2023 წლის დასაწყისში ისრაელის მედიაში ახალი ამბები გავრცელდა: ისლამური წინააღმდეგობის მოძრაობის ლიდერის (ჰამასის) ერთ-ერთმა ვაჟმა ისმაილ ჰანიემ მიიღო თურქული პასპორტი, რომელიც ახლა მას საშუალებას აძლევს განახორციელოს თავისი მდიდრული ცხოვრების წესი მსოფლიოს ნებისმიერ წერტილში. მაგრამ ამ მოვლენამ არ გააოცა პალესტინის გაჭირვებული ხალხი. 1990-იანი წლებიდან დღემდე, მოძრაობის ლიდერები აკონტროლებდნენ პრაქტიკულად ყველა ფინანსურ ნაკადს ღაზას სექტორში, ხოლო მათი ოჯახები ფულში ბანაობენ და ისვენებენ მდიდრულ კურორტებზე მის საზღვრებს მიღმა. ვინ არიან ჰამასის ლიდერები და როგორ ზრდიან თავიანთ კაპიტალს სამხედრო კრიზისის მიუხედავად?

ჰამასსა და ისრაელს შორის კონფლიქტის დაწყებისთანავე, Firstpost-ის YouTube არხმა, რომელსაც 2,7 მილიონი გამომწერი ჰყავს, გამოაქვეყნა  ვიდეო სათაურით „ღაზის მოსახლეობა იღუპება, სანამ ჰამასის ლიდერები ფუფუნებაში ცხოვრობენ“. მასში აღნიშნული იყო, რომ პარტიის მთავარმა ლიდერებმა, მათ შორის პოლიტბიუროს ხელმძღვანელმა ისმაილ ჰანიემ, დიდი ხანია დატოვეს ღაზას სექტორი და ცხოვრობდნენ მსოფლიოს სხვა ქვეყნებში - თურქეთში, ყატარსა და ლიბანში.

„ისინი ცხოვრობენ პრემიუმ კლასის სახლებში ბეირუთში, დოჰასა და სტამბულში. იცვამენ ძვირადღირებულ კოსტიუმებს და ხუთვარსკვლავიან სასტუმროებში შეხვედრებს ატარებენ. ისინი დაფრინავენ კერძო თვითმფრინავებით და მათი შვილები ჩართულნი არიან ძვირადღირებული უძრავი ქონებით ვაჭრობის ბიზნესში“, - თქვა რეპორტიორმა პალკი შარმამ ვიდეოში. ჟურნალისტმა გაიხსენა, რომ 2006 წელს ჰანიამ პირობა დადო, რომ „ზეითუნის ზეთით და ხმელი ბალახებით იცხოვრებდა დარჩენილი დღეები“, მაგრამ 2021 წელს ის ფეხბურთის თამაშისას დააფიქსირეს ყატარში, სადაც ის დღემდე ცხოვრობს.

ეს არის ჰამასის იმიჯის პრობლემა. ისინი მუდმივად საუბრობენ ღაზაში არსებულ ვითარებაზე, მაგრამ მისი ლიდერები იქ არ ცხოვრობენ. ისინი მდიდრულ ცხოვრებას ეწევიან საზღვარგარეთ, ხოლო უბრალო ხალხი შიმშილში, სიღარიბესა და ბლოკადაში იტანჯება და მათ ეს იციან. და ისინი თავიანთ მოგზაურობას უწოდებენ "კავშირების დამყარებისთვის საჭირო  დროებითი ტურებს საზღვარგარეთ". მაგრამ ეს ტურები წლების განმავლობაში გრძელდება და პალესტინელები ყველაფერს ხედავენ

ამავდროულად, თავად ჰამასის ხელმძღვანელობა და მისი მხარდამჭერი ისლამისტური ძალები ისრაელს ადანაშაულებენ პალესტინელი ხალხის გასაჭირში. მათ მიაჩნიათ, რომ ღაზას სექტორის ბლოკადა შეუსაბამოა, რადგან ეს ეხება მშვიდობიანი მოსახლეობას.

"ექსტრავაგანტულობით, ალკოჰოლითა და ქალებით სავსე ცხოვრება"

იანვარში დიდ ბრიტანეთში დაფუძნებულმა საუდის არაბეთის პორტალმა Elaph-მა განაცხადა, რომ ჰანიას ერთ-ერთი ვაჟი, მააზი, თურქეთის მოქალაქე გახდა. მას შემდეგ, როგორც ჟურნალისტები ამბობენ, მას აქვს სრული უფლება იმოგზაუროს ოჯახთან ერთად და ისარგებლოს ცივილიზაციის ყველა სიკეთით თავისი უზარმაზარი სიმდიდრის წყალობით. „ჰამასის აპარატი აკონტროლებს ღაზას მცხოვრებლებს, რომლებიც მოგზაურობენ სამედიცინო ან კომერციული საჭიროებისთვის და იღებს მათგან ფულს და მოგების ნაწილს. მეორეს მხრივ, მააზი მამის სტატუსის გამო თურქულ პასპორტს უფასოდ იღებს“, - აღშფოთებული ამბობს ღაზას სექტორის ანონიმური წყარო.

 გაეროს მონაცემებით, ღაზას მოსახლეობის 65 პროცენტი სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ ცხოვრობს. პალესტინის სააგენტოს WAFA-ს ღია ანგარიშის მიხედვით, მთლიანობაში, დაახლოებით 236 ათასმა ადამიანმა დატოვა ღაზა 2007-2021 წლებში.

სტატიაში, სახელწოდებით „მააზ ჰანიე: ექსტრავაგანტული ცხოვრება, ალკოჰოლი და ქალები“, ნათქვამია, რომ მამაკაცი ღაზას სექტორში ცნობილია როგორც აბუ ალ-აკარატი, ანუ „უძრავი ქონების მამა“. მას ეს წოდება იმიტომ მიანიჭეს, რომ ღაზას სხვადასხვა ქალაქში რამდენიმე ბინას, ვილას და მთელ შენობასაც კი ფლობს. ამავდროულად, ღაზას გარეთ მააზი და ჰანიას ყველა სხვა ვაჟი თავისუფლად სვამენ ალკოჰოლს, რომელიც აკრძალულია მუსლიმებისთვის და მხიარულობენ პრესტიჟულ კლუბებში ქალების თანხლებით.

„მააზ ჰანიე იძულებული გახდა დაეტოვებინა თავისი კომფორტული ცხოვრება ღაზას სექტორში და წამოეწყო წარმოუდგენლად რთული წინააღმდეგობის მოძრაობები თურქეთის ქუჩებში და მის სასტუმროებში“, - სარკასტულად აღწერს ჰანიეს საქციელს ანონიმური წყარო. მან ასევე აღნიშნა, რომ რამდენიმე წლის წინ მააზი გადაიღეს მამამისთან ისმაილთან ერთად, როდესაც მან ღაზას ქუჩებში ახალი ძვირადღირებული მანქანის დემონსტრაცია მოაწყო.

მააზი ჰანიას 13 შვილიდან ერთ-ერთია და ის არ არის ერთადერთი ოჯახის წევრი, რომლის ქონებაც საეჭვოა. ისმაილის უფროსი ვაჟი აბდელ სალამი ხელმძღვანელობს ღაზას სპორტულ საბჭოს და არის ახალგაზრდობისა და სპორტის უმაღლესი საბჭოს წევრი. მიუხედავად იმისა, რომ ჰამასი საგულდაგულოდ მალავს თავისი ლიდერებისა და მათი ოჯახის წევრების პირად ცხოვრებას, აბდელ სალამს მედიაში ასევე ადანაშაულებენ თავისი სახელისა და თანამდებობის ბოროტად გამოყენებაში პალესტინის ფულის მოპარვის მიზნით.

ღვთის ნებით

თავისი ვაჟებისგან განსხვავებით, ახალგაზრდობაში,  61 წლის ისმაილ ჰანია განსაკუთრებული მდგომარეობით ვერ დაიკვეხნიდა. იგი დაიბადა პალესტინელ ლტოლვილთა ბანაკში ღაზას სექტორში, სადაც დაამთავრა ადგილობრივი უნივერსიტეტის არაბული ლიტერატურის ფაკულტეტი. უკვე სწავლის პერიოდში ჰანია ხელმძღვანელობდა ისლამისტ სტუდენტურ საზოგადოებას, რომელიც მომავალში გახდა ჰამასის ნაწილი.

1988 წელს ისრაელის ხელისუფლებამ დააპატიმრა და ექვსთვიანი პატიმრობა მიუსაჯა ჰანიეს პირველ ინტიფადაში მონაწილეობისთვის.

ერთი წლის შემდეგ ის კვლავ პატიმრობაში იმყოფებოდა და სხვა ისლამისტ აქტივისტებთან ერთად სამხრეთ ლიბანში გადაასახლეს. მაგრამ ისმაილს დიდი გეგმები ჰქონდა,  სახლში დაბრუნების შემდეგ მან დაიკავა ღაზას ისლამური უნივერსიტეტის ერთ-ერთი ფაკულტეტის დეკანის პოსტი, შემდეგ კი ხელმძღვანელობდა ჰამასის სულიერი ლიდერის, შეიხ აჰმედ იასინის ოფისს.

ჰამასის  ლიდერი ისმაილ ჰანიე  მისი ვიზიტის დროს პალესტინელ ლტოლვილთა ბანაკში, აიინ ალ-ჰილვეში, საიდაში, ლიბანი, 2020 წლის 6 სექტემბერი.

2004 წლის მარტისთვის ჰანიე გახდა ჰამასის მოძრაობის ერთ-ერთი ლიდერი. ის მოერიდა საჯარო მოწოდებებს ისრაელის განადგურების შესახებ და მოიპოვა რეპუტაცია, როგორც "ზომიერმა" ისლამისტმა. პრაგმატისტი და გამოცდილი მომლაპარაკებელი, გახდა შუამავალი ჰამასსა და ფათაჰს შორის.

2006 წლის საპარლამენტო არჩევნებში მისი პარტიის გამარჯვების შემდეგ ჰანიემ განაცხადა, რომ გამოიყენებდა ამას ფათაჰთან პარტნიორობის გასაგრძელებლად პალესტინელი ხალხის ინტერესებისთვის. მალე პალესტინის ეროვნული ხელისუფლების ხელმძღვანელმა მაჰმუდ აბასმა ისმაილ ჰანიე დაამტკიცა პრემიერ მინისტრად.

თუმცა, 2006 წლის განმავლობაში, ფატაჰსა და ჰამასის მხარდამჭერებს შორის სხვადასხვა წინააღმდეგობების გამო მუდმივი სისხლიანი შეტაკებები ხდებოდა და კოალიციური მთავრობის შექმნაზე მოლაპარაკების მცდელობა უშედეგოდ დასრულდა. უკვე 2007 წლის ივნისში ჰანიეს მთავრობა გადააყენეს, მაგრამ ის თავად არ დაეთანხმა გადაწყვეტილებას.

ორ მოძრაობას შორის დაპირისპირებამ გამოიწვია ქვეყანაში ორი პრემიერ-მინისტრის დე ფაქტო ყოფნა შვიდი წლის განმავლობაში: ჰანიემ - სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ჰამასმა - აიღო კონტროლი ღაზას სექტორზე, ხოლო მოძრაობა ფათაჰსი, მაჰმუდ აბასის მეთაურობით, ხელმძღვანელობდა დასავლეთ სანაპირო. ასე იყო 2014 წლამდე, სანამ ჰანიემ, მოლაპარაკებების დროს, თავად თქვა უარი პრემიერ-მინისტრის თანამდებობაზე პრეტენზიებზე.

2017 წელს პოლიტიკოსი ჰამასის პოლიტბიუროს ხელმძღვანელი გახდა. მას შემდეგ, რაც აშშ-ის პრეზიდენტმა დონალდ ტრამპმა გამოაცხადა პალესტინა-ისრაელის პრობლემის მოგვარების გეგმა, რომელიც ძირითადად ითვალისწინებდა ისრაელის ინტერესებს, ჰანიე დათანხმდა აბასს ამ პროგრამის წინააღმდეგობაზე. ხუთი წლის წინ აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტმა ის განსაკუთრებით საშიშ გლობალურ ტერორისტად გამოაცხადა, მაგრამ ამ სტატუსმა ხელი არ შეუშალა ისმაილ ჰანიას სიმდიდრის გაზრდაში.

$4 მილიარდი

ისმაილ ჰანიეს კაპიტალი 2014 წლისთვის, ღია წყაროების მიხედვით: „ის არის ალ-შათის ლტოლვილთა ბანაკიდან ოჯახის შთამომავალი და მისი ქონება ოთხ მილიარდ დოლარად არის შეფასებული. მან თავისი აქტივების უმეტესი ნაწილი ღაზას სექტორში სიძის ნაბილის სახელზე დაარეგისტრირა. მის ყველა შვილს აქვს უძრავი ქონება კარგ ადგილებში, სადაც ერთი სახლის საშუალო ღირებულება მინიმუმ მილიონი დოლარია“, განუცხადა Globes-ს გადამდგარ პოლკოვნიკ მოშე ელადმა, რომელიც რეგიონში 30 წელი მსახურობდა და ახლა ახლო აღმოსავლეთის დეპარტამენტში ასწავლის.

"ნამდვილად დიდი ფული მოხვდა მათ ხელში"

ამავე ინტერვიუში ელადმა დეტალები გაამხილა მოძრაობის სხვა ლიდერების მდგომარეობის შესახებ. მისი თქმით, ჰამასის დამფუძნებლების დიდი უმრავლესობა იყო ლტოლვილები (და ზოგიერთი მათგანი მეორე თაობის ლტოლვილები) ან ეგვიპტელებსა და პალესტინელებს შორის ქორწინების „პროდუქტები“. და საერთოდ არ ჰქონდათ ფული. მოღვაწეობის დაწყების წლებში ამ ორგანიზაციას ისრაელის ხელისუფლება უჭერდა მხარს, რომელიც იყენებდა ისლამურ გაერთიანებებს ღაზას სექტორში პალესტინის განმათავისუფლებელი ორგანიზაციის (PLO) წინააღმდეგ. მათმა ფენომენალურმა სიმდიდრემ მაშინ დაიწყო დაგროვება, როდესაც გადაწყვიტეს გაშორებოდნენ ისრაელი და ეძიათ დაფინანსების ალტერნატიული წყაროები.

ელადი განმარტავს, რომ ლიდერების ანგარიშებზე თანხები მოდიოდა სირიიდან, საუდის არაბეთიდან, ირანიდან და ყატარიდან რამდენიმე წყაროდან, მათ შორის რელიგიური საქველმოქმედო ორგანიზაციებიდან და ზაქატის შემოწირულობების სახით - ისლამის ექვსი საყრდენიდან, რომელიც მუსლიმებს ავალდებულებს გადასახადების გადახდას. ნებისმიერ შემოსავალზე გაჭირვებულ თანამორწმუნეებისთვის.

ამასობაში, საქველმოქმედო ორგანიზაციებმა დაიწყეს ფუნქციონირება შეერთებულ შტატებში ჰამასისთვის სახსრების მოსაზიდად. ”მაშინ მართლაც დიდი ფული შემოვიდა ლიდერების ხელში. ერთ-ერთი მათგანი, ვინც ამით გამოიმუშავა, იყო დოქტორი მუსა აბუ მარზუკი, ჰამასის მეორე მეთაური, თქვა ელადმა. „1990-იანი წლების დასაწყისში ის ხელმძღვანელობდა შეერთებულ შტატებში მდიდარ მუსლიმებს შორის დაფინანსების კამპანიას და დააარსა რამდენიმე საბანკო დაწესებულება. გარდა ამისა, მან შექმნა ათი ფინანსური საწარმოსგან შემდგარი კონგლომერატი, რომელიც გასცემს სესხებს და უზრუნველყოფს საინვესტიციო მომსახურებას. ის ბრწყინვალე ფინანსისტია“.

ჰამასის ერთ-ერთი ლიდერი მუსა აბუ მარზუკი

აშშ-ს ადმინისტრაციამ მარზუკის დაპატიმრების ბრძანება გასცა 1995 წელს, ის ტერორიზმის მხარდაჭერაში დაადანაშაულა. ორწლიანი პატიმრობის შემდეგ ის ქვეყნიდან გასამართლების გარეშე გააძევეს. თუმცა, მან შეძლო თავისი კაპიტალის შენარჩუნება: გათავისუფლების დროისთვის მისი ქონება უკვე რამდენიმე მილიონ დოლარს შეადგენდა. დღეს მარზუკი ითვლება ჰამასის ერთ-ერთ უმდიდრეს მილიარდერად.

„ის როგორღაც გაურბოდა საგადასახადო ორგანოებს და მას ტერორიზმის დაფინანსებაში ბრალი არ წაუყენეს. ისინი ამბობენ, რომ ის თანამშრომლობდა [აშშ] ადმინისტრაციასთან. არანაირი მტკიცებულება არ არსებობს, მაგრამ ძნელია რაიმე სხვა მიზეზის მოფიქრება, თუ რატომ გადაურჩა ის სასჯელს ასეთი მძიმე დანაშაულისთვის. 2001 წელს, 11 სექტემბრის მოვლენების გამოძიების დროს, გაირკვა, რომ მას ჰქონდა ფართო ფინანსური კავშირები ალ-ქაიდასთან, მათ შორის 21 ბოევიკისთვის თანხების გადაცემის ჩათვლით“, - ამბობს ელადი.

2014 წელს არაბულმა წყაროებმა მისი ქონება სამ მილიარდ დოლარად შეაფასეს

ორგანიზაციის სხვა უმდიდრეს წევრებს შორის მან ასევე დაასახელა ჰამასის პოლიტბიუროს თავმჯდომარე ხალედ მაშაალი. მისი თქმით, იმ დროს პოლიტიკოსის ქონება 5 მილიარდ დოლარს უდრიდა, რომელიც მას ეგვიპტის ბანკებში, ასევე სპარსეთის ყურის ქვეყნებში უძრავ ქონებაში ინახავდა.

ჰამასის კიდევ ერთი მდიდარი თანამდებობის პირი, იმან თაჰა, რომელსაც არ ეკავა ორგანიზაციაში ასეთი მაღალი თანამდებობა, მაგრამ "ჰქონდა წვდომა ე.წ. ქვაბთან" (როგორც სხვა უმცროსი მენეჯერებს). ელადმა აღწერა, თუ როგორ გაიზარდა ღარიბი ბავშვი ალ-ბორგის ლტოლვილთა ბანაკიდან და ააშენა სახლი ღაზას ცენტრში. ტაჰა პასუხისმგებელი იყო ღაზას სექტორში საზღვარგარეთულ ჰამასსა და ადგილობრივ ჰამასს შორის კოორდინაციაზე. ის წამყვანი ფიგურაც კი არ იყო, მაგრამ უკვე მილიონერების სიაში იყო.

"ისინი სხედან ფულის მილსადენებზე"

ელადის თქმით, ჰამასი აკონტროლებდა ყველა ფინანსურ ნაკადს ღაზას სექტორში და მისი ლიდერები ამ ფინანსებს განიხილავდნენ, როგორც პირად საკუთრებას. „თანხების უმეტესი ნაწილი, რომელიც მათ ჯიბეში მიდიოდა, გვირაბის გარიგებებით და აყვავებული კონტრაბანდის ბაზრით მოიპოვეს. ამ უკანასკნელის წყალობით ღაზას სექტორში რამდენიმე ასეული მილიონერი გაჩნდა“, - განაცხადა მან.

ღაზას სექტორში სულ მცირე 600 მილიონერი ცხოვრობს. და ეს იგივე ხალხია, ვინც "ისხდნენ ფულის მილსადენებზე"

ელადმა დეტალურად აღწერა, როგორ მუშაობდა ეს სისტემა (და ალბათ დღესაც მუშაობს). ამრიგად, ჰამასის უმაღლესმა ხელმძღვანელობამ დააწესა 25 პროცენტიანი გადასახადი და ორი ათასი დოლარი თითოეული დემონტაჟირებული მანქანისთვის, რომელიც გადიოდა „გვირაბში“. ამავდროულად, ეგვიპტიდან კონტრაბანდის ასობით ასეთი „გვირაბი“ იყო: 2007 წლიდან 2010 წლამდე, 800 მილიონი დოლარი (24 მილიარდი რუბლი) ნაღდი ფული გადაირიცხა, როგორც ასეთი გარიგებების შემადგენელი ნაწილი. გარდა ამისა, ჰამასმა დააწესა გადასახადები ღაზას ვაჭრებზე. ისინი იხდიდნენ ფაქტიურად ნებისმიერ საქონელზე - ბოსტნეულის ყუთებიდან ძვირადღირებულ მანქანებამდე. ჰამასის ლიდერების სიმდიდრის კიდევ ერთი წყარო იყო მიწის მიტაცება. მათ მიითვისეს ნაკვეთები ზღვის პირას კარგ ადგილებში და შემდეგ გაყიდეს.

ჰამასის ლიდერი ხალედ მეშალი მეგობართან ერთად თამაშობს მაგიდის ჩოგბურთს დოჰაში, კერძო სპორტდარბაზში, 2013 წლის 5 თებერვალი.

გარდა ამისა, ღაზას სექტორში არსებობდა ჰამასისთვის მუშაკების ფიქტიური დაქირავების სისტემა, რომლის მეშვეობითაც მისი ლიდერები დაფინანსებას იღებდნენ საქველმოქმედო ორგანიზაციებიდან საზღვარგარეთ. „უცხოეთიდან იღებდნენ ანაზღაურებას მუშების სახელზე. აღმოჩნდა, რომ არსებობს ჯარისკაცებისა და ოფიციალური პირების ასობით ფიქტიური სახელი, რომლებიც სავარაუდოდ ჰამასს ეკუთვნიან“, - თქვა ელადმა.

სხვადასხვა წყაროს მიხედვით, ხალედ მეშაალის ფულის ნაწილი „სირიის ფონდიდან“ მოდიოდა. აშშ-ს ფედერალური ხელისუფლების გამოძიების შემდეგ მას ბრალი დასდეს სირიის მთელი ფონდის გაფლანგვაში. ქვეყანაში არსებობდა ჰამასის ცალკე ფონდი და მეშაალი აკონტროლებდა მის ყველა მოძრაობას. როდესაც პოლიტიკოსმა დამასკოს დატოვება გადაწყვიტა, თან წაიღო დაახლოებით 2,5 მილიარდი დოლარის ღირებულების ფონდი და თანამოაზრეებთან ერთად გაძარცვა.

„ხელისუფლებაში მოსვლისთანავე მათ აიღეს კონტროლი საწვავზე, კომუნიკაციებზე და ქვეყნის სხვა ყველაზე მომგებიან სექტორებზე. დასავლურ საზოგადოებაში არის სწრაფი გამდიდრების სქემები და კორუფცია. პალესტინელები კი პირდაპირ ამბობენ: „უბრალოდ ბევრი ფული მინდა“, ასკვნის ელადი.