,
2025 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტის პროექტი პარლამენტში ინიცირებულია.
პარლამენტის ბიურომ ბიუჯეტის განხილვის განრიგი დაამტკიცა და ფინანსური დოკუმენტი განსახილველად კომიტეტებსა და პოლიტიკურ ჯგუფებს გადასცა.
2025 წლის ბიუჯეტის პროექტის პირველადი ვარიანტის თანახმად, 2025 წელს დაფინანსება მხოლოდ რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს უმცირდება, სხვა სამინისტროების ასიგნებები კი იზრდება. ყველაზე მეტად ჯანდაცვის სამინისტროსთვის გამოყოფილი დაფინანსება იზრდება.
2025 წლის ბიუჯეტის პროექტის მიხედვით, საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტის ასიგნებები 27 046 541 100 ლარით განისაზღვრა, რაც მიმდინარე წლის გეგმასთან შედარებით 2.016 მლრდ ლარით მეტია. აღსანიშნავია, რომ პროექტის მიხედვით, 27.046 მლრდ ლარიდან 25.601 მლრდ ლარი არის საბიუჯეტო სახსრები, 60.275 გრანტები და 1.385 მლრდ კრედიტი.
2025 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტის პროექტის პირველადი ვერსიით, 11 სამინისტროდან 10-ში ბიუჯეტის ზრდაა დაგეგმილი, ხოლო რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს დაფინანსება 200,7 მლნ ლარით მცირდება.
ყველაზე მეტი თანხა, საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროსთვისაა გამოყოფილი. უწყებას დაფინანსება 870.9 მლნ ლარით ეზრდება და 8 700,0 მლნ ლარით განესაზღვრა.
პროექტის პირველადი ვერსიით განათლების, მეცნიერებისა და ახალგაზრდობის სამინისტროს დაფინანსება 377 მლნ ლარით იზრდება და 2 885.0 მლნ ლარით განისაზღვრა.
როგორც დოკუმენტში აღნიშნული, სკოლამდელი და ზოგადი განათლების დაფინანსება 233.3 მლნ ლარითაა გაზრდილი და 1 808,3 მლნ ლარი იქნება.
„აღნიშნული თანხის ფარგლებში გათვალისწინებულია მიმდინარე წლის ივლისიდან, საჯარო სკოლების მასწავლებელთა გაზრდილი ანაზღაურების სრული წლით დაფინანსება. ამავე პროგრამის ფარგლებში 70,0 მლნ ლარია გათვალისწინებულია საჯარო სკოლების კომპიუტერული ტექნიკითა და ლაბორატორიებით აღჭურვისათვის. ასევე გათვალისწინებულია მანდატურებისა და საჯარო სკოლების ადმინისტრაციულ-ტექნიკური პერსონალის ხელფასების ზრდა; ამასთან, ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებების ინფრასტრუქტურის განვითარებას მოხმარდება 395,0 მლნ ლარზე მეტი სამინისტროს ბიუჯეტიდან. ამასთან, საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს ასიგნებებში გათვალისწინებულ ასიგნებებთან ერთად გამოყოფილია 561,0 მლნ ლარზე მეტი“, - აღნიშნულია ბიუჯეტის პროექტის პირველად ვერსიაში.
რაც შეეხება იმას, თუ კონკრეტულად რამდენით იზრდება სამინისტროების ასიგნებები და რა თანხებია გათვალისწინებული სხვადასხვა უწყებისთვის, 2025 წლის ბიუჯეტის პირველადი პროექტის მიხედვით ასე გამოიყურება:
საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს ასიგნებები 8.7 მლრდ ლარით განისაზღვრა, რაც 2024 წლის დამტკიცებულ გეგმასთან შედარებით 870.850 მლნ ლარითაა გაზრდილი;
განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს დაფინანსება განისაზღვრა 2.885 მლრდ ლარით, რაც 2024 წლის გეგმას 376.9 მლნ ლარით აღემატება;
კულტურის, სპორტისა და ახალგაზრდობის სამინისტროს დაფინანსება განისაზღვრა 515 მლნ ლარით, ზრდა 43 მლნ ლარი;
რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს დაფინანსება განისაზღვრა 3.2 მლრდ ლარით, კლება 200.7 მლნ ლარია.
გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს დაფინანსება შეადგენს 745 მლნ ლარს, ზრდა 57 მლნ ლარია;
ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროსათვის გათვალისწინებულია 1 მლრდ ლარი, ზრდა 199 მლნ ლარი;
საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს დაფინანსება შეადგენს 121 მლნ ლარს; ზრდა 7 მლნ ლარი;
იუსტიციის სამინისტროსთვის გათვალისწინებულია 427 მლნ ლარი; ზრდა 12.315 მლნ ლარი;
საგარეო საქმეთა სამინისტროსთვის გათვალისწინებულია 200 მლნ ლარი; ზრდა 12.5 მლნ ლარი;
თავდაცვის სამინისტროსთვის გათვალისწინებულია 1.6 მლრდ ლარი, რაც 2024 წლის დამტკიცებულ გეგმას 220 მლნ ლარით აღემატება;
შინაგან საქმეთა სამინისტროსთვის გათვალისწინებულია 1.350 მლრდ ლარი, რაც 2024 წლის დამტკიცებულ გეგმას 90 მლნ ლარით აღემატება;
2025 წლის ნაერთი ბიუჯეტის საგადასახადო შემოსავლები განისაზღვრება 24.4 მლრდ ლარის ოდენობით, რაც მშპ-ის 25,1%-ია;
ნაერთი ბიუჯეტის დეფიციტი მშპ-ის 2,5%-ს შეადგენს, ხოლო მთავრობის ვალის მაჩვენებელი მშპ-ის 36,8%-ის ფარგლებშია.
ზემოაღნიშნული მაჩვენებლების ფარგლებში 2025 წლის ნაერთი ბიუჯეტის ხარჯვითი ნაწილი ჯამურად შეადგენს 31.2 მლრდ ლარს, რომლის ფარგლებშიც სრულად ფინანსდება სახელმწიფოს მიერ აღებული ვალდებულებები.
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
