,
„თიბისი კაპიტალის“ შეფასებით, 2024 წელს მცირედით შენელებული ტრანზაქციების მიუხედავად, უძრავი ქონების ბაზარზე ვითარება ჯანსაღია. როგორც კვლევების უფროსი ირინა კვახაძე განმარტავს, ბაზარი ნელ-ნელა განვითარების ორგანულ ტემპს დაუბრუნდა.
მოთხოვნის შენელების მიუხედავად, ორგანიზაციაში ფიქრობენ, რომ გაიაფების წინაპირობა არ იკვეთება და მეტიც, იმის გათვალისწინებით, რომ ევროპულ და მეზობელ ქვეყნებთან შედარებითაც კი საქართველოში არსებული ქონება ბევრად იაფია, ეს გრძელვადიან პერსპექტივაში ფასების გაცილებით დიდ ზრდას გამოიწვევს.
კითხვაზე რა განაპირობებს უძრავ ქონებაზე მოთხოვნას, ერთ-ერთი წამყვანი მიზეზი ურბანიზაციის დონე და შინამეურნეობების ზომაა, რომელიც ეკონომიკის ზრდის პარალელურად მცირდება.
საინტერესოა ისიც, რომ თბილისში არსებული ბინების 13,4% 1950 წლამდეა აშენებული, დიდი წილი 1951-1990 წწ-ში. ეს კი თავის მხრივ მიანიშნებს იმაზე, რომ განახლების, ანუ ამორტიზებული საცხოვრებელი სახლების ჩანაცვლების სურვილი მომდევნო პერიოდში კიდევ უფრო გაიზრდება, თუკი ეკონომიკური მაჩვენებლები ამას ხელს შეუწყობს.
„რა განაპირობებს საქართველოში უძრავ ქონებაზე მოთხოვნას? ჩვენ ეს თემა გავყავით ფუნდამენტურ და ერთჯერად ფაქტორებად. პირველი, რომელიც მუდმივად არის პასუხისმგებელი მოთხოვნის დაგენერირებაზე და მეორე ერთჯერადი ფაქტორები, რომლებიც რაღაც ეტაპზე ჩნდებიან და ქრებიან ბაზარზე.
ვხედავთ ასეთ რამეს, რომ ფუნდამენტური ფაქტორების განმაპირობებელი არის ურბანიზაციის დონე და შინამეურნეობის საშუალო ზომა. ეს ფაქტორები დადებითად მოქმედებს მოთხოვნაზე. ჩვენ რასაც ვუყურებთ ურბანიზაციის დონე იზრდება, თუმცა არ ვართ ჩვენს მაქსიმუმზე. თუ შევადარეთ ევროკავშირს, ეს არის 75%, ხოლო ჩვენთან არის 61%, ეს ნიშნავს, რომ კარგი ეკონომიკური ზრდის პირობებში მოსახლეობა განაგრძობს ქალაქად ცხოვრებას, არა მარტო თბილისში, არამედ სხვა ქალაქებშიც.
რაც შეეხება ოჯახების საშუალო ზომას, ესეც მცირდება. 2015 წელს იყო 3.5, 2023-ში იყო 3.3, ევროკავშირის არის 2.2 ანუ აქაც სივრცე, რომ მოთხოვნა წარმოიქმნას თუკი ეკონომიკა გაიზრდება", - განაცხადა ირინა კვახაძემ.
მისი თქმით, კიდევ ერთი ფუნდამენტური ფაქტორია საცხოვრებელი პირობების გაუმჯობესება.
"მნიშვნელოვანია ვიცოდეთ რისგან შედგება ჩვენი სტოკი. საქართველოში არსებული უძრავი ქონება როდის არის აშენებული, რა მდგომარეობაშია. სამწუხაროდ, ამაზე ზუსტი მონაცემი არ გვაქვს და იმედია, საჯარო რეესტრი სრულად აღრიცხავს ამას, რათა სრულყოფილი ანალიზის საშუალება მოგვეცეს. ახლა რაც გვაქვს არის შემდეგი: საცხოვრებელი ბინების 13,4% აშენებულია 1950 წლამდე, 1951-1990 წლამდე კი დიდი ნაწილი. ეს მიანიშნებს იამზე, რომ განახლების სურვილი ასევე არსებობს.
რაც შეეხება ფასს, ვხედავთ რომ 2021-დან 2023 წლამდე ფასი დოლარში გაიზარდა 40%-ით. აქ რამდენიმე ფაქტორი მოქმედებდა, პირველი იყო ძლიერი მოთხოვნა, რომელიც მომდინარეობდა გაქირავების ბაზრიდან და სამშენებლო მასალები, რაც მნიშვნელოვნად იყო გაძვირებული.
აქვე არ უნდა დავივიწყოთ გაცვლითი კურსი. როცა ლარი მყარდება, დოლარში გამოხატული უძრავი ქონების ფასი მცირდება. ჩვენ თუ ვაკვირდებით ლარში როგორ იზრდება ღირებულება, ვნახავთ, რომ ზრდა არის 18-20%. ზოგადად ზრდა კი კარგია, მაგრამ სწრაფი ზრდა საფრთხის შემცველია. აქ კარგი ამბავია ის, რომ ფასი ლარში ძლიერად არ გაზრდილა, რაც მნიშვნელოვანია ამ ბაზრის სიჯანსაღისთვის.
თუ 2024-ს 2023 წელს შევადარებთ ფასის ნაწილში, ვნახავთ, რომ 4%-ით არის ღირებულება მომატებული ანუ ფასში მნიშვნელოვანი ნახტომებს აღარ აკეთებს. რაც შეეხება მოლოდინს, ჩვენ არ ვხედავთ, რომ ფასში რაიმე რადიკალურ ცვლილებას უნდა ველოდეთ.
ბათუმის ფასებშიც იგივე ვითარებაა. წლევანდელი მოლოდინი 6%-იანი ზრდის ფარგლებში გვაქვს. თუ მნიშვნელოვანი შეფერხება არ მოხდება მიწოდების ჯაჭვში, ცვლილებებს არ ველოდებით.
როცა გრძელვადიან პერიოდში ვფიქრობთ ღირებულებაზე და როცა თვალს ვადარებთ თუნდაც რეგიონის ქვეყნებს, ვნახულობთ, რომ საქართველოში დაახლოებით 2-ჯერ ნაკლებია ფასი აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებთან შედარებით. დასავლეთ ევროპაზე არ ვსაუბრობთ, სადაც 5-ჯერ ძვირია. ეს იმის მანიშნებელია, რომ მომავალში მოლოდინი ზრდის უფრო უნდა გვქონდეს, ვიდრე შემცირების. ფასი მცირდება, როცა კრიზისი დგება“, - განაცხადა ირინა კვახაძემ.
"სამშენებლო & დეველოპერული სექტორები - ტენდენციები, გამოწვევები 2024-2025" - ამ სახელწოდებით სასტუმრო "შერატონ გრანდ თბილისი მეტეხი პალასში" BMG-ის გადაცემა "უძრავი ქონების პროსპექტმა" საკონსულტაციო კომპანია "პროსპექტთან" პარტნიორობით კონფერენცია გამართა.
ღონისძიების პირველი ნაწილი მთავარი პარტნიორის, “თიბისი კაპიტალის” პრეზენტაციას დაეთმო. კომპანიამ სტუმრებს უძრავი ქონების ბაზრის კვლევა წარუდგინა და იმ პოტენციალზე ისაუბრა, რაც სექტორს გააჩნია.
წყარო: https://bm.ge/
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
