I მსოფლიო ომის მონაწილე პოლკოვნიკი და კავკასიური "ველური დივიზიის" მეთაური გიორგი მერჩულე 1878 წელს დაიბადა აფხაზეთში, სოფელ ილორში აზნაურ ალექსი მერჩულის ოჯახში. ილორში მერჩულეთა გვარი (სხვაგვარი გამოთქმით მერჭულეები) უხსოვარი დროიდან სახლობდა და მათ შორის ძალიან ბევრნი იყვნენ სასულიერო პირები. მიუხედავად ამისა, გიორგის, რომელსაც ბაბუა მღვდელი ჰყავდა, სამხედრო საქმე უფრო იტაცებდა. ამიტომაც მამამ გიორგი სანკტ–პეტერბურგის კავალერიის ოფიცერთა სკოლაში შეიყვანა. ეს იმდროინდელ რუსეთში საუკეთესო სამხედრო სასწავლებელი გახლდათ და იმით იყო ცნობილი, რომ სწავლის მსურველთ უმკაცრესად ცდიდნენ. გიორგი მერჩულემ ოთხივე გამოცდა ფრიადზე ჩააბარა და შესაბამისად, მისი დაფინანსება თავად სასწავლებლის ხელმძღვანელობამ ითავა.
1898 წელს 20 წლის ქართველი კავალერისტი წმ. სტანისლავის სახელობის III ხარისხის ორდენით დააჯილდოეს, 1910 წელს - წმ. ანას II ხარისხის ორდენით. ასე რომ, როდესაც I მსოფლიო ომი დაიწყო, გიორგი მერჩულე უკვე რუსეთის იმპერიის სამხედრო ელიტაში კარგად ცნობილი პერსონა იყო. 1914 წელს იგი ბესარაბიის ფრონტზე გაამწესეს და "ველური დივიზიის" ერთ–ერთი პოლკი ჩააბარეს, რომელიც ძირითადად ინგუში მხედრებისგან შედგებოდა, აქედან მოყოლებული, პოლკოვნიკის ცხოვრება მჭიდროდ დაუკავშირდა ამ ხალხს.
"ველური დივიზია" სულ ექვსი პოლკისგან შედგებოდა. ექვსივეში უკლებლივ ჩრდილოკავკასიელი მხედრები იყვნენ გაერთიანებულები, ეროვნების მიხედვით. გიორგი ალექსის ძე მერჩულე ეროვნებით ქართველი იყო, მაგრამ წარმოშობით აფხაზეთიდან გახლდათ და რუსებმა ჩრდილოკავკასიურ ქვედანაყოფში სწორედ ამ საბაბით გაამწესეს. პირველი მნიშვნელოვანი ბრძოლა, "ველური დივიზიის" ინგუშურმა პოლკმა, პოლკოვნიკ გიორგი მერჩულის მეთაურობით, 1914 წლის 23 ივლისს ქ. უნგენისთან (თანამედროვე მოლდოვა) გამართა. "ველურ დივიზიას" მაშინ ავსტრიულ არმიასთან მოუწია შეტაკება და დიდი ზიანიც მიაყენა მტერს. გიორგი მერჩულე 1915-1917 წლებში კიდევ ორი ორდენით დააჯილდოეს, ხოლო თავისი პოლკის ჯარისკაცებმა მას თეთრი ნაბადი მიართვეს. ამასობაში, სანკტ–პეტერბურგში რევოლუცია მოხდა და ყველაფერი აირია – დროებითმა მთავრობამ და მერე წითლებმა ყველა ფრონტი ცალმხრივად მოშალეს, ჯარის დემობილიზაცია გამოაცხადეს და წარჩინებულ ოფიცრებს, როგორც "ძველი რეჟიმის" მომხრეებს დევნა დაუწყეს.
სწორედ ამ დროს, გიორგი მერჩულემ შეიტყო, რომ წითლებიც მოსაკლავად დასდევდნენ და თეთრებიც: პირველნი იმიტომ, რომ მეფის არმიის ოფიცერი იყო, მეორენი კი იმიტომ, რომ მათ მხარეს ბრძოლა არ სურდა. მალე გიორგი მერჩულე ბოლშევიკების პატრულმა დააპატიმრა. მას დახვრეტა ემუქრებოდა, მაგრამ პეტროგრადის ციხის მცველი მერჩულის ყოფილი ჯარისკაცი აღმოჩნდა და პოლკოვნიკი ღამთ ჩუმად გააპარა.
გიორგი მერჩულემ გეზი საქართველოსკენ აიღო. მატარებელს, რომლითაც მოემგზავრებოდა, ჩრდილოეთ კავკასიაში – ესენტუკის მახლობლად, წითლები დაესხნენ თავს. ინტელიგენტურად ჩაცმული პოლკოვნიკი თეთრგვარდიელთა ჯაშუშად მიიჩნიეს და დააპატიმრეს. მას კვლავ დახვრეტა ელოდა, მაგრამ როდესაც ადგილობრივ ციხეში უნდა მიეყვანათ, მოზდოკი ვასანგირი ჯაბაგიევის მთავრობას დაქვემდებარებულმა ჯარმა დაიკავა. ასე აღმოჩნდა პოლკოვნიკი მერჩულე ყოფილი ჯარისკაცების ხელში.
გიორგი მერჩულე საქართველოში აღარ დაბრუნებულა. იგი მთიელთა რესპუბლიკის შეიარაღებული ძალების სარდალი გახდა და ინგუშეთში დარჩა საცხოვრებლად. მისნაირი გამოცდილი სამხედრო პირის დახმარება კი ინგუშ ერს მართლაც სჭირდებოდა, რადგანაც 1918 წლის თებერვალში ოსებმა, თეთრი მოძრაობის ცნობილი მესვეურის – ანტონ დენიკინის დახმარებით, ომი დაიწყეს და მოზდოკსა და ვლადიკავკაზში მშვიდობიანი მოსახლეობა შეავიწროვეს.
ინგუშები, რომლებიც ნაკლებად ორგანიზებულნი იყვნენ და დენიკინის დონის დამხმარეც არ ჰყავდათ, მძიმე დღეში ჩაცვივდნენ. დენიკინის მებრძოლებმა, რომლებიც კარგად იყვნენ შეიარაღებულნი, ვლადიკავკაზსა და მის მიმდებარე სოფლებში მშვიდობიან ინგუშებს გენოციდი მოუწყვეს. ვასანგირი ჯაბაგიევმა საპასუხო ზომების მიღება პოლკოვნიკ მერჩულესა და მის მებრძოლებს მიანდო. მთიელთა რესპუბლიკის პრემიერ–მინისტრი პირადადაც კი შეხვდა ქართველ პოლკოვნიკს. მერჩულემ პრემიერ–მონისტრს აღუთქვა, რომ მშვიდობიანი ინგუშების დარბევის და გენოციდისთვის ოსებსა და კაზაკებს პასუხს აგებინებდა.
1918 წლის 5 თებერვალი დენიკინისა და მისი მოკავშირეებისათვის ჯოჯოხეთური დღე აღმოჩნდა. ვლადიკავკაზში გაჩაღებულ ბრძოლებში მათ 100-მდე კაცი დაკარგეს, ორი ამდენი კი დაიჭრა. პოლკოვნიკ მერჩულის ქვედანაყოფიდან არათუ საერთოდ არავინ მოუკლავთ, არამედ არც დაუჭრიათ. დენიკინის შტაბზე იერიშის შემდეგ, ინგუშებმა ვლადიკავკაზი დატოვეს და მის გარეუბანში დაბანაკდნენ. მოწინააღმდეგემ მათზე გალაშქრება ვეღარ გაბედა და ვლადიკავკაზის გარეუბნის ინგუში მოსახლეობაც აწიოკებას გადაურჩა. დენიკინმა, რომელსაც იმხნად მთელ ჩრდილო კავკასიაში დიდი გავლენა ჰქონდა, ბრძანება გასცა, პოლკოვნიკი გიორგი ალექსის ძე მერჩულე შეეპყროთ და ჩამოეხრჩოთ, როგორც იმპერატორის მოღალატე და რუსი ოფიცრის მუნდირის ღირსების შემარცხვენელი.
ისტორიაში ძალიან ხშირია მაგალითები, როდესაც მოუხელთებელი მეამბოხე სრულიად უბრალო რამეს გადაჰყოლია და ეს ყველას გაჰკვირვებია. სამწუხაროდ, ასე მოხდა პოლკოვნიკ გიორგი მერჩულის შემთხვევაშიც, ერთხელ, როცა ის რაზმელებთან ერთად, ვლადიკავკაზიდან მორიგი ლაშქრობიდან ბრუნდებოდა, გზაში დენიკინის მოწინაღმდეგენი – ბოლშევიკი პარტიზანები გადაეყარნენ და მთელ რაზმს იარაღის დაყრა უბრძანეს, პოლკოვნიკი ბრძანებას არ დაემორჩილა – მარჯვე გასროლით ბოლშევიკების მეთაური (გვარად ჩერტკოვი) ცხენიდან გადმოაგდო, მაგრამ სწორედ ამ დროს უმტყუნა ბედმა – დაჭრილმა ალალბედზე ესროლა. პოლკოვნიკს ტყვიამ გულში გაუარა და ასე დასრულდა მისი სიცოცხლე.
დღეს, ინგუშური ნასოფლარის – ოლიგტეს სასაფლაოზე, აუარებელ მუსლიმანურ საფლავს შორის აშკარად გამოირჩევა ერთი, რომელზეც ჯვარია აღმართული და სხვათაგან განსხვავებით, უფრო კარგადაა მოვლილი. სწორედ იქ არის დაკრძალული გიორგი მერჩულე, რომლის სისხლიც ინგუშებმა აიღეს.
დღგ-ის გადახდისგან თავის არიდება რთულდება - საქმე ის არის, რომ 2024 წლის ოქტომბრიდან ძალაში შევიდა ფინანსთა სამინისტროს ახალი რეგულაცია, რომელიც მნიშვნელოვნად შეცვლის დამატებული ღირებულების გადასახადის (დღგ) გადახდისგან თავის არიდების მიზნით შექმნილი სუბიექტების მიმართ სახელმწიფოს დამოკიდებულებას. ეს ცვლილება განსაკუთრებულ გავლენას მოახდენს როგორც მეწარმე ფიზიკურ პირებზე (ინდივიდუალური მეწარმე, მიკრობიზნესი, მცირე ბიზნესი, ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელი პირი), ასევე ნებისმიერ წვრილ, ქსელურ, კომპანიებზე.
რა უნდა იცოდეს ბიზნესმა აღნიშნულ ცვლილებებთან დაკავშირებით - ახალ რეგულაციასთან დაკავშირებულ დეტალებს BMG-ისთან DGN Consulting-ის საგადასახადო მენეჯერი ანა ლობჟანიძე განმარტავს.
- კონკრეტულად რას გულისხმობს ფინანსთა მინისტრის გამოცემული ახალი რეგულაცია?
- 2024 წლის ოქტომბრიდან ამოქმედდა ცვლილებები ფინანსთა სამინისტროს N996 ბრძანებაში, რომლებიც დღგ-ის გადახდისგან თავის არიდების სქემების აღკვეთისკენ არის მიმართული. გარკვეული კრიტერიუმების დაკმაყოფილების შემთხვევაში, საგადასახადო ორგანოს უფლება აქვს, რამდენიმე დამოუკიდებელი სუბიექტი განიხილოს ერთ გადამხდელ პირად და ყველა სუბიექტის შემოსავალი ერთობლივად დაბეგროს. აღნიშნული ცვლილება ეხება იმ ბიზნესებს, რომლებიც ახორციელებენ ბიზნესის დანაწევრებას, რათა არ დაუფიქსირდეთ წლიური ბრუნვა 100 000 ლარზე მეტი და ამ მიზნით არეგისტრირებენ სხვა ბიზნესსუბიექტებს, იურიდიული სუბიექტის ან ინდივიდუალური მეწარმის სახით. აღნიშნული სქემით ბიზნეს სუბიექტები თავს არიდებენ დღგ-ის გადახდას.
- რა კრიტერიუმებით იხელმძღვანელებენ საგადასახადო ორგანოები?
- თუ რამდენიმე ბიზნესი აკმაყოფილებს შემდეგ კრიტერიუმებს, მათ საგადასახადო ორგანო ერთ გადამხდელ პირად განიხილავს. კრიტერიუმები შემდეგია:
1. საქმიანობასთან დაკავშირებულ გადაწყვეტილებებს ერთი და იგივე პირი იღებს;
2. საქმიანობის ადგილი და შინაარსი იდენტურია;
3. რომელიმე სუბიექტი დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრირებული არ არის.
ამასთანავე, განმარტებულია, თუ რა პირობებში მიიჩნევა გადაწყვეტილებები ერთი და იგივე პირის მიერ მიღებულად. მაგალითად, თუ გადაწყვეტილებები მიიღება ისეთ საკითხებზე, როგორიცაა კონტრაქტორების შერჩევა, ფასების განსაზღვრა, დასაქმების პირობები ან ინვესტიციების განხორციელება.
- როგორ იმოქმედებს ეს ცვლილებები ბიზნესზე?
- ამ ცვლილებების მიზანია, გააძლიეროს საგადასახადო ორგანოების უფლებამოსილება და ხელი შეუშალოს დღგ-ს გადახდისგან თავის არიდების სქემებს. ეს ზომები ხელს შეუწყობს თანაბარი კონკურენტული გარემოს შექმნას მცირე და საშუალო ბიზნესებისთვის. თუმცა, ბიზნესმა ყურადღებით უნდა დაიცვას რეგულაციები და გაითვალისწინოს ახალი წესები, რათა თავიდან აირიდოს პოტენციური ჯარიმები და დამატებითი შემოწმებები. რაც შეიძლება ითვალისწინებდეს დღგ-ს გადამხდელად ნებაყოფლობით რეგისტრაციას და შესაბამისად, საქონლის/მომსახურების ფასში დღგ-ის ასახვას.
- რას ურჩევდით ბიზნესს ამ ცვლილებების გათვალისწინებით?
- ბიზნესი ყურადღებით უნდა დააკვირდეს საკუთარ საქმიანობას და დარწმუნდეს, რომ საქმიანობის პროცესში ითვალისწინებს კანონმდებლობით დადგენილ ახალ კრიტერიუმებს და მიდგომებს. ამ ცვლილებების მიზანია, გააძლიეროს საგადასახადო ორგანოების უფლებამოსილება და ხელი შეუშალოს დღგ-ს გადახდისგან თავის არიდების სქემებს. ეს ზომები ხელს შეუწყობს თანაბარი კონკურენტული გარემოს შექმნას მცირე და საშუალო ბიზნესებისთვის. თუმცა, ბიზნესმა ყურადღებით უნდა დაიცვას რეგულაციები და გაითვალისწინოს ახალი წესები, რათა თავიდან აირიდოს პოტენციური ჯარიმები და დამატებითი შემოწმებები.
წყარო:https://bm.ge/