USD 2.7075
EUR 3.1583
RUB 3.3787
თბილისი
«Yeni Safak» (თურქეთი): „საით მიდის რუსეთ-უკრაინის ომი?“
თარიღი:  563

თურქეთის გაზეთმა „იენი საფაკმა“ (Yeni Safak), რომელიც სტამბოლში იბეჭდება და ხელისუფლებისადმი ლოიალურად არის განწყობილი, გამოაქვეყნა სტატია სათაურით „საით მიდის რუსეთ-უკრაინის ომი?“ (ავტორი - ომერ ათასოი, სტამბოლის აიდინის უნივერსიტეტის პროფესორი).

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

ვინმემ უნდა უთხრას პირდაპირ უკრაინის პრეზიდენტს ვოლოდიმირ ზელენსკის, რომ თუნდაც იმ შემთხვევაში, როცა ომს სხვა იწყებს, არავითარი სარგებლობა არ მოაქვს მის გაგრძელებას, როცა ხედავ, რომ მტერს წინააღმდეგობას ვეღარ უწევ. ეს ქვეყნის მეთაურმა უნდა გააცნობიეროს. როგორც ჩანს, უკრაინას და მის ხელმძღვანელს გარკვეული დროის განმავლობაში კიდევ შეუძლიათ საომარი მოქმედებების გაგრძელება, თუმცა შედარებით მცირე ინტენსიურობით - აშშ-ის, ნატოს და ევროკავშირის იარაღისა და ფულის დახმარებით. მაგრამ შეძლებს კი უკრაინელი ლიდერი ისეთი შედეგების მიღწევას, რომ მოლაპარაკების მაგიდასთან ძლევამოსილი მხედართმთავრის სახით დაჯდეს? პასუხი ამ კითხვაზე ჯერ-ჯერობით ნათელი არ არის.

მიზეზები, რომელთა გამო ამერიკამ და დასავლეთმა უკრაინას მხარი დაუჭირეს, გასაგები გახდა ომის გვიანდელ ეტაპებზე. ამერიკას სურს თავისი მსოფლიო ჰეგემონია შეინარჩუნოს ისე, რომ რუსეთის ძლიერებას ძირი უკრაინის ომის მეშვეობით გამოუთხაროს, საკუთარი ტერიტორიისაგან მოშორებით. მაგრამ პაიკის როლი, რომელიც ჩრდილოატლანტიკურმა ალიანსმა უკრაინას მიაკუთვნა, კიევისათვის კატასტროფის მეტი არაფერი არ მოუტანია.

უკრაინელებმა თავიანთი გმირობა დაამტკიცეს...

რუსეთ-უკრაინის ომის დასაწყისში რუსებმა ბევრი უკრაინული ქალაქი დაბომბეს, მათ შორის კიევიც. ნგრევა და მსხვერპლი ყოველდღიურად მატულობდა, უკრაინის ეკონომიკა კი გიგანტურ ვალებში ეფლობოდა. მილიონობით უკრაინელი - ქალები, ბავშვები, მოხუცები და ახალგაზრდები, რომლებსაც არმიაში სამსახურიარ სურდათ, მიგრანტები და ლტოლვილები გახდნენ, მათ თავი შეაფარეს ევროპას, ამერიკას და სხვა ქვეყნებს, რომლებიც უსაფრთხოდ იტვლებიან, თუმცა ვერ ვიტყვით, რომ ისინი სამშობლოდან მოშორებით თავს ბედნიერად გრძნობენ და ცხოვრებით კმაყოფილნი არიან. უკრაინელი ლტოლვილები იმედოვნებენ, რომ სახლში მალე დაბრუნდებიან და თავიანთ ოჯახებს გაამთლიანებენ. რა თქმა უნდა, ეს ფაქტორი - ოჯახთან განშორება - მეომრების განწყობაზეც ნეგატიურად მოქმედებს. როგორც ჩანს, ომში, რომელსაც აშშ და ევროკავშირი „სულს უბერავს“, უკრაინის მხრიდან გადამწყვეტი შედეგების მოპოვება ძალიან რთულია - მიუხედავად იმისა, რომ უკრაინელებმა ომის პირველივე დღეებიდან მთელ მსოფლიოს აჩვვენეს თავიანთი გმირული შემართება და მეომრული სულისკვეთება.

...მაგრამ გამარჯვება მხოლოდ შორეული იმედია

კონფლიქტის დასაწყისში უკრაინის ხელისუფლება და მოქალაქეები, ალბათ, ფიქრობდნენ, რომ დასავლეთის მხარდაჭერით, რომელსაც სათავეში აშშ ედგა და მათი თანამედროვე იარაღის მეშვეობით შეძლებდნენ რუსეთის დაჯაბვნას და გამარჯვებას მოიპოვებდნენ. ახლა კი, მიუხედავად იმისა, რომ აშშ და დასავლელი მოკავშირეები აგრძელებენ უკრაინის დაიმედებას და იარაღის მიწოდებას პირდებიან, დაპირების შესრულება სულ უფრო ძნელი ხდება, რასაც ვაშინგტონისა და ბრიუსელის პოზიციები მოწმობენ.

საზოგადოებრივი გამოკითხვების თანახმად, ისინი, ვისაც სჯერათ, რომ ომში კიევი მოსკოვს დაამარცხებს, მხოლოდ 10%-ს შეადგენს. გამოკითხულთა მნიშვნელოვანი ნაწილი თვლის, რომ მეომარ მხარეებს შორის კომპრომისების მიღწევა შექმნილი სიტუაციიდან ყველაზე უკეთესი გამოსავალი იქნება ცეცხლის შესაწყვეტად.

მოლაპარაკებას ისევ თურქეთი სთავაზობს

რა როლის შეასრულება შეუძლია ასეთ პირობებში თურქეთს? მოახერხებს თუ არა თურქეთის უმაღლესი ხელისუფლება, ანკარაში რუსეთის პრეზიდენტის ვლადიმერ პუტინის სავარაუდო ვიზიტთან დაკავშირებით (რომელიც, როგორც ამბობენ, მალე განხორციელდება), ხელის შეწყობას უკრაინაში მშვიდობის დამყარებასათვის დიპლომატიური გზით, საშუამავლო მისიით - ისე, როგორც ადრე? შეძლებს თუ არა უკრაინის ადმინისტრაცია, რომელსაც ბევრად იმედი გაუცრუვდა აშშ-საგან ქმედითი დახმარების მიღებაზე, მწვანე შუქი აუნთოს მიდგომას პრინციპით - „ვინც დამარცხებას აღიარებს, მას შეუნდობენ?“

აშკარა რეალობა ისეთია, რომ ომის პირველ წელს აშშ-საგან და ევროკავშირისაგან მიღებული მხარდაჭერა უკრაინისათვის სტიმული გახდა წინააღმდეგობის გასაწევად, ახლა, ომის მესამე წელს კი კიევმა უნდა გააცნობიეროს, რომ ომის გაგრძელება სასურველ შედეგს არ გამოიღებს და კიდევ უფრო მეტ დანაკარგებს და ნგრევას გამოიწვევს. სიტუაციის აწონ-დაწონვა და რთული, მაგრამ გარდაუვალი გადაწყვეტილების მიღება უკრაინისთვის ღირსეული, ჰუმანური და პატრიოტული ნაბიჯი იქნება მშვიდობის გზაზე.

დასავლეთი უკრაინის წაქეზებას უნდა მოეშვას

ამერიკის და ევროპის მხარდაჭერა ისრაელისადმი ღაზას სექტორში, რომელმაც თითქმის გენოციდი გამოიწვია და 30 ათასი პალესტინელის სიცოცხლე შეიწირა, ასევე ისრაელის პირდაპირი თუ ირიბი წაქეზება ომის გასაგრძელებლად იმის მაგალითია, თუ როგორი ორმაგი სტანდარტები არსებობს „ადამიანის უფლებების“ დაცვის სფეროში. იგივე შეიძლება ითქვას რუსეთ-უკრაინის კონფლიქტის მიმართაც: შეერთებული შტატები და ევროკავშირი უკრაინელ პოლიტიკოსებს და ხალხს მოტყუებით პირდებიან დახმარებას და საბრძოლველად აქეზებენ. უკრაინა დროა მიხვდეს, რომ ამერიკისგან და დასავლეთისგან „მხრებზე ხელის მეგობრული წამორტყმით“ მას არანაირი სარგებლობა არ ექნება.

ამრიგად, გვინდა იმედი გვქონდეს, რომ დიპლომატიური მოლაპარაკება, რომელიც ვლადიმერ პუტინთან თურქეთში გაიმართება რეჯეფ ერდოღანის მიწვევით, უზრუნველყოფს შესაფერისი ფონის შექმნას იმ კონფლიქტის შეწყვეტისათვის, რომელსაც არავისთვის სასარგებლო არ არის და ამით თავიდან იქნება აცილებული ადამიანთა მსხვერპლი.

წყარო: https://www.yenisafak.com/dusunce-gunlugu/ukrayna-rusya-savasi-nereye-gidiyor-4606901

ანალიტიკა
კრემლს ომის შეწყვეტის მზაობა ჯერ კიდევ არ აქვს და რუსეთის ეკონომიკის შეწირვასაც არ ერიდება - გიორგი კობერიძე
დღევანდელი რუსული ბეჭდური პრესა ივლისის თვეში ეკონომიკური ვითარების დამძიმებაზე საუბრობს - რაც რუსეთის დახურული სისტემის პირობებში საკმაოდ იშვიათი მოვლენაა. გაზეთები აღნიშნავენ, რომ: საშუალოდ 12%-ით მოხდა რუსეთში კომუნალურები გადასახადების ზრდა. გაძვირდა პურის ფასიც, არადა ხორბლის ფასი გაიაფდა. მშენებლობის ბიზნესი დაეცა და ქარხნები იხურება.
 
მიზეზი? მუშახელის კატასტროფული დეფიციტი ბაზარზე, რასაც ადამიანური რესურსების კლების ხარჯზე ემატება მოთხოვნის ბუნებრივი შემცირება - რუსების ნაწილი ფრონტზე კვდება, ნაწილი კი ქვეყნიდან გარბის. დარჩენილი კვალიფიციური მუშახელი კი სამხედრო ინდუსტრიაშია მობილიზებული. იაფ ხორბალს რუსეთი თავის მოკავშირეებს საბითუმო ფასებში ყიდის, ხოლო ბაზარზე შემოსავლის შესანარჩუნებლად კრემლთან დაახლოებული პურის მსხვილი მეწარმეები მის ფასს ზრდიან.
 
ამას კი ემატება სანქციები. დღეს ევროპის მხრიდან სანქციების მე-18 პაკეტი დამტკიცდა, რომელიც რუსეთის ნავთობისა და გაზის ინდუსტრიას ურტყამს. 47.6 დოლარი - ესაა ის თანხა, რომელზე ძვირადაც ნავთობს არ შეიძენს ევროკავშირი და ბრიტანეთი რუსეთისაგან, რომელსაც გათვლა 60 დოლარზე ჰქონდა. კრემლს რომ მყარი მოგება ჰქონდეს 70 დოლარად უნდა ჰყიდდეს ბარელს. სანქციების მიხედვით ნორდ სტრიმების გაზსადენები აღარ ამუშავდება. ამას ემატება რუსულ ჩრდილოვან ფლოტზე დევნაც, რომელიც სხვა ქვეყნების დროშის ქვეშ მცურავი ხომალდების დახმარებით ცდილობდა რუსული ნავთობის ევროპაში გაყიდვას და სანქციების გვერდის ავლას.
 
ამ ფონზე მნიშვნელოვანია ისიც, რომ რუსეთში ტოტალიტარული მმართველობა კიდევ უფრო უჭერს მოსახლეობას: ქვეყანაში 5500 აკრძალული საიტი, მუსიკა, საინფორმაციო საშუალება, კოდური სიტყვა, ფილმი და გამოთქმაა, რისი მოძიებაცა და ნახვაც არ შეიძლება, მათ შორის არც VPN-ის გამოყენებით. თუ ნახავ ჯერ დაგაჯარიმებენ, შემდეგ ჯერზე კი პასუხისგებაში მისცემენ შენს თავს.
 
მზარდი ინფლაციისა და ძირითადი რესურსების სამხედრო წარმოებასა თუ ფრონტზე მობილიზების ფონზე ეკონომიკური პერსპექტივა კარგად არ გამოიყურება. არსებობს ვარაუდი, რომ გვიანი შემოდგომიდან რუსეთი კიდევ უფრო მეტი ბანკნოტების დაბეჭდვას აპირებს.
 
მუშახელის დეფიციტის ფონზე ინდური პრესა საუბრობდა პოტენციურ გეგმაზე, რომლის მიხედვითაც რუსეთი წლის ბოლომდე მილიონი ინდოელი მუშახელის რეკრუტირებას აპირებს, თუმცა ამ ამბავმა რუსეთში დადებითი რეაქცია არ გამოიწვია, რის გამოც რუსეთის შრომის მინისტრმა აღნიშნული ინფორმაცია უარყო. მიუხედავად ამისა, მარტო წელს რუსეთში 71,817 ინდოეთის მოქალაქეზე გაიცა ოფიციალური სამუშაო ნებართვა. ეს რაც ლეგალურად ჩანს, და რაც არა ის კიდევ სხვაა. ინდოელების გარდა რუსეთში დიდი რაოდენობით არიან შუა აზიელები და ჩინელები.
 
ამ ვითარებაში ფრონტზე რუსეთის ვითარება არასახარბიელოა. დონეცკის მონაკვეთზე მომარაგების გზას უკვე ეწოდა "სიკვდილის ხაზი", სადაც უკრაინული დრონები ყველაფერს ბომბავენ რაც კი გადაადგილდება. მიუხედავად ამისა, რუსეთი არ წყვეტს ცოცხალი ძალის მობილიზებას და დონეცკის ოლქის დასავლეთ ნაწილში, პოკროვსკის სექტორზე დაწოლას. რუსეთის მხრიდან ყველა გათვლა ისეთი იყო, რომ პოკროვკი ჯერ 2024 წლის ბოლომდე უნდა აეღოთ, შემდეგ 2025 წლის მარტამდე, ახალი თარიღი 2025 წლის 9 მაისი იყო, შემდეგ კი ამ სექტორზე დაწყებული შეტევის ერთი წლის თავი, ანუ ივლისი. მაგრამ ერთი წლის თავზე რუსები ჯერ კიდევ არ არიან ქალაქის ფარგლებში შესულები. ზოგადად პოკროვკისაკენ გაჭრას რუსები 2024 წლის თებერვლიდან ცდილობენ, ავდიივკას დაცემის შემდეგ.
 
დასავლური მედია ამბობს, რომ რუსული ზაფხულის შეტევის მხოლოდ პირველი ფაზა ვიხილეთ ჯერ და რომ მეორე ფაზა ჯერ კიდევ წინააო. ისინი 150 ათას დამატებით რუს, კორეელ და სხვა ქვეყნებიდან დაქირავებულ სამხედროებზე საუბრობენ და ახალი მიმართულებით გაჭრას არ გამორიცხავენ, ან ძველ სექტორებზე მათ გადანაწილებასა და უკრაინულ პოზიციებზე დაწოლის გაძლიერებას.
 
კრემლი ტრამპის მიერ მიცემულ 50 დღიან ვადას მაქსიმალური შეტევისათვის გამოიყენებს და ამაში უცნაური არაფერია. მთავარია რამხელა იქნება მსხვერპლი და გამოფიტვა. როგორც ამერიკის სახელმწიფო მდივანმა აღნიშნა, მხოლოდ წელს რუსეთს 100 ათასი მოკლული ჰყავს. მან ხაზი გაუსვა ფაქტს, რომ საუბარია მოკლულ სამხედროებზე და არა დაჭრილებზე, დაშავებულებზე ან ტყვეებზე. რუსეთი წლებია იმით პოზიციონირებს, რომ თითქოს ბოლო სამხედრომდე და ბოლო საკვებამდე შეუძლია იომოს. ასეთი რამ არცერთ სახელმწიფოს არ შეუძლია, მაგრამ კრემლს რომ ომის შეწყვეტის მზაობა ჯერ კიდევ არ აქვს და რუსეთის ეკონომიკის შეწირვასაც არ ერიდება - ეს უკვე ვნახეთ. და ისიც ნათელია, რომ ახლა ომს სერიოზული გამოფიტვის სახე აქვს მიღებული, რის გამოც დამატებითი მოთამაშეებისა და სახელმწიფოების ირიბი ჩართვა კიდევ უფრო მზარდია.
 
პუტინმა ისიც კარგად იცის, რომ ომის შეწყვეტა სხვა მიზეზითაცაა საშიში - ამდენი სამხედროსა და ციხეებიდან გამოსული, თუ მობილიზებული კრიმინალის რესოციალიზაცია ძალიან რთული იქნება, მით უფრო გართულებული ეკონომიკური ვითარებიდან გამომდინარე. თუმცა ყველაფერს აქვს თავისი ზედა ზღვარი - ეკონომიკის გამძლეობასაც, მსხვერპლის რაოდენობასაც და გამარჯვების რწმენასაც.
 
სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.