USD 2.6942
EUR 3.1282
RUB 3.3717
Тбилиси
28 თებერვალი - ეს დღე ისტორიაში
дата:  445

28 თებერვალი — გრიგორიანული კალენდრის 59-ე დღე. წლის ბოლომდე დარჩენილია 306 დღე (ნაკიან წელში - 307).

დღის მოვლენები

ვესტმინსტერის სააბატო

1066 : გაიხსნა ვესტმინსტერის სააბატო.

1732 : პეტერბურგში გაიხსნა კადეტთა კორპუსი.

1854 : დაარსდა აშშ-ის რესპუბლიკური პარტია.

1922 : ეგვიპტე განთავისუფლდა ბრიტანეთისაგან.

1932 : დაარსდა აბასთუმნის ასტროფიზიკური ობსერვატორია.

1935 : ამერიკელმა ქიმიკოსმა უ. ჰ. კარათერზმა გამოიგონა ნეილონი.

1947 : ტაივანში დაიწყო ჩინეთის რესპუბლიკის ხელისუფლების მიმართ საპროტესტო მოძრაობა (28 თებერვლის ინციდენტი).

1991 : ერაყმა ოფიციალურად აღიარა ქუვეითთან ომის დასრულება.

1997 : სომხეთსა და აზერბაიჯანში მომხდარ ძლიერ მიწისძვრას დაახლოებით 1 100 ადამიანი ემსხვერპლა.

2013 : გადადგა რომის პაპი ბენედიქტე XVI.

2015 : მოსკოვში რუსეთის ოპოზიციის ლიდერი ბორის ნემცოვი მოკლეს.

2022 : უკრაინამ ევროკავშირში გაწევრიანებაზე განაცხადი წარადგინა.

ამ დღეს დაბადებულნი

1533 : მიშელ დე მონტენი — ფრანგი ფილოსოფოსი

1663 : ტომას ნიუკომენი —ინგლისელი გამომგონებელი, პროფესიით მჭედელი.

1792 : კარლ ბერი — პრუსიელ-ესტონელი ბუნებისმეტყველი.

1823: ერნესტ რენანი — ფრანგი მწერალი

1829 : ანტონიო გუსმან ბლანკო — სამხრეთ ამერიკელი პოლიტიკოსი, დიპლომატი და პუბლიცისტი

1833: ალფრედ ფონ შლიფენი — გერმანელი სამხედრო მოღვაწე

1846 : ჯამბულ ჯაბაევი — ყაზახი აკინი

1857 : ვლადიმერ (ლადო) ალექსი-მესხიშვილი — ქართველი მსახიობი და რეჟისორი

1880 : მარტიროს სარიანი — სომეხი მხატვარი

1903 : ვინსენტ მინელი — ამერიკელი კინოსა და თეატრის რეჟისორი.

1910 : მიხეილ ჩუბინიძე — ქართველი საბჭოთა თეატრისა და კინოს მსახიობი,

1923 : თეიმურაზ ნათაძე — ქართველი პათოფიზიოლოგი,

1926 : სვეტლანა ალილუევა — იოსებ სტალინის ერთადერთი ქალიშვილი

1926 : გივი ციმინტია — ქართველი ინჟინერი.

1928 : რამაზ ჩხიკვაძე — ქართველი მსახიობი

1928 : ლამარა ბოკერია — ქართველი სცენარისტი.

1929 : ფრენკ გერი — ამერიკელი არქიტექტორი

1929 : შოთა ლაფერაძე — ქართველი კინოპროდიუსერი.

1934 : ჯორჯიო გომელსკი — კინემატოგრაფისტი, იმპრესარიო, მუსიკალური პროდიუსერი და მენეჯერი.

1942 : დინო ძოფი — ლეგენდარული იტალიელი ფეხბურთელი

1953 : პოლ კრუგმანი — ამერიკელი ეკონომისტი, მწერალი,

1966 : პაულუ ფუტრე — ყოფილი პორტუგალიელი ფეხბურთელი.

1971 : დავით ხახალეიშვილი — ქართველი ძიუდოისტი

1971 : ნაიჯელ გოდრიჩი — ინგლისელი მუსიკალური პროდიუსერი

1980 : კრისტიან პოულსენი — დანიელი ფეხბურთელი

1985 : დიეგო რიბას და კუნია — ბრაზილიელი ფეხბურთელი.

1987 : ანტონიო კანდრევა — იტალიელი ფეხბურთელი

1993 : ემილი დე ფორესტი — დანიელი მომღერალი.

1994 : არკადიუშ მილიკი — პოლონელი ფეხბურთელი

2000 : მოიზ კინი — იტალიელი ფეხბურთელი

ამ დღეს გარდაცვლილნი

1648 : კრისტიან IV — დანიის მეფე

1941 : ალფონსო XIII — ესპანეთის მეფე

1974 : ცაგარეიშვილი, ვალერიან — ქართველი კომპოზიტორი

1986 : პალმე, ულოფ — შვედეთის პრემიერ-მინისტრი

2006 : ჩემბერლეინი, ოუენ — ამერიკელი ფიზიკოსი

2006 : ფრანგიშვილი, ივერი — ქართველი მეცნიერი

2011 : ჟირარდო, ანი — ფრანგი მსახიობი

2015 : ნემცოვი, ბორის — რუსი პოლიტიკოსი.

დღესასწაულები

მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:

ონისიმე მოციქული

ღირსი პაფნუტი და ასული მისი ეფროსინე

ევსები სირიელი

аналитика
სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის დაახლოება სამხრეთ კავკასიისთვის კი ძალიან დიდი უპირატესობაა მაგრამ საქართველოზე გამავალი შუა დერეფნისათვის ეს ყველაფერი სერიოზული დარტყმა იქნება - გიორგი კობერიძე
თავს თუ არ მოვიტყუებთ დასავლეთის ჩართილობით სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის დაახლოება სამხრეთ კავკასიისთვის კი ძალიან დიდი უპირატესობაა და რეგიონის მიზიდულობასაც გაზრდის, მაგრამ საქართველოზე გამავალი შუა დერეფნისათვის ეს ყველაფერი სერიოზული დარტყმა იქნება. ამერიკის მცდელობა იშუამდგომლოს სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის, განპირობებულია ორი მარტივი და ერთმანეთზე დამოკიდებული მიზნით:
 
1. ზანგეზურის დერეფნის ირიბი კონტროლი: - აშშ-ს მიზანია არ დაუშვას ირანის, ჩინეთისა და რუსეთის გავლენა ამ ახალ საერთაშორისო ეკონომიკურ მიმართულებაზე. პირიქით, ამ დერეფნის ვაშინგტონზე დამოკიდებულებაა პრიორიტეტი. მეთოდურად, ამერიკული გავლენისა და არაპირდაპირი კონტროლის უკან უამრავი მექანიზმი არსებობს: ამერიკული კერძო კომპანიების მეშვეობით, ინვესტიციებით, გზის უსაფრთხოების ვალდებულებით, საერთაშორისო მისიით, სამმხრივი პარტნიორობით, რეჟიმების მხარდაჭერით, რაიმე სახის ხელშეკრულებით და ასე შემდეგ. მეთოდი ბევრია, გავლენებისა და ირიბი კონტროლის ზრდა კი ამ ყველაფრიდან გამომდინარეობს.
 
2. შუა დერეფნის შიგნით ალტერნატივების გაჩენა: - ამერიკელებს უყვართ გამოთქმა, რომ არასდროს უნდა ჩადო ყველა კვერცხი ერთ კალათაში. საქართველოზე გამავალი შუა დერეფანი თითქმის უალტერნატივო იყო. რუსული ანუ ჩრდილოეთის დერეფანი დახურულია. წითელი ზღვის საზღვაო დერეფანი ორი წელია საბრძოლო ზონადაა ქცეული, ირან-ისრაელის ომებმა ახლო აღმოსავლეთის საჰაერო გზაგამტარიც არასტაბილურად აქცია და კავკასიაზე გადმორთო. ამ ყველაფრიდან და სომხეთ-აზერბაიჯანული დაპირისპირებიდან გამომდინარე საქართველო ერთ-ერთ ძირითად ეკონომიკურ დერეფნად რჩებოდა. ყოველ შემთხვევაში ბოლო 25 წელიწადი ასე იყო მოაზრებული და საქართველოც ასე პოზიციონირებდა.
 
ახლა კი საქართველოსთან დაკავშირებით განწყობები იცვლება და სხვადასხვა კალათის მნიშვნელობა იზრდება: ამერიკელი და ევროპელი ანალიტიკოსები ღიად საუბრობენ რომ ზანგეზურის ალტერნატივა უნდა ამუშავდეს და დაიტვირთოს, რომლის მნიშვნელობა ეკონომიკურიც იქნება და პოლიტიკურიც. ეკონომიკურში იმას გულისხმობენ, რომ გზა მოკლდება აზერბაიჯანსა და თურქეთს შორის: სომხეთზე გამავალი გზა უფრო მოკლე იქნება ვიდრე საქართველოზე გამავალი. ამასთან, ზანგეზურის გზით სომხეთის სამხრეთული სიუნიქის პროვინციაც გამოცოცხლება და აზერბაიჯანის ნახიჩევანიც. სწორედ ამ უკანასკნელიდანაა ალიევების ოჯახი. შესაბამისად, ბაქოს დამატებითი მოტივაციაც აქვს ნახიჩევანის გასავითარებლად და იქ გზის დასატვირთად.
 
ეკონომიკური გასაგებია, მაგრამ შეფასებებში პოლიტიკური განზომილება ყველაზე სამწუხარო და თვალშისაცემია: დასავლური ანალიტიკური ორგანიზაციები ღიად აცხადებენ, რომ საქართველო რუსულ და ჩინურ ორბიტაზეა გადასული, შესაბამისად, მისდამი ნდობა აღარ არსებობს. ამიტომ, მათი არგუმენტებით, აუცილებელია შეიქმნას ახალი პოლიტიკური საყრდენი კავკასიაში, რომელიც რუსეთის გავლენების მიღმა იქნება.
ვახსენოთ თურქეთიც: ანკარასათვის სომხეთის ეკონომიკური მიბმა გავლენის ზრდასთანაა დაკავშირებული. რაც უფრო სუსტად იქნება წარმოდგენელი რუსეთი სომხეთში, ნიშნავს რომ თურქეთი მით უფრო გაძლიერდება იქ. სომხეთთან შედარებით თურქეთი ეკონომიკური გიგანტია და მისი შესვლა ახალ ბაზარზე დიდი ეფექტის მქონე იქნება და პოლიტიკურად გადათარგმნის პერსპექტივაც ექნება. ეს ერთ და ორ დღეში არ მოხდება, მაგრამ ფაქტია, რომ ამ ორ ქვეყანას შორის, ოფიციალურ დონეზე ხისტი რიტორიკა სრულიად შეცვლილია.
 
ცხადია, სომხეთის რუსეთისაგან სრულად ჩამოხსნაზე საუბარი ამ ეტაპზე გადაჭარბებულია, მაგრამ მოსკოვი რომ გავლენებს კარგავს ეს შესანიშნავია. კვლევითი ორგანიზაციები არაორაზროვნად საუბრობენ, რომ წაგებულებს შორის რუსეთი, საქართველო და ჩინეთია. თუმცა ეს უკანასკნელი თურქეთთანაც გამონახავს ენას. რუსეთს სომხეთში ბევრი სვლა არ აქვს საბოტაჟებისა და გადატრიალების გარდა (და ომებისაგან განსხვავებით ისინი მას ძალიან კარგად გამოსდის). ისიც მოსალოდნელია, რომ დასავლეთის ჩართულობის ხელის შესაშლელად მოსკოვი ყველა ღონეს იხმარს და მათ ნაწილს უკვე ხმარობს კიდეც - სომხეთში არეულობა და გადატრიალება სცადა მან - ამ თემაზე გამოძიება სომხეთში ახლაც მიმდინარეა. არც ჩინეთი იქნება გულხელდაკრეფილი.
 
რაც შეეხება საქართველოს: ახლა საქართველოში ჩატარებული ნატოს წვრთნები Agile Spirit სწორედ იმის მანიშნებელი იყო, რომ აშშ კვლავ ცდილობს კავშირების შენარჩუნებას აქ. საქართველოს რუსულ ბანაკში საბოლოო აღმოჩენა შავ ზღვაზე რუსეთის გაძლიერებას და კავკასიაში მოსკოვის გავლენების ზრდას მოასწავებს. ამასთან, ინფრასტრუქტურის თვალსაზრისით საქართველოში უკვე ბევრი რამაა მოწყობილი, თუმცა ისიც ვიხილეთ, რომ აზერბაიჯანში საგზაო ინფრასტრუქტურას ძალიან დიდი სისწრაფით აშენებენ ხოლმე. ჩვენ ისეთ რეგიონში ვართ, სადაც ცვლილებებისათვის საერთაშორისო პოლიტიკური ნება ყველაზე მნიშვნელოვანია ხოლმე. ეს პოლიტიკური ნება კი დასავლეთს როგორც ჩანს აქვს. პოლიტიკურ ნებას კი ინვესტიციები მიჰყვება ხოლმე, ინვესტიციებს კი დაცვა სჭირდება. შესაბამისად, ჩაანაცვლებს თუ არა საქართველოს ზანგეზურის დერეფანი საკითხავია, მაგრამ მნიშვნელობას კი ნამდვილად შეამცირებს.
 
более
голосование
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
голосование
Кстати