,
8 ნოემბერი — გრიგორიანული კალენდრის 312-ე დღე (ნაკიან წლებში – 313-ე დღე). წლის ბოლომდე დარჩენილია 53 დღე.
დღის მოვლენები
1519 : ჰერნან კორტესი ტენოჩტიტლანში შედის; აცტეკთა მმართველი მონტესუმა მას დიდი პომპეზურობით ხვდება როგორც დაბრუნებულ ღმერთს.
1793 : პარიზში საფრანგეთის რევოლუციური მთავრობა ლუვრს საზოგადოებისთვის ღიად აცხადებს, როგორც მუზეუმს.
1864 : აშშ საპრეზიდენტო არჩევნები - აბრაჰამ ლინკოლნი აბსოლუტური უპირატესობით იმარჯვებს ჯორჯ მაკლელანზე.
1889 : მონტანა აშშ-ის 41-ე შტატი ხდება.
1895 : ვილჰელმ რენტგენი ელექტრობაზე ექსპერიმენტებისას შემთხვევით აღმოაჩენს იქს-სხივებს (შემდგომში წოდებული როგორც რენტგენის სხივები.
1923 : ლუდის პუტჩი: მიუნხენში ნაცისტების მიერ მთავრობის გადატრიალების წარუმატებელი მცდელობა ადოლფ ჰიტლერის მეთაურობით.
1932 : აშშ საპრეზიდენტო არჩევნები - ფრანკლინ დელანო რუზველტი გადამჭრელი უპირატესობით ამარცხებს ჰერბეტ ჰუვერს.
1933 : დიდი დეპრესია - ახალი გარიგება - პრეზიდენტი ფრანკლინ რუზველტი ქმნის საზოგადოებრივ საქმეთა ადმინისტრაციას, რომლის დანიშნულება 4 მილიონზე მეტი უმუშევრის დასაქმებაა.
1935 : ბერნარ ბუისონი საფრანგეთის პრემიერ-მინისტრი ხდება.
1937 : ნაცისტების გამოფენა „მარადი ებრაელი“ (Der ewige Jude) გაიხსნა მიუნხენში.
1941 : ალბანეთის კომუნისტური პარია დაარსდა.
1942 : ჰოლოკოსტი - ტერნოპოლში, დასავლეთ უკრაინა, გერმანიის სს-ის ჯარისკაცებმა 2400-მდე ებრაელი ბელზეკის სიკვდილის ბანაკში გაამგზავრეს, ე. წ. მეორე აქციით. ტერნოპოლში გერმანელთა შესვლამდე 18000 ებრაელი ცხოვრობდა.
1960 : აშშ საპრეზიდენტო არჩევნები - ჯონ ფ. კენედი ამარცხებს რიჩარდ ნიქსონს და ხდება ყველაზე ახალგაზრდა მამაკაცი ამერიკის ისტორიაში პრეზიდენტის პოსტზე.
1971 : ბრიტანული როკ-ჯგუფის ლედ ზეპელინის მე-4 ალბომი (Led Zeppelin IV) გამოდის, მასში შედის ჯგუფის ყველაზე ცნობილი სიმღერა „Stairway to Heaven“ (კიბე სამოთხისკენ).
1973 : ჯონ პოლ გეტი III-ის მარჯვენა ყური მიგზავნილ იქნა გაზეთის გამომცემლობაში 2,9 მილიონი აშშ დოლარის გამოსასყიდის მოთხოვნით.
1979 : ჩილეს კომუნისტური პარტია (პროლეტარული მოძრაობა) დაარსდა.
1988 : აშშ საპრეზიდენტო არჩევნები - ჯორჯ ბუში (უფროსი) ამარცხებს მაიკლ დუკაკისს.
2009 : ნობელის პრემიის ლაურეატი და საბჭოთა წყალბადის ბომბის ერთ-ერთი შემქმნელი რუსი ფიზიკოსი ვიტალი გინზბურგი გარდაიცვალა მოსკოვში 93 წლის ასაკში.
2011 : 6.8 სიმძლავრის მიწისძვრა მოხდა იაპონიაში, კუნძულ ოკინავას სანაპიროსთან.
2012 : ინტერპოლის ისტორიაში პირველად, პრეზიდენტად ქალი — მირეი ბალესტრაზი აირჩიეს.
მიანმარის საპარლამენტო არჩევნებში აუნ სან სუ ჩის ეროვნული ლიგა იმარჯვებს.
2016 : დონალდ ტრამპი აშშ-ის 45-ე პრეზიდენტად აირჩიეს.
ამ დღეს დაბადებულნი
35 : ნერვა — რომის იმპერატორი (გ. 98)
1622 : ჩარლზ X — შვედეთის მეფე (გ. 1660)
1837 : ჭავჭავაძე, ილია — ქართველი მწერალი, საზოგადო მოღვაწე
1868 : ჰაუსდორფი, ფელიქს — გერმანელი მათემატიკოსი (გ. 1942)
1888 : ჯუღელი, სიმონ — რევოლუციონერი
1900 : მიჩელი, მარგარეტ — ამერიკელი მწერალი (გ. 1949)
1935 : დელონი, ალენ — ფრანგი მსახიობი
1954 : იშიგურო კაძუო — ნობელის პრემია მფლობელი ლიტერატურის დარგში, წარმოშობით იაპონელი, ბრიტანელი მწერალი.
1968 : პოსი, პარკერ — ამერიკელი მსახიობი
1968 : ვაითსი, ზარა — ჰოლანდიელი მსახიობი
ამ დღეს გარდაცვლილნი
1226 : ლუი VIII — საფრანგეთის მეფე (დ. 1187)
1674 : მილტონი, ჯონ — ინგლისელი პოეტი (დ. 1608)
1719 : როლი, მიშელ — ფრანგი მათემატიკოსი (დ. [[1652])
1864 : ჰალენი, ვან დონ ჟან — ესპანეთის გენერალი.
1945 : ფონ მაკენსენი, აუგუსტ — გერმანელი ფელდ-მარშალი (დ. 1849)
1953 : ბუნინი, ივან — რუსი მწერალი, ნობელის პრემიის ლაურეატი (დ. 1870)
1986 : მოლოტოვი, ვიაჩესლავ — რუსი პოლიტიკოსი (დ. 1890)
1998 : მარე, ჟან — ფრანგი მსახიობი (დ. 1913)
დღესასწაულები
მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:
ალექსანდრე – გურიისა და სამეგრელოს ეპისკოპოსი
დიმიტრი თესალონიკელი
წმინდა ლუპე
ათანასე მიდიკიელი
დიმიტრი ბესარაბიელი
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
