაყაბულდა ვაშინგტონის წინადადებას ცეცხლის 30-დღიან შეწყვეტაზე. მხარეები შეთანხმდნენ, რომ მოსკოვს თავიანთი პოზიციები წარუდგინონ, კრემლმა კი, მათი აზრით, დოკუმენტზე ხელი უპირობოდ უნდა მოაწეროს. აშშ-ის სახელმწიფო მდივანმა მარკო რუბიომ წინასწარ განაცხადა, რომ თუ რუსეთი ჯიდაში მიღწეულ დოკუმენტს ხელს არ მოაწერს, ყველასთვის გასაგები გახდება, თუ ვინ უშლის ხელს მშვიდობის მიღწევას.
დავუშვათ, კრემლმა ხელი არ მოაწერა, რას გააკეთებს ასეთ სიტუაციაში დონალდ ტრამპის ადმინისტრაცია? ამჟამად ეს ჯერ-ჯერობით წარმოუდგენლად გვეჩვენება, მაგრამ დონალდ ტრამპს, სავარაუდოდ, ისეთი შურისმაძიებლური პირუეტის ჩადენა შეუძლია, როგორიც მას ახასიათებს - უცებ ხაზს გადაუსვამს დღემდე ნათქვამ პუტინის მაამებლურ სიტყვებს და კიევისაკენ შებრუნდება... მაგრამ რადგანაც ამერიკელ და რუს ლიდერებს რეზერვში კიდევ აქვთ სატელეფონო საუბარი, მოვლენებს წინ ნუ გავუსწრებთ.
მოდით, ვიმსჯელოთ, სავარაუდოდ რის შეთავაზება შეუძლია დონალდ ტრამპს პუტინისათვის, როცა ისინი ტელეფონით ისაუბრებენ, ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმებაზე ხელმოწერის სანაცვლოდ?
დონალდ ტრამპს აქვს რამდენიმე „ძაფი“, რომელთა მიხედვით მას სიტუაციის მართვა შეუძლია.
ა) აშშ-ის ლიდერს შეუძლია მოსკოვთან დიპლომატიური ურთიერთობის „დათბობა“ გამოაცხადოს და ჩამოთვალოს, რომელი პროექტები შეიძლება განხორციელდეს 30-დღიანი დაზავების ფარგლებში. მაგალითად, რადგანაც ვლადიმერ პუტინს დიდი ხანია არ სურს თავის საზღვრებთან ახლოს, ევროპაში ნატოს ჯარების არსებობა, დონალდ ტრამპს შეუძლია გაიყვანოს ევროპიდან ამერიკული ჯარების 30-ათასიანი ამერიკული ჯარების ნაწილი, რაც მოსკოვს მეტ სივრცეს მისცემს იმ ტერიტორიაზე, რომელსაც კრემლი თავის „უკანა ეზოდ“ თვლის.
ბ) დონალდ ტრამპს ასევე შეუძლია წამოაყენოს წინადადება თავისი პარტნიორების წინაშე, რომ რუსეთი განვითარებული ქვეყნების საერთაშორისო კლუბში დაბრუნდეს და „დიდი შვიდეული“ (G7) ისევ „დიდი რვიანი“ (G8) გახდეს.
გ) შესაძლოა ვლადიმერ პუტინისათვის ცეცხლის 30-დღიანი შეწყვეტა სასიამოვნო არ იყოს, მაგრამ სამაგიეროდ, კრემლს შეუძლია თეთრ სახლთან ურთიერთობის გაუმჯობესება და თავისი მოთხოვნის რეალიზება - ნატოს არგაფართოება. რუსეთს რომ ამ მხრივ ბიძგი მისცეს, დონალდ ტრამპს შეუძლია ვლადიმერ პუტინს არქტიკის ერთობლივი ათვისება შესთავაზოს.
დ) დონალდ ტრამპი ხშირად იმუქრება ხოლმე დამატებითი ეკონომიკური სანქციების გამოცხადებით, მაგრამ „როგორც ქუხს, ისე არ წვიმს“: ერთი მხრივ, რადგანაც ვაშინგტონს რუსეთის სამთო-მომპოვებელ მრეწველობაზე ზეწოლის ბერკეტები თითქმის აღარ აქვს. ერთადერთი რაც დარჩა, ენერგეტიკაა, ანუ მკაცრი სანქციების დაწესება მესამე ქვეყნებისათვის, რომლებიც რუსულ ნავთობს ყიდულობენ, ვთქვათ, ინდოეთისათვის, მაგრამ ეს ნაკლებად სავარაუდოა. მეორე მხრივ, დონალდ ტრამპს შეუძლია უკვე მოქმედი რიგი სანქციები შეასუსტოს ან გააუქმოს: „დათანხმდი ცეცხლის სეწყვეტას და ჩვენ დავიწყებს ზეწოლის შერბილებას“, - ასე შეუძლია თქვას აშშ-ის პრეზიდენტმა.
და თუ შეთავაზებაში იქნება გაზსადენ „ჩრდილოეთის ნაკადი-2“-ის შესყიდვის წინადადება აშშ-მიერ, რომლითაც რუსული გაზი ისევ შეიძლება ევროპას მიეწოდოს, ეს იქნება კრემლისთვის მირთმეული ლამაზი ტორტი, მასზე დადებული ბლის წითელი კუნწულით.
რასაკვირველია, კიევს და მის ევროპელ მოკავშირეებს არ ესიამოვნებათ თეთრი სახლის ასეთი „რევერანსები“ კრემლის მიმართ, მაგრამ დონალდ ტრამპს შეუძლია უპასუხოს მათ, რომ იგი „ნეიტრალური არბიტრის“ როლს ასრულებს სამშვიდობო პროცესში.
და თუ არის თაფლაკვერები, მაშინ მათრახიც აშკარაა: ამერიკას შეუძლია უკრაინას რაკეტები, თვითმფრინავები, ტანკები და სხვა სამხედრო ტექნიკა მისცეს. „ეს თქვენი შანსია და გამოიყენეთ, სხვა უკეთესი შანსი არ გექნებათ“, - თუ ვენდობით, თითქოსდა ასე უთხრა დონალდ ტრამპმა თავის რუს კოლეგას კერძო სატელეფონო საუბარში, რომლის სრული ოფიციალური ტექსტი არ გამოქვეყნებულა.
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.