,
„უკრაინას სასწრაფოდ ჭირდება მეტი ჯარისკაცი, მაგრამ ბევრი უკრაინელი, რომლებიც ახლა არმიაში უნდა ყოფილიყვნენ გაწვეულები და სამშობლოს დასაცავად ფრონტის წინა ხაზზე უნდა იდგნენ, ამჟამად ბერლინში ცხოვრობენ და ევროპული ცხოვრებით ტკბებიან. ვინ არიან ისინი და რას ფიქრობენ ომზე, რატომ გაექცნენ არმიაში სამსახურს? - ასეთი კითხვაა დასმული გერმანულ გაზეთ „ტაგესშპიგელში“ (Der Tagesspiegel) გამოქვეყნებულ სტატიაში სათაურით „გაქცევა გერმანიაში, ფრონტზე ბრძოლის ნაცვლად: რატომ არიდებენ თავს არმიაში სამსახურს ბერლინში მყოფი უკრაინელი მამაკაცები?“ (ავტორი - იულია ვალოვა).
გთავაზობთ პუბლიკაციის შინაარსს:
„ტაგესშპიგელის“ ჟურნალისტი ესაუბრება ერთ-ერთ უკრაინელ მამაკაცს, 43 წლის არტემ კოროლკოს (მისი ნამდვილი გვარი-სახელი შეცვლილია), რომელმაც გაქცევა მოახერხა (ანუ ფაქტიურად დეზერტირი გახდა) და ბერლინში ავტომანქანით ჩავიდა. იგი დასავლეთ უკრაინაიდანაა, ქალაქ როვნოდან.
სანეტარო დასვენება დამღლელი გზის შემდეგ
„არტემი ხანგრძლივი გზის გავლით ფიზიკურად დაღლილია, მაგრამ ამბობს, რომ თავისუფლების შეგრძნება მას სულიერ ძალებს ანიჭებს. იგი ერთ-ერთია იმ 250 ათასი უკრაინელი გასაწვევი ასაკის მქონე მამაკაცთაგან, რომლებიც გერმანიაში ცხოვრობენ ლტოლვილის სტატუსით. რასაკვირველია, სინამდვილეში არტემს სულ სხვა სახელი ჰქვია, რათა მას პრობლემები არ შეექმნას. მისი ცოლი ანა ბერლინში უფრო ადრე ჩამოვიდა. უახლოეს ხანში არტემი ბინადრობის უფლებას მიიღებს და თავისი ავტომობილის რეგისტრირებასაც შეძლებს, თუმცა აღნიშნავს, რომ უკრაინაში ომის დასრულებამდე არ დაბრუნდება“, - წერს ავტორი.
უკრაინის კანონების მიხედვით, მობილიზაციას ექვემდებარება გასაწვევი ასაკის (18-დან 60 წლამდე) მქონე ყოველი მამაკაცი, რომელიც სამხედრო კომისარიატებში (გასაწვევ პუნქტებში) აღიცხვაზე უნდა დადგეს. ისინი ვალდებულნი არიან ყოველთვის თან ჰქონდეთ სამხედრო ბილეთი. მამაკაცს, რომელსაც სამხედრო ბილეთს მოსთოვენ შემოწმებისას და დოკუმენტს ვერ წარადგენს, მას სასჯელი ემუქრება.
ბოლო თვეებში არტემი, რომელიც მშობლიურ ქალაქ როვნოში ცხოვრობდა, გარეთ იშვიათად გამოდიოდა - ეშინოდა, რომ მას სამხედრო გასაწვევი პუნქტის თანამშრომლები დაიჭერდნენ და ფრონტზე გაგზავნიდნენ. იგი პროფესიით პროგრამისტია და დისტანციურად მუშაობდა. ტანსაცმელს, სასმელს და საჭმელს სახლიდან უკვეთავდა. მისი მეუღლე ანა ამჟამად გერმანულ ენას სწავლობს და დასაქმების ცენტრშია დარეგისტრირებული, იღებს დახმარებას. ანა ბერლინში ომის დაწყების შემდეგ ჩამოვიდა და სურდა, რომ ქმარიც გერმანიაში მასთან ერთად ყოფილიყო. როგორც იქნა, თანხა შეგროვდა, ვიღაც-ვიღაცეები გასაწვევ კომისიაში ფულით მოისყიდეს და საჭირო სამედიცინო ცნობა მიიღეს - თითქოსდა არტემი ინვალიდია და ჯარში სამსახურს არ ექვემდებარება. პოლონეთის საზღვარზე გადასვლისას იგი ღელავდა, მაგრამ ყველაფერი მშვიდობიანად დასრულდა - არტემი თავისუფალი ევროპის ტერიტორიაზე დაუბრკოლებლად შევიდა.
„არტემი კარგი პროგრამისტია, მშვენივრად იცის ინგლისური ენა. რატომ უნდა წავიდეს იგი ომში ადამიანების მოსაკლავად? მას არ სურს სხვების დახოცვა“, - ამბობს ანა, არტემის ცოლი, - „როცა ჩვენ კარგი შემოსავლები გვექნება, დავიწყებთ ფულის გადარიცხვას უკრაინის არმიისათვის“.
ქორწილი მობილიზაციის ნაცვლად
სანამ არტემ კოროლკო მობილიზაციისაგან თავის არიდების საშუალებას ეძებდა და უკრაინიდან გაიქცეოდა, მანამ 28 წლის დენის რიაბჩის (გვარ-სახელი შეცვლილია) გამოსავალი უკვე ნაპოვნი ჰქონდა. მაისში მან ცოლად გერმანელი ქალი შეირთო. ამჟამად ახალგაზრდები ბერლინში დაქირავებულ ბინაში ცხოვრობენ და ერთმანეთს ესიყვარულებიან: „შეგიძლიათ მომილოცოთ - მალე ბავშვი მეყოლება. ასე რომ, მე პრაქტიკულად გერმანიის მოქალაქე ვარ“, - ამბობს „ტაგესშპიგელის“ ჟურნალისტთან საუბარში დენისი.
„ჩვენ ერთმანეთი სამუშაოზე გავიცანით. ჩემი მომავალი მეუღლე კლარა ისე შემიყვარდა, როგორც კინოში ხდება ხოლმე. ასე რომ, ნუ იფიქრებთ, რომ მე გერმანელი ცოლი მხოლოდ მობილიზაციისაგან თავის დაღწევის გამო შევირთე“, - ხაზს უსვამს დენისი. იგი ვარაუდობს, რომ ომის შემდეგ კლარას უკრაინაში წაიყვანს და მშობლებს გააცნობს. „მე, რასაკვირველია, მიყვარს სამშობლო და მზად ვარ უკრაინას გერმანიიდან დავეხმარო... მაგრამ ფრონტზე არ ვიბრძოლებ. მე სისხლისმსმელი და კაცთმოძულე ადამიანი არ ვარ“. დენისი პროგრამისტია და ამბობს, რომ გერმანიაში მისი ჰობი მინი-ტანკების, ჯავშანტრანსპორტიორებისა და ქვემეხების შექმნაა.
უკრაინის ხელისუფლებამ საზღვარგარეთ მყოფი ჯარში გასაწვევი ასაკის მქონე მამაკაცებისათვის შეზღუდვები დააწესა - მათ არ შეუძლიათ საელჩოებში ახალი პასპორტების მიღება, მაგრამ დენისს ეს საკითხი არ აღელვებს - მის უკრაინულ პასპორტს მოქმედების ვადა 2028 წლამდე აქვს. „ვფიქრობ, ომი მომავალ წელს დამთავრდება და მე მობილიზაცია, უკრაინის სამხედრო კომისარიატში მისვლა და ფრონტზე წასვლა არ მემუქრება... ცოტასაც მოვითმენ და ყველაფერი კარგად იქნება“, - იმედიანად აცხადებს დენისი.
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
