გერმანიის გაზეთ „ზიუდდოიჩე ცაიტუნგში“ (Süddeutsche Zeitung - იბეჭდება მიუნჰენში) გამოქვეყნებულია სტატია-რეცენზია სათაურით „მზერა აღმოსავლეთისაკენ: ქართული და ქურთული ფილმების დღეები მიუნჰენში“ (ავტორი - იოზეფ გრიუბლი).
კვალს აღმოსავლეთისაკენ მივყავართ, ყოველ შემთხვევაში, ეკრანზე ასე ჩანს: მიუნჰენში ქართული და ქურთული კინოს დღეები იწყება, რომლებიც ოთხი დღის განმავლობაში გაგრძელდება - 13 ივნისიდან 16 ივნისის ჩათვლით. ვერ ვიტყვით, რომ ორგანიზატორთა მიერ მოწყობილი პარალელური პროგრამა კარგი იდეაა, რადგან ფილმების ჩვენება დროში ხშირად ერთმანეთს ემთხვევა, ამიტომ, მაყურებლებს, ბუნებრივია, მოუწევთ არჩევანის გაკეთება - რომელ აქტუალურ მხატვრულ, დოკუმენტურ, საბავშვო თუ მოკლემეტრაჟიან ფილმებს უყურონ - ქართულს თუ ქურთულს?
კინოს მუზეუმის დარბაზში ქართული ფილმების დემონსტრაცია იწყება დოკუმენტური ფილმით „ღიმილიანი საქართველო“, რომელშიც ნაჩვენებია უკბილო ადამიანების ბედი, რომლებიც ხელისუფლების მხრიდან ცრუ დაპირების მსხვერპლნი გახდნენ: 2012 წელს საქართველოს იმდროინდელმა პრეზიდენტმა მიხეილ სააკაშვილმა მოსახლეობას, წინასაარჩევნო კამპანიის ჩარჩოებში, კბილის პროთეზების უფასოდ დამზადება აღუთქვა. მოხდა ისე, რომ ადამიანებს კბილები დააძრეს, პრეზიდენტის პარტიამ კი არჩევნები წააგო და ადამიანები უკბილოდ დარჩნენ. ათი წლის შემდეგაც კი ბევრს საკვების მიღება ნორმალურად არ შეუძლია. ამ ფილმის გარდა, ნაჩვენები იქნება კიდევ ორი ქართული კინოსურათი - პირველი „სასტუმრო მეტალურგი“ დოკუმენტურია და მოგვითხრობს აფხაზეთიდან დევნილი ქალების შესახებ, რომლებმაც წყალტუბოს ერთ-ერთ სასტუმროში 3 ათწლეულზე მეტი იცხოვრეს. მეორე - მხატვრული ფილმი „შავი შაშვი მაყვალი“ - ასახავს მარტოხელა, გაუთხოვარი შუახნის ქალის ცხოვრებას, რომელსაც სიყვარული გვიან, 50 წლის ასაკში ეწვია.
რაც შეეხება ქურთულ ფილმებს, ისინი უფრო მრავალფეროვნად არიან წარმოდგენილი და, შესაბამისად, მაყურებელს მათი ფართოდ გაცნობის მეტი შესაძლებლობა ექნება. ფილმების ჩვენება იხსნება რეჟისორ სინ მუჰამედის დრამით „გარდამავალი ბედნიერება“, რომელშიც მოხუც კაცს თავისი სნეული მეუღლე საავადმყოფოში მოტოციკლეტით დაჰყავს. რეჟისორ აიშე პოლატის მიერ გადაღებული თრილერ „მკვდარი ზონის“ მოქმედება თურქეთის ჩრდილო-აღმოსავლეთ რეგიონში მიმდინარეობს (ფილმმა ამას წინათ გერმანული კინოპრემია მიიღო). სოლინ იუსეფის ფილმში „გახდი გამარჯვებული“ გადმოცემულია სირიელი ქურთი ლტოლვილი ქალიშვილის ბედი გერმანიაში.
ქართული ფილმები ჩვენება: სანქტ-იაკობს პლაცზე მდებარე კინოს მუზეუმში 13-16 ივნისს (ხუთშაბათიდან კვირის ჩათვლით), 13 საათზე; ქურთული ფილმების ჩვენება: ჰანსპრესიგერშტრასეზე მდებარე კინოდარბაზში, 13-16 ივნისს (ხუთშაბათიდან კვირის ჩათვლით), 13 საათზე.
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.