USD 2.7496
EUR 3.1354
RUB 3.3338
თბილისი
4 მაისი - ეს დღე ისტორიაში
თარიღი:  646

4 მაისი — გრიგორიანული კალენდრის 124-ე დღე (ნაკიან წლებში - 125-ე დღე). წლის ბოლომდე დარჩენილია 241 დღე.

დღის მოვლენები

  • 1415 : რელიგიური რეფორმატორები ჯონ უიკლიფი და იან ჰუსი ერეტიკოსებად გამოაცხადეს კონსტანცის კრებაზე.
  • 1471 : ვარდების ომები : ტეუკესბერის ბრძოლა - ედვარდ IV ამარცხებს ლანკასტერთა არმიას და ჰკლავს უელსის პრინც ედვარდს.
  • 1493 : პაპი ალექსანდრე VI ჰყოფს ახალ მსოფლიოს ესპანეთსა და პორტუგალიას შორის დემარკაციის ხაზით.
  • 1494 : ქრისტეფორე კოლუმბმა კუნძულ იამაიკზე დადგა ფეხი.
  • 1626 : ჰოლანდიელი მოგზაური პეტერ მინუიტი ახალ ნიდერლანდებში (ამჟამად მანჰეტენის კუნძული) ჩავიდა.
  • 1675 : ინგლისის მეფე ჩარლზ II-ის ბრძანებით იწყებენ გრინვიჩის სამეფო ობსერვატორიის მშენებლობას.
  • 1776 : როდ-აილენდი პირველი ამერიკული კოლონია გახდა, რომელიც მეფე ჯორჯ III-ეს განუდგა.
  • 1780 : დაარსდა ამერიკის ჰუმანიტარული და ზუსტი მეცნიერებების აკადემია.
  • 1814 : საფრანგეთის იმპერატორი ნაპოლეონ I პორტოფერაიოში ჩადის კუნძულ ელბაზე, გადასახლებაში.
  • 1855 : ამერიკელი თავგადასავლების მოყვარული უილიამ უოლკერი სან-ფრანცისკოდან გადის 60 მამაკაცის თანხლებით ნიკარაგუას დასაპყრობად.
  • 1904 : აშშ იწყებს პანამის არხის მშენებლობას.
  • 1910 : კანადის სამეფო საზღვაო ფლოტი შიექმნა.
  • 1912 : იტალიამ საბერძნეთის კუნძული როდოსის ანექსია მოახდინა.
  • 1919 : პეკინში, ჩინეთი, ტიანანმენის მოედანზე სტუდენტების დემონსტრაცია იწყება ვერსალის ზავის პროტესტის ნიშნად, რომლითაც ჩინეთის ტერიტორია იაპონიას გადაეცა.
  • 1924 : ზაფხულის ოლიმპიადა დაიწყო პარიზში, საფრანგეთი.
  • 1930 : ბრიტანეთის პოლიციამ დააკავა მაჰათმა განდი და იერავდას ცენტრალურ საპყრობილეში ჩასვა.
  • 1932 : განგსტერი ალ კაპონე ატლანტაში, ჯორჯია, თერთმეტი წლით სასჯელის მოხდას იწყებს გადასახადებისგან თავის არიდების გამო.
  • 1953 : ერნესტ ჰემინგუეი პულიცერის პრემიით დაჯილდოვდა რომანისთვის „მოხუცი და ზღვა“.
  • 1979 : მარგარეტ ტეტჩერი გახდა დიდი ბრიტანეთის პირველი ქალი პრემიერ-მინისტრი.
  • 1980 : იუგოსლავიის პრეზიდენტი იოსიპ ბროზ ტიტო გარდაიცვალა ლიუბლიანაში 87 წლის ასაკში.
  • 1990 : გამოცხადდა ლატვიის დამოუკიდებლობა.
  • 1994 : ისრაელის პრემიერ-მინისტრი იცხაკ რაბინი და პალესტინის განთავისუფლების ლიდერი იასერ არაფატი ხელს აწერენ სამშვიდობო ხელშეკრულებას, რითაც პალესტინას ავტონომიური მმართველობის უფლება მიენიჭა ღაზის სექტორსა და იერიქონში.
  • 1996 : ხოსე მარია აზნარი ესპანეთის პრემიერ-მინისტრი ხდება, რითაც სრულდება 13 წლიანი სოციალისტური რეჟიმი.
  • 2000 : კენ ლივინგსტონი ლონდონის პირველი მერი გახდა.
  • 2014 :ხუან კარლოს ვარელა პანამის პრეზიდენტად აირჩიეს.

ამ დღეს დაბადებულნი

  • 1772 : ფრიდრიხ ბროკჰაუზი — გამომცემლობა ბროკჰაუზის დამაარსებელი.
  • 1782 : თეიმურაზ ბატონიშვილი — ქართველი მწერალი და მეცნიერი.
  • 1825 : ტომას ჰენრი ჰაქსლი — ინგლისელი ბუნებისმეტყველი.
  • 1881: ალექსანდრე კერენსკი — რუსეთის სახელმწიფო მოღვაწე.
  • 1918 : კაკუეი ტანაკა — იაპონიის პრემიერ-მინისტრი.
  • 1928 : ჰოსნი მუბარაქი — ეგვიპტის პრეზიდენტი.
  • 1929 : ოდრი ჰეპბერნი — ბრიტანელი მსახიობი.

ამ დღეს გარდაცვლილნი

  • 1974 : ლამპრეხტი, გერჰარდ — გერმანელი კინორეჟისორი
  • 1980 : ბროზ ტიტო, იოსიპ — იუგოსლავიის პრეზიდენტი
  • 1987 : ბაკურაძე, ალექსანდრე — ქართველი ფიზიოლიგი.
  • 2012 : იაუქი, ადამ — ჯგუფ ბისტი ბოიზის წევრი

დღესასწაულები

  • მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:
    • ეფთვიმე გენათელი
    • იანუარ ეპისკოპოსი და მისთანა წამებულნი ფავსტო, პროკულ და სოსიოს დიაკონნი, დოსითეოზ მკითხველი, ევტიქი და აკუტიონი
    • მოწამენი: თეოდორე და დედა მისი ფილიპია, დიოსკორე, სოგრაფტი და დიონისე
    • მოწამენი: ისააკი, აპოლოსი და კოდრატე
    • წმინდა მაქსიმიანე
  • აგრეთვე:
    • ჩინეთი - ახალგაზრდობის დღე.
    • აშშ - მასწავლებლის დღე.
    • ავღანეთი - დაღუპულთა ხსოვნის დღე.
    • ნიდერლანდები - ხსოვნის დღე.
ბლოგი
ვინ გახდება ახალი პაპი?
რომის პაპი არამხოლოდ რელიგიური, არამედ პოლიტიკური ინსტიტუციაცაა. მას მნიშვნელოვანი გავლენა აქვს საერთაშორისო ურთიერთობებზე, მით უფრო რომ დიპლომატიურ მისიებში, ტრადიციულად, რომის ნუნციუსი - ელჩი - სხვა დიპლომატების კოლეგიაში მოწინავე პოზიციაზე დგას და დეკანის პატივსაცემ პოზიციას იკავებს ხოლმე. პაპის პოლიტიკურ პოზიციას მთელს ქრისტიანულ სამყაროზე აქვს გავლენა, შესაბამისად, თუ ვინ იქნება რომის შემდეგი ეპისკოპოსი (პაპობის კიდევ ერთი დასახელება) ძალიან მნიშვნელოვანია.
პაპის არჩევა კარდინალთა კოლეგიის მიერ ხდება, რომელსაც კონკლავი ეწოდება. ის პაპის გარდაცვალებიდან მე-15 დღიდან მე-20 დღემდე შეიძლება შეიკრიბოს, თუმცა თუკი კარდინალები უფრო მალე ჩავლენ რომში მისი დაწყება ადრეც დაშვებულია.
მხოლოდ იმ კარდინალებს აქვთ ფარულ კენჭისყრაში მონაწილეობის უფლება, ვინც ასაკით 80 წლის ქვემოთაა. ახლა 135 კარდინალი იღებს კონკლავში მონაწილეობას. 90 ხმა ანუ ორი მესამედია საჭირო იმისათვის, რომ კარდინალი პაპად იქნას არჩეული. აღსანიშნავია ისიც, რომ 135-დან 108 კარდინალი პაპი ფრანცისკეს მიერაა დანიშნული, რომელთა მნიშვნელოვანი ნაწილი მისი პოზიციის გამზიარებელია, შესაბამისად პროგრესულ-ლიბერალური ფრთის გამარჯვების შანსი მაღალია.
მაგრამ ერთი ფრთის სრული გამარჯვება მეორე ფრთაზე ვატიკანის შიგნით შესაძლოა დაპირისპირების საგანი გახდეს. სწორედ ამიტომ ზომიერი და შემრიგებელი კანდიდატის გამარჯვებაც არაა გამორიცხული, მით უფრო რომ წინასწარ თავის კანდიდატურას არავინ ასე არ ასახელებს და ადგილზე ხმის პირველი მიცემისას ბევრი რამ ხელახლა ლაგდება.
ვინაა თითოეული ფრთის ყველაზე ცნობილი წარმომადგენელი?
1. კონსერვატიული ფრთის ყველაზე სასურველი კანდიდატი აფრიკიდანაა. იგი გვინეელი კარდინალი რობერტ სარაა. იგი ფრანგულენოვანი, მკაცრად კონსერვატიული ფიგურაა და რადიკალური ისლამისა და გენდერული იდეოლოგიისაგან გამოწვეულ საფრთხეებზე საუბრობს. მას დიდი ხანია კონსერვატორი პოლიტიკური ფიგურები თუ კომენტატორები უჭერენ მხარს (არ აქვს მნიშვნელობა კათოლიკეები არიან თუ არა ისინი).
2. ლიბერალური ფრთის ყველაზე პოპულარული კანდიდატი ლუი ანტონიო ტაგალეა ფილიპინებიდან. მას აზიელ ფრანცისკესაც უწოდებენ ზედმეტსახელად, თუმცა ის კიდევ უფრო ლიბერალია ვიდრე ფრანცისკე იყო. იგი ეკლესიის შიგნით რეფორმების გატარებასა და მკაცრი დოქტრინების ლიბერალიზაციას ემხრობა.
3. ზომიერი ლიბერალების ყველაზე პოპულარული კანდიდატი ვატიკანის მოწინავე დიპლომატი და პაპი ფრანცისკეს სახელმწიფო მდივანი პიეტრო პაროლინია, რომელიც უკრაინაშიც არაერთხელ იმყოფებოდა და ღიად მოუწოდებს მსოფლიოს აქტიური ჩართულობისაკენ. ამ ეტაპზე მას პაპობის ყველაზე რეალისტურ კანდიდატად განიხილავენ.
4. ზომიერი კონსერვატორების სასურველი კანდიდატები ბევრია, მაგრამ მოწინავედ მაინც პიტერ ერდო - უნგრელი კარდინალი - სახელდება. მას ევროპაში ძალიან კარგად იცნობენ და მაღალი ქარიზმითაც ხასიათდება.
ცხადია ესენი მხოლოდ მოწინავე შანსის მქონე კარდინალები არიან, მაგრამ რეალურად რა მოხდება ეს მხოლოდ ადგილზე გადაწყდება კენჭისყრისას. არიან სხვა პოტენციური კანდიდატებიც, რომელთა გამარჯვების შანსი არსებობს და რაიმეს წინასწარ თქმა შეუძლებელია. მათ შორისაა იერუსალიმის ლათინი პატრიარქი პიერბატისტა პიცაბალა, რომელიც შეიძლება ყველასათვის მისაღებ კანდიდატად ქცეულიყო, მაგრამ მისი ახალგაზრდობიდან გამომდინარე - 60 წლისაა და ხანგრძლივი პაპობის შანსი მაღალია - შეიძლება მას დიდი მხარდაჭერა არ ჰქონდეს. თუმცა წინასწარ რაიმეს თქმა შეუძლებელია და სრულიად დასაშვებია მივიღოთ შედარებით უცნობი ან ნაკლები შანსის მქონე პაპად არჩეული კარდინალი - ისტორიულად ასეთი შემთხვევები არაერთი ყოფილა.
სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.